LEIDSCH DAGBLAD De Westelijke Drie zetten Molotof het mes op de keel Dulles deed een voorstel Het Westen wil nu wel eens weten waar het aan toe is I WEERBERICHT Nieuw rapport Parlementaire Enquete Commissie 94ste Jaargang ZATERDAG 5 NOVEMBER 1955 No. 28671 Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week. Witte Singel 1, Lelden Giro wo. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 23507 (Telefonisch van onze speciale verslaggever in Genève) In Genève heeft de Amerikaanse minister Foster Dulles gisteren uit naatn van de drie Westelijke mogendheden. Amerika, Engeland en Frankrijk, Sovjet-Rusland een concreet voorstel in drie punten voorgelegd. In September 1956 zouden, vol gens het eerste pnnt, in heel Duitsland vrije en geheime verkiezingen moeten worden gehouden voor een parlement, dat een grondwet zou moeten opstellen en waaruit ook een regering zou moeten worden gevormd. Het tweede punt vermeldt, dat de vier grote mogendheden ieder een vertegenwoordiger zouden dienen te benoemen in een commissie, die samen met Duitse deskundigen een kieswet dient uit (e werken. In het derde en laatste punt wordt tenslotte voorgesteld, dat genoemde commissie voor 1 Januari a.s. rapport aan de Grote Vier zal hebben uit te brengen. Het ls enigszins verwonderlijk, dat het voorstel ook uitgaat van de Bonds republiek, die tenslotte geen partner is in het overleg, dat thans te Genève door de Grote Vier wordt gevoerd. Voor de rest bevat het document geen wezenlijk nieuws. Men zou het een enigszins gedetailleerde samenvatting kunnen noemen van voorstellen, die door de Westelijke landen al eerder werden ingediend. De bedoeling van deze stap is vooral, Molotof nog wat scherper voor zijn ver antwoordelijkheid te stellen. Met die zelfde opzet had de Britse minister Mac Millan de Rus trouwens gisteren ook een reeks vragen voorgelegd over zijn werke lijke voornemens ten aanzien van Duits land. Zo werd Molotof van twee zijden gelijktijdig het mes wel heel dicht op de keel gezet. De Westelijke mogendheden willen nu wel eens graag zaken doen of tenminste weten waaraan ze zich te houden heb ben! Sinds Enkele dagen is er in het Wes telijke kamp een zekere kentering te con stateren door geen twijfel te laten over de juistheid van de diplomatieke stra tegie, die ze tot nu toe hadden gevoerd. Verscheidene waarnemers, zo goed als diplomaten, hebben zich inderdaad wel afgevraagd of het nu wel verstandig is al te dogmatisch vast te houden aan de Duitse hereniging als volstrekte voor waarde voor een accoord over de Euro pese veiligheid, waarvan de Westelijke ministers immers zelf herhaaldelijk heb ben verzekerd, dat de mogelijkheid van een accoord nu vrijwel voor het grijpen ligt. Vooral de Fransen kan die Duitse hereniging per saldo niet dermate dier baar wezen met het oog op de mili taire. maar zeker ook economische risico's die daaraan verbonden zouden zijn om dat punt nu zoveel zwaarder te laten wegen dan de kans van een overeenkomst met de Russen over de Europese veilig heid. De Republikeinen kunnen zich geen nederlaag veroorloven Opvallend is het voorts, dat vooral de Amerikanen, met Dulles aan het hoofd, de laatste dagen plotseling een optimis me ten toon spreiden, waarvan niemand in Genève heel goed de redenen onder- Toenemende kans op icorst Echt herfstweer op komst j met toenemende kans op pi- - kante Gelderse Rookworst, j Natuurlijk die bijzonder s: kelijke van Anton Hunink. i Kijk naar het loodje aan de vorst. Hoe verser - boe lekkerder ANTON HUNINK i HOFLEVERANCIER - DEVENTER Weinig veranderinq Een omvangrijke depressie, waarvan het zwaartepunt zich gisteren ten Wes ten van Ierland bevond, veranderde wei nig van plaats. Aan zyn Oostflank drong gisteravond de frontale begrenzing van warme en zeer vochtige lucht, vergezeld van wat regen en motregen en frontmlst ons land binnen. De minimumtemperaturen bleven van nacht aan de hoge kant. Geen enkel sta tion in het binnenland meldde lagere waarden dan 10 graden. De zwakke stroom van vochtige lucht handhaafde zich. zodat het weertype maar weinig verandert. Door de geringe drukverschillen zal er weinig wind staan en is de kans op mist- vorming vrij groot. Enkele storingen, die langs het front naar het Noord-Oosten bewegen, zullen het weer morgen waar- sdiiinljjk minder beïnvloeden dan van- 6 NOVEMBER. Zon op: 7.44 uur; onder: 17.07 uur. Maan op: 23.38 uur; onder: 13.36 (L.K.). Hoogwater te Katwijk te 7.24 en 19.51 uur (7/11 te 8.28 en 21.04 uur). Dit nummer bestaat uit 16 pagina's en een BjjvoegseL scheiden kan. Die reden zal men dan ook wel in het bijzonder in Amerika zelf moe ten zoeken! Dc Republikenen kunnen zich kort voor de verkiezingen geen diplomatiek echec veroorloven. En als een echec, büna als een persoonlijke nederlaag voor pre sident Eisenhower, die de grote promotor van de „geest van Genève" is, zou een negatieve uitkomst van de conferentie van Molotof door het Amerikaanse pu bliek zeker worden beschouwd. Met zijn nieuw voorstel heeft Dulles dus nogmaals de punten op de „i's" willen zetten. Of het aangenomen wordt dan wel verworpen, in elk geval zullen de posities en verantwoordelijkheden nu nog iets scherper kunnen worden aan gegeven. Helaas heeft ook gisteren Molotof. die des morgens onder vier ogen met Antoine Pinay had gesproken, zich weinig gevoe lig voor deze nieuwe Westerse avances getoond. Met een paar opmerkingen heeft hij de nieuwe resolutie, die, op de keper be keken, niet zo bijzonder nieuw is. eigen lijk al getorpedeerd. Hy heeft bovendien nogmaals de rede voorgelezen, die hu een paar dagen tevo ren ook al had voorgedragen, en waar van verscheidene passages dan ook al uitvoerig waren beantwoord en weerlegd. Tenslotte heeft de Rus te kennen ge geven het optimisme van sommige Wes telijke delegaties over de perspectieven van Genève niet te kunnen delen. Tot Dinsdag uiteen Diplomatieke waarnemers vermoeden wel. dat Molotof op nieuwe richtlijnen van Moskou wachtte en daarom met zijn uitlatingen maar liever aan de voorzich tige kant zou zijn gebleven. Doch hoe dat zij, vandaag gaat de conferentie tot Dinsdag uiteen en alle ministers zwer men uit om voor een paar dagen naar hun haardsteden terug te kunnen keren Pinay zal opnieuw in Parijs de oude of de toekomstige Sultan Ben Joessef ontmoeten. MacMillan moet Maandag aanwezig zijn bij de debatten over Mac Lean and Burgess in het Engelse parle ment. Dulles gaat via Wenen, waar hij de inhuldiging van de herbouwde S taats- opera speciale luister bij zal zetten, naar Joego-Slavië om met maarschalk Tito te spreken. Molotof tenslotte zal de herdenking van dc Russische revolutie op Maandag in Moskou gaan vieren. Zo zal Molotof in ieder geval de gelegenheid krijgen de overige Russische ministers over hun in zichten met betrekking tot de ontwikke ling in Genève te polsen. Fn dit week einde gaat men te Genève dan ook in. vergezeld van de hoop, dat na enkele dagen van overleg en overdenking de ministers Dinsdag met nieuwe ideeën in Genève terug zuil enkunnen keren, zodat de volgende week misschien een wat frissere wind door de besprekingen zal blazen. Dat is inderdaad wel gewenst. De helft van de conferentie zit er nu zo wat op. maar de balans is tot dusverre maar mager gebleven! Fries in de rechtzaal Tweede Kamer gaat accoord (Van onze parlementaire redacteur) Algemeen heeft de Tweede Kamer gisteren sympathie en begrip getoond voor het wetsontwerp om het Fries toe te laten in de rechtzaal. Friezen zullen niet alleen de eed in het Fries af mogen leggen, maar rich ook or der in de rechtzitting '>an het Fries mogen bedienen. De rechter kan ech ter in bepaalde gevallen bcs'issen dat het gebruik van het Fries niet is toe gestaan. Het wetsontwerp werd met algemene stemmen aangenomen. In tegenstelling met de overige spre kers. de heren Verkerk <A.-R Krol (C.H.U.). Van Rijckevorsel «K.V.P i en Wagenaar (CPN.) was alleen de heer Scheps iP.vd.A.) persoonlijk van me ning. dat nog niet aan alle rechtmatige verlangens van de Friezen wordt vol daan. maar als een stap vooruit wilde ook hij het wetsontwerp aanvaarden, in het vertrouwen dat het op de hel ling zal komen, wanneer het Friese volk nationaal sterker is geworden. Daarom zag hij voorlopig ook af van zijn wens in Leeuwarden een geheel Friestalig Gerechtshof op te richten. Minister Donker deelde nog mede. dat binnenkort een akte MO. Fries wordt ingesteld, waarmee de reeds af gegeven diploma's Fries van de Fryske Akademie gelijk zullen worden gesteld. Britse arbeiders eisen hoger loon Ontevredenheid onder vele millioenen metaalbewerkers en bouwvakarbeiders Bijna 250.000 Britse arbeiders in de scheepsbouw hebben Vrijdag, nog geen 24 uur na een dergelijke eis van drie millioen metaalarbeiders, een aanzien lijke loonsverhoging geëist. Dinsdag a.s. zullen een millioen bouw vakarbeiders overwegen of zij ook loonsverhoging zullen vragen. Gloria Swanson, een van de be roemdheden van het witte doek uit de tijd van de zwijgende film. is gistermiddag op Schiphol aangeko men .waar zij op charmante wijze werd begroet door de vierjarige Nicolle Hendricks. Dit jaar niet meer dan 60.000 woningen Speciale Raad voor de Woningproductie Haagse redacteur) Gelijk gisteren in een deel onzer oplage nog kort gemeld, heeft de Directeur- Generaal van de Wederopbouw en Volkshuisvesting, ir H. M. Buskens, op een in de Dierentuin te Den Haag gehouden vergadering van het Nederlands Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw, verklaard, dat hü blü zal zijn, als in 1955 een aantal van 60.000 nieuwe woningen gereed zal zijn gekomen. Dit betekent een achteruitgang ten opzichte van vorig jaar. toen 68.000 nieuwe woningen konden worden opgeleverd. Ir Buskens deelde in dit verband verder nog mede, dat dezer dagen door de Minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting, op instignatie van de regering, een speciale Raad voor de Woningbouw in het leven zal worden geroepen, die zich zal bezig houden met het vraagstuk van de woning-productie en de regering zal adviseren omtrent de mogelijke uitbreiding van de woning productie. De Raad zal moeten nagaan, of in het gehele productie-apparaat voor de woningbouw nuttig en efficiënt wordt gewerkt en met name of de beschikbare mankracht inderdaad zo nuttig mogelijk wordt aangewend. dit niet, dan worden volgende genera ties opgeknapt met woningen, welke weliswaar niet oud, maar toch ver ouderd zijn Bewoners moeten zich ontplooien kunnen Op de door het Instituut voor Volks huisvesting en Stedebouw georganiseer de vergadering, werd door een groot aantal deskundigen op het gebied van wederopbouw en volkshuisvesting gedis cussieerd over de eisten, waaraan wo ningen. welke thans worden gebouwd, mede met net oog op de toekomst, die nen te voldoen. Inleidingen over dit onderwerp wer den gehouden door prof. dr ir H. G. van Beusekom en ir W. van Tijen. Een forum onder leiding van de heer B. Merkelbach heeft daarna over dit on derwerp van gedachten gewisseld. Prof. dr ir Van Beusekom formu leerde de eisen die aan de moderne woning dienen te worden gesteld. Het is van zeer groot belang, dat de wo ningen op dit ogenblik zodanig wor den gebouwd, dat de gezinnen, die ze bewonen zich behoorlijk kunnen ont wikkelen en ontplooien. De technische en sociale ontwikkeling gaat door. Het woonpeil dient zodanig te zijn, dat veroudering van de woning niet te snel optreedt. Degenen die bij de woningbouw zijn betrokken dienen zich goed voor ogen te houden, dat een woning, welke thans wordt gebouwd, is bestemd voor drie op eenvolgende generaties. De eis. welke aan een nieuwe woning dient te worden gesteld is dan ook in de eerste plaats, dat deze toekomstwaarde heeft Er is een flexibiliteit ten opzichte van de toekomstige wooneisen nodig. Gebeurt Raad voor de Woningbouw Voorzitter ir Th. P. Tromp Men zal zich herinneren, dat het lid van de Tweede Kamer, de heer W. J. Andriessen bü de algemene politieke beschouwingen over de Rijksbegroting een suggestie tot instelling van een Raad voor de Woningbouw heeft ge daan. Tot voorzitter van deze raad zal wor den benoemd ir Th. P. Tromp, lid van de raad van bestuur van de N V l":i!ips Gloeilampen Fabrieken, oud-minister van Openbare Werken. De volgende organisaties en ralleges zijn uitgenodigd zich In de Raad te doen vertegenwoordigen: de Nederlandse Aan nemersbond en Patroonsbond voor de bouwbedrijven in Nederland. N.A.PB.; de Ned Kath. Aannemers-en Patroons bond; de Ned. Chr. Aannemers- tn Patroonsbond: de Ned. Chr. Aanne mers- en Bouwvakpatroonsboid; de Ned Bond van Bouwondernemers ce Ver van Systeembouwers; de Federatie van Onderaannemers: de Alg. Ned. Bouwbedrijfsbondde Kath. BmwvaK- arbeidersbond St Joseph; de Ned. Chr. Bond van Werknemers in ee hou'- en bouwnijverheid; de hinde.ai en in bouwmaterialen in Nede.-lmd; de fe deratie steen-, cement-, glas en kera mische industrie: de Ned. Hou-ooi.d; de contactcommissie voor onroerende zaken: de gezamenlijke colleges van Ged Staten: de Ver. van Ned. Gcfl't.-ii- ten de Nationale WjTi.gra-.d net Katholiek Instituut voor Volkshuis vesting; het Verbond van Chr. Wo ningbouwverenigingen; de Bond van Nederlandse Architecten, B.N.A de Or de van Nederlandse raadgevende Inge nieurs en de bond van Nederlandse Ste debouwkundigen. Er meer voor over hebben Grote nadruk legde spreker op het verschijnsel, dat de gemiddelde Ne derlander, om het maar eens populair te zeggen, te weinig over heeft voor zijn woning; er is sprake van een dis crepantie tussen een redelijk woon peil en hoogte van het huurpeil. Prof. Van Beusekom deed de suggestie, om in verschillende gemeenten com plexen woningen te bouwen, waarin de redelijke eisen van het woonpeil worden verwezenlijkt of benaderd. Bij ver schillende bevolkingsgroepen zou daar door het verlangen naar een betere woning worden gewekt en daardoor zal de bereidheid toenemen om voor een dergelijke woning een offer te brengen. 40 Woningen per H.A. maximum Het is nodig een grondige functionele studie te maken van de wezenlijke woonbehoeften. Voor onze volkshuis vesting ls het op peil brengen van het woning- en wijkoppervlak het eerst urgent, omdat tekorten in dit opzient later niet meer kunnen worden aange vuld. Wat de woonbehoefte betreft mag worden verwacht, dat het gewenste wo ningoppervlak, exclusief berg-, werti en speelruimten gemiddeld rond 100 M 2 per woning ligt. Deze eis ligt niet on- ln - Genève wordt voortdurend druk overlegd tussen de Westelijke Grote Drie om een gezamenlijke houding te vinden en handhaven tegenover de Grote Vierde uit het Oosten. Pinay van Frankrijk (mid den) schijnt op dit moment wat sceptisch te staan tegenover de voorstellen van zijn Amerikaanse collega Dulles (rechts) en Mac Millan van Engeland. bereikbaar ver van hetgeen ln de Ne derlandse woningbouw al wordt eeoo- den. Ir Van Tijen stelde dat een wijk- dichtheid van 40 woningen per h.a. een absoluut maximum is, terwijl een dichtheid van minder dan 25 wonin gen per H.A. in ons land waarschijn lijk niet nodig is. Een dereeliike wijk- dichtheid stelt geen onredelijke isen aan onze behoefte aan cultuurgrond. Productiviteit blijft achter Als gevolg op de inleidingen die prof. dr ir H G. van Beusekom en ir W. van Tijen werden hun stellingen besproken door een forum. ITi« au forurn kwam ojn. dc algemeen gedeelde mening naar voren, dat de productiviteit in de bouwniiverheid ten achter blijft, bij de algemene productiviteit. Voorts bestond er overeenstemming over de stelling van ir Van Tije, dat systematische aanpak mogelijk en wen selijk is en dat het verschil tussen de volledige" woning en de huidige woning overbrugbaar is. Deze ..volledige" woning zou dan een oppervlak van 100 vierkan te meter hebben en duurder zijn dan het huidige gemiddelde. De heer Delf- gaauw wees er in dit verband nog op. dat men, op grond van economische on derzoekingen. mag aannemen, dat de nationale welvaart over 25 jaar 50 hoger zal zijn dan de tegenwoordige. Men heeft uit economische overwegin gen zelfs de plicht de woning iets duur der te maken dan de huidige, in ver band met de toekomstwaarde ervan. De economische overbrugbaarheid van dit vraagstuk moet men zien tegen de ach tergrond van een hogere Rijksbndraee. Tevens kwam uit het Forum de me ning naar voren, dat het de bouwers vaak ontbreekt aan de fantasie omtrent wat met de tegenwoordige productie middelen te bereiken is. Voorlichting en contacten critisch bekeken Vandaag is verschenen het zevende rapport van de commissie van onderzoek uit de Tweede Kamer naar het Regeringsbeleid in de jaren 19401945, toen er geen normale parlementaire controle mogelijk was op het doen en laten van de in Londen zetelende Ministers. Dit zevende rapport behandelt uitvoerig de voorlichting door de Nederlandse Regering te Londen aan de ambtenaren en bevolking in de bezette gebieden en voorts het contact met en de politiek ten aanzien van de verzetsbeweging in Nederland. Deze terreinen van onderzoek door de Parlementaire Enquête Commissie werden zeer critisch onder de loupe genomen, met als conclusie, dat over het alge meen aan de voorlichting nogal wat ontbroken heeft. Woorden van lof worden gericht tot Radio Oranje en prof. P. S. Gerbrandy. Elders in dit Blad geven wij een uitvoerige samenvatting van de inhoud van het rapport, waarbij wij speciaal omdat de eertijds zeer grote interesse voor deze vraagstukken na tien jaren in zo sterke mate is achterhaald door aandacht voor de brandende problemen van de huidige tijd naar beknoptheid hebben gestreefd. Er moeten nu nog twee rapporten volgen. In het voorjaar van 1956 verschijnt het naar schatting 800 bladzijden tellende rapport over het militaire beleid in de jaren 19401945, hetgeen aansluit op het eerste deel dat het militaire beleid onder de loupe nam in de Meidagen van 1940 en de daaraan voorafgaande periode. Tenslotte moet dan nog het verslag volgen over het beleid ten 'anzien van Indonesië in het tijvak van 19401945. De Parlementaire Enquête-Commissie bestaat thans uit de Kamer eden Koersen (KVP), die mr Donker na zijn benoeming tot Minister is opgevolgd als voorzitter, v. Dis (SGP), jkvr Wttewaal van Stoetwegen (CHU), Korthals (WD), Fokkema (AR), Posthumus (PvdA), Stufkens (PvdA), Fens (KVP) en v. Lier (PvdA). Nog steeds de Duitse kwestie

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 1