LEIDSCH
DAGBLAD
«v>°
WEERBERICHT
Het Koninklijk bezoek aan Curacao
Gerben Sonderman met Fokker S 14
in vrille neergestort en gedood
werd te snel beëindigd
Zweedse geleerde Tlieorell krijgt
Nobelprijs voor geneeskunde
94ste Jaargang
VRIJDAG 21 OCTOBER 1955
No. 28658
Bü Koninklijk Besluit is aan mr J. W.
Woldringh van der Hoop, op zijn verzoek
met ingang van 17 April 1956. eervol
ontslag verleend als burgemeester der
gemeente Katwijk, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten door hem
als burgemeester bewezen. Men zie ook
elders in dit Blad.
Kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk, vooral in de Oostelijke
helft van het land nog regen Morgen
opklaringen, maar ook enkele verspreide
buien. Matige tot krachtige wind tussen
West en Noord. Kouder. (Opgemaakt te
10 uur).
22 OCTOBER
Zon op: 7.17 uur; onder: 17.35 uur.
Maan op: 13.32 uur: onder 22.01 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.49 en 19.07 u
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Een grote slag heeft de Nederlandse vliegerij getroffen! Uit Hagerstown
(V. S.) wordt namelijk gemeld, dat reserve-luitenant-kolonel vlieger Gerben
Sonderman gisteren in Maryland, bij Hagerstown is neergestort toen hij in een
vrille kwam en daarbij het leven heeft verloren.
Gerben Sonderman maakte met een Fokker S 14 een demonstratievlucht
vanaf het vliegveld van de Fairchild Aircraft Corporation. Het vliegtuig maakte
plotseling een duik en stortte op een boerderij, op korte afstand van het
gemeentevliegveld van Hagerstown. Het toestel vloog onmiddellijk in brand.
Luitenant-kolonel Sonderman kon zich niet meer uit de cabine bevrijden.
Sonderman was nog maar kort in de V. S. om demonstratievluchten met de
Fokkers S-14 „Machtrainer" te maken.
Getuigen zeiden, dat Sonderman, als onderdeel van de demonstratie, met
het toestel tot een hoogte van 2400 m. klom en daarna aan een reeks van
„spins" vrilles begon. Hij kon echter blijkbaar het toestel niet op tijd
uit de laatste vrille trekken en stortte toen neer.
Sonderman, die Prins Bernhard op vele vliegtochten naar het buitenland
als persoonlijk piloot gediend heeft, laat in Amsterdam een vrouw en drie
kinderen achter.
Ontsteltenis
Het bericht van het ongeluk is bij
Fokker met ontsteltenis ontvangen.
Maar ook elders in ons land en in
luchtvaartkringen in Europa zal zün
heengaan met schrik en droefenis wor
den vernomen. Speciaal ook het Ko
ninklijk Paar. met wie Sonderman
regelmatig vlocg, zal door zijn dood
diep getroffen zijn. Het bericht zal
ongetwijfeld een schaduw werpen op
de reis naar de West.
Hoevelen in ons land hebben hem
niet na de tweede wereldoorlog de ver
scheidene nieuwe Fokkervliegtuigen op
vliegfeesten zien demonstreren? De
„Promotor", de S 11, de S 12. de S 13
en de S 14 en ook de Hawker „Hunter"
hebben vooral door zijn roorvliegen
bekendheid gekregen.
Een van de laatste keren, dat men hem
in ons land aan het werk heeft kunnen
zien, was op Tweede Pinksterdag van dit
jaar tijdens de vijfde I.L.S.Y. Sonderman
vloog toen 's middags eerst het Koninklijk
Paar met een „Dakota" van Soesterberg
naar Ypenburg, vertrok vervolgens met
de ledige Dakota naar Schiphol, stapte
daar in een Hunter straalvliegtuig, arri
veerde daarmede op het juiste ogenblik
n 1. tijdens het voorvliegen van twee En
gelse machines uit de eerste wereldoor
log boven Ypenburg en stoof op geringe
hoogte en met grote snelheid over het
veld teneinde een indruk te géven van
de snelle ontwikkeling van de vliegtuig
bouw in het tijdvak van 40 jaren
Hó bracht.de Hunter naar Schiphol
terug, stapte daar in een S 14 en kwam
met zijn coilega-invlieger Moll van Fok
ker. die ook een S 14 bestuurde, weder
om boven Ypenburg. Daar voerden bei
den een spiegeldemonstratievlucht uit die
grote bewondering afdwong Na deze
vlucht keerden Gerben Sonderman met
de S 14 naar Schiphol terug, klom in de
Dakota en bracht die weer naar Ypen
burg teneinde het Koninklijk Paar te
halen en terug te vliegen naar Soester
berg
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel X' Lelden Olro wo 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7._ per kwartaal; f2.35 per maand; f0.65 per week. Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De beeldhouwer E. A. F. R. van
Zanten rechtsmet zijn leer
meester prof. V. P. S. Esser bij het
ontwerp voor een beeldengroep voor
de hal van de Tilburgse schouw
burg. de dans tot uitdrukking
brengend. Voor dit ontwerp wordt
Van Zanten voorgedragen voor de
gouden medaille en de stipendia
van de Prix de Rome.
Ingezonden mededeling
NOG 14 DAGEN
DE GELEGENHEID!
Er zijn Altijd van die mensen, die niet
in hun geluk geloven. De firma B. de
Koning, Haarlemmerstraat hoek Donker-
steeg, houdt ter gelegenheid van haar
80-jarig Jubileum nog 14 dagen iedere
dag één gratis koopuur. En léten er
nu van die zwartkijkers geweest zijn,
die op het juiste tijdstip de winkel zijn
binnengegaan! Ja. toen móesten zij het
wel geloven, dat de firma B. de Koning
met dit gratis koopuur niet op geld ge
keken heeft en iedere klant, die binnen
dit uur zijn aankoop aan de cassa vol
doet, zün „geluk" voor 100% gehono
reerd krijgt.
Zo behoefde mevr. K. uit Lelden zich
geen zorgen meer te maken, omdat zij een
Dorma-jublleum-matras van f. 75.voor
haar groter wordende dochter had ge
kocht. De dag na haar aankoop zag zij
toevallig in de étalage van de firma De
Koning, dat het daar bekend gemaakte
„koopuur van gisteren" overeenstemde
met het nummer, dat op haar cassabon
stond aangegeven. Zij leverde deze in en
ontving een waardebon, waarvoor zij in
alle afdelingen terecht kon. En aange
zien zij door haar dekens heenraakte
Natuurlijk zijn er óók van die pessi
misten. die beweren, dat het gratis koop
uur wel in de meest stille tüd van de dag
zal liggen, wéét u! Maar het heeft al eens
gelegen tussen 3 en 4 uur 's middags en
tussen 11 en 12 uur in de morgen. Géén
stille uren voorwaar!
Overigens kan men zich door onacht
zaamheid óók in de vingers snijden. Zo
als die mijnheer uit Oegstgeest, die op
het juiste uur een grote bestelling deed
van vloerbedekking voor twee kamers,
badkamer en overloop. Zijn vrouw had
een behoorlijk bedrag aan contanten in
haar tas meegenomen, maar omdat men
niet wist, hoeveel vloerbedekking in het
nieuwe huis door de stoffeerders zou wor
den gebruikt, betaalde men zelfs geen
gedeelte! En alléén op vertoon van een
cassabon ontvangt men een waardebon.
Een pijnlijk geval voor die münheert
Gelukkiger was die dame uit Voor
hout, die lingerie, een gedeelte van een
uitzet en een jubileumdeken had gekocht
voor ongeveer f. 100.samen. Een me
vrouw uit Hazerswoude kocht in het „ge-
luksuur" een Jopper met pantalon voor
f. 42.40, een mevrouw uit Katwük a. d.
Rijn zes lakens en zes slopen. Bijzonder
blij was een dame uit Oegstgeest. omdat
zü op het juiste tijdstip besloot tot aan
koop van twee wollen Van WiJk-dekens
ad f. 134En dan die ontelbare klanten
voor nylon-kousen!
Jammer, dat wij het gratis koopuur
van morgen niet weten! Dat wü niet in
die gesloten enveloppe kunnen kijken, die
bu notaris Jongsma aan het Rapenburg
ligt te wachten! heeft nog 14 dagen
de gelegenheid om, zoals honderden vóór
U deden te profiteren van het gratis
koopuur bü de fa. B. de Koning.
Het Leldsche Wollen Dekenhuls.
Nieuwe Generaals
Bü K B. zün met ingang van 1 No
vember 1955 benoemd en aangesteld bü
het wapen der Artillerie tot luitenant-
generaal. basiscommandant, de generaal-
majoor F. H. W. C. J van Dun, van de
Generale Stóf. Bü de Generale Stóf, tot
generaal-majoor. Inspecteur van het
vervoerswezen, brigade-generaal J. Da
niels, tot generaal-majoor, chef van de
staf van het le legerkorps, brigade-ge
neraal P. Gips, beiden van de Generale
Staf; Bü het wapen der Infanterie, tot
generaal-majoor, commandant van de
3e divisie, kolonel A. J. A. Perelra; tot
generaal-majoor, commandant van de 7
December Divisie, kolonel W. de Boer.
beiden van de Generale Staf: Bü het
wapen der Genie, tot generaal-majoor,
directeur gebouwen, werken en terrei
nen, brigade-generaal L. J. Spanjaerdt
Speekman; tot generaal-majoor. com
mandant van de 6e divisie kolonel M.
de Boer, beiden van dat wapen; Bu het
dienstvak der Intendance, tot brigade-
generaal-lntendant, kolonel-intendant
P. van der Helde, van dat dienstvak, Bü
het wapen der artillerie, tot brigade-ge
neraal, commandant van de luchtdoelar
tillerie. kolonel J. T. Winkel, van dat
wapen; Bü het wapen van de verbin
dingsdienst. tot brigade-generaal, inspec
teur van de verbindingsdienst, kolonel J.
W. E. Mulder, van dat wapen.
Tijdens demonstraties in V.S.
zeer bekwaam invlieger, die de ogen
van de internationale luchtvaartwereld
meer dan eens op zich heeft laten ves
tigen. Bekend was zün demonstratie-
figuur met de S 14, die „Hesitation
Roll" werd genoemd; h(j liet het vlieg
tuig om de lengteas wentelen met een
telkens onderbroken beweging van
kwartslagen.
Zün heengaan betekent een zeer
groot verlies voor de Nederlandse
luchtvaart en voor Fokker in het bij
zonder. Het is ook buitengewoon te be
treuren. dat Sonderman het nieuwste
product van Fokker, de F 2? (Friend
ship) verkeersmachine. die op het punt
staat voor het eerst de lucht in te gaan,
niet meer ten doop zal kunnen houden.
Gt Slot op Pag. 2
PROF. HUGO THEORELL
De Zweedse rechtspraak heeft prof.
Theorells methode aanvaard. Een auto
mobilist, die minder dan 0.08 procent
alcohol in zün bloed heeft/ wordt niet
beschonken geacht. Indien het percen
tage tussen 0 08 en 0.14 ligt, wordt hü
beschonken, maar niet buiten staat ge
acht. In dit geval kan de automobilist
tot een boete veroordeeld worden. Is het
percentage hoger dan wordt hü als be
schonken en buiten staat geacht. Er
waoht hem dan gevangenisstraf zonder
de mogelükheid van boete.
Drukbezochte gala-receptie op
binnenplaats Fort Amsterdam
Toen de Koningin haar rondgang had
beëindigd en plaats had genomen op
voor haar, de Prins en het gevolg ge
reedgezette zetels volgde een kort pro
gramma van Curagaose muziek en dan
sen, dat besloten werd met een taptoe.
Er was op deze receptie tevens gele
genheid tot het aanbieden van geschen
ken. Zo ontving HM. van een aantal
dames op Curasao een büzonder fraai
op linnen geborduurde lunch-set.
De organisatoren van het stichten van
van een fonds voor het nationaal ge
schenk hadden de goede gedachte ge
had. de gasten van de receptie bü de
ingang van Fort Amsterdam de gelegen
heid te geven een nagemaakte witte an
jer te kopen. Velen maakten van deze
mogelükheid gebruik en legden de bloe
men voor de zetels van Koningin Ju
liana en Prins Bernhard, die dan ook
op een „tapijt" van witte bloemen met
Oranje stelen kwamen te zitten.
H.M. en Z.KH. begaven zich na de
taptoe naar hun vertrekken in het pa
leis De gasten bleven nog enige tüd bij
een en daarmede was een hoogtepunt in
de geschiedenis van Curacao ten einde
gekomen.
„We zitten allen in
hetzelfde schuitje"
Toynbee gelooft in wijziging
van Communistisch regiem
De Britse historicus dr Arnold Toyn
bee heeft verklaard, dat een vreedzame
politieke discussie met de Sovjet-Unie
geleidelijk het karakter van het Com
munistische regiem zal veranderen. Dr
Toynbee zei dit in een rede te Troy,
in de staat New-York, ter gelegenheid
van het feit, dat het Polytechnisch In
stituut Rensselaer aldaar aan hem en
aan de Amerikaanse ambassadeur bi)
de V.S.. Cabot Lodge, een ere-doctoraat
in de rechten had verleend. De histori
cus was van oordeel, dat Communisten
en niet-Communisten „allen in het
zelfde schuitje" zitten en dat deze boot
„een brander is, tot de rand geladen
met splijtbaar materiaal en met de ge
hele mensheid aan boord" Geluk
kig voor de mensheid zijn oorlog en re
volutie niet de enig mogelüke weg naar
sociale en geestelijke hervormingen.
In onze tüd hebben wij de gewelda-
dige methode van de kruisvaarders, in
India vervangen zien worden door de
geweldloze methode van Mahatma
Gandhi. In een wereld, die zich bewaard
heeft voor massale zelfmoord, bestaat
nog de mogelükheid om op vreedzame
wüze op de manier van Gandhi te ver
anderen", aldus dr Toynbee.
Niet 1 Januari, maar
1 November
In het gisteren gepubliceerde bericht
betreffende de regeringsmaatregelen in
verband met ae hoogconjunctuur wordt
de datum van 1 Januari 1955 genoemd
als het tüdstip waarvóór voor bestelde
of aanbestede bedrüfsmiddelen de oude
regeling voor de vervroegde afschrfj- I
ving van kracht blijft. Dit moest even
wel zün 1 November 1955.
Het Medisch Instituut Caroline te Stockholm heeft gisteren de Nobelprijs
voor medieünen en physiologie voor het jaar 1955 toegekend aan de 52-Zweedse
prof. Hugo Theorell, een vooraanstaand Zweeds bloedspecialist, die hoofd is van
het Nobelinstituut voor biochemie in de Zweedse hoofdstad. De prüs bedraagt
190.000 kronen.
Aan prof. Theorell werd de Nobelprijs toegekend op grond van zün onderzoe
kingen op het gebied van het „gele ferment" en andere oxydatie-enzymen. Hi)
deed 20 jaar geleden ontdekkingen, die de geleerden in staat stelden zich In
tensief bezig te houden met de bestudering van de ingewikkelde werking der
vitaminen. Met het produceren van het „gele ferment" in zuivere vorm verwierf
hü zich bekendheid in de gehele wereld. Dit ferment is een van de belangrijk
ste enzymen in het menselijk lichaam.
Belangrijke onderzoekingen
op gebied van enzymen
In de afgelopen jaren heeft Theorell
zich ook bezig gehouden met de bestu
dering van anti-biotica tegen tubercu
lose.
Theorell is de eerste Zweed die sedert
1911 de Nobelprüs voor geneeskunst wint.
In totaal hebben twee Zweden deze on
derscheiding gekregen.
Prof. Theorell, die aan ernstige maag
zweren lüdt tengevolge van overmatige
arbeid, heeft verklaard, dat hü zün prüs
niet zal gebruiken voor speurwerk, maar
voor het kopen van een nieuw huis voor
hem. zün vrouw en drie kinderen en
voor het aanschaffen van nieuwe meu
bels voor een buitenhuisje in de omge
ving van Stockholm.
Prof. Theorell is bü het Zweedse pu
bliek in het büzonder bekend geworden
door zün methode van bloedonderzoek
van automobilisten, die er van verdacht
worden alcohol te hebben gebruikt.
Zijn toestel vloog in brand
De Koningin had gisteren als gasten op de lunch ten Paleize te Willemstad
de leiders der vier politieke partijen op Curagao uitgenodigd.
Prins Bernhard had inmiddels in de loop van de ochtend uitvoerige bespre
kingen gehouden met vooraanstaanden uit bedrijfsleven en handel van Curagao
Tot de onderwerpen, die besproken werden, behoorden de teruggang van
Curagao als overlaadhaven, de kwestie van het instellen van een vrije handels
zone een wetsontwerp daartoe is thans bij de Raad van Advies de
ontzilting van het zeewater op economische basis (waarbij de Prins de moge
lijkheden van het gebruik van atoomenergie opperde), het scheppen van een
gunstig belastingklimaat voor het bedrijfsleven en het toerisme.
Eerste steen voor
toeristenhotel
Later op de ochtend begaf de Prins
zich naar het Waterfort, waar hü de
eerste steen metselde voor het nieuwe
toeristenhotel „El Curagao" Dit hotel,
dat in begin 1957 in gebruik zal worden
genomen, zal 95 kamers krügen.
Het komt midden in het Oude Water
fort, tot nu toe het centrum van de
bevelvoering der Kon. Marine op de
Nederlandse Antillen. Dit hoofdkwartier
wordt naar de basis Parera verplaatst.
Genieten aan het strand
De middag was gewüd aan een bezoek
van de Koningin aan het tweede dis
trict, het Oostelijk deel van het eiland.
Op de Caracasbaaiweg. bü Dominguito,
had zich een ontvangstcommissie opge
steld en nadat deze H. A. welkom had
geheten in dit deel van het eiland ging
het langs de vele met vlaggen versierde
huisjes, waarvan de bewoners langs de
weg of in hun tuin stonden om de vor
stin toe te juichen, naai Brakkeput.
Hier waren meisjespadvindsters büeen,
tussen wie de Koningin, zelf padvind
ster, geruime tüd vertoefde. Daarna be
gaf zü zich naar het Spaanse water aan
boord van de „Beatrix" en genoot zü
van het admiraalzeilen van de water
sportliefhebbers. die in deze inham van
de zee acte de presence gaven.
Büna twee aur genoot de Koningin
met een klein gezelschap van het
Eervol ontslag voor
burgemeester van Katwijk
Alexander vliegt terug
De hengst „Alexander" die naar
de Ned. Antillen was verscheept
voor het trekken van de crème
calèche, doch ziek is geworden, is
niet met de andere paarden naar
Suriname verscheept. Het paard
zal op 27 October per vliegtuig van
de KLM naar Nederland worden
getransporteerd.
strand en het water en van het tocht,
je met de „Beatrix", het jacht van
gouverneur Struycken.
Prins Bernhard had intussen op
Zuikertuintje de Curagaose padvin
ders bezocht. Later voegde hij zich bij
het geze'schap aan net Spaanse water
en nam ook een verfrissende duik in
het heldere water. Van de schone mo-
gelükheden tot beoefening van de wa
tersport. die het tweede district biedt,
hebben Koningin en Prins dus ten
volle kunnen genieten.
Duizend gasten
Ten besluite van het bezoek aan
Curagao, dat naar de mening van de
Curagaoenaars, die Vorstin en Prins
gaarne nog een paar dagen langer in
hun midden hadden gehad te snel is
beëindigd, is gisteravond op de bin
nenplaats van Fort Amsterdam, ach
ter het Paleis van de Gouverneur aen
grote-gala-receptie gehouden, toe-
gankelijk voor iedereen. Meer dan
duizend gasten, gekleed in een witte
tropensmoking of een elegante avond
japon hadden zich in carré langs het
plein opgesteld toen de Koningin, be
geleid door de Gouverneur en Prins
Bernhard aan de züde van minister
president Jonckheer. gevolgd door de
overige leden van het gevolg, de sta
tige trap van het paleis afliepen en
een rondgang langs de gasten maak
ten. Vriendelijk groetend, hier en daar
een handdrukkend of een praatje ma.
kend. begaven de Koningin en Prins
zich langzaam langs de rü der aan
wezigen.