Vóór 50 jaar begon de bescherming
van het verwaarloosde kind
Moderne kinderbescherming zoekt
meer te voorkomen dan te genezen
Burgers van Verona bouwen royale
schouwburg met eigen middelen
Het Poolse volk is een radijs: van
buiten rood, van binnen wit
RADIO
Rotterdam boekte record-aanvoer
ZATERDAG 3 DECEMBER
Een kind, dat een vergrijp pleegt, moet
niet gestraft maar geholpen
Het Is vroeger werkelijk gebeurd, dat voor het gappen van een paar dubbel
tjes twee meisjes van 8 en 9 jaar veroordeeld werden tot een gevangenisstraf
van niet minder dan zeven en een half jaar, welke straftijd ze doorbrachten ln
een gevangenis tussen volwassen vrouwen, van wie ze niet veel goeds leerden.
Dat gebeurde ln 1878. Als thans een jongen of een meisje een geldbedrag weg
neemt, dan wordt zorgvuldig nagegaan wat de reden is, dat het kind tot zoiets
onsociaals komt. Heeft het soms moeilijkheden in zijn gezin en hoe zijn die
moeilijkheden dan, wellicht met hulp van derden, op te lossen.
„HELPEN" STAAT OP
VOORGROND
Tussen het einde van de vorige eeuw
en het midden van deze eeuw ligt een
hemelbreed verschil wat betreft de
houding tegenover het kind in nood,
wanneer men onder die verzamelnaam
samenvat alle kinderen, die ln geeste
lijke of lichamelijke zin hulp behoeven.
Vroeger trad men op met hardheid,
tegenwoordig is de allergrootste tendens
om te helpen.
Dat helpen, men kan ook zeggen: be
schermen van het kind. nam officieel
een aanvang vijftig jaar geleden, om
precies te zijn op 1 December 1905, toen
de Kinderwetten in werking traden. Een
feit, dat deze maand in de volle aan
dacht staat en op 1 December plechtig
herdacht zal worden met een bijeen
komst te Den Haag in de Ridderzaal,
waar de minister van Justitie het woord
zal voeren en ook de oud-kinderrechter
mr J. Overwater. voorzitter van de
Nationale Federatie de Nederlandse
bond tot kinderbescherming, waarin alle
verschillend gekleurde activiteiten ten
behoeve van het kind, dat hoe ook
hulp behoeft, zijn gebundeld.
20.000 KINDEREN IN
GESTICHTEN
Hoe groot en ten hemel schreiend het
kinderleed was op het einde der vorige
eeuw is niet te benaderen, toen 20.000
kinderen in gestichten waar een hard
régime heerste waren opgeborgen en
10.000 „wezen" het in pleeggezinnen
hard te verduren harden. Allemaal wer
den ze „wezen" genoemd, of de ouders
werkelijk dood waren of dat de kinderen
van de ouders waren weggenomen
wegens verregaande verwaarlozing of
onaanvaardbare immorele exploitatie.
ERBARMELIJKE KINDER
ELLENDE
Maar die erbarmelijke kinderellende
moet men ook weer zien tegen de ach
tergrond van die tijd met zijn verschrik
kelijke sociale toestanden, waar we ons
nu voor schamen. Wat een treurig thuis
moet dat voor ontelbare jonge kinderen
geweest zijn, waar niets anders
was dan schreeuwende armoede, een
werkloze vader en een uit wanhoop aan
de drank geraakte moeder.
Waren de verpauperde kinderen, die
met bedelen moesten proberen zichzelf
en 't gezin zon beetje in leven te hou
den, van de ouders afgenomen, dan werd
hun leed meestal alleen nog maar groter
in die tijd, waarin nog zo weimg sociaal
medegevoel bestond. Er zijn ons verha
len overgebleven van wezen, die open
baar „geveild" werden na de kerkdienst
tegelijk met ouden van dagen en van
wezen, die werden uitbesteed in gezin
nen. die toch al van de bedeling leefden!
Trof een kind het wat menswaardiger,
dan bleef echter voortdurend de drei
ging bestaan, dat de ouders het terug
konden halen en het opnieuw exploite
ren. wat voor meisjes soms prostitutie
betekende.
PSYCHOLOGIE EN PSYCHIATRIE
Daaraan is radicaal een eind gemaakt
door de kinderwetten van 1905, nadat
reeds in 1874 door de wet Van Houten,
arbeid (ze deden ook nachtarbeid) van
jonge kinderen in fabrieken was ver
boden. In de Kinderwetten namelijk
werd het ouderlijk gezag aantastbaar
gesteld. De staat kreeg de bevoegdheid
om, wanneer het belang van het kind
zulks eiste, de kinderen bij de ouders
weg te halen teneinde ze elders beter
te doen grootbrengen. De officiële „be
scherming" van het weerloze kind tegen
totale geestelijke en lichamelijke onder
gang nam toen een aanvang. Al had.
van particuliere zijde. Pro Juventute
zich de kinderellende reeds aangetrok
ken.
Verlaten
DE GANG VAN ZAKEN THANS
Wordt een kind, via bemoeiingen van
de Voogdijraad die binnenkort de
Raad voor de kinderbescherming gaat
heten van de ouders afgenomen,
dan neemt een voogdijvereniging de
zorg over. En zo zijn er in een halve
eeuw tijds, uit het particulier initia
tief, tientallen voogdijverenigingen
van alle gezindten ontstaan, die wel
niet persoonlijk voor de verdere op
voeding zorg dragen, maar die hun
bemiddeling verlenen om de pupillen
in een liefderijk tehuis of inrichting
of bij een geschikt liefdevol pleeggezin
onder te brengen.
De kinderbescherming, die zich over
tienduizenden kinderen, van enkele da
gen oud tot aan de meerderjarigheid,
uitstrekt, is uitgegroeid tot een wereld
op zichzelf, die echter enigszins verbor
gen blijft achter de normale openbaar
heid van het leven; wat zich verklaren
laat, want er zijn bijna altijd delicate
problemen mee gemoeid, die men liefst
zoveel mogelijk achter de coulissen
houdt.
Een van de sterkste veranderingen,
die zich de laatste vijftig jaar bij alle
sociale hulpverlening, dus ook in de
kinderbescherming, heeft voorgedaan, is
wel, dat men van genezen steeds meer
is overgegaan tot voorkomen. En in de
opvoedkunde heeft de harde tucht van
vroeger jaren plaats gemaakt voor het
begrip en de hulp. waarmee de ouderen
nu het kind tegemoet treden. Het bin
nendringen van de wetenschap met
name de sociologie, psychologie en psy
chiatrie in de opvoeding en in de nog
moeilijker opvoeding van andermans
kinderen helpt de dragers van het werk
der kinderbescherming om steeds beter
de juiste weg te zien voor het kind. dat
veel te jong met de ruwheid, de proble
men en het leed van deze wereld in
aanraking is gekomen. Dat wil nog niet
zeggen, dat nu terstond ook overal vak
kundig geschoolde beroepskrachten de
leiding hebben in tehuizen, inrichtingen
en internaten, waar kinderen heropge
voed worden. Maar wel, dat de overtui
ging steeds meer baan breekt, dat elk
kind vóór alles nodig heeft om te ge
dijen. een sfeer van onbaatzuchtige lief
de, van veiligheid en geborgenheid, van
vastgeworteld zijn, kortom de sfeer van
„thuis", die zelfs in het beste pleeggezin
maar zeer ten dele benaderd wordt.
KIND EN GEZIN ZIJN ÉEN
Op het ogenblik zijn er in ons land
20.000 voogdijkinderen, kinderen dus.
waarvan de ouders zozeer in gebreke
bleven, dat ze uit de ouderlijke macht
zijn ontzet, ofwel wier ouders door ziek
te of onmacht gevangenis de zorg
voor hun kinderen tijdelijk uit handen
hebben moeten geven. Het grootste deel
dier jongens en meisjes verblijft in op
voedingsinrichtingen van allerlei soort.
Het kleinste deel woont tijdelijk in een
pleeggezin.
Sinds men de laatste jaren heeft leren
inzien, dat het kind een onverbrekelijke
eenheid vormt met zijn eigen ouderlijk
gezin, weert men de ouders, die hun het
leed en de vernedering van een schei
ding heeft moeten aandoen en zoekt
men steeds meer de weg om de ouders
te helpen zich opnieuw te kunnen hand
haven opdat de kinderen dan weer bij
hen terug kunnen komen. Het preven
tieve werk op kinderbeschermingsgebied
mondt dan ook altijd weer uit in de
positieve zorg voor het goede gezin, waar
de harmonische sfeer van onderlinge
liefde en begrip het allerbeste klimaat
schept om een kind gezond en even
wichtig :e doen uitgroeien.
Maai- kinderleed, door schuldig toe
doen van de ouders men denke eens
aan alle werelden van leed, waarin kin
deren leven wier vader en moeder
voortdurend in conflict zijn of door
trieste omstandigheden van debiliteit,
ziekte of drankzucht der ouders, zal
nooit weg te nemen zijn.
KINDERRECHTER ZOEKT HET
WAAROM
Zoals gezegd zijn de twee bepalende
tendenzen in de moderne kinderbe
scherming om preventief te werken en
om het kind als een eenheid met zijn
ouderlijk gezin te zien. Gedraagt een
kind zich dan ook sterk onsociaal of
dreigt het scheef te groeien, zo dat er
ingegrepen moet worden, dan tracht
men eerst de situatie op te vangen, ter
wijl het kind thuis blijft, door de ouders
van buiten af tijdelijk een hulp toe te
voegen. In de twintiger jaren is het in
stituut van de kinderrechter ontstaan,
die niet zozeer bestraffend dan wel
helpend optreedt. Pleegt een kind een
vergrijp of kan het zich helemaal niet
normaal aanpassen, dan kunnen de
ouders de hulp en raad van de kinder
rechter inroepen, die niet de grootste
aandacht schenkt aan wat het kind
heeft gedaan, maar aan het waarom van
dat onsociale gedrag. Dat laatste wijst
er immers op. dat het iets niet aan kan.
dat het in conflict is met zichzelf en
hulp nodig heeft om eruit te komen.
Die hulp wordt in veel gevallen ge
boden door de gezinsvoogd eseen bui
tenstaander, die vrijwillig de taak op
zich neemt om een tijdlang de moeilijke
jongen of het moeilijke meisje op
vriendschappelijke wijze bij te staan,
door op ongedwongen wijze te onder
door op ongedwongen wijze regelmatig
contact met het kind. en vooral ook
met de ouders te onderhouden.
Een moeilijke en verantwoor
delijke taak. het ongemerkt bieden van
deze „morele bijstand", een humane
taak, die tactvolle toenadering vraagt en
vooral een warm hart en een evenwich
tige geest.
Vijfduizend gezinsvoogden en gezins
voogdessen maar er zijn er méér
nodig hebben momenteel op deze
wijze aandeel aan dat reuzenwerk
van de kinderbescherming, dat steeds
in beweging is, steeds evolueert, maar
dat er, in al zijn facetten, op gericht
is om het bedreigde kind de beste
kans te geven, toch tot een zo geluk
kig mogelijk mens uit te groeien. Deze
zorg, op de beste wijze, voor het wel
zijn van de bedreigde jeugd is ons
aller zaak. Want in de volgende gene
ratie zijn ZIJ de ouders, die op hun
beurt het nieuwe geslacht zullen moe
ten helpen om in deze onvolmaakte
wereld vol tekorten, toch ook weer hun
eigen geluk te veroveren.
Prijsmaking van schip
De Advocaat-Generaal bij de Hoge
Raad, prof. Langemeijer, concludeerde
in de zaak van de „Societé Anonyme
Maritime et Commerciale" tegen de
Staat naar aanleiding van het prijsma-
ken van het aan die maatschappij toe
behorende, onder Hongaarse vlag varen
de schip „Nyugat" door Hr Ms „Korte-
naer" na het deelnemen van Hongarije
aan de oorlog tegen Joegoslavië.
Professor Langemeijer concludeerde
dat de Staat dient te worden toegela
ten tot het bewijs, dat ten tijde van de
prijsmaking de kapitein van de „Nyu
gat" bekend was met het niet deelne
men van Hongarije aan de oorlogshan
delingen tegen Joegoslavië.
Arrest 13 Januari.
PLUIMVEE-TENTOONSTELLING
TE RIJNSBURG
Op de Kring tentoonstelling te Rijns
burg van de Ver. Kopluko wisten ver
schillende leden der „Oude Leidse"
mooie successen te boeken.
Mevr. Berk-De Hey wist met Holl.
Hoen Zilverlaken le Z.G. en 2e G. te
behalen met 2 Ereprijzen; in Holl. Hoen
Zwart 2e GG. en met Tankonijnen 4e
Z.G. en 3e GG.
A. Berk in Wit Vlaamse Reus 3e Z.G.
met Ereprijs; S. W. Berk in Klein Chin-
cilla 3e Z.G. en tweemaal G.
Het lid K. Stuifzand in Zilvervos ko
nijn twee fraaie resultaten, n.l. le ZZG
en le .G. met twee Ereprijzen.
H. v. d. Bosch in Holl. Hoen zwart le
Z.G. en 3e GG. met Ereprijs, terwijl H.
Zonderop met dezelfde hoenders 2 maal
le Z.G. en 3e GG. met Ereprijs behaal
de.
L. v. d. Nieuwedijk was winnaar bij de
Welsumer krielen met le ZZG voor
haan en le GG. met hen, waarmee hij
bewees op de goede weg te zijn.
Het jeugdlid H. Walekamp werd in
Holl. krielen 2 maal eerste met GG.
Ook voorzitter v. d. Mark wist weer
verschillende prezen in de wacht te
slepen n.l. met Holl. Hoen zilverlaken le
Z.G.: le G en 3e GG. met 2 Ereprijzen.
Tevens in Holl. Krielen le G; ZZG. Z.G.
en 4 maal 2e GG. met 6 Ereprijzen;
Oud Engelse Vechtkriel le GG., terwijl
hij tevens beslag wist te leggen op het
hoogst aantal punten voor de dwerg
hoenders en de wisselbeker van de bur
gemeester van Katwijk voor het hoog
ste predicaat. F. v. d. Mark Dr. 4 maal
GG met Sabelpoot. W. Ramak met Nor
wich kroppers 2 maal le GG. met 2
ereprijzen, terwijl de Sierduiven-fokker
W. Langezaal al zeer gunstig uit de bus
kwam met 3 eerste en 4 tweede prijzen
voor zijn Raadsheren, waarbij 1 maal
ZZG; 6 maal Z.G. en 4 maal GG.
De leden der Oude Leidse bewezen
hiermede tot de beste fokkers in den
lande te behoren. Zij zullen trachten op
de 5e Europese tentoonstelling van Avi-
cultura in de Houtrusthallen te Den
Haag op 21 tot en met 24 Januari deze
reputatie te handhaven.
De provinciegeeft Rome liet goede
voorbeeld door krachtig aan te pakken
(Van onze Romeinse correspondent.)
De mooiste stad van Noord-Italië na Venetië is ontegenzeglijk Verona, een
vrij grote plaats (250.000 inw.) met talrijke en goed bewaarde monumen
ten uit de Romeinse oudheid, de Middeleeuwen en de Renaissance. Maar
Verona heeft ernstig geleden door bombardementen; het verloor zijn beide
vermaarde bibliotheken, enkele van zijn mooiste paleizen, de tien monumen
tale bruggen over de Adige, die door de Duitsers werden opgeblazen en de
fraaie schouwburg, die het middelpunt vormde van het sociale en mondaine
leven. Vele huizen en ook monumenten zijn weer herbouwd en ook de
bruggen, waarvan de meest bekende: de middeleeuwse, met kantelen,
weergangen en poorten versterkte Ponte Scaligero, dank zij Amerikaanse
hulp geheel in oude vorm kon herrijzen. Maar de Veronezen voelen meer
dan iets anders het gemis aan een grote schouwburg.
Die schouwburg van Verona is niet iets, waar men min over denken moet.
In de zeventiende eeuw had zich uit de rijke burgerij een groep gevormd
van personen, die belang stelden in muziek en theater, zij vormden het
Philharmonisch Genootschap en gaven opdracht aan de grootste en meest
vermaarde architect op theatergebied, Francesco Bibbiena voor hen een
theater te ontwerpen. In de jaren 1715 tot 1729 kwam het prachtige
bouwwerk tot stand.
Prachtig bouwwerk viel ten
prooi aan vliegtuigbommen
In die tijd dienden de schouwburgen
niet alleen om er toneelvoorstellingen te
geven, maar de leden van het genoot
schap, die eigenaars waren van een
vaste loge, ontvingen er ook hun vrien
den en gaven er feesten. Zo kon het
gebeuren, dat in 1749 door de onvoor
zichtigheid van markies Spolverini, die
(Ingez. Med.-Adv.)
Generaal Anders bevreesd voor de Russen
als ze lachen en dansen
(Van onze correspondent in Stockholm.)
„Ik ben niet bang voor de Russen als ze schreeuwen en te keer gaan,
maar als Molotof lacht en Moskou danst, dan bekruipt mij de angst". Dit
zei ons de Poolse generaal W. Anders, een van de drie hoofden van de
Poolse raad, die nu pensioen geniet als Engels generaal. Wellicht herinnert
men zich nog deze generaal, die in de eerste dagen van de oorlog tegen
Duitsland werd gewond, daarna door de Russen uit het ziekenhuis werd
gehaald en in de beruchte Loebljanka-gevangenis terecht kwam. In 1941
hadden de Russen hem weer nodig en op verzoek van de Poolse regering-
in-ballingschap nam hij de leiding op zich over 70.000 Poolse mannen en
50.000 vrouwen en kinderen, die door de Russen waren vrijgelaten. Maar
er was geen voedsel. Hij kreeg slechts een hoeveelheid voor 34.000 personen.
Men stond hem toen toe, via Perzië het land te verlaten.
Het duurde een hele tijd, voordat uit deze troosteloze troep 12.000 man
waren opgeleid. Maar toen deze strijdkrachten werden ingezet, namen zij
niet alleen Monte Casino, waar anderen al hun tanden op hadden stuk
gebeten), maar zij drongen verder op door heel Italië.
Polen in het buitenland sterk
nationaal bewust
SIEMENS
/Ukafl AMfA/JMlM
DOOR RUIMTE - ACOUSTIEK
SIEMENS SUPER C 50
Optimale FM-ontvangst 8 Siemens
buizen 3 Luidsprekers met ge
scheiden hoge en lage toonrege
ling Fraaie kast met kunststof-
omlijstinq. ^45
Vraagt demonstratie
Alle onderdelen voor Siemens radiotoestellen
worden in eigen fabrieken vervaardi gd
Rond de veemarkt
Ook in Leiden was flinke
handel met vaste prijzen
Men was blijkbaar niet „bang voor
Sinterklaas", want Maandag leverden de
mesters en handelaren op de slachtvee -
markt te Rotterdam het recordaanbod
van het jaar, n.l 1427 stuks vette run
deren en overigens waren de aanvoeren
op de andere markten ook niet minder
dan gewoon. De landkoeien waren dus
nog lang niet op. al hadden de meesten
al de stal geroken. Gewoonlijk is de
week voor Sinterklaas erg rustig in de
vleeshandel, maar er is in de groothan
del èn voor het binnenland èn voor de
export behoorlijk goede omzet geweest.
Het valt dan ook op, dat juist de eind-
markten dus ook hier te Leiden
zeer vaste prijzen te zien gaven en alles
schoon kon worden geruimd. Onze note
ringen liepen weer van f 2.40f 2.80 per
kg. geslacht gewicht, met voor de uit
blinkers (veelal van de bietenkoppen ge
mest) 10 tot 20 cent boven notering.
De gebruiksveemarkten waren even
eens voor het huidig tijdstip nog flink
voorzien, terwijl in de handel noch in
de prijzen enige zichtbare verandering
viel waar te nemen; n.l. de prima klas
sen in alle categorieën gezocht en duur
en voor de rest nogal slepende handel
met constante prijzen.
Onze noteringen waren dan ook gelijk
de vorige. De vette kalverenmarkt zette
begin der week bij klein aanbod weer
zeer duur in, doch Woensdag te Den
Bosch, waar voor dit artikel wat het
aanbod en de vraag betreft, de toon
wordt aangegeven, verliep de markt
stroef met staande prijzen, f 2 40f 3.30
per kg. levend gewicht. Mindere kwali
teiten f2.10f2.30 per kg. Nuchtere kal
veren vonden echter overal vlot kopers
tegen weer even hogere prijzen.
Veel werd voor exportdoeleinden
vers en conserven aangekocht voor
f45f70 per stuk. Fokkers tot f120 per
stuk. Met het wolvee ging het minder
goed. De aanvoeren stegen boven ver
wachting en waren beslist te ruim. waar
door de prijzen gemiddeld f 5 per stuk
omlaag kunnen in onze notities. Er bleef
dan ook nogal wat onverkocht. De var-
kensmarkt was zeer willig met een op
slag van 23 cent per kg. over de ge
hele linie. De sluiting dezer week bleef
eveneens op een hoger peil. Ook op de
levering. Notering naar gelang de kwa
liteit f 1 74 tot f 1.84 per kg. Zeugen van
f 1.40—f 1.58 per kg. levend gewicht. Big
gen en mestvarkens williger en stevig
prijshoudend.
De paardenmarkt was flauw gestemd,
maar toch verre van goedkoop, f700—
f1100 per stuk; slachters f 1.75f2.15
per kg. geslacht gewicht.
„Dikwijls genoeg", zei ons de generaal
met wie wij een onderhoud hadden,
„hebben de officieren hun hoofd ge
schud. Hoe kon ik zo grote verliezen ris
keren? Ik kon, zeiden zij, toch niet op
versterking rekenen. Maar mijn reserves
lagen niet achter het front, doch
in het bezette gebied. En toen de oor
log haar einde naderde, teflden de Poolse
strijdkrachten meer hoofden dan voor
Monte Casino".
..Er is", vervolgde de generaal, „weinig
veranderd. Het Polen van vandaag is als
een radijs: van buiten rood, van binnen
wit. Maar het leger kan niets doen. Alle
hoge officieren zijn Russen en andere
leidende functies zijn in handen van
Poolse Communisten. Bovendien luiste
ren de geheime agenten overal mee.
Naar het Westen kunnen de anti-Com
munisten ook niet uitwijken, want dan
hebben zij twee ijzeren gordijnen te pas
seren, de grenzen tussen Polen en Oost-
Duitsland en tussen Oost en West. En
in Oost-Duitsland staan thans 2022
Russische divisies, terwijl Polen er totaal
24 onder de wapenen heeft. Daar zijn
dan de strijdkrachten van de politie bij
inbegrepen, die ook beschikken over
tanks, vliegmachines en zwaar geschut.
Liever geen politiek
De generaal sprak liever niet over po
litiek en iedere vraag aangaande de
door de vrije Polen gedachte grens van
een eventueel nieuw Polen wenste hij
ook uit de weg te gaan. Maar toch liet
hij wel duidelijk uitkomen, dat zij nim
mer met de Curzon-lijn tevreden zouden
zijn. De Oostgrens moet weer die van
1939 worden
„En het Westen?"
„Nee, daar kan ik thans absoluut niet
op ingaanDaar is stellig geen tijd
voor
Deze weigering kan verschillend wor
den uitgelegd. Zijn de vrije Polen, die
tot heden eigenlijk niets tegen de uit
breiding naar het Westen hadden, thans
bereid hun wensen aangaande Duitse
schadeloosstelling te herzien? (hetgeen
de landgenoten in het huidige Polen zeer
teleur zou stellen) of is het verschil van
mening tussen de in het buitenland le
vende Polen zo groot, dat men er liever
niet over spreekt? Of vreest men, dat
ieder contact met West-Duitsland on
mogelijk is, als men zijn wensen thans
te duidelijk laat horen?
Over de vijf werelddelen verspreid
leven een 78 millioen Polen, die zeer
nationaal bewust zijn. Een groot gedeelte
van hen zou graag naar een vrij Polen
terugkeren. Deze Polen eisen ook de
vrijlating van 200.000 landgenoten, die
volgens verkregen berichten nog in Rus
land worden vastgehouden. Onlangs be
loofde Moskou 3.000 Poolse officieren te
rug te sturen, van wie enkelen al 16
jaar in gevangenschap zitten, nl. van
1939 af! Weliswaar wordt volgens gene
raal Anders thans door de Russen be
weerd, dat die arrestaties van 1939 op
een vergissing berusten, maar daar
wordt het er voor de slachtoffers niet
veel beter op".
Het is wel een volk, dat veel heeft
moeten lijden
in zijn loge een paar vrienden had
onthaald en daarna weg was gegaan
zonder de fakkels die voor verlichting
dienden uit te doven, het gehele gebouw
in enkele uren afbrandde! Het Genoot
schap verloor de moed niet: het thea
ter werd volgens de oorspronkelijke te
keningen van Bibbiena herbouwd en in
1754 opnieuw ingewijd. Naast een ver
rukkelijk klein theatertje In Nancy, was
het „Filarmonico" van Verona het
enige werk van de grote Bibbiena, dat
ons restte: al zijn theaters in Duitsland,1
en Oostenrijk zijn óf verbouwd óf ge
sloopt.
Een milliard lire
Maar op 23 Februari 1945 vielen bij
een bombardement uit de lucht enkele
Amerikaanse brandbommen op het dak
van het theater; in twee uren was van
het beroemde Barokke interieur, dat ge
heel uit hout en stucco bestond, niets
meer over en ook de buitenmuren moes
ten worden gesloopt. In de jaren kort
na de bevrijding had Italië andere zor
gen dan de herbouw van een schouw
burg in een provinciestad. Het leek dus
of Verona zich voortaan zou moeten te
vreden stellen met het antieke Romein
se amphitheater waar 's-zomers open
luchtvoorstellingen worden gegeven
voor een publiek van 50.000 personen en
met zijn bioscoopzalen. Maar het Phil
harmonisch genootschap bestond nog
steeds en alle aanzienlijke burgers be
schouwden het als een eer daar lid van
te mogen zijn. Twee jaar na de ramp
schreef het genootschap een prijsvraag
uit voor de herbouw van het theater op
de grond, die nog altijd aan het genoot
schap toebehoorde. Er werd een ont
werp bekroond, waarvan de uitvoering
een milliard lire (dus zes en een kwart
millioen gulden) zou kosten. Het ver
dween voorlopig in een la! De jaren
gingen voorbij en de Veronezen veelden
steeds meer het gemis aan een waardig
centrum van mondain leven in hun
stad. En tenslotte is er iets gebeurd, dat
wel uniek zal zijn in de geschiedenis
van het toneelleven in de gehele wereld.
Royaal gebaar
Overtuigd, dat noch de staat noch de
gemeente steun zouden geven voor de
bouw van een zo duur theater, zijn de
zeventig eigenaars van een vaste loge
bijeengekomen: zeventig dragers van
namen, die in geheel Italië klinken als
een klok. Ze begonnen met ieder vijf
millioen (ruim dertig duizend gulden)
„a fonds perdu" te geven voor de her
bouw. dat was 350 millioeii en zij rond
den het bedrag meteen maar af tot
vijfhonderd millioen, de helft van de
benodigde som. Dat is dus een geschenk.
Voor de tweede helft hebben dezelfde
zeventig burgers een lening verstrekt
aan hun genootschap. Het geld is er
en over enkele maanden wordt met de
bouw begonnen. Er komt, ditmaal niet
uit hout, maar uit steen en manner, een
grote schouwburg met negentienhonderd!
zitplaatsen, verdeeld over een parterre,
drie loges en een galerij. Van het oor
spronkelijke werk van Bibbiena zal al
leen het grandiose toneelprospect (het
proscenium), een meesterwerk van
Barokke architectuur, worden herbouwd
Dit is voorzien in het bekroonde ont
werp ran de Veronese architect Vit-
torio Filippini. Een tweede kleinere,
maar niet minder weelderige zaal met
zevenhonderd plaatsen zal dienen voor
intiem toneel en ook als bioscoopzaal.
Od de beschikbare grond, tweeduizend
vierkante meter, komen voorts een groot
hotel, een luxe flatgebouw, enkele win
kels (kunsthandel, boekwinkel, enz.) en
een groot café.
Rome beschaamd
In Rome voelt men zich tamelijk
beschaamd door dit voorbeeld uit de
provincie. Sedert 1936 heeft de hoofd
stad van Italië géén concertzaal meer
(Mussolini liet het oude Augusteum. be
kend om zijn uitstekende acoustiek slo
pen) en concerten worden gegeven in
een oude, veel te kleine schouwburg met
heel slechte acoustiek! Op het terrein,
dat de gemeente vijf jaar geleden be
schikbaar stelde voor een concertge
bouw, hebben zich abusievelijk allerlei
kleine industrietjes gevestigd en het zal
jaren duren voor men de drie duizend
personen, die zich daar zonder vergun
ning bevinden, weer weg kan werken,
zodat, ook al zou het geld er zijn (maar
het is er nog niet) Rome vrijwel onge
deerd de oorlog heeft doorstaan, nog
jaren zonder concertzaal zal blijven. En
in het zoveel kleinere Verona, door de
oorlog zwaar geteisterd, bouwen zeven
tig personen uit eigen middelen een
schouwburg, die een wereldstad zou
sieren! Het is waar, dat zij en hun na
geslacht ten eeuwigen dage eigenaars
blijven ieder van hun loge. maar ze
hebben er een zoet prijsje voor betaald.
We zullen voortaan maar niet meer
mopperen als we weer een gulden of
twintig (de gewone prijs voor toneel
voorstellingen, de opera Is nog duurder)
moeten neertellen.
NIEUWE UITGAVEN
In de Dillgentia-reeks „Wetenschap en
Techniek in de praktijk" verscheen bij de
Uitgeversmij. „Dlligentia" te Amsterdam
,.Gas en de toepassing van gas in de in
dustrie", samengesteld door lr J. Beyder-
wellen en ir G. Spee, verbonden aan de
Gasstlchting te 's-Gravenhage.
