Z\
Yx* l il
n n pj
r
i
DJ
IJ
IV
PI
DV>ol
L
RIVIERBLINDHEID NA 40 JAREN
VORSEN OVERWONNEN
rs 1
HET GEVEN VAN GESCHENKEN
WOORD
VAN
BEZINNING
Vliegenlarven en krabben deden
dal der blindheidontstaan
Trotse zege van „Strijders in 't Wit"
3e Jaargang No. 48
Zaterdag 3 December 1955
-\
V
HET Feest van Sinterklaas
zet ons elk jaar weer op
nieuw voor vele puzzles. Ik
bedoel dat niet diepzinnig al
moet dit een woord van bezin
ning zijn. Ik bedoel niet de
vraag, waar toch deze „Sint-
Nicolaasgestalte" in ons land
vandaan komt. Natuurlijk van
overzee! Alle goede dingen ko
men van overzee.
Ik bedoel ook niet de vraag,
hoe het toch komt dat deze Ni-
colaas de naam betekend
„volksoverwinnaar" zijn
naam zoveel eer aandoet; hoe
het komt. dat juist zijn feest
„het" oecumenische feest van de
Nederlandse christenheid kon
worden, het feest waaraan ieder,
vroom en onvroom. Rooms en
onrooms, meedoet; hoe het
Om even bij die eerste vraag
te blijven: laten wij bedenken
dat het feest van Sinterklaas
„de" gelegenheid is om anoniem
te geven. Nu kunnen wij geven
zonder dat dit ook maar enige
verplichting oplegt aan wie ons
geschenk ontvangt.
Bedenk eens: er zijn zoveel
„eenzamen", ook in uw eigen
omgeving, die U nu, juist nu,
toch ook een beetje vTeugde
kunt geven. U hoeft er niet eens
uw eigen naam onder te zetten.
Alleen maar „Sinterklaas" is
reeds voldoende. Het behoeft U
schenk dat het kind, geholpen
door een vriendelijke tante,
kant en klaar in de winkel
heeft gekocht. En als ouders
wat geven aan hun kind. laten
die ouders dan bedenken, dat
hun geschenk moet passen bij
de aard van hun kind. Een
klein kind heeft meestal veel
meer aan een leeg lucifersdoos
je, waar het mee kan doen wat
het wil, dan aan het prachtigste
cadeau, waar het o zo voorzich
tig mee moet zijn.
Ik weet wel, de étalages en
winkeluitstallingen, vol van
prachtige en schitterende din
gen, maken het ons niet ge
makkelijk. maar laten wjj er
voor zorgen dat onze geschen
ken niet al te gemakkelijk of
leeg zullen zijn.
Honderdduizenden
Afrikanen zijn nu
bevrijd van de kwel
lende angst, vroeg of
laat blind te moeten
worden. Dit is de be
tekenis van de over
winning, die Afrika's
„Strijders in het Wit'
bevochten op de ver
wekker der rivier
blindheid in Oost-
Afrika.
Alvorens DDT in de rivier wordt
gestort, wordt de loop nauwkeurig
gecontroleerd.
duurde veertig lange jaren alvorens
men dit ontdekte!
Spel der Natuur
DE rivierblindheid is in Kenya be
perkt tot de hogere delen van de
provincie Nyanza, waar honderd
duizenden Afrikanen wonen in de
dichtbevolkte streken langs de Ooste
lijke oever van het Victoria Meer. De
vruchtbare hoog gelegen gebieden in
het Zuiden en Noordoosten van Nyanza
herbergen de broedplaatsen van de
viieg (Simulium Neavei), cfie de ziekte
met zich draagt. Daar,, in die hoge
streken, zijn honderden bergstromen.
Men ontdekte, dat de vlieg het meest
voorkwam in de buurt van stromend
water!
Deze ontdekking leidde uiteindelijk
tot de oplossing van het rivierblind-
hiidvraagstuk. Thans weten we, dat
door een wonderlijk spel der natuur
een zoetwaterkrab gastdier is van de
larven en poppen van de vlieg (Simu
lium Neavei), alsmede dat het mogelyk
is om door toevoeging van D D.T.-poe
der aan de rivieren de vliegen in de
buurt uit te roeien. Maar alvorens dit
gebleken was, waren lange jaren van
vallen en opstaan, van geduldig vorsen
en taaie vasthoudendheid nodig ge
weest.
Het Dal der Blinden
EEN Brits entomoloog, dr Naeve,
bezocht in 1911 de streek, waar
de rivierblindheid heerst, en
stelde vast, dat de vliegen daar een
gesel waren. Hij gaf zijn naam aan de
verspreider der rivierblindheid, de Si
mulium neavei.
Pas in 1922 echter legde een andere
entomoloog, Dry geheten, ver-and tus
sen het voorkomen der vliegen en de
nvierblindheid. Welk dit verband was,
bleek pas in 1938, toen twee geleerden
tijdens een bezoek aan het „Dal der
Blinden" (zo genaamd, omdat er zeer
veel blinden wonen» tot het inzicht
kwamen, dat de naar dr Neave ge
noemde vlieg de drager van de ziekte
was. Zij maakten een diepgaande stu
die van de symptomen d.r nvierblind-
heid. In 1939 nam James McMahon,
een Ier. die door 25-jarige ervaring
Kenya door en door kende en die bo
vendien wetenschappelijk was ge-
choold, de onderzoekingen verder ter
hand.
MoMahon begon zyn werk eveneens
in het „Dal der Blinden", omdat daal
de ziekte het meest voorkwam. Hij ont
dekte, dat nabij de rivieren de ziekte
de meeste slachtoffers maakte; meer
dan 16% van de totale bevolking blees
hier en daar aangetast te zijn. Na de
wereldoorlog zette McMahon, samen
met dr Garnham. zijn onderzoekingen
voort. Hij was er nu van overtuigd,
dat- de gevaarlijke vlieg op de een of
andere wijze zijn jeugdstadia in het
rivierwater doormaakte.
komt, dat dit feest het toch al
tijd weer opnieuw wint en het
winnen moet van het Kerst
feest.
Dat bedoel ik niet, al zou hier
over toch zeker heel wat te
zeggen zijn. Maar ik ben bang
dat U, die zou lezen wat ik
hierover te zeggen heb mij dan
misschien wel zou verwijten, dat
ik de zon niet in het water kan
zien schijnen en dat ik wel voor
zichtiger moet zijn, of anders
zal voor mij de maan niet door
de bomen schijnen. Dat slaan
wij dus over.
Waar het mij hier om gaat is:
het geven van geschenken. Aan
wie zullen wij iets geven en
wat?
ook niet veel te kosten. De
waarde van een geschenk ligt
immers niet in wat het U kost,
maar in wat het betekent voor
hem of haar die het ontvangt.
Zo kan een woord, een houding,
een gebaar, een handdruk of
een oogopslag al een groot ge
schenk zijn. Dat men aan de
ander denkt!
Zo zitten wij ook meteen al
midden in die tweede vraag:
wat zullen wij geven? Laten wU
bedenken dat een geschenk, wil
het geslaagd zijn, altijd iets ei
gens moet hebben. Het moei
zaam gekrabbelde tekeningetje,
waar het kind „zijn best" op ge
daan heeft, heeft voor de ou
ders meest een veel grotere
waarde, dan het prachtigste ge-
Een geschenk is eerst goed,
wanneer het doortrokken is van
de geur van een zuivere liefde,
die heeft nagedacht en gewacht,
tot zij iets vond dat echt een
geschenk zou zijn, iets eigens en
tegelijkertijd passend bij de ge
voelens van wie het ontvangt.
Daarom geloof ik dat het
toch niet zo kwaad is dat het
feest van Sinterklaas valt in de
ty'd van Advent, in de tijd van
de verwachting van het Kerst
feest. Op het Kerstfeest zien
wij de grote Gever, die in
Christus alles geeft, zijn eigen
Zoon als Redder der wereld.
J. GROOT
Ned. Herv. Predikant
te Leiden
D.D.T. heeft succes
TWEE rivieren in het „Dal der
Blinden" werden gedurende enige
tijd behandeld met D.D.T. en
toen bleek, dat de vliegenbevolking in
het aangrenzende land na drie maan
den was uitgeroeid. Het wapen tegen
de vliegen was gevonden!
Andere rivieren ten getale van
enige honderden! kregen toen
eveneens „injecties" met D.D.T. en
na enige maanden rapporteerden de
jonge Europese entomologen, die met
hulp van Afrikaanse assistenten het
werk verrichtten, een algeheel suc
ces. Doch acht maanden nadien
kwamen de vliegen weer. Was alles
vergeefs geweest?
McMahon was intussen verder ge
gaan met zijn werk. Hij wilde weten,
waar de larven der vlieg te vinden
waren. Hij onderzocht vissen, krabben,
insecten Hij liet stroompjes afdammen
en speurde in kuilen en onder rotsen
naar de broedplaatsen. Het succes
bleef uit.
Eindelijk gevonden
Eindelijk echter kwam er goed nieuws.
Een bekend geleerde, dr V. D. van
Someren, vond een larve van een
nauw met de Simulium Neavei ver
wante vlieg, vastgehecht aan een
kokerjuffer. Hij schreef dit aan Mc
Mahon, die besloot om een laatste
poging te doen om de drager van de
rivierblindheidverwekker op te spo
ren. Ditmaal had hij succes. Tijdens
het doorwaden van een ondiepte in
een rivier vonden zijn Afrikaanse
helpers honderden krabben van een
nog niet door hem onderzochte soort.
Vrijwel al deze dieren droegen zowel
larven als poppen van de Simulium
Neavei bij zich.
DAT was in 1950. Sedertdien zijn
e met de ziektebestrijding in
Kenya belaste instanties er in
geslaagd om de vliegen uit te roeien
in vier der „besmette" districten. Wel
dra zal men het laatste bolwerk der
rivierblindheid (Kakamega en Kai-
mosi) aanvallen. McMahon is van oor
deel, dat over twee jaar de gevaarlijke
vlieg geheel uit Nyanza zal zijn ver
dwenen.
Wat is de betekenis van deze over
winning der „Strijders in het Wit"?
Tienduizenden Afrikanen, die van hun
prille jeugd af geplaagd werden door
horden borende, blindheid verwekken
de wormpjes, weten nu, dat hen geen
blindheid wacht in de komende jaren.
Zij weten tevens, dat hun kinderen
niet meer gekwzullen worden door
die eeuwenoude gesel des lands. In
streken, waar tfiindheid zeer veel voor
kwam, kunnen de mensen met nieuwe
moed de toekomst tegemoet gaan. tot
heil van henzelven, tot heil ook van
hun land. Bevrijd van de worgende
angst, blind te moeten wordenbe
grijpen wij wel goed, wat dat voor een
bevrijding is?
(Nadruk verboden)
Blinde Afrikaanse kinderen,
slachtoffers van de Rivierblindheid
(Bijzondere medewerking)
Wonderlijke dingen biedt Afrika de mens. Tot de vreemdste beho
ren sommige ziekten, die de Afrikanen sedert mensenheugenis hebben
geteisterd. Doch telkens weer slagen de mannen der wetenschap er
in, zo'n ziekte de baas te worden. De jongste zege is die op de rivier
blindheid, een ziekte, die aan de oevers van het Victoria Meer voor
komt, en die de medici voor onoplosbare problemen scheen te stellen.
DE rivierblinkheid (onchocerchiasis)
wordt veroorzaakt door eer» mi
croscopisch klein wormpje, dat op
de mens wordt overgebracht door een
vlieg. Onder de menselijke huid ver
menigvuldigt het wormpje zich snel.
Het verspreidt zich door het gehele
lichaam. Komt het terecht in de oog
weefsels. dan beschadigt het deze. De
slachtoffers worden geheel of ten dele
blind. De bestaande geneesmiddelen
zijn onvoldoende in staat om de
wormpjes te doden, maar thans is men
zo ver. dat de vliegen, die als „trans-
portdieren" fungeren uitgeroeid kun
nen worden.
De oplossing van het probleem stond
en viel met kennis van de levensloop
van de vlieg. Het was heel eenvoudig
om de volwassen vliegen te vinden,
want in iedere open ruimte in het hos
zijn ze, soms bij duizenden, aanwezig.
Maar om die vliegen te kunnen uit
roeien. was het nodig te weten, waar
de larven en poppen te vinden. Het
Mr J. P. McMahon onderzoekt
een krab. die de larven van de
veroorzaker der ziekte bij zich
draagt.
