Parijs heeft wel de primeur, maar
niet liet monopolie
ONS MENU
Ons KNUTSELHOEKJE
ZA TER DA G 31 DECEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
Mode-notities uit Londen
VAN DE WEEK
NEW-YORK ZIET ONTROEREND TONEELSTUK
Over Joden in Nederland
gedurende de oorlog
door JORGEN CLEVIN
r&"n;=
is een wollen voet-en-been bekleedsel,
lang als een kniekous, maar met „uit
gespaarde" kuit, of, zo ge het gevaJ
anders wilt bekijken, een sok met aan
gebreide sokophouder. Of eenvoudiger
nog: een kniekous met een groot gat
op de kuit. De creatie kan niet afzak
ken, want in de knieband is elastiek
meegebreid.
Met frisse moed een nieuw begin en dat tonen we door de eerste dag van het
jaar feestelijk in te zetten.
ZONDAG t Kop bouillon met kaasstengels; gebraden konijn, compote van
gehalveerde appelen, gebraden aardappeltjes; vruchtenvla.
MAANDAG t Vermicellisoep; harde eieren, brusselslof, aardappelen, boter
saus; fruit.
DINSDAG l Pikante rijstschotel; yoghurt met banaan.
WOENSDAG Gehakt, gestoofde uien, aardappelen; griesmeelpap.
DONDERDAG t Uitgebakken spek, bleten, aardappelenpurée; fruit.
VRIJDAG t Gebakken vis, rode koolsla, aardappelen, bruine boter; choco
ladevla met schuimpjes.
ZATERDAG t Stamppot van boerenkool, rookworst;
Recept: Vruchtenvla.
8 boudoir biscuits of plakjes over
gebleven cake, liter vanillevla,
klein blikje aardbeien op sap. pakje
gelatinepudding (aardbeien of fram-
bozensmaak) of wat blaadjes gela
tine, suiker, (1/8 slagroom).
Schik de cake of biscuits in een glazen
vlaschaal en overgiet ze met wat
aardbeiensap uit het blikje. Verwarm
de rest van het sap en los hierin de
gelatine op (waarschijnlijk is pakje
reeds voldoende volgens de gebruiks
aanwijzing). Schenk de vanillevla over
de koekjes en hierop de gelatine-pud
ding die eerst goed schuimig is geklopt
en gemengd met de aardbeien Het
gerecht is bijzonder feestelijk wanneer
het wordt gegarneerd met wat stijf
geklopte slagroom.
Recept: Pikante rijstschotel.
200 gr. mager varkensvlees, 1 ui
fijngesneden. 60 gr. boter. 1 grote of
2 kleine selderijknollen. 50 gr. ge
raspte kaas, 1/4 liter melk. 20 gr.
boter. 20 gr. bloem, zout, peper,
aroma, 4 500 gr. rijst goed droog-
ge kookt.
Laat het vlees in kleine dobbelstenen
hakken, bestrooi het met zout en
peper, braad het met de boter licht
bruin. Maak de knolselderij schoon en
snijd deze ook in kleine stukjes, voeg
dit met de fijngesneden ui bij het
vlees en laat dit samen 20 minuten
smoren. Zorg dat de rijst mooi droog-
gekookt is en houdt ze goed warm.
Maak van boter, bloem en melk een
saus waardoor het grootste deel der
kaas wordt geroerd. Giet deze saus
over het groente-vleesmengsel. Leg de
rijst in het midden van een grote
schotel en hieromheen de groente.
Strooi de rest geraspte kaas er over
heen. of dien alles op in 2 aparte
schalen. Strooi dan de rest kaas alleen
over de groente.
Regen hoort bij het klimaat van het Britse eiland. De paraplu
hoort bij het tenue van de Engelsman. Hij draagt haar de hele dag
en elke dag met zich mee, maar gebruikt haar slechts als het wer
kelijk stortregent. Voor een simpel motregentje vindt hij een geopend
regenscherm blijkbaar te lastig, en bovendien zijn Harristweed-
jasje kan toch niet meer krimpen!
Het duurste paar schoenen in Enge
land werd onlangs in Londen tentoon
gesteld. Het is een paar laarsjes van
Canadese nertz. Het paar weegt 185
gram en kost f. 1620.
Norman Hartnell, Londen's meest
bekende modeontwerper (hij is voor
zitter van Londen's „grote twaalf" en
couturier van Hare Majesteit Koningin
Elisabeth) bepaalt zich niet alleen tot
het maken van daagse en vooral ko
ninklijke galatoilletten, doch ontwerpt
nu ook sieraden, welke bij bepaalde
juweliers en in enkele grote waren
huizen te koop zijn.
Volgens een aloude traditie zijn Lon-
dense kappers handiger in het behan
delen van herenhaar dan in het ver
zorgen van de vrouwelijke coiffure.
Engelse sieraden uit de Victoriaanse
tijd en de Regency periode doen mo
menteel opgeld. Niet de Engelse vrouw,
maar de Amerikaanse heeft ze ontdekt,
en niet alleen toeristen, maar vooral
ook handelaren kopen de Britse markt
leeg. Gouden zegels, nauwe gouden
armbanden en alle mogelijke kleino
diën, die kunnen hangen en bengelen,
bezorgen Engeland momenteel een niet
te versmaden dollarinkomen, zij het
dat het daarvoor grootmoeders erfenis
moet afstaan. Wat denkt u van de
tip? Voordat toeristen en inkopers bij
ons komen grasduinen, zouden we best
zelf eens in de nog braakliggende rijk
dommen van juwelenkistjes, erfenis
sen en antiquairs kunnen rondneuzen:
we zullen er zeker een ongelofelijke
hoeveelheid mooie, „moderne" en „ori
ginele" bijoux vinden.
In Brook Street staat het huis waar
Handel gedurende 35 jaar woonde en
componeerde. De voordeur (gerestau
reerd) van dat huis is zoals de com
ponist haar had laten maken; de trap
leuning is dde waarop zijn hand heeft
gerust. Het huis is nu het hoofdkwar
tier van een viyella-firma en wat er
aan muziek uitkomt, is muziiek in de
mode. Het laatste liedje van verlangen:
doorknoopnaohthemden met kantjes
en frutsels, speciaal gemaakt op ver
zoek van zieken- en rusthuizen. De
vraag naar ziekbed-dracht, die behalve
practisch, ook aantrekkelijk is, stijgt!
Een nieuwtje in schoenenleer is een
kreukvrij patentleer dat permanent
glanst. Poetsen is dus theoretisch over
bodig, dooh in een stad met regen en
stof zal het toch de schoenpoetser op
de hoek van de straat niet naar den
broode staan.
Iedere drie maanden knopen de bob-
bies, de Londense politieagenten, hun
overjas naar de andere kant dicht. Dit
is voorsohrift en heeft niets met mode
of stijl te maken. De enige reden is
dat de Jas aan beide kanten gelijkelijk
zal slijten. Een geraffineerde vorm van
economie dus.
De chemische reinigingsinrichtingen
in Londen trekken klanten. Voor som
mige staan de Londenaars zelfs in de
rij, zoals ze gewend zijn in het restau
rant, voor de bios, bij de bushalte en
in de winkel in een queue te staan. De
reden van deze toeloop? Doctoren heb
ben laten horen dat winterkleding die
zes maanden (of langer) in een kast
heeft gehangen, een geliefd verblijfs-
oord van bacillen zou zijn. Laat dus
voor gebruik uw winterjas reinigen als
voorbehoedmiddel tegen influenza of
griep
Nertzmantels, de kostbaarste van alle
bontmantels, zijn in Engeland even
„populair" als elders. Ze worden er
volop gedragen, geleend, gehuurd, ge
stolen en via de kleine advertenties
tweedehands ver- of gekocht. Het be
zit van een nertzjas schijnt de droom
van elke vrouw te zijn, maar toch niet
bepaald een gevoel van voldane rust
te geven. Menige Engelse althans be
schouwt haar bezit als de witte olifant
van haar garderobe Miss A durft haar
nertzjas niet naar het theater te dra
gen uit angst dat de een of ander (of
zijzelf) er een sigarettengat in zal
branden, Lady B gaat nooit gerust uit.
als er nog een paar nertzmantels en
stola's in de kast hangen: „je weet
nooit of er tijdens je afwezigheid geen
inbrekers komen". (Te oordelen naar
de krantenberichten is die kans niet
denkbeeldig.) De echtgenoot van Mrs.
C. staat onder geen voorwaarde toe
dat de nertzmantel van zijn vrouw er
gens in een restaurant- of ander ves
tiaire wordt afgegeven. De klacht van
filmster D. is dat haar luxe- en mo
dieuze bontmantel, die als het ware
het visitekaartje van haar welstand is,
te onhandig is om in te reizen, niet
practisch is voor de auto en te zwaar
is om in te wikkelen
Zal de mottenoorlog binnenkort ein
digen, zullen kamferballen binnenkort
in het vergeetboek raken, ook als we
zuivere wol blijven dragen? Een En
gelse firma steekt ons wat dat betreft
een hart onder de riem: ze brengt na
melijk motten-proof tweeds uit. Diver
se andere echte wolletjes worden even
eens onder de garantie „moth-proof"
verkocht.
Een ander nieuwtje dat echte wol
meer begerenswaard maakt is de ga
rantie die bij breiwol, wol van het stuk
en kant-en-klare wollen kleding wordt
geweven: krimp vrijDeze krimpvrije
status van wol, die desniettemin niets
van haar warmte of haar zachtheid
heeft verloren, is te danken aan een
nieuw procédé, dat op zijn eenvoudigst
uitgedrukt, equivalent is aan „2400
maal met een hamer geslagen". De
nieuwe uitvinding is het resultaat van
de vraag naar krimpvrye sokken, die
het Engelse leger vele jaren her for
muleerde Sinds krimpvrije sokken wer
kelijkheid werden, en de sokkenslijtage
evenals het hoofdenaantal in het En
gelse leger omlaag ging, kwam het
nieuwtje op de civiele markt terecht.
Een firma in Crosvenor Street zegt
dat klanten tegenwoordig gebloemde
nylon slopen bestellen, die passen bij
en een harmonieus duo vormen met
bed jasjes van hetzelfde materiaal
Geparfumeerde oorhangers zijn de
dernier cri en worden gebracht in de
vorm van zijden kwastjes, waarin een
klein houten cylindertje met parfum
is verborgen.
Gewild zijn ook plukjes bont (of na
maakbont) die als oorsieraad dienen.
Soms is dat bont echte nertz, ander
maal is het hondenvacht, en soms is
het roze dons. In het laatste geval zij
men gewaarschuwd: kijk twee maal (en
goed!) voordat ge het meisje, dat voor
u in de rij te wachten staat, op de
schouder klopt en zegt: „er is een pluk
je van uw poederdons op uw oor te
recht gekomen
Een kruising tussen sok en kniekous
is het laatste snufje voor heren die
aan sokophouders-perikelen lijden. Het
In Engeland zijn het de kleren ,die
vorm hebben en niet de vrouw die ze
draagt. En de vorm van die kleren is
vormloos. De Engelse interesseert
zich desniettemin voor de mode, maar
is aanzienlijk meer geïmpressionneerd
door de japon zelf, dan door „hoe die
japon haar staat". Schoonheid is een
belangrijke factor in haar leven. De
damesbladen (en er zyn er ontelbare!)
besteden ongeveer de helft van hun
papier aan sohoonheid en make-up (de
andere helft is in de een of andere
vorm aan de liefde gewijd). Over het
algemeen maakt de Engelse vrouw zich
uitstekend op en, opmerkelijke omstan
digheid, vooral het jonge meisje met
een van nature fris gezichtje is een
goede klant van de schoonheids-arti
kelenfabrikant. Ze gebruikt meer dan
ze werkelijk nodig heeft, ook al ge
bruikt ze het met kennis van zaken.
De Engelsman, die als schoonheids
middelen alleen soheerapparaat en
snor gebruikt, ziet er gewoonlijk ge-
soigneerder, smaakvoller en meer ver
zorgd uit dan zijn vrouw. Hij kleedt
zich met smaak. En de zaken die hij
waardeert, vraagt en draagt zijn een
lust voor het oog, vooral in de ver
kwikkelijke en fleurige étalages van de
heren-accessoirewinkel. Zoekt ge bij
geval een vest, vuurrood, hardgeel,
knalblauw, duifgrijs of diepgroen, een
vest met of zonder revers, met twee
of drie zakjes, een vest van wol of van
brocaatzijde in het een of andere des
sin, zoekt ge een smokingjasje van
wijnrode, blauwgroene of nachtblauw
fluweel (te dragen bij de traditionele
zwarte pantalon), ge zult ze in velerlei
variatie vinden aan weerszijden van
Regent Street, Bond Street of Picca
dilly
J.V.
(Van onze correspondent in New York)
Het is een hele overgang, wanneer men zich moet verplaatsen uit
de welvarende, moderne stad, die eens Nieuw-Amsterdam heette,
naar Oud-Amsterdam, zoals dat was tijdens de oorlog: triest, arm en
vol menselijke tragedie. Het toneelstuk dat de naam draagt „Het dag
boek van Anne Frank", wordt echter te New York opgevoerd met
zoveel sfeer, met zulk een naturalistische uitbeelding van de misère,
die Nederland twaalf jaar geleden doorleefde, dat men zich temeer
indien men die periode in Nederland heeft meegemaakt ineens
terugverplaatst voelt in tijd en ruimte.
Gedurende enkele uren leeft men
opnieuw onder de bezetting. Wan
neer in de pauze de sirenes van een
New Yorkse politieauto in de zaal
hoorbaar worden, is de eerste ge
dachte: „luchtalarm" en zelfs toen
ik, na afloop van het stuk, buiten
liep, bleven de oorlogsherinneringen
voortduren. Op een straathoek stond
een venter kastanjes te poffen en
de reuk van zyn smeulend vuur deed
me niet denken aan kastanjes, maar
aan het bombardement van Rot
terdam en aan de brandlucht, die
nog wekenlang rondhing tussen de
ruines.
hebben dit dagboek tot een toneel
stuk verwerkt. Zij deden dit met veel
talent en Garson Kanin, de knappe
regisseur, heeft de kans gekregen om
te werken met stuk voor stuk begaafde
spelers. Joseph Sohildkraut, een bekend
Amerikaanse acteur, speelt de vader
van Anne Frank en het jonge meisje
zelf wordt uitgebeeld door de 16-jarige
Susan Strasberg, die in deze rol een
eclatant debuut op Broadway maakt.
Het originele decor blijft gedurende
het hele stuk hetzelfde. Men ziet de
doorsnede van de top van een oud
huis en als op eén luchtfoto zo
ziet men naast het dak van dit huis,
vagelijk veel oude gevels van Amster
dam.
Een stuk als dit heeft in Amerika
een extra-kans op succes. De Ameri
kaan van deze tijd waardeert zowel
in literatuur als op het toneel voor
al stemming en sfeer. Het zegt b.v.
wel iets. dat men de dialoog van Ar-
EEN BLAASSPEL
Vandaag gaan we een blaasspel
maken. Het voorwerp, dat voortgebla
zen wordt, wordt gemaakt van een
papierstrook ter lengte van 15 centi
meter, dat aan één uiteinde wordt vast
geplakt. Aan weerszijden is 'n gleufje
gemaakt voor een vierkant zeiltje zo
als de tekening het aangeeft. In het
achterschip wordt een spijkertje beves
tigt, anders zou het telkens omdraaien
als er geblazen wordt.
De klaargemaakte scheepjes worden
naast elkaar aan de ene tafelrand
opgesteld. Ieder kind heeft nu zijn
eigen schip. Bij het blazen kan men ge
bruik maken van een blaasroer, een
houten of cartonnen pijpje of een limo
naderietje, maar dit laatste bezwijkt
in de hitte van de strijd wel heel erg
gauw Wie als eerste zijn schip naar
de overzijde koerst zonder dat het kan
telt is winnaar. De kinderen op de teke
ning gebruiken als „blaasbal" een
propje watten en zitten rondom de
tafel. Het kind dat de prop watten vlak
voor zich krijgt, heeft verloren.
Beneden zie je een deelnemer aan
de wedstrijd. Knip hem uit zoals je hem
op de tekening ziet en blaas zoals
boven is besproken.
Wanneer je buiten speelt, kun je hem
langs een touw doen voortbewegen; de
tekening laat zien hoe dat gaat. De
wasknijpers dienen om de figuur in de
juiste houding te houden.
1 N/
EEN SPAARBAROMETER
Sparen is niet alleen nuttig; je kunt er ook nog een spel
letje van maken door zelf een spaarbarometer te vervaar
digen. Het beste is er een te maken voor stuivers of dubbel
tjes; met centen gaat het natuurlijk ook, maar dan loopt de
inhoud niet zo vlug op! Bij een hoogte van 22 centimeter kun
je al een heel aardige spaarpot kweken
Snijd de barometer (a) en het deksel (b) uit dik carton
uit en bekijk de tekeningen goed Dan zul je zien dat in de
barometer een lange gleuf aangebracht moet worden en in
het deksel een kortere: voor de munten.
Lijm het geheel tezamen en overtrek barometer en deksel
met vrolijk papier.
Dit toneelstuk wordt nu reeds se
dert 5 October voor volle zalen ge
speeld en men verwaoht, dat men
wel een jaar zal kunnen doorgaan
met acht vertoningen per week.
In Nederland zullen ongetwijfeld
velen het dagboek gelezen hebben
dat Anne Frank geschreven heeft ge
durende de tyd, dat zij met haar va
der, moeder en zuster, plus nog vier
andere Joden, „ondergedoken" was
op de zolderverdieping van een oud
Amsterdams huis. Het is een relaas
over het wel en wee van teveel men
sen, in een te kleine ruimte, gedu
rende te lange tijd. Een relaas, dat
toch niet zonder humor is en dat op
bijzonder onttroerende wijze de ge
voelens weergeeft van een jong
meisje, dat haar puberteitsjaren
doorbrengt in zulke abnormale om
standigheden.
Gelijk bekend heeft de jonge
schrijfster van dit dagboek de oorlog
niet overleefd: zij en nagenoeg alle
onderduikers met wie zi) samen was,
zyn tegen het einde van de oorlog
door de Duiters ontdekt en vermoord.
Frances Goodrich en Albert Haokett
In deze scène hebben de onder
duikers juist het nieuws van de
invasie in Frankrijk gehoord.
nouilh's stuk „De leeuwerik", heeft
aangepast aan de Amerikaanse smaak.
(Er wordt in de Amerikaanse tekst
minder gepraat en milder betoogd
dan in de Franse versie). In Anne
Frank's dagboek is de stemming het
voornaamste, een stemming, die wordt
verhelderd door enkele markante of
ontroerende woorden. Men zou dit
stuk een „moderne Heijermnns" kun
nen noemen: niet sterk jebbuwd door
een zich toespitsende, interne ontwik
keling. dooh vol sfeer, die op natu
ralistische wijze is weergegeven
De Amerikaan verkiest zoals gezegd,
veelal sfeer boven psychologische ont
leding en rationele motivering, het is
daarom niet verrassend dat dit stuk
zoveel succes heeft. Maar een succes*
is het, want dag in' dag uit is de zaal
vol, hoewel New York dit jaar toch
nog vele andere goede stukken te bie
den heeft.
Anne Frank schrijft in haar dagboek.
