Suriname's probleem nummer één: „de kleine bevolkingslandbouw'' Geografische scheiding in de historie besloten „Amsterdam loopt vast" j\ sm bete* dan Samen Nobelprijs natuurkimde Yei-betering pensioenregeling zeelieden - oorlogsslaehtof f ers Asmaken 94ste Jaargang Vrijdag 4 November 1955 Derde Blad No. 28670 Koninklijk Paar zag vandaag: (Van onze reisredacteur) Het Koninklijk program van vandaag en morgen omvat twee punten, die nauw verbonden zijn aan een van Suriname's belangrijkste problemen: de bevolkingslandbouw. Vandaag immers bezocht de Koningin - terwijl de Prins voor een vistocht op Trapoen naar de Coesewijne-rivier ging - het district Coronie, waar een Creoolse bevolking de cocos-cultuur bedrijft. Morgen ziet het Koninklijk Paar Lely-dorp, een zowel uit technisch als sociologisch oogpunt uitermate boeiend project waarmede de Stich ting voor experimentele landbouw de bevolkingslandbouw wil stimu leren, technisch en sociologisch. Deze beide facetten van het'agrarisch probleem in Suriname doemen voortdu rend op. De technische kant is duidelijk in overgrote meerderheid boert de Suri naamse landbouwer op kleine grondjes met verouderde en gebrekkige middelen en methodes. Hetgeen hij na aftrek voor eigen ge bruik overhoudt, is weinig en vaak van onvoldoende kwaliteit. Gezien de snel groeiende bevolking van Suriname zal daar verbetering m moeten komen, niet alleen om het land zelf te voeden, maar vooral ook om tot een beduidender export van landbouw producten te komen, om de basis van Suriname's economie die té zeer op de bauxiet stoelt, te verbreden. Gevaar voor verpaupering Naast de technische problemen, waar- voor de plannenmakers zich gesteld zien en die. al zijn ze niet onoverko melijk. toch moeilijk genoeg lijken, doen zich de sociologische voor. Want het Surinaamse bevolkingspatroon vertoont een merkwaardig stramien 80ró van de Creolen woont in Parama ribo, 80 van de Surinaamse land bouw wordt bedreven door dc Hindus tani en de Javanen. Behalve het feit dat in het industrieel totaal onder ontwikkelde Suriname de hoofdstad gerust als overbevolkt mag worden beschouwd, hetgeen uiteraard het ge vaar van een stedelijke verpaupering inhoudt, draagt deze toestand een zo mogelijk nog groter risico in zich. Niemand kan ontkennen dat de ruw weg even grote Creoolse en Aziatische groepen door taal- en cultuurverschillen weliswaar niet van elkaar afgesloten, maar toch in zekere mate van elkaar gescheiden worden. Wanneer deze af scheiding zich ook geografisch blijft doorzetten - de Aziaten op het land. de Creolen in de stad - dan zal de op den duur noodzakelijke versmelting van deze mensen tot Surinamer-m-de-eerste- plaats steeds meer bemoeilijkt worden. De terugkeer tot het land van een deel der Creoolse bevolking is niet alleen economisch een noodzaak, maar ook po litiek. Grijpt zij niet plaats, dan is het onvermijdelijk dat de snel groeiende maar moeilijk assimilerende Hindus- taanse groep op den duur een overwe gende positie zal gaan innemen. Landbouw: traditie Hoe Is deze geografische scheiding in Suriname tot stand gekomen? Het antwoord ligt in de historie besloten. In het algemeen kan men stellen dat de landbouw tot de cultuur-traditie zowel van Hindustani als Javaan be hoorde. Daarentegen heeft de Afri kaan, die de ruimte had, voornamelijk een nomadisch bestaan gevoerd, waar bij hij met roofbouw in zijn behoeftes voorzag. Was de landbouw de Afri kaan al onbekend, de slaventijd op de plantages maakt haar nog onbemind ook. En waar Hindustaan en Javaan na afloop van hun contract-periode voort gingen bouwen op het oude bestaan, daar trok de vrjjgeworden slaaf naar de stad, die bovendien zoveel beter bjj Tjjn extroverte, levendige karakter paste. Wijziging organisatie vreemdelingenverkeer In een buitengewone algemene leden vergadering. die gistermiddag in Am sterdam is gehouden, hebben de leden van de Alg. Ncd. Ver. voor Vreemde lingenverkeer ANVV) het ontwerp tot wijziging der statuten, zij het na enkele wijzigingen, goedgekeurd en daarmee eeij ingrijpende verandering in de top-organisatie van het Neder landse vrecmdclingenwezcn bekrach tigd. Van nu af aan zal de ANVV als over koepelend orgaan van alle bij haar aangesloten plaatselijke, provinciale en streek-VVV's, een sterkere positie als centraal, uitvoerend lichaam in nemen, dan voorheen het geval was. De propaganda voor Nederland als tourlstenland. die in het buitenland ge maakt moet worden, is thans meer ge centraliseerd. Concluderend kan gezegd worden, dat met de aanvaarding van de nieuwe sta tuten het bedrijfsleven en de overheid, die voor het geld zorgden, en de VWs. die het werk uitvoerden, gelijke zeggen schap in het Nederlandse vreemdelin genverkeer hebben gekregen. Resultaat hiervan is. dat het rapport van de Commissie-Hirschfeld van de baan is. Die commissie wilde de bui tenlandse propaganda in handen van ccn afzonderlijk bureau leggen en de ANVV overlaten het vreemdelingen verkeer alleen in het binnenland te organiseren en propageren. Thans blijft zowel het binnenlandse als het buitenlandse werk in handen van dc ANW. Het laatste resultaat is, dat de alge mene ledenvergadering minder directe zeggenschap heeft dar vroeger. NIJMEEGSE K.N.P.-FRACTIE Dc heer B. E. Troost, voorzitter van de K.N.P.-fractie in de gemeenteraad van Nijmegen, heeft naar aanleiding van het besluit van de partijraadsvergade ring van de K.NP tot opheffing van deze partn medegedeeld, dat hij en zijn partijgenoot in de Raad van Nijmegen zullen zitting houden tot en met 1958, wanneer er nieuwe verkiezingen zijn. Animo keert terug Is de terugkeer van de Creool naar het platteland nu onmogelijk? Coronie en Lelydorp geven - zij het met veel voorbehoud - een niet hopeloos beeld. Coronie is namelijk de uitzondering op de regel: hier houdt een overwegend Creoolse bevolking van 4000 zielen zich bezig met de verbouw van cocos-palmen en olie-winning int de noten. Op vrij primitieve manier weliswaar, maar die kan verbeterd worden. Interessanter nog zjjn de resultaten van Lelydorp. De Stichting voor experimentele landbouw beheert hier 35 boerderijen van 5.8 en 11 hectare, grotendeels beplant met over jarige gewassen (citrus, koffie, cacao, oliepalm). Gegadigden voor deze bedrijfjes wor den m staat gesteld uit de bedrijfswinst of anderszins het door de SEL geïnves teerde bedrijfskapitaal terug te betalen en zodoende de volledige beschikking over him boerderijtje te krijgen. Voor dit in 1950 aangevangen project meldden zich evenveel Creolen als Hindustanen. Een rooskleurig voorteken, dat echter al ras verbleekte by de moeilijkheden, die men met de Creoolse boeren onder vond. Zij pasten zich slecht aan en de stad bleef trekken. Gelukkig is inmiddels gebleken dat het aanvankelijk verminderde animo, vooral onder de ouderen weer terugkeert. Bij rustige vergelijking van de kansen in de stad en op het land, sloeg in dit geval de voorkeur toch naar het land over. Grootste budget Waar de technische kant niet onop losbaar Is - de Creool kan uiteraard precies even goed leren boeren als ie der ander - is er dus enige hoop dat Hit voor Suriname zo ongemeen Be langrijke probleem kan worden opge lost. Niet voor niets is de post voor de ontwikkeling van de landbouw i haast 60 millioen) de grootste op het budget van het tienjarenplan. Zowel om puur economische als om staatkundige redenen verdienen de pogingen om de bevolkingslandbouw te stimuleren het dat zij met de grootst mogelijke energie en verbeel dingskracht worden aangepakt. Opheffing electrische tram Nijmegen De Raad van Nijmegen heeft besloten, dat de electrische tram op alle lijnen zal worden opgeheven wegens de slechte toestand van rails en rijdend materieel. Daarmede verdwijnt ook de electri sche ..bergbaan" Beek—Berg en Dal. Op alle lijnen zullen nu bussen ingevoerd worden. De aanleg van een ringlijn Nij megenBerg en DalBeek ls ln de toe komst niet onmogelijk. ZITTING ZAAK JUNSCHLAGER De 37ste zitting van de zaak Jun- schl&ger ls gisteren onder voorzitterschap van rechter Maengkom voor het Land- gerecht te Djakarta gehouden De verdedigster, herhaalde haar verzoek om de heren Barkey en De Mey van Gerwen alsnog als getuigen a décharge op te roepen. De rechter zal deze heren voor de zitting van 17 Novmber laten oproepen. Hij voegde hieraan toe: „maar dan is de consequentie, dat ik ze zal laten vervol gen, als ik denk. dat ze meinedig zijn". Wegens verkeers-verzadigingzijn ernstige moeilijkheden onvermijdelijk (Speciale berichtgeving) Amsterdam is op sommige dagen „verkeers-verzadigd". Op bijzonder drukke dagen krijgt men er in de hoofdstad nu al een voorproefje van hoe het er zal uit zien over enkele jaren, ja misschien zelfs wel al over twee jaar. als tenminste het aantal motorvoertuigen (inclusief de bromfietsen) in dezelfde mate blijft stijgen als de laatste jaren het geval is geweest. Dit vertelde ons de chef van de hoofdstedelijke verkeerspolitie, de hoofd inspecteur P. R. A. Roozen, naar aanleiding van een verkeerschaos, die Maandag middag j.l. vrijwel het gehele verkeer in de binnenstad bijna anderhalf uur lang volkomen heeft lamgelegd en tengevolge waarvan het winkelende publiek in de smalle Kalverstraat zeker meer dan een half uur niet meer vóór- of achteruit kon. Eenzelfde verschijnsel had zich ook reeds vorige week Zaterdag omstreeks 2 uur voorgedaan, terwijl het Woensdag j.l. in lichte mate werd herhaald. (lngez. Med.-Adv.) siï\aa^. Jarenlang gewaarschuwd „Wij hebben" zo zei de heer Roozen - „al jaren achtereen gewaarschuwd voor wat er nu gebeurt. Wij hebben plannen gemaakt om straten te verbre den en grachten te dempen, maar al deze plannen zijn door het gemeentebestuur afgewimpeld Aan het stedenschoon van de hoofdstad mocht niet getornd wor- De winnaars van de Nobelprijs voor natuurkunde, prof Polykark Kuscli (links) van de Universiteit van Columbia en prof. Willis E. Lamb rechtsvan de Universiteit van Stanford, die baanbrekend werk hebben verricht op het gebied van de kernenergie. den. Er zijn voorstellen gedaan vooreen ondergrondse, doch deze plannen heeft men destijds afgewezen met de mede deling dat een ondergrondse in een nor male stad met een bevolking van min der dan een millioen zielen met rendabel te maken was. laat staan in Amsterdam met de drassige bodem en de op palen gebouwde huizen. De na-oorlogse gemeentebesturen van Amsterdam, aldus de heer Roozen, heb ben vrijwel niets gedaan tegen de drei ging van de overbezadiging van het ver keer in de smalle straten van Amster dam-City. Londen en Parijs, die uiter aard minder nauw zijn gebouwd en betere toegangs- en radiaal-wegen tot de bin nenstad hebben, lijden reeds enige jaren aan deze verkeersindigestie. Maar voor Amsterdam is dat alles nieuw; men kan nu noodmaatregelen treffen. Men kan méér straten, ja zelfs de hele binnenstad voor het verkeer afsluiten, doch dit laat ste alleen tijdelijk. Amsterdam is immers geen „groot museum", maar nog steeds Nederlands eerste handelsstad. En de handel heeft verkeer nodig! Snel en vlot verkeer! Daarom heeft men minstens één brede toegangsweg tussen de twee be staande. enigermate begaanbare, we gen (Rozengracht en Vijzelstraat) no dig. Dat kost óf een gracht (Leidse- gracht) óf woonhuizen. Verder is er parallel met de grachten een radicaal- verkeersring nodig. Deze kan er ook alleen maar komen door het offeren van vele kantoorpanden en woonhui zen óf door het dempen van een gracht. Steeds erger Onafhankelijke beslissingen gevraagd (Van onze parlementaire redacteur) Algemeen heeft de Tweede Kamer gisteren ingestemd met de verbeteringen die de regering wil aanbrengen in de pensioenregeling voor zeelieden-oorlogs slachtoffers, waarbij er naar gestreefd is de regeling zoveel mogelijk te doen overeenstemmen met die voor de verzelsslachtoffers. Maar even algemeen was de klacht over de wijze waarop de wet wordt uitgevoerd, waardoor in tal van pijnlijke gevallen pensioen-aanvragen zijn afgewezen. Men sprak zelf van een bejegening ln strijd met alle menselijkheid. Thans beslist een ambtelijke instantie over de aanvragen. De heren Koersen (KVP), Posthumus (PvdA) en Ritmeester (VVD) dienden gezamenlijk een amende ment in om voortaan de onafhankelijke buitengewone pensioenraad te laten be slissen, met de mogelijkheid van beroep op de Centrale Raad van Beroep, de zelfde instanties die ook voor de verzelsslachtoffers zijn ingeschakeld. Minister Algera stelde voorop dat hij Het is niet nodig alle 2563 aanvragen en zijn ambtenaren niet onderdoen in waardermg voor het optreden van de zeelieden ter koopvaardij in oorlogstijd Zjj verdieneh zo goed mogelijk te wor den behandeld. Hij vreesde echter dat Inschakeling van de Buitengewone Pen sioenraad en de Centrale Raad van Be roep niet ten voordele van de zeelieden zou zijn, want de Buitengewone Pen sioenraad heeft percentsgewijze veel meer aanvragen afgewezen dan voor de zeeliederi het geval is geweest. Op de begroting voor 1955 is voor uitkeringen aan oorlogsslachtoffers f. 2.5 millioen uitgetrokken en wanneer de nieuwe wet telijke regeling wordt aangenomen, zal in 1956 f. 4.1 millioen worden uitge keerd. Binnenkort zal bij de Kamer voorts een voorstel worden ingediend om de pensioengrondslag te verhogen tot 70 voor de zeelieden die geen werk kunnen vinden doordat zij onvoldoende ge schikt zijn om te werken. De Kamer wilde desnoods wel aanne men dat inschakeling van de Buitenge wone Pensioenraad en de Centrale Raad van Beroep geen voordeel voor de Zee lleden zou betekenen, maar er zou een grotere rechtszekerheid zi)n verkregen omdat de beslissing dan niet langer ligt in handen van ambtelijke Instanties. Dat zou de minister eigenlijk zelf moe ten willen omdat dan een last van hem en zijn ambtenaren wordt afgenomen. Thans beslist op grond van een medisch rapport, de Directeur-Generaal voor de Scheepvaart namens de minister en het is ook de minister die de beslissing van de ambtelijke beroepsinstantie in gunsti ge zin voor het slachtoffer kan herzien. opnieuw te behandelen, want het gaat om de paar honderd gevallen waarin de pensioen-aanvrage is afgewezen of het pensioen lager is vastgesteld op grond van een zeker percentage van onge schiktheid tot arbeid. Minister Algera leek geneigd het amendement-Koersen, waar de gehele Kamer achter stond, over te nemen, maar omdat de heer Ritmeester (VVD) ernstige beschuldigingen liad geuit en zijn ambtenaren zelfs sabota ge had verweten, wilde hy aan het eind van de middag liever niet direct op de replieken antwoorden, zodat de beraadslagingen geschorst werden. Vandaag wordt het debat met het ant woord van de minister voortgezet. Zuiderzee steunwet Verruiming Zonder discussie en zonder hoofdelijke stemming heeft de Tweede Kamer het wetsontwerp aangenomen om de bepa lingen van de Zuiderzeesteunwet. waar van alleen de IJsselmeervissers konden profiteren die voor 16 December 1892 zyn geboren, ook van toepassing te ver klaren op de vissers die voor 1906 zjjn geboren, dus nu tussen de 47 en 65 jaar zijn. De verruimde mogelijkheid zal on geveer 650 vissers betreffen; van wie ongeveer 450 vergunninghouders. De meerdere kosten worden geraamd op f 900.000 per jaar. Het is niet waar schijnlijk dat alle vissers ln de nieuwe leeftijdsklasse een beroep op de ver ruimde mogelijkheid zullen doen omdat een gfoot aantal gevestigd is in het ge bied dat aan open water ligt. Anglicaanse ex-geestelijke liet zich omkopen Een 88-jarige ambteloze Anglicaanse predikant heeft bekend, omwille van steekpenningen, valse getuigenis afge legd te hebben ten gunste van een ben deleider. die beschuldigd was van het verwonden van een rivaal bij straatgevecht in de Londense wijk Soho De geestelijke, Basil Andrews, getuigde destijds gezien te Jiebben, dat Albert Dimes, een der twee gangsters, de an dere. Jack („Spot") Comer, met eer mes had aangevallen Thans bekende hij. onder betoon van spijt, niets van het gevecht gezien te hebben. Hij was echter door partijgangers van Corner benaderd en had in totaal 63 pond ster ling (630 gulden» aangenomen om voor Corner te getuigen. De aanklager zei, dat Andrews in geldnood zat tengevolge van speelschulden. Vier personen zijn thans beschuldigd van samenzwering tegen de rechtspraak, onder wie Comers vrouw Margaret, na dat in de bladen geschreven was, dat het gerecht zich door misdadigers om de tuin had laten leiden. De zaak wordt volgende week voortgezet. Dr Vincent du Vigneaud van de Universiteit van Cornell in de V.5., die de Nobelprijs voor scheikunde voor 1955 verwierf voor zijn onder zoekingen op het gebied van syn thetische hormonen. Wij hebben er al jarenlang op gewe zen. maar steeds voor dovemansoren ge praat. Wij kunnen geen stedebouwkun- dige plannen ontwerpen of uitvoeren. Wij kunnen alleen maar verkeerstech nische adviezen geven. Wanneer men deze adviezen naast zich neerlegt, ze niet uitvoert en verder ook niets onderneemt, maar alles laat zoals het nu al honder den jaren is, dan moet men niet verwon derd zijn wanneer de zaak vastloopt. steeds erger vastloopttotdat het hele verkeer in Amsterdam muurvast zit. zon der kans op losraken. Die kant gaan we op. Wu kunnen het tempo ervan trach ten te verlangzamen, wij kunnen nog meer Verkeerslichten aanbrengen, zoals we die nog het komende jaar op het tracé Vijzelstraat zullen doen aanleggen. Men kan de stroom van- en naar de binnenstad door de veelheid van ver keerslichten in kleine mootjes hakken en zodoende de boel enigszins op gang hou den. Maar het is uiteindelijk een lap middel. zo meent de heer Roozen. Het openbaar vervoer, de trams en de bus sen. zyn eveneens aan het einde van hun capaciteit, omdat ze by iedere verkeers opstopping mede vast zitten en alle diensten er onder ïyden. Bredere wegen noodzaak De boel zal in Amsterdam vast lopen. Daar helpt niets meer aan! Tenzü er onmiddellijk en drastisch maatregelen genomen worden die ingrijpend zijn, dat wil zeggen: aanleg van nieuwe en bredere wegen in de oude stad. Maar men is daarmee reeds zó laat, dat men ernstige verkeersstrubbelingen niet meer kan ontgaan. De chaos is er nu reeds op de topdagen zoals 's Maandags als cr beurs is. Voor de verdere toe komst kan men misschien echter nog heel wat redden Aldus de weinig optimistische mening van de chef van de verkeers politie van Amsterdam. Een mening dus van verkeers-des- kundige zijde. Een mening die te denken geeft RECHTZAKEN Poging tot vergiftiging TIEN JAAR GEËIST Een gevangenisstraf van 10 jaar heeft de Officier van Justitie bij de Haarlem se Rechtbank, mr dr W R. M Pitlo. geëist tegen een 49-jartge fabrieksarbei der. terzake van poging tot moord op zyn vrouw door het haar toedienen van Parijs groen. Verdachte gaf hetgeen hem ten laste was gelegd toe. Uitspraak 17 November, fl BOETE VOOR LANDBOUWERS Conform de eis van de Procureur-Ge neraal heeft het Gerechtshof te Arnhem het vonnis van de Zwolse economische politierechter tegen vier landbouwers uit Elspeet bevestigd Zy kregen ieder een geldboete van f 1of een dag hechtenis en verbeurdverklaring van het in beslag genomen vee (een tot vier runderen) met bevel tot teruggave van de opbrengst van het in beslag geno- mene aan de verdachten. De Zwolse politierechter had deze landbouwers veroordeeld wegens de over treding van voorschriften, gesteld krach- "Tvirsm"1 i rico"\ Zu«nr\ Half =«"'ar shastf'1» n„00^r'- Aa i*a,uJ!' Gce" a3nW *4 i,aW, «*ïC 0 doteerde ^VffcQl Kerkelijk Leven Ne<l. HerT. kerk Aangenomen naar Almelo (toez.) J W. Schipper te Vrooms- hoop; naar Drumpt en bedankt voor Rek ken. H. v. Arkcl, zendlngspred. met verlof te Oegstgeest. eref. Gemeenten Beroepen: te Lel den J. W. Kersten te Genemulden. Be dankt voor Schevenlngen H. Llgtenberg HERDENKING SÖREN KIERKEGAARD. Op 11 November is het honderd jaar geleden, dat de Deense filosoof en theo loog Sören Kierkegaard is overleden. In Utrecht zal die dag in de aula van de Ruksuniversiteit aldaar om 8 uur een Kierkegaard-herdenking worden ge houden. Als spreker zal optreden prof. dr M. van Rhyn, met het onderwerp: „Wie was en wat wilde Sören Kier kegaard?" KERKBEZOEK LOOPT TERUG De kerkeraad van de Herv. Gemeente van Holten heeft besloten een kansel- boodschap aan de gemeente te doen uit gaan met het oog op gestadig terug lopen van het kerkbezoek. De kerke raad is van mening op korte termyn met alle gemeenteleden hierover te moeten spreken. Een aantal gemeen teleden ls uitgenodigd om de ouderlin gen bij huisbezoeken in de gemeente bi] te staan. VEERTIG JAAR VRIJZ. CHR. STUDENTEXBOXD. In de maand December zal het veertig Jaar geleden zyn, dat de Vryzinnlg Christelyke Studentenbond werd opge richt. Het lustrum van de bond wordt gevierd van 17 tot 20 December te Arnhem; de eerste twee dagen met reu- nisten. Het motto van de besprekineen is: ..De hemel ls leeg geworden". Voorts wordt een lustrumspel opgevoerd, dat is geschreven door Jan Wit, getiteld .Laat ons mensen maken". Als sprekers ver meldt het programma: prof. dr J. de Graaf. prof. G. J. Sirks. ds F. E. van Leeuwen en dr G. Knuttel. ren in het crematorium te Westerveld stcrtfeiyk overschot verast van dc heer j Harders, die tydens zyn leven actief werk zaam ls geweest op het gebied van de drankbestrijding. HIJ was o.m. directeur van het Reizend Drankweermuseum en hield ln deze kwaliteit talloze lezingen. tens de wet bestrijding tuberculose onder voo.r verenigingen aangesloten "-*■ ftSM: SrflUSl "2 S godsdienstige bezwaren. scholen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 5