LEIDSCH
DAGBLAD
Koninklijk Paar ving zijn laatste
étappe (Lissabon-Schiphol) aan
Britse regering trad slap op in
de zaak Burgess MaeLean
WEERBERICHT
Molotof zou met nieuwe plannen in
Genève terugkeren
Het intermezzo in Moskou zou van
veel Belang kunnen zijn voor
komend overleg
94ste Jaargang
DINSDAG 8 NOVEMBER 1955
No. 28673
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAQBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
tl.per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week.
Witte Singel 1. Lelden - Giro «o. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 2:507
Weer twee doden
De ongehuwde 24-jarige landbouwer
B. Speelman uit Musselkanaal. die een
eergisteravond bij een ongeval met zijn
motor een schedelbasisfractuur had op
gelopen. is gisteren in het Diaconessen-
huls te Emmen aan zijn verwondingen
overleden.
De motorrijder zou zijn gehuwde zus
ter C. AnningaSpeelman naar de
bushalte brengen. Onderweg stak het
vijfjarig zoontje van de arbeider M.
Eisinga voor de motor de weg over. Hij
werd aangereden, waardoor zowel de
motorrijder en zijn duo-passagiere. als
het jongetje kwamen te vallen en ern
stig werden gewond Het jongetje moest
ook in het ziekenhuis worden opgeno
men.
Op de Zeeburgerdijk te Amsterdam is
gisteravond een 51-jange voetganger
door een personenauto aangereden.
De man kwam in de naast de
weg gelegen sloot terecht. Nadat hij op
het droge was gebracht, vervoerde de
G.G D het slachtoffer naar het O L.V -
gasthuis. waar slechts de dood kon wor
den geconstateerd. De chauffeur zou de
voetganger te laat hebben opgemerkt en
een aanrijding niet hebben kunnen
voorkomen.
Rondrit in prachtige streek en
galadiner ten Paleize
H.M. de Koningin en Z.K.H. Prins Bernhard zijn gistermiddag om 16.21 uur
Ned. tijd in de „Jan van Riebeeck" op het vliegveld van de Portugese hoofd
stad Lissabon geland. Zij werden daar begroet door de president van Portugal,
Generaal Craveiro Lopes en diens echtgenote. Voorts waren aanwezig de
vice-president, de premier, de minister van Buitenlandse Zaken en de Minister
van Overzeese gebiedsdelen.
De president sprak welkomstwoorden in het Frans. Op het vliegveld had
zich een aanzienlijke menigte verzameld, die de gasten toejuichte.
Het bezoek dat het Koninklijk
Paar aan de West heeft gebracht
is ten einde. En in een speciaal toe
stel. de ..jan van Riebeeckhebben
H.M. de Koningin en Z.K.H. de
Prins de reis naar huis aanvaard.
Deze tocht is onderbroken door een
kort intermezzo in Portugal, waar
hei Koninklijk Paór de gast is ge
weest van de Portugese regering.
Op de foto de Koningin op het
vliegveld bij Lissabon, terwijl het
Volkslied wordt gespeeld.
Conclusie uit Lagerhuis-debat
Aan het Foreign Office teerden toestanden
toegelaten, die elders onmogelijk waren
iTelefonisch van onze correspondent te Londen)
Of de openbare mening bevredigd is door het Lagerhuisdebat over het
mysterie van de beide verdwenen Brit«e diplomaten MarLean en Burgess, die
ruim vier jaar geleden naar de Sovjet-Unie u-tweken. valt te betwijfelen.
Want de discussie, welke met een voortreffelijke openhartige rede van de
Britse minister van Buitenlandse Zaken. Harold MasMlllan. werd ingeleid ;n
op hoog peil stond, omdat de —óruifcelijke politieke stekeligheden ontbraken
het was immers allerminst een nart ".aan-relegenheid!bracht geen nieuwe
fei'en aan het licht, behalve de officie'» ontkenning, dat Harold Philby. des
tijds tiideliik eerste secretaris van de Britse ambassade te Washington, als
moggliik" „derde man" MarLean en Bu-ress zou hebben gewaarschuwd, dat er
gevaar dreigde Hij was een studievriend van Burgess Ook Philby had in rijn
jeugd Communistische svmpathieën g-kee«terd. Gezien de omstandigheden,
had hij in Juli '51. dus kort na de verdwijning van het tweetal, ontslag
moeten nemen uit de buitenlandse dienst. Maar MacMillan verklaarde thans,
dat hjj geheel vrijuit ging.
Er zijn non tal van vragen
onopgehelderd gebleven
Aan het einde van het debat, dat door
Sir Anthony Eden werd samengevat,
stelde deze voor, dat een groep leden
van de Kroonraad (privy council), be
horende tot alle partijen, een informele
conferentie zou houden over de wer
king van de Veiligheidsdienst en
voorzorgsmaatregelen onder het
zouden worden gezien, velke
risico van verraad zouden dienen te
minderen Sir Anthony verklaarde ech
ter met nadruk, dat hij nooit leider van
een regering wenst te zijn, welke de
wezenlijke vrijheden van het Britse
volk zou aantasten.
MacMillan deelde verder mede. dat
De Nederlandse gezant, mr E. N. van
Kleffens. stelde in de hall van het
vliegveld de Nederlandse kolonie voor.
Allen hadden een rood-wit-blauwe roset
in het knoopsgat en de kinderen zwaai
den met Nederlandse vlaggen.
Daarna begaf het Koninklijk paar
zich in een schitterende zonneschyn
naar het presidentieel paleis, waarna
de Koningin een rijtoer in de omgeving
van Lissabon maakte.
Deze rijtoer in de prachtige streek
tussen Lissabon en het paleis te Cin-
tra. 30 km van de Portugese hoofd
stad. eindigde in een zware regenbui.
Prins Bernhard. die vermoeid was van
de luchtreis, had zich direct ïaar
Clntra begeven. Op het paleis, dat als
hotel is ingericht en ceheel beschik
baar is voor het Koninklijk paar en
zyn gevolg, waren de Nederlandse en
Portugese vlag gehesen.
's Avonds waren Koningin Juliana en
Prins Bernhard de gasten van presi
dent Lopes aan een diner in het paleis
Vrij zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met plaatse
lijk enige regen en hier en daar mist.
Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke
richtingen. Vrij zacht.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
Warmste Novemberdagen
sinds een eeuw
Het K.N.M.I. deelt mede:
Dagen met zacht weer als wij op 5. 6.
en 7 November hebben gehad, vormen
wel een zeer bijzondere gebeurtenis. In
Maastricht liep de temperatuur Zon
dag tot 20 graden Celsius en Maandag
tot 21 graden Celsius op. een waarde
als daar sedert het begin der waar
nemingen in 1852 nooit in November
was voorgekomen.
Tot nu toe was 20 7 graden Celsius de
hoogste temperatuur, die daar op 1 No
vember 1943 werd gemeten. In de Bilt
liep het kwik Zaterdag tot 16.3 graden
Celsius, Zondag tot 16 0 graden Celsius
en Maandag tot 17.7 graden Celsius op.
Drie dagen achter elkaar met tempera
turen van 16 graden of meer waren
sedert het begin der waarnemingen in
1848 nooit in November voorgekomen.
Een temperatuur van 17.7 graden Celsius
was te de Bilt slechts eenmaal later in
het najaar overtroffen, dit was op 16
November 1895 toen 18.2 graden Celsius
werd genoteerd De hoogste temperatuur,
ooit in November gemeten, bedraagt te
de Bilt 19.3 graden Celsius hetgeen op
5 November 1899 is gebeurd. Deze tem
peratuur is in de afgelopen dagen dus
niet bereikt
9 NOVEMBER.
Zon op: 7 49 uur; onder: 17.02 uur.
Maan op: 2.11 uur; onder: 14.39 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.09 uur
(Doodtij).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
van het Portugese staatshoofd aan de
mond van De Taag.
Het Koninklijk paar werd bij aan
komst in het paleis verwelkomd door
president Lopes en premier Sal.izar,
waama het gezelschap eerst de prach
tige wintertuin van het paleis bezich
tigde. waar tropische vogels ln grote
vergulde kooien vliegen.
Aan het diner zaten 4ó personen aan.
o.w. mr E. N. van Kleffens. De tafel
met prachtig kristallen vaatwerk, was
versierd met dahlia's en rozen. Het di
ner werd opgediend door lakeien in
scharlaken en zwarte livreien.
De Koningin, gekleed in een Japon
van gemoireerde grijze en beige ijde.
zat aan de rechterzijde van president
Lopes en links van premier Salazar.
Prins Bernhard, die de uiform van ge
neraal van de luchtmacht droeg zat
aan de rechterzijde van mevrouw Lopes.
Aan het einde van he' diner bracht
president Lopes een heildronk uit op
Koningin Juliana en Nederland. De Ko
ningin antwoordde met een heildronk
op de voorspoed van Portugal.
De koffie werd gebruik: ln de muziek
zaal van het paleis, waa< de Koningin
zich lange tyd in h. t Frans mei de
President onderhield.
Met het oog op het vroege vertrek
naar Schiphol vanmorgen om 10 uur
van het Koninklijk paai uit Lissa
bon keerden de Koningin en de Jrins
reeds vroeg terug naar het palels te
Clntra.
Diplomatieke waarnemers in Moskou geloven, dat de Sovjet-Russische leiders
in het weekeinde de resultaten van de eerste conferentieweek in Genève besproken
hebben en mogelijk tot de slotsom zijn gekomen, dat de „geest van Genève" wat
nieuw leven ingeblazen moet worden. Men acht het mogelijk, dat Molotof een
nieuw plan heeft meegekregen voor het vernauwen van de kloof tussen het Sovjet-
Russische en het Westelijke standpunt ten aanzien van de Europese veiligheid ei
de hereniging van Duitsland.
De Sovjet-Russische minister van Buitenlandse Zaken, Molotof, is Maandag
avond naar Genève vertrokken. Vóór zijn vertrek verklaarde hij op een receptie
in het Kremlin ter gelegenheid van de herdenking der bolsjewistische revolutie,
dat volgens hem de vooruitzichten voor de Geneefse conferentie beter geworden
zyn. Op vragen van journalisten of overeenstemming tussen Oost en West in
Genève mogelijk is, antwoordde de Russische minister: „Waarom zouden wjj anders
naar Genève zijn gegaan? Natuurlijk zijn er moeilijkheden met sommige vraag
stukken, doch het Russische spreekwoord zegt. dat Moskou niet op één dag gebouwd
Ik ben hier met goede bagage gekomen, en ik vertrek vanavond met nog betere
bagage, omdat ik hier veel goeds gehoord heb".
Het merkwaardige evenwel is. dat de
Amerikaanse voorlichters, die te Genève
inlichtingen verstrekken aan de pers.
allerminst somber doen. Met name de
Amerikaanse correspondenten (die de
politieke opinie en de Verenigde Staten
kunnen vormen) krijgen te horen, dat de
conferentie goede vorderingen maakt en
met een zekere voldoening wordt hun te
verstaan gegeven, dat er op deze tweede
conferentie te Genève naar alle waar
schijnlijkheid een derde zal volgen in
1956. Intussen zullen dan experts gele
genheid krijgen de problemen nader tot
een oplossing te brengen.
Dulles en het schrikkeljaar
Onze correspondent in Washington
telegraaf eert ons:
Het resultaat van de tweede conferentie
van Genève staat nog niet vast. De be
richten, die men er te Washington over
ontvangt zyn echter niet gunstig. Noch
met de hereniging van Duitsland, noch
met de ontwapening schennt men veel
verder te komen. En omdat dit juist
de essentiële punten van de agenda zijn,
lykt een zekere somberheid gerechtvaar
digd.
Een dergelijk optimisme dat vrij
voos lijkt heeft Dulles reeds ten toon
gespreid alvorens hij Washington verliet.
Op twee persconferenties heeft hU hier
verklaard, dat hij verwachtte te Genève
goede vorderingen te zullen maken ln de
richting van de Duitse eenheid. Men
vroeg hem toen zeer terecht, of hij van
Russische zijde inlichtingen ontvangen
had, die zulk een optimisme rechtvaar
digden. Dit moest Dulles ontkennen en
daarmee bleek wel dat zijn optimisme
ongefundeerd was. Concrete informaties
lagen er althans niet aan ten grondslag.
Verleiding
Wat dan wel? Misschien hoop, mis
schien ook opportunisme. In een vorig
artikel heb ik er reeds op gewezen, dat
het in een schrikkeljaar (het jaar van de
grote verkiezingen) voor een regering
zeer verleidelijk is om dingen te doen en
dingen te zeggen, die een goede indruk
kunnen maken by de massa. De top-con-
ferentie heeft men niet geheel ten on
rechte als een succes van Eisenhower
kunnen voorstellen. Hoe gunstig zou het
de regering uitkomen, als zij ook de
tweede conferentie te Genève tot een
succes kon verklaren! Juist omdat de
Amerikaanse regering bloot staat aan de
verleidingen van het schrikkeljaar, doet
men er goed aan. Amerikaanse commen
taar critisch te bekijken. Elie Abel. een
der commentators van de New York
Times te Genève. blijkt gelukkig immuun
tegen „officiële Amerikaanse inspiratie".
Zeshonderd Communisten in
Italië verlaten partij
Zeshonderd leden van de afdeling der
Italiaanse Communistische partij te
Reggio, in Calabrlë (Zuld-Italië), zijn uit
de partij getreden. Dit houdt verband
met de campagne, die thans ln de „teen"
van Italië tegen de „Maffia" wordt ge
voerd, een geheime roversorganisatie, die
in delen van Zuid-Italië en Sicilië ope
reert.
De uitgetreden leden maken bezwaar
tegen het feit. dat Communistische par
tijleiders Maandag in het parlement heb
ben verklaard, dat de campagne van de
politie tegen de „Maffia" ln feite tegen
de gehele bevolking van Calabrië gericht
is. Dit is volgens de ultgetredenen „een
ontoelaatbare propagandaleugen".
het onderzoek of zich inderdaad een
derde man in het spel bevonden had,
nog steeds gaande is.
In doodse stilte
Het Lagerhuis luisterde in doodse
stilte naar wat als slot moet worden
beschouwd "an het spannende diplo
matieke d "Hpve-verhaal. uit de
mond var drie ministers, die hier
bij betrokken waren en die de verant
woordelijkheid voor het gebeurde moe
ten delen namelijk de huidige min'ster
van Buitenlandse Zaken Harold Mac
Millan, Herbert Morrison (een van e i
'pden van het Socialistische Kabinet
tijdens welks bewind deze zaak zich
afspeelde) en Anthony Eden. de tegen-
woordiee premier Maar het was een
verhaal dat, evenals het eerder gepu
bliceerde Witboek, nog vele vragen
openliet. Ook na het debat wist men
nog niet precies waarom Burgess en
MaeLean verdwenep zijn. wat ze heb
ben verraden en hoe lang ze hun ver
raad hebben gepleegd.
In Moskou waren Britse geheime uit
gelekt en het had jaren geduurd voor
een spoor naar één man. Donald Mac
Lean, voerde.
Zesduizend ambtenaren moesten wor
den eecontroleerd Burgess werd niet
verdacht, maar zijn algemeen gedrag
gaf aanstoot.
Enigszins verbaasd vernam het La
gerhuis. dat de Amerikaanse afdeling,
aan het hoofd waarvan MaeLean
stond, zich voornamelijk met Zuid-
Amerika bezig hield en verder slechts
niet-politieke kwesties betreffende N.
Amerika behandelde. waar~nt men zon
kunnen opmaken, dat MaeLean ten
slotte niet over heel belangrijke ge
heimen zou hebben beschikt. Dat hem
vertrouwelijke documenten in het laat
ste stadium van het onderzoek werden
onthouden, heeft hem waarschijnlijk
gealarmeerd. Maar het kan ook zijn. dat
Burgess en MaeLean lont roken door de
arrestatie van Fuchs, de atoom-spion.
MaeLean nodeloos ontzien?
De grote moeilijkheid was steeds, dat
men onvoldoende bewijsmateriaal tegen
MaeLean en Burgess had om in te gril-
pen Vandaar dat zij het laad koooen
verlaten, want er waren geen wettelijke
gronden aanwezig om hun paspoort ln
te houden. Als nalatigheid werd het in
het debat echter gevoeld, dat de vei
ligheidsdiensten de havens niet hadden
gewaarschuwd. Ook zouden er dan mis
schien middelen geweest zijn om de bei
de diplomaten in de val te laten lopen,
zoals ook Fuchs geïntimideerd was nog
voordat men voldoende bewijsmateriaal
had.
Heeft men MaeLean, toen het onder
zoek aan de gang was, niet nodeloos
ontzien? Zijn woning werd niet ge-
sehaduwd en ook niet doorzoeht toen
de order daartoe gegeven w is. De uit
leg Is, dat de autoriteiten geen sla
pende honden wilden wakker maken.
Was het niet zo. dat het departement
van Buitenlandse zaken, wat zjjn recru-
terlne en organisatie betreft, een afzon
derlijke en bevoorrechte positie innam
en daar toestanden werden geduld,
welke in andere staatsdepariementen
ondenkbaar waren? Reeds wegens I >n
persoonlijk wangedrag hadden MaeLean
en Burgess dienen te worden ontslagen.
Werden zij gesauveerd omdat zij tot een
soort „elite" club behoord?.!
Slot op Pag. 2
Horeca in verzet tegen bemoeizucht S.E.R.
Wenst geen dure cadeautjes te aanvaarden
Hel uil het begin van de der-1 worden als museum, waar o.m. een rnentenlijst geplaatste fraaie kasteel
tiende eeuw daterende kasteel te permanente schilderijenexpositie zal I zal in de huidige vorm blijven be-
Vorden zal binnenkort ingericht worden gehouden. Het op de Monu-1 staan.
(Van onze Haagse redacteur)
„Van verschillende zijden hoort men.
dat de bedrijfschappen aan de leiband
van de Sociaal Economische Raad lo
pen. Het is tüd te protesteren tegen
de inmenging van de SER in allerlei
detailkwesties". Dit zei gistermiddag
dr J. F. van Saarloos, bestuurslid van
het Bedrijfschap Horeca tijdens de
derde openbare vergadering van het
bedrijfschap in Den Haag.
Het protest van dr Van Saarloos gold
de afwijzing door de SER van de veror
dening vergoeding bestuursleden, zoals
dte aanvankelijk door het Bedrijfschap
was vastgesteld, terwijl toch die oor
spronkelijke verordening volgens de se
cretaris van het Bedrytschap mr A. J.
Roest Crollius, voordeliger uitkomt dan
wat de SER voorstelt. (De Horeca had
een regeling ontworpen van f. 15 per
dag, maar de SER stelde een regeling
voor van f 20 tot f. 40 per dag. naar ge
lang de afstand tussen de woonplaats
van de bestuursleden en Den Haag
waar men vergadert).
De voorzitter de heer J. G. Meyer
vond het prettig dit protest te verne
men en het Horeca-bestuur dacht er net
zo over: het voorstel van dr Saarloos
om niet met de door de SER aange
brachte wijzigingen accoord te gaan
werd unaniem aanvaard.
Hetzelfde gebeurde trouwens met de
verordening arbeidsvoorwaarden secre
tarissen, waarin de SER eveneens ver
anderingen had voorgesteld.
Voor Rembrandtherdenking
500 gulden
Tijdens de openbare vergadering werd
de ontwerp-verordening begroting 1956
goedgekeurd Deze begroting biedt onder
de post „diverse subsidies" ruimte voor
een subsidie van f 500 aan de Stichting
Rembrandtherdenking 1956. Op deze
wijze geeft men uiting aan zijn waarde
ring om 1956 tot een bijzonder Jaar te
maken, wat ook voor de Horeca-bedrij
ven gunstige gevolgen kan hebben.
