Eugen Jochem: groot gastdirigent
«££*3, Ï»"S, Is*»
Mitldelbare scholieren kregen
college over de Ver. Naties
Hervormde Maranatha-kerk in
gebruik genomen
Liturgisch centrum vormde
middelpunt van de ere-dienst
94ste Jaargang
Vrijdag 28 October 1955
No. 28664
De liturgie, die voor deze dienst geko
zen was uit het onlangs versohenen
„Dienstboek voor de Ned. Herv. Kerk.
kende nog meerdere gewijde hoogtepun
ten. Zo ook het moment, dat een ouder
ling de Bijbel de kansel opdroeg, haar
opensloeg en de aanwezigen een gedeelte
voorlas uit het Lucas-evangelie, waarin
ons de geschiedenis wordt verteld van
Jezus, die op de sabbatdag in de syna
goge was. Een liturgische handeling,
waaraan twee diakenen, die het Avond-
maalszilver op de Avondsmaalstafel
plaatsen, tenslotte een gewijd relief ga
ven.
Bovendien zette de wijkpredikant. ds
H. J. van Achterberg, in zijn meditatie,
waarin hij sprak over de tempelbouw
van het volk Israël, deze samenkomst in
een bijzonder lioht.
Indrukwekkend was tenslotte - of al
lereerst? - de wijze, waarop de voorzit
ter van het College van Kerkvoogden,
de heer J. Stigter, het kerkgebouw aan
de Centrale Kerkeraad der Leidse
Hervormde Gemeente overdroeg. Zon
der Bijbel, aldus spreker, is de kansel
slechts een spreekgestoelte. Zonder
doopbekken en avondmaalszilver het
liturgisch centrum slechts een podium.
Worde in dit kerkgebouw de Naam des
Heren geprezen!
Onder de ruim zeshonderd aanwezigen,
die deze voor de Leidse Hervormde Ge
meente zo wijdingsvolle plechtigheid bij
woonden, merkten wij o.m. op de burge
meester jhr mr F. H. van Kinschot, de
wethouders J. C. v. Schaik en D. van der
Kwaak, de gemeente-secretaris, mr J.
Bool, ds H. C. Touw, Hervormd predi
kant te Nijmegen en oud-wijkpredikant
van het Morswegkwaxtier. afgevaardig
den van tal van kerkelijke colleges en
commissies en vertegenwoordigers van
tal van kerken, w.o. die van de Geref.
Kerk en de Oud-Katholieke gemeente.
Verder waren alle Leidse Herv. predi
kanten - in toga - aanwezig.
De heer Stigter, die allereerst een
woord van welkom en inleiding sprak,
merkte o.m. op, dat het bouwen van een
kerk voor een kerkelijke gemeente een
zeer bijzondere gebeurtenis is. Volgens
spreker is het mede een roeping van een
kerk om in nieuwe stadswijken van haar
te doen spreken. Het valt te betreuren,
aldus de heer Stigter, dat de financiële
middelen ontbreken om op korte termijn
ook in andere nieuwe stadskernen van
Leiden kerken en wijkcentra te bouwen.
Het is toch zo, dat geloof, christendom
en religie de hechte pijlers zijn. waarop
ons volksbestaan is gefundeerd. In ver
band hiermede achtte spreker het te be
treuren, dat voor kerkbouw nog geen
subsidie van overheidswege wordt gege-
Nadat de heer Stigter aandacht had
geschonken aan het feit, dat reeds sinds
1936 kerkdiensten in het Morswegkwar-
tier worden gehouden - een mogelijkheid
welke werd ge-schapen dank zij de bij
zondere medewerking van het bestuur
van de Ver. voor Chr. Onderwijs en het
hoofd van de Chr. school aan de Hoge
Morsweg - weidde hij uit over de plan
nen - er gingen jaren overheen - en de
totstandkoming van de bouw. Een bij
zonder woord van dank richtte hij tot al
len die de verwezenlijking van de plan
nen hadden mogelijk gemaakt en tot de
wijkgemeente, die zorgde voor de aan
koop van het doopbekken en het avond
maalszilver en ook reeds een groot be
drag voor de plaatsing van een kerkor
gel bijeenbracht.
De voorzitter van het College van
van Kerkvoogden, de heer J. Stigter
(rechts) draagt het kerkgebouw
over aan ds H. J. van Achterberg.
(Foto L.D./Van Vliet.)
OVEREENKOMST MET GER. KERK
Zeer verheugd was spreker over het
feit. dat met de Geref. Kerk een over
eenkomst kon worden afgesloten voor
wederkerige gastvrijheid. Terwijl de
Geref. Kerk met ingang van Zondag
20 November ook haar diensten in dit
kerkgebouw zal houden, zullen de Her
vormde kerkdiensten t.z.t. gehouden
worden in de te bouwen Geref. Kerk
in het Haagwegkwartier.
Moge deze eerste wankele schrede, al
dus spr., gezet zijn op een weg naar de
eenheid der kerk.
De heer Stigter besloot met de wens,
dat dit kerkgebouw een Godshuis zou
zijn.
Burgemeester Van Kinschot, die hier
na gelukwensen namens het Gemeente
bestuur aanbood, wees op de grote moei
lijkheden, die kerkvoogden bij deze bouw
hadden te overwinnen en op de nood
zaak in nieuwe stadscentra kerken te
bouwen. Volgens spreker heeft het cij
fer 27 bij deze bouw veel te betekenen
gehad. Terwijl de Raad op 27 Juli 1953
grond voor deze kerk beschikbaar stelde,
vindt, thans 27 maanden later, op 27
October 1955 de ingebruikneming plaats.
KERK VAN EN VOOR DE
GEMEENTE
Ds D. J. Vossers. die namens de Cen
trale Kerkeraad het woord voerde,
merkte o.m. op. dat deze kerk van en
voor de gehele gemeente is. Van omdat
hij in dit gebouw een stuk gestolde of
fervaardigheid ziet en voor omdat de
Hervormde gemeente de ganse bevolking
wil blijven dienen met de verkondiging
het Evangelie. Spreker hoopte, dat
God middels deze kerk velen tot zegen
zou zijn en dat zij een plaats midden in
het volk zou innemen.
De heer Jac. Wilbrink, die de geluk
wensen namens het hoofdbestuur van
de Ver. van Kerkvoogdij overbracht,
zeide zeer erkentelijk te zijn voor het
feit, dat de Leidse kerkelijke gemeente
wegen en middelen gevonden had om
dit werk geheel zelfstandig te volbren
gen.
De overeenkomst met de Geref. Kerk
had het bestuur met warme instemming
begroet, waarbij de heer Wilbrink de
wens uitsprak, dat men elkaar niet al
leen op het materiële vlak. doch ook in
geestelijk opzicht zou verstaan
Dr F. H. von Meyenfeldt, sprekende
namens de kerkeraad der Geref. Kerk,
was eveneens verheugd over de gesloten
overeenkomst Sterk had hem de sober
heid. waarvan de kerk in alle vormen
spreekt, getroffen. Moge God dit kerk
gebouw en het Woord. d3t er verkondigd
wordt, rijkelijk zegenen! Namens de Ge
ref. Kerkeraad bood spreker enkele ge
schenken aan
HUIS VAN GEBED EN
AANBIDDING
Ds H C. Touw, die als voormalig
wijkpredikant enkele herinneringen op
haalde. ging daarbij terug tot de tijd,
dat dr Locher en ouderling Bloot zo zeer
hebben geijverd om in het Morskwartier
tot kerkbouw te komen. ZU droomden
dromen, die thans, na zovele jaren, in
vervulling gaan. Voorts schonk ds Touw
aandacht aan de periode - het waren de
moeilijke oorlogsjaren - dat hij met het
wijkwerk was belast. Een verontrustend®
Eerste concert Residentie-Orkest
Hans Richter Haaser schonk in Mozart
pure schoonheid
Eugen Jochem, sinds 1949 te München dirigent van het Symphonie-orkest
van de Beierse radio, is een dirigent van wereldformaat!
Zo men dat al niet sinds jaren wist heeft men het deze avond kunnen
onderkennen.
Wat hij met het Residentie-Orkest presteerde, grensde aan het verwon
derlijke.
Vibrerende spanning kenmerkte zijn brandende, van zeer persoonlijke visie
getuigende weergave van Bruckners Vierde Symphonie (de z.g. „Romantische")
in volkomen overeenstemming met het in het programma geciteerde raak-
typerende woord van Mathhys Vermeulen: „alles radieert in een roos van vuur".
Dat wist Jochem te realiseren door middel van een veelal de bezetenheid
benaderende bewogenheid.
een natuurlijke vanzelfsprekendheid
vindt en wiens groots uitbeeldingsver- doorleefde en door
mogen een gans orkest tot uiterste ex- I
pressie brengt, waarbij
tóch de beheersing be
waard blijft.
Het wordt een gans an
dere Bruckner dan wijj ge
woon zijn: een Bruckner,
waarin de contrasten hoog
zijn opgevoerd. Somwijlen
openbaart zich bij hem de
klassieke rust. dan weer
omhuivert U het van
Bruckner welbekende mys
terie, waartoe de pauken
het hunne bijdragen, plot
seling breekt de storm los
in een welhaast ongeken
de en ongehoorde mach
tige straling van het
koper.
Van climax naar climax
voert Joohem het orkest
en het gehoor, extase wis
selt af met meditatie.
Het wordt vóór alles
een „boeiende" Bruckner,
bij wie men alle inzinkin
gen, herhalingen of uit
weidingen vergeet.
Wat Jochem met een
enkel, handgebaar of
slechts even een opgehe
ven duim aan expressie
oproept, is haast onge
loofwaardig. En bij dit
alles is het verwonderlijk,
hoe doorziohtig het direct
en spontaan reagerende
orkest blijft, zelfs in het
met geweüdige vaart
voortgestuwde Scherzo. I
subliem van verzadigde I
kleurrijke klank.
Deze dirigent dringt I
telkenmale diepzinnig door tot de essen
tie van Bruckners compositorisch mees-
terohap en schept tevens de rechtgeaar
de sfeer van deze „Vierde", stammend
uit- en verweven met het Oostenrijkse
landschap, waarmee ge U, althans naar
ons gevoel, van de eerste kwint-interval
T. nauw verwant voelt.
Zijn brede greep op het orkest faalt
nimmer!
Men geeft zich onvoorwaardelijk aan
hem over. men vereenzelvigt zich met
hem en met het kunstwerk, dat Joohem
in hart en nieren draagt.
Wie heeft ook weer gezegd, dat Bruck
ner lang is? Vélen hebben dat gezegd,
maar wie deze glanzende en indringende
resultaten van Jochems gedegen voorbe
reiding beluisterde, weet, dat het niet
waar is of behoeft te zijn.
Hij betreurt slechts, dat na het alles
bekronende slot definitief het einde is
gekomen.
Velen speelden ons de „Vierde" voor
o.a. in onze stad van Beinum, van Ot-
SIEMENS
RADIO
uieafa werA/f/tM
DOOR RUIMTE - ACOUSTIEK
Prof. dr S. W. Tromp zette betekenis uiteen
Als slot van de manifestaties, die in het kader van het programma ter herden
king van het 10-jarig bestaan van de Verenigde Naties deze week in onze stad
waren belegd, was gisteravond in de aula van het Stedelijk Gymnasium een bijeen
komst belegd voor de leerlingen van de twee hoogste klassen van de inrichtingen
voor middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs.
De. die geleid werd geleid door de voor
zitter van de Leidse Commissie voor
internationale samenwerking, tevens
voorzitter van de Viro. dr ir H. M. J.,
Hart, werd o.m. bijgewoond door de wnd.
chef van de afdeling Onderwijs, de heer
H. N. van den Berg, door de rector van
het gymnasium, dr W. Wlersma, de direc
trice van de Meisjes H3 S., mej. H. v. d.
Vliet, de secretaris van de L.J.A., de heer
G. Stembach en de voorzitter van de
EUGENJOCHEM
Vioolrecital
Joseph Rabushka
Jochem is een man. die het orkest
onmiddellijk op het hoogste niveau
plaatst: alles staat. Is er,
van meet af aan!
Getuigde Mozart's ouver
ture ,ïe Uozze dl Figaro" 1
daar niet van?
Met brillant-luchtlge
vaart, „aus einem Gusz",
verrassend door de pétil-
lante accenten en besliste
attaques, schoot zij als
een wervelwind voorbij,
het orkest tintelend van
souplesse, waarvan trou- I
wens ook Jochem's dlri-
geertalent getuigde. Alles
verloopt zonder effectbe
jag. dóódsimpel en een
voudig.
Dezelfde eenvoud was
er ook in de samenwer
king met de pianosollst
Hans Richter Haaser uit
Detmold dn Mozarts Pia-
nocencert in G gr tge
schreven voor Barbara
PI oyer».
Twee elkaar volkomen
begrijpende mannen Het
is niet het tegenwoordig
specifiek ln zwang zijnde
puntige, klare Mozart-
toucher. dat hij hanteert.
Het is eerder rond en het
draagt vér Tóch yordt
het een Mozart, die men
bewonderend accepteert
Hans Richter Haaser verschijnt eerst
kort op de podia, maar als op slag on
derkent men in hem een groot, waar
achtig en evenwichtig kunstenaar, wie
alle pose vreemd is en wiens fijnzinnig
sjiel hem een plaats in de eerste rij der
„grote" pianisten verzekerd heeft.
Zulk spel, niet ingesteld om te épate-
ren als een „vertelling" legde hij Mo
zart voor maar vervuld ran een goed-
geriohte muzikale intuïtie, schenkt de
pure schoonheid, waarnaar wij allen
haken.
Jochem, zowel ais Richter Haaser wa
ren harmonisch daarvan doordrongen,
wisten ook het orkest tot deze sfeer te
verheffen
Men zou nog lang zó'n Mozart in zich
willen opnemen!
Een tot de nok gevulde Stadszaal
heeft beseft, dat dit eerste concert der
serie van deze schoonheid was door
trokken cn daarvan op ondubbelzin
nige wyze bljjk gegeven.
Zowel Jochem als Richter Haaser
werden vele malen uitbundig terug
geroepen. Zij bleken de samenwerking
met het op het toppunt van zijn kun
nen spelende orkest ten hoogste te
waarderen, getuige de wijze, waarin
het in het succes betrokken werd.
Deze openingsavond beloofde alle
goeds voor dit seizoen en overtrof onze
verwachtingen.
H.
De violist Joseph Rabushka, die Dins
dag 8 November aa. een recital in het
Snouck Hurgronje-huis geeft, speelt
werken van: Veracini, Beethoven iSo
nate Op. 30 no. 2), Ives, Honegger, Dello
Joio en Paganini-Kreisler
Julius Levlne begeleidt aan de vleugel. door de dichterlijke op-
ACADEMISCI1E EAMENS
Geslaagd voor het doctoraal examen
Nederlands recht de heren H G. van
Diffeüen Cs-Gravenhage), G. J. van
Hattum (Leiden) en J. L. Wansink
(Utrecht).
vattirtg, waaraan alle vir
tuositeit dienstbaar is ge
maakt aan poëtische I
overdracht. Speciaal het
Andante leende zich hier
toe, gedragen door vol- I
maakte rust.
HANS RICHTER HAASER
P.J.CH., de heer J. van Zonneveld. De
opkomst van de middelbare scholieren
was uitermate bevredigend.
Prof. dr S. W. Tromp, die als spreker
was uitgenodigd, zette in een korte en
pakkende toespraak de betekenis van de
VU. uiteen. Ls „de dag der V.N." wel zo'n
bijzondere datum in de geschiedenis", zo
begon prof. Tromp zijn rede, dat daar
aan speciaal aandacht moet worden be
steed? Door velen wordt deze organisatie,
zei hU. vaak toch nog gezien als een club
van ruzie makende oude heren in New
York. Zonder onze ogen te sluiten voor
de teleurstellingen, aldus spreker, moet
toch worden geconstateerd, dat door de
V.N. organisaties ln het leven zijn geroe
pen, die in de afgelopen 10 jaar ontzag
lijk veel werk hebben verzet. Daar zijn
b.v. de technische, economische en cul
turele hulp aan de minder ontwikkelde
gebieden, de hulp aan de vluchtelingen,
aan de zieke en zwakke kinderen (Uni
cef) en de pogingen, die worden aange
wend qm de atoomenergie een vreedzame
toepassing te doen vinden. Prof. Tromp
wilde zich in zijn toespraak deze avond
vooral bepalen bij de technische hulp aan
de minder ontwikkelde gebieden, waarbij
hij wat uitvoeriger inging op het tech
nisch hulpprogram, zoals dat in Afgha
nistan werd uitgevoerd. Aan een derge
lijk hulpprogram liggen vijf belangrijke
principes ten grondslag, nl. aan alle
landen wordt de mogelijkheid geboden
vrijwillige bijdragen te geven, er mag
betaald worden in eigen muntsoort, bij
het geld verstrekken mogen geen voor
waarden worden gesteld, geen hulp mag
worden geboden tenzij er om wordt ver
zocht en tenslotte behoort elk land wat
hulp ontvangt ook daaraan mee te beta
len, b.v. in de vorm van werkkrachten of
transportmiddelen. De belangrijkste
organisaties, die aan het project mee
werken zijn de Unesco, de voedsel en
landbouw en de wereldgezondheidsorga
nisatie. Het wordt op een volkomen
practische basis uitgevoerd. Prof. Tromp
deed duidelijk tot uiting komen hoe men
aan de directe ontwikkeling van een land
kan meewerken. Een omhoog brengen
van het levenspeil, dat dringend nodig
is. omdat het anders in dergelijke gebie
den altijd onrustig zal blijven.
Na de toespraak van prof. Tromp was
er gelegenheid tot het stellen van vra
gen, waarvan enkele jongelui gebruik
maakten.
Op deze jongeren-bijeenkomst werd
ook een aantal films gedraaid, o.a. Het
grote doel. For all the world's children.
The Golden Gate en Een grootse onder
neming.
KORTE KERKDIENSTEN IN
REM. KERK.
A s. Zondagmiddag vindt er in de Re-
Kerk een korte kerkdienst plaats, die
om 5 uur begint en duurt tot halfzes.
bedoeling is om die mensen, die Zon
dagmorgen niet naar de kerk kunnen of
willen gaan. ln de gelegenheid te stel
len 's middags een dienst bij te wonen.
Tevens zal een poging gedaan worden
een vorm van dienst te scheppen, die
op verantwoorde wijze is aangepast
aan onze tijd. Daarom zal er ruimte
zijn voor stilte en een eigen meditatie
aan de hand van enkele vragen. De na
druk komt zodoende niet te vallen op
één preek.
Dergelijke diensten zullen ln deze
winter een aantal malen de volgende
op 20 November gehouden worden.
HERDENKING DER HERVORMING.
Maandagavond zal in de Pieterskerk
het feit der kerkhervorming in een spe
ciale dienst worden herdacht. In oeze
dienst zal ds J. N. de Ruiter voorgaan.
Indrukivekkende dienst
tdjd, die ons evenwel voor ongedachte
zegeningen plaatste. Clandestien ge
drukte preken, een bonenverkoop uit de
Haarlemmermeer en zo veel meer brach
ten toen vele baten ln het kerkbouw-
fonds.
Gode zij gedankt, die ons in die jaren
veilig leidde door een woestijn van
oorlog en ons thans brengt in een huis
van gebed en aanbidding. In een Huis
des Heren!
SAMENKOMST GING OVER IN
KERKDIENST
Nadat, zoals wij reeds meldden, hier
na het liturgisch centrum op indruk
wekkende wijze in gebruik was geno
men, begon onder volkomen stilte de
kerkklok te luiden ten teken, dat deze
samenkomst in een kerkdienst over
ging.
Tijdens deze dienst hield ds Van Ach
terberg een korte meditatie daarbij uit
gaande van Ezra 3 11 en' 12a „En al
het volk juichte met groot gejuich en
loofde den Here, omdat het fundament
van het huis des Heren gelegd was.
Maar velen van de priesters, van de Le
vieten en van de familiehoofden, de ou
den die het eerste huis hadden gezien,
weenden luid toen de grondslag van dit
huis voor hun ogen plaats had" Welk
tekstwoord hij in verband bracht met
Openbaringen 21 22 „En een tempel
zag ik in haar niet, want de Here- God,
de Almachtige, ls haar tempel, en het
Lam".
Ds Van Achterberg, die de herbouw
van de tempel na jaren van ballingschap
in verband bracht, met deze kerkbouw -
ook toen moest worden overwogen wat
mogelijk was - wees er o.m. op. dat men
het tegenwoordig gelukkig niet meer
zoekt in grote, pompeuze kerkbouw,
doch in het eenvoudige, het nederige.
God. die in Jezus Christus ons aller
knecht wil zijn, is immers ook eenvoudig
en nederig van hart?
De keiK, aldus spreker, is kerk zo lang
zij kerk is onder het kruis
Nadat ds Van Achterberg nog gewezen
had op het troostende, bemoedigende en
waarschuwend woord van God, dat ook
m deze kerk zal worden verkondigd,
stond hij stil bij de naam vtin dit bede
huis: Maranatha - Onze Heer komt! om
tenslotte te eindigen met het citeren
van Gezang 231 3: „Aan de deur der
wereldtijden klopt nog eens de Bruide
gom: Op, ontwaakt, de nacht is om! Nu
de zon. de langverbeide, rijzen gaat,
schort op Uw kleed, maak U voor de
dag gereed!"
Geheel in het kader van deze bijzon
dere dienst paste de zang van het Mara-
natha-koor o.l.v. Truus Massaar-Van
Driel. Het harmonium werd voor deze
gelegenheid bespeeld door de organist
Leo Mens, versterkt met enkele bazui
nen.
hen dopende in de Naam
des Vaders en des Zoons en des
Heiligen Geestes". De jeugd plaatst
het zilveren doopbekken op het
doopvont.
(Foto L.D./Van Vliet.)
„Ik zal met vreugd in 't huis des Heren gaan, om daar met lof Uw grote
Naam te danken". Deze woorden, gisteravond bij de ingebruikneming van de
Hervormde Maranatha-kerk aan de Lage Morsweg onder het aanbieden van
het Kerkboek, duidelijk en met veel overtuiging uitgesproken door een jeugdig
catechisante, vormden een indrukwekkend getuigenis van de plechtigheid,
welke hier plaats vond. Het was een plechtigheid, die zich in deze geheel
bezette kerk voltrok op het liturgisch centrum, waar even tevoren enige kinde
ren het zilveren doopbekken op het doopvont hadden geplaatst. Hoe zinvol
was ook het tekstwoord, dat tijdens deze handeling uit kindermonden opklonk:
„Gaat dan henen, maakt al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de
naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen GeestesEen diep ont
roerend ogenblik
