LEIDSCH
DAGBLAD
Katholieke Kamerleden praten het
Haarlemse huwelijk niet goed
Snellere berechting verkeersfonten
WEERBERICHT
94ste Jaargang
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1955
No. 28687
Directeur: J. W flenny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week.
Witte Singel 1, Lelden - Giro «o 57055
Telefoor Directie en Administratie: 25041: Redactie- 2 j7
Wel of niet eerbiediging der
Burgerlijke Wet
„Overheid kan geweten soms niet ontzien"
Pater Stokman (KVP) heeft gisteren in de Tweede Kamer ver
klaard, dat de Katholieke Kamerleden de handelwijze van de betref
fende priester in het veelbesproken Haarlemse huwelijk niet goed pra
ten. Hij deed dit nadat prof. Gerbrandy (AR) had betoogd dat het
bestaan van Kerkelijk recht naast Burgerlijk recht, onvermijdelijk tot
botsingen moet leiden omdat daardoor de Katholieke overheid rechts
macht opeist over personen, waarbij vooral moeilijkheden optreden
wanneer die niet-openbare rechtsmacht zich ook uitstrekt over niet-
Katholieken, wier burgerlijk huwelijk met een Katholiek plotseling on
geldig wordt verklaard, zoals in het Haarlemse geval dat is moeilijk
verteerbaar. Rooms-Katholieken en Protestanten ontmoeten elkaar
steeds in ons land en daarom achtte prof. Gerbrandy een oplossing
bitter nodig. Hij zou wensen dat Katholieke geestelijken geen huwe
lijken inzegenen alvorens het burgerlijk huwelijk is voltrokken. Pater
Stokman antwoordde hierop, dat dit ook het vaste standpunt van de
R.K. kerk is.
Wet en geweten
Daarom protesteerde Pater Stokman
van zijn kant tegen publicaties in de
niet-Katholieke pers dat de Haarlemse
overtreding wordt „gedekt door de Ker
kelijke overheid". Dergelijke publicaties
verstoren evenzeer de goede verhoudin
gen. Men scheert de Katholieken ook
te gemakkelijk over één kam. Waaruit
is minachting van de Katholieken voor
de burgerlijke wet gebleken? Heeft de
RJC. Kerk of hebben de Bisschoppen
daar schuld aan m het Haarlemse ge
val?
De R.K. Kerk. aldus pater Stokman,
oefent ge enrechtsmacht uit over nlet-
leden, z\j het dat door de uitoefening
van die rechtsmacht over eigen leden
ook niet-leden worden getroffen. Vol
gens prof. Oud moeten alle volksgroe
pen zoveel mogelijk naar eigen overtui
ging kunnen leven, mits het burgerlijke
recht wordt nageleefd. Daarom wilde
pater Stokman accoord gaan, op voor
waarde echter dat het burgerlijke recht
niet kan uitgaan boven eigen gewetens
overtuiging. Het burgrelijke recht erkent
trouwens die gewetensnorm in het ge
val bijvoorbeeld van dienstweigering.
Wij moeten God tenslotte meer gehoor
zamen dan de mens.
In de zaak Anneke Beekman is de
kernvraag of de kerkelijke overheid op
dracht heeft gegeven eigen geweten te
volgen. Van kerkelijke zijde is verklaard
dat de pleegouders van Anneke Beek
man niet in geweten verplicht waren
het kind bij zich te houden. Men mocht
niet verlangen van de kerkelijke over
heid dat zij aandrang zouden hebben
uitgeoefend het kind terug te geven. Het
belang van het kind kan door geen en-
Van Krieken in
Djakarta
Naar wij van bevoegde Indonesische
zijde vernemen, bevindt de politieman
Van Krieken zich in Djakarta. Ver
dere inlichtingen over deze kwestie
wenste men niet tc geven.
Zoals bekend is de heer Van Krieken
destijds, na een infiltratiepoging in
Nicuw-Guinea, meegevoerd naar In
donesië.
Er bestaat te Den Haag goede hoop.
dat hij op korte termijn naar Neder
land zal worden gezonden.
De Belgen gaan Nederland
rayon beconcurreren
dag a.s. een nieuwe nylonfabriek in be
drijf gesteld. Deze fabriek wordt een
directe concurrent voor de A.K.U -fa
brieken te Arnhem en te Emmen.
Het nieuwe bedrijf, dat 20 millioen
gulden heeft gekost, zal Amerikaanse
nylongarens vervaardigen en de grond
stoffen ontvangen uit de bekende Franse
nylon-fabrieken te Lyon.
De Belgische rayon-producente .Pa-
bel t adie oeze nieuwe fabriek heeft ge
sticht, zal eerstdaags van de Belgische
regering een subsidie ontvangen van 25
millioen francs (bijkans 2 millioen gul
den) De maatschappij zal hiervoor haar
prijs mei 7 pet kunnen drukken.
De Belgische rayon-wevers zullen
hierdoor Belgische garens kunnen kopen
tegen dezelfde prijs als de Nederlandse
wevers hebben te betalen.
kele pastoor in deze moeilijke zaak
worden beoordeeld. Of de voogden van
Anneke Beekman zelf gewichtige mo
tieven hadden om het kind niet tevoor
schijn te brengen, kan men verschillend
beoordelen en dat wordt ook in Katho
lieke kringen verschillend gedaan, het
oordeel kan in belde richtingen uitval
len en daar liet de kerkelijke medede
ling ruimte voor.
Priester in overtreding
Wat het Haarlemse huwelijk betreft
moet men volgens pater Stokman on
derscheiden tussen de betreffende gees
telijke en het lekenechtpaar. Bij dit
huwelijk was de priester helemaal niet
genoodzaakt assistentie te verlenen. Het
kerkelijk geldig huwelijk kan immers
tot stand gebracht worden zonder as
sistentie van een priester. Om die reden
had hU naar de mening van pater Stok
man de assistentie moeten weigeren.
(Kerkelijke registratie was voldoende
geweest omdat niet de priester het hu
welijk sluit maar man en vrouw zelf).
Wel was er in het Haarlemse hu-
welijksgeval een gewetensconflict voor
de man en de vrouw die een kerkelijk
geldig huwelijk wilden sluiten, want
zjj konden dit niet doen zonder de
Burgerlijke Wet te overtreden. Voor
de priester was er echter geen nood
zaak de wet te overtreden en hel is
de constante leer van de R.K. Kerk.
dat de voorschriften van de Burger
lijke Wet moeten worden nageleefd.
Het Provinciaal Concillie van Utrecht
van 1924 bepaalt uitdrukkelijk, dat de
geestelijken geen huwelijk mogen slui
ten van Katholieken indien niet te
voren het burgerlijk huwelijk is geslo
ten op de Burgerlijke Stand. Als men
alles overziet, zo besloot pater Stok
man, moet men concluderen dat er
van minachting van de Burgerlijke
Wet door de Katholieke overheid geen
sprake is. Er is geen gegronde reden
zich opgeschrikt te voelen.
S/o' op Pag. 2
Ramelan zet
overleg voort
Gistermiddag is het overleg ter voor
bereiding van een Nederlands-Indone
sische conferentie voortgezet in een
gesprek tussen de Indonesische am
bassadeur, mr Oetoyo Ramelan en de
Regeringscommissaris voor Indonesi
sche aangelegenheden, mr N. S. Blom.
Het gesprek duurde ruim twee uur en
werd van Indonesische zijde voorts
bijgewoond door de zaakgelastigde in
Den Haag. de heer Kweek djie Hoo.
Wederom zijn de algemene aspecten
van de diverse vraagstukken behandeld,
zonder dat men daarbij tot enige con
clusies is gekomen. Het kon trouwens
ook niet worden verwacht, dat beslissin
gen zouden worden genomen op een
bijeenkomst, waarop minister Luns
die verantwoordelijk is voor het Neder
landse beleid niet aanwezig was.
Vandaag worden wederom besprekingen
gehouden, waarbij minister Luns wel
aanwezig zal zijn.
Verhouding Arabische landen en
Israël is enigszins verbeterd
Arabieren schijnen permanente regeling
noodzakelijk te gaan gevoelen
De vooruitzichten voor een vergelijk tussen de Arabische landen en Israël
zjjn beter dan lange tijd het geval is geweest, aldus hebben gezaghebbende
Britse kringen na de eerste bijeenkomst van de Raad van het Verdrag van
Bagdad verklaard. De vijf leden-staten van dit verdrag Turkije. Irak, Pa
kistan. Perzië en Engeland bereikten overeenstemming op alle punten,
die ter sprake zijn gekomen.
Van Britse zijde werd gezegd, dat de Arabieren tekenen vertonen, die er
op wijzen, dat zij een permanente regeling van de Palestijnse kwestie als een
noodzakelijkheid voelen.
Minister MacMillan zal op de terugreis uit Bagdad in Beiroet een be
spreking hebben met President Sjamoen van Libanon.
Weer H-bom ontploft
in de Sovjet-Unie
Volgens Amerikaanse waarnemingen
zou in de Sovjet-Unie een zeer grote
kernexplosie tot stand zijn gebracht, de
grootste totnutoe op Russisch grondge
bied. De kracht stond gelijk met mil-
lioenen tonnen TNT. Naar de grootte te
oordelen, aldus de Amerikaanse Com
missie voor Atoomenergie, moet het een
waterstofbom zijn geweest. In Augustus
1953 maakte de „Prawda" bekend, dat
in de Sovjet-Unie de eerste waterstof-
bom tot ontploffing was gebracht, het
geen later door de Amerikanen op grond
van hun waarnemingen kon worden be
vestigd. De Commissie voor Atoomener
gie verklaarde toen. dat die Russische
ontploffing op 12 Augustus 1953 teweeg
was gebracht en dat zich daarbij zowel
een atoom- als een waterstofontploffins
voordeed.
Koningin Juliana heeft gisteren te
Arnhem het nieuwe Diaconessen
liuis officieel in gebruik gesteld. Het
hoogtepunt van de plechtigheid
was. toen zij een door haar ge
tekende oorkonde, voegde bij een
in 1930 door Koningin Emma ge
tekende oorkonde, deze samen rolde
en plaatste in een nis in de hal van
het gebouw. De nis werd afgesloten
met een gedenkplaat. Op de foto het
ogenblik, waarop de Koningin de
oorkondes samenvoegt. Naast haar
staat de voorzitter van het bestuur,
burgemeester mr C. E. E. Kuntze
van Barneveld.
Grootste strengheid geboden!
Voorlopig direct processen-verbaal
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Donker heeft gisteren bij dc behandeling van de begro
ting van Justitie in de Tweede Kamer verklaard, dat hij streeft naar een
snellere berechting van verkeersdelicten door een verbeterd systeem
van oproepen in Kantongerechtszaken. Het resultaat daarvan wil hij
eerst afwachten alvorens het stelsel te overwegen volgens hetwelk voor
een overtreding direct de boete aan de politie kan worden betaald.
Tegen die methode heeft ook de politie nogal bezwaren en het is toch
beter de rechter te laten spreken. In het algemeen vond minister Donker
het niet wenselijk direct in alle gevallen van verkeersovertredingen pro
ces-verbaal op te maken. Ideaal is de combinatie van waarschuwingen
en processen-verbaal. Maar bij de huidige noodtoestand meent de
Minister, dat met alle gestrengheid moet worden opgetreden. Hij hoopt
daarvan op een dergelijk resultaat, dat weer tot het geven van waar
schuwingen kan worden overgegaan.
Opklaringen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen maar ook enkele ver
spreide regen, hagel- of sneeuwbuien.
Overwegend matige, maar langs'de kust
aanvankelijk nog krachtige wind uit
Noordelijke richtingen. Iets lagere tem
peraturen met ln het binnenland plaat
selijk lichte vorst.
(Opgemaakt te 10 uur)
25 NOVEMBER
Zon op: 8.17 uur: onder: 16.40 uur
Maan op: 14 07 uur; onder: 2.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te plm. 11.13
uur. (Doodtij).
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Boelganin (rechts) en Kroes/tsjef.iuan India brengen, met bloemen
de Russische leiders, die een bezoek getooid bij de Jama Masjid. de be
roemdste moskee
New Delhi.
van India in
De belangrijkste vergroting van de
verkeersveiligheid verwacht minister
Donker van een verscherping en syste
matische toepassing van preventieve
controle op de grote wegen door ver-
keersgroepen van de Rijkspolitie met en
zonder politie-auto's.
De maximum-termijn van 10 jaar voor
de intrekking van een rijbewijs acht de
Minister voldoende Aantekening van
overtredingen op het rijbewijs acht hij
niet nodig! omdat onze justitiële docu
mentatie alles aan het licht brengt.
Over de technische zijde van de ver
hoging van de verkeersveiligheid zeide
minister Donker niets, omdat daarvoor
de Minister van Verkeer en Waterstaat
verantwoordelijk is.
Wapengebruik politie
Over het gebruik van wapenen door dc
politie heeft een Commissie onlangs rap
port uitgebracht. Binnenkort zal hier
omtrent een beslissing worden genomen,
waarna met medewerking van de bur
gemeesters algemene voorschriften voor
het gebruik van wapenen door de politie
kunnen worden gegeven. Het komt in
derdaad voor. aldus Minister Donker, dat
politiemannen bi) het gebruik van wape
nen de grenzen overschrijden, maar het
komt ook zeer veel voor dat politieman
nen ln moeilijkheden worden gebracht
en zich slechts door het gebruik van
wapenen kunnen redden In antwoord
op het betoog van prof Gerbrandy om
net als in Engeland de politie geen
revolver en geen gummistok te laten
dragen, waardoor de politieman veel
meer wordt beschouwd als de hulp van
het publek. zei minister Donker, dat in
Woerden niet zo lang geleden een poli-
tie-agent is vermoord Die moordenaar
is enkele maanden geleden uitgebroken
uit de gevangenis in Leeuwarden en er is
een grote jacht ingezet om hem weer te
arresteren. De Minister durft er geen
verantwoording voor te nemen om dit
zonder wapenen te doen geschieden.
Omtrent het politie-incldent in Zeven
bergen zeide minister Donker, dat hij
de voorlopige indruk heeft dat de poli
tieman geen schuld treft.
Gratiebeleid
Naar aanleiding van de klachten over
de invloed van ae beeldromans- deelde
minister Donker mede. dat er een nota
is opgesteld over de beeldromans, die hij
heeft toegezonden aan de kort geleden
gevormde raad voor jeugdaangelegenhe-
den uit de Minsterraad. omdat het pro
bleem vele kanten heeft.
Er zitten thans nog 365 politieke de
linquenten gevangen, van wie 151
levenslang. Zij behoren tot de zware
gevallen waarin van ongelijke berech
ting geen sprake kan zijn. Van de 214
tijdelijk gestraften zullen ongeveer 150
delinquenten midden 1957 voorwaar
delijk in vrijheid norden gesteld. Wat
dan overblijft aan tijdelijk gestraften
zijn degenen, die veel later dan in
1945 zijn gearresteerd of zijn veroor
deeld tot 20 jaar gevangenisstraf zon
der aftrek van preventieve hechtenis.
Terloops deelde minister Donker mede,
dat uit Indonesië nog tienduizenden
Indische Nederlanders worden verwacht,
wier huisvesting moeilijkheden zal ver
oorzaken en de oplossing van de
woningnood verder naar de toekomst
verschuift Zij moeten echter worden
toegelaten omdat zij Nederlanders zijn.
Dat zijn echter niet degenen, die na de
souvereiniteitsoverdracht het Indonesi
sche Staatsburgerschap hebben gekozen.
Wanneer deze nu naar Nederland willen,
zullen zij toch moeten wachten op de
anderen, die voorgaan. Voor overleg over
het ingetrokken wetsontwerp inzake de
herziening van de rechterlijke organisa
tie staat minister Donker open. De al
gemene gratieverlening bij dc viering
van de bevrijding vond hij niet ongrond
wettig en hij beriep zich daarvoor op
prof. Simons.
Na de rede van de Minister werd nog
een aanvang gemaakt met de replieken,
die vandaag worden voortgezet.
Weer drie doden
Met vrü grote snelheid is gister
avond op de Rijksweg nr 1 een perso
nenauto op een vrachtauto gereden,
waarbij één dode te betreuren valt.
Voor de bocht van de splitsing Rijks
weg—Amersloortse Straatweg begon de
personenauto, die uit de richting Amers-
loort kwam. te slingeren. De bestuurder
van een uit tegengestelde richting na-
derende vrachtwagen heeft nog getracht
de auto te ontwijken. Hij is daarin
slechts gedeeltelijk geslaagd. De perso
nenauto botste met een enorme klap
tegen het linker voorwiel van de vraent-
wagen. De bestuurder de 45-jarige
A. Beerenhout uit Amsterdam werd
uit de personenauto geslingerd. Hij moet
op slag dood zijn geweest.
De twee Inzittenden van de vracht
auto liepen geen letsel op.
Gisteravond Is de 52-jarige W. Slige-
land uit Kapelle a/d IJssel om het le
ven gekomen, nadat hij met zijn motor
bij Rotterdam had moeten uitwijken
voor een tankauto, waarbij hi) van de
weg afvloog en in een sloot terecht
kwam De man werd met een schedel-
basisfractuur naar het ziekenhuis aan
de Coolslngel vervoerd, waar hij in de
loop van de avond is overleden. Zijn
zoon. die bij hem achterop reed, bleef
ongedeerd.
Gisteravond is een 39-jarige Rotter
dammer met zjjn bestelauto ln het
water langs de Nieuwe Weg te Den
Haag (bij Loosduinen) geraakt en ver
dronken.
Een bewoonster van de Nieuwe Weg
ontdekte, dat er een auto ln de vaart
lag. doordat zij de lichten onder water
zag schijnen. Zij waarschuwde haar
man. de heer De Wilde, die zich direct
te water begaf. Samen met een even
later toegeschoten politieagent slaagde
hij erin het portier van de wagen, die
op de zijkant lag. te openen en de be
stuurder aan de wal te brengen. De in
middels verschenen G.GJ5. paste kunst
matige ademhaling toe, echter zonder
resultaat. Een takelwagen van de politie
heeft de auto uit het water gehaald.
