Zondag spreekt Saarland zich uit
over Europees Statuut
Koenoekoe: Curasao's binnenland,
in de hete zon geblakerd
94ste Jaargang
Woensdag 19 October 1955
Derde Blad No. 28656
Einde van duizendjarig geschil?
Duitsers hebben alles gedaan om onrust
te saaien
(Van een speciale verslaggever)
De Saar staat voor een zware beslissing. Zondag a.s. 23 October zal de bevol
king van dit sinds dnizend jaar omstreden gebied zich moeten uitspreken over het
al of niet aanvaarden van de Europese status, die haar door de regeringen van
Frankrijk en YVest-Duitsland is toegedacht. Zondag precies een jaar geleden zetten
de West - Duitse Bondskanselier dr Adenauer en de toenmalige Franse premier
Mendès - France hun handtekeningen onder een accoord, dat, als het door de
960.000 inwoners van het Saarland wordt aanvaard, een einde belooft te maken
aan het eeuwenoude geschil tussen de twee buurlanden over dit economisch bui
tengewoon belangrijke gebied.
Het FransDuitse acoord houdt in, dat Saarland „Europees gebied" wordt met
volledig zelfbestuur voor wat de binnenlandse aangelegenheden betreft. Naar bui
ten zal Saarland vertegenwoordigd worden door een Europese commissaris, die zal
worden aangesteld door en verantwoording verschuldigd is aan de raad van minis
ters van de West Europese Unie. Deze commissaris mag een Fransman noch een
Duitser noch een Saarlander zijn. De ministerraad van de West Europese Unie zal
dus volledige zeggenschap krijgen over de betrekkingen met het buitenland en de
defensie van het Saarland. Dit .Europese Statuut' voor de Saar is reeds door de par
lementen van Frankrijk en de West-Duitse Bondsrepubliek aanvaard. Het zal ech
ter pas in werking kunnen treden wanneer de Saarbevolking het per referendum
heeft goedgekeurd. De volksstemming zal onder toezicht staan van een commissie
der West-Europe se Unie. die zal worden terzijde gestaan door enige honderden
waarnemers, onder wie een aantal Nederlanders.
Beide partijen moesten
concessies doen
Niemand zal kunnen volhouden, dat
het Saarstatuut een ideale oplossing van
het Saarprobleem inhoudt. Het is een
compromis en dat wil dus zeggen, dat
beide partijen concessies hebben moe
ten doen. Het parlementaire „ja" is in
beide landen met een zekere tegenzin
uitgesproken en het is dus te verwach
ten, dat beide zijden voorlopig og enige
wrok zullen blijven koesteren en dat
er over de toepassing van de bepalingen
van het statuut nog wel eens wat wrij
ving zal ontstaan.
Geen ideale oplossing dus. Maar wie
de geschiedenis van het Saargebied kent,
moet wel erkennen dat een betere op
lossing moeilijk denkbaar is.
De recente lij dens) -geschiedenis van
het Saargebied begon in 1920 met het
verdrag van Versailles, dat een einde
maakte aan de eerste wereldoorlog. De
Saar werd toen voor vijftien Jaar onder
bestuur van de Volkenbond gesteld en
Frankrijk kreeg de exploitatierechten
van de buitengewoon rijke kolenmijnen
als schadeloosstelling voor de door het
Duitse leger verwoeste mijnen in Noord-
Frankrijk. In 1935 werd onder toezicht
van de Volkenbond een volksstemming
gehouden, waarbij de Saarlanders de ge
legenheid werd gegeven zelf hun toe
komstig staatkundig lot te bepalen.
Ruim 90 procent van de kiezers sprak
zich uit voor aansluiting bij Duitsland.
Op 1 Maart 1935 werd de Saar dus weer
Duits gebied.
Weer twistappel
Na de tweede wereldoorlog kwam de
Saar, na door de Amerikanen te zijn
bevrijd, weer onder Frans militair be
stuur. In 1947 volgde de economische
aansluiting bij Frankrijk, bij de verkie
zingen voor de Landdag (parlement),
die in dat jaar werden gehouden, sprak
87 procent der kiezers zich' uit voor het
ontwerp-grondwet, waarbij werd be
paald dat Saarland politiek zou worden
afgescheiden van de rest van Duitsland
en economisch met Frankrijk zou wor
den verenigd in een douane- en muntu
nie.
Saarland kreeg zelfbestuur onder toe
zicht van een Franse Hoge Commissa
ris, die o.a. was belast met het buiten
landse politieke en economische beleid
en de defensie-aangelegenheden.
Hiermee was de Saar wederom gewor
den tot twistappel tussen de eeuwige
rivalen Frankrijk en Duitsland, want de
Bondsrepubliek dacht er natuurlijk niet
over deze regeling als definitief te aan
vaarden.
Frankrijk stond op het standpunt, dat
de huidige toestand althans voorlopig
als definitief diende te worden be
schouwd en dat een nadere regeling van
de Saarkwestie pas bij onderhandelin
gen over een Duits vredesverdrag onder
het oog kon worden gezien. De zaak
werd urgent, toen in 1952 in de Noord-
Atlantische Raad te Lissabon de moge
lijkheid van Duitse deelneming aan de
verdediging van West-Europa in het
kader van een Europese Defensie-ge
meenschap ter sprake kwam.
Rapport-Van der Goes was
basis van onderhandelingen
Overeenstemming tussen Frankrijk en
Duitsland over de Saar bleek el spoedig
een eerste voorwaarde voor het totstand
komen van de EJD.G.
Rechtstreekse onderhandelingen tus
sen beide landen leverden geen resultaat
op. De zaak werd in behandeling geno
men door de Raad van Europa, die aan
de Nederlandse gedelegeerde jhr mr M.
van der Goes van Naters opdracht gaf
een rapport samen te stellen over het
Saarprobleem.
Dit rapport, dat in September 1953
verscheen, is de basis geworden van het
Saarstatuut. waarover a.s. Zondag ge
stemd zal worden. Van der Goes van
Naters opperde namelijk als eerste het
denkbeeld Saarland te „Europeaniseren"
en onder supervisie van een Europese
commissaris te stellen. Het plan werd
door Frankrijk en de Bondsrepubliek
als een basis voor onderhandelingen
aanvaard.
De beslissing kwam echter pas in Oc
tober 1954, toen (nadat, het oorspron
kelijke plan voor een Europese Defensie
gemeenschap door de Franse Nationale
Vergadering was verworpen) in Parijs de
Europese accoorden tot stand kwamen.
De landen van het verdrag van Brus
sel (Frankrijk, Engeland en de Benelux)
nodigden Italië en West-Duitsland uit
toe te treden tot de West-Europese Unie,
die in de plaats kwam van de mislukte
Europese Defensiegemeenschap. Duits
land kreeg volledige souvereinlteit en
werd voorts toegelaten als lid van de
Noord Atlantische Verdragsorganisatie
(NAVO).
Dit alles kon echter pas zijn beslag
krijgen, nadat de laatste hindernis, na
melijk de regeling van de Saarkwestie,
overwonnen was. Eén dag voor de on
dertekening van de accoorden van Pa
rijs kwamen de West-Duitse Bondskan
selier Adenauer en de Franse premier
Mendès-France, eindelijk tot overeen
stemming over het Saarstatuut. Hierin
werd dan de bepaling opgenomen, dat
een jaar na de ondertekening de Saar
bevolking zich bij referendum over al
dan niet aanvaarding van dit statuut
zou moeten uitspreken.
Zondag a.s. gaan de Saarlanders
ter stembus om hun oordeel uit te
spreken over het statuut, dat ten
doel heeft hun land tot „Europees
gebied" te maken. De uitslag van
deze volksstemming zal van grote
betekenis zijn voor de politieke toe
komst van geheel Europa. Een van
onze medewerkers is naar Saar-
brücken vertrokken om de laatste
dagen van de verkiezingsstrijd, die
heftig belooft te worden, van nabij
te beschouwen en onze lezers van
het verloop er van op de hoogte te
houden.
In nevenstaand artikel begint hij
zijn reportage met een samenvat
ting van de gebeurtenissen, die aan
de ondertekening van het Saarsta
tuut zijn voorafgegaan.
Voetangels en klemmen
Het statuut geeft de West-Europese
Unie nagenoeg volledige souvereimteit
over Saarland. De Europese commissaris
krijgt in de ministerraden van de Raad
van Europa en de West-Europese Unie
slechts een adviserende stem.
Alleen in de ministerraad van de
Kolen- en Staalgemeenschap iK.S.G.)
krijgt de Saarcommissarls volledige zeg
genschap.
In de Raadgevende vergadering (het
z g. parlement) van de Raad van Europa
blijft de Saar normaal vertegenwoordigd
door drie leden van de Landdag. De
zelfde drie leden zullen zitting krijgen
in de Assemblee van de West-Europese
Unie.
Bijzonder belangrijk zijn de bepalin
gen van het statuut ten aanzien van
de economische relaties tussen Saarland
DS J. SPELT MAAKT STUDIEREIS
NAAR ZUID - AFRIKA
Met het oog op emigratie-mogelijkheden
Op uitnodiging van het Departement
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
zal ds J. Spelt, Hervormd predikant te
Dinteloord, een studiebezoek aan Zuld-
Afrika brengen. Hij zal zich op de hoog
te stellen van de werkgelegenheid in de
grote bedrijven en de arbeidsverhoudin
gen in de Unie. Ds Spelt maakt deze reis
als lid van het dagelijks bestuur van de
Chr. Emigratie-centrale met het oog op
de emigratiemogelijkheden naar Zuid-
Afrika.
enerzijds en Frankrijk en West-Dults-
land anderzijds.
Sinds 1947 is de Duits-Saarlandse
grens in economisch opzicht zo goed als
hermetisch gesloten.
Het Saarstatnnt stelt zich ten doel
hierin verandering te brengen. Er zal
naar worden gestreefd tussen de Saar
cn West-Duitsland gelijksoortige econo
mische betrekkingen tot stand te bren
gen als er tot nu toe bestaan tussen
Saarland en Frankrijk.
De verwezenlijking van dit doel zal
slechts geleidelijk kunnen geschieden.
Men zal hierbij de ontwikkeling van de
Frans-Duitse economische samenwer
king en de Europese economische een
wording op de voet moeten volgen.
Eventuele handelsverbintenissen tus
sen Saarland en West-Duitsland zullen
echter de bestaande economische relaties
met Frankrijk niet in gevaar mogen
brengen, aldus het statuut. Een en an
der zal nader moeten worden geregeld
in accoorden tussen Frankrijk, West
Duitsland en de Saar.
Men ziet dat speciaal in deze artike
len met betrekking tot de economische
verhoudingen nog vele voetangels en
klemmen liggen en dat. zelfs al zegt
de Saarbevolking Zondag ..ja", het Saar
probleem nog geenszins uit de wereld Is.
Gevoelsoverwegingen
Nuchter en zakelijk gezien, is de in
het statuut neergelegde regeling voor
de Saarbevolking alleszins aanvaard
baar.
Niettemin is het nog lang niet zeker,
dat de voorstanders de overwinning zul
len behalen. Want bij de meningvor
ming van de Saarlander spelen (helaas)
niet alleen nuchtere en zakelijke over
wegingen een rol.
Historisch en cultureel (taal) behoort
het Saargebied tot Duitsland en er zul
len dus ongetwijfeld vele Saarlanders
zijn, die zich moeilijk kunnen verenigen
met het denkbeeld dat hun geboorte
grond voorgoed van het Duitse moeder
land zal worden gescheiden. De pro-
Duitse politieke partijen in het Saar
gebied hebben hun uiterste best gedaan
deze nationalistische gevoelens aan te
wakkeren. Ja-stemmen staat gelijk met
verraad aan de Duitse zaak. houden zij
hun landgenoten voor.
Dit ..morele' argument weegt zwaar
Daar komt bij dat de populariteit van
(lugcz. Med.-Adv.)
Koninklijk Paar zag vandaag:
Verlaten huizen
De grote huizen, juwelen van archi
tectuur, op de plantages zijn thans mees-
a' verlaten. Men kan er zomaar in om
Het oude leven gaat zijn gang
(Van onze Reisredacteur)
WILLEMSTAD „Wie Curaqao wil leren kennen, moet niet in Willem
stad blijven, maar moet de Koenoekoe in". Iedere Cura9aoenaar zal u dat
zeggen. En hij bedoelt daarmee natuurlijk het echte, het oude Curasao, het
Curagao-van-voor-de-olie. Koningin en Prins hebben vandaag de „Koenoekoe"
of „Knoekoe", bezocht. In het Hollands zou men het „platteland" noemen,
maar zo plat is het nu ook weer niet. Want in dit droge, geteisterde land
staan vreemde rotsbergen, schuin oplopend aan de ene kant, loodrecht dalend
aan de andere. Het is alsof de zon het land zó gepijnigd heeft, dat het is gaan
trekken.
Zon en gebrek aan water hebben de
bodem getekend. Huizenhoge cacteeen
heffen vertwijfeld hun armen naar de
strak-blauwe luoht, er groeien dorre
struiken en sprieten, de magere Divi-
divi bomen hebben al lang gecapituleerd
voor de Noord-Oost passaat Zelfs als
deze eeuwige wind niet waait, wijzen zij
bij voorbaat al deemoedig naar het Zuid-
Westen. Slechts tanige geiten met sterke
magen kunnen hier tieren, hetgeen zij
dan ook bij tienduizenden doen. En toch
heeft de Koenoekoe in de regentijd
siechts aan een enkel buitje genoeg om
uit te barsten in een welig groen gelach.
Het land is niet arm. maar het klimaat
geeft het de kans niet.
Olie: rijkdom!
Land en klimaat: de oude Hollandse
kolonisten, die hier hun plantages aan
legden. hebben lang op gunstiger ba
lans gehoopt. Arbeid was er genoeg, zij
hoefden de slavenbel slechts te luiden
om het zwarte volk uit dc lemen hutjes
te roepen, die het grote huis omring
den en het de zwetende ruggen te laten
buigen. Maar om regen zullen zjj wel
gebeden hebben. Nu is er een andere
vloeistof, olie, Curacao tenslotte de
de rijkdom komen brengen, waarop het
zolang gewacht heeft. En wat de ge
wassen betreft, alleen enkele glim
lachende Chinezen lokken met veel ge
duld en veel gieters wat verse groenten
uit de grond.
Het geïllumineerde stadhuis van
Willemstad op Curasao, in feest
gewaad gestoken ter gelegenheid
van het Koninklijk bezoek.
wat te dromen over het verleden.
zitten gaten in de daken en de muren
trekken scheef, In de leegte van de grote
kamers staan nog wat vergane oude
meubels, een tafel, wat wankele stoelen,
een „kabineetohi". en er liggen oude pa
pieren.
Zo de huizen verlaten zijn, de kleine
dorpjes, die er van oudsher omheen
groepten, zijn dat niet. Hier wonen nu
de vrije afstammelingen van de oude sla
ven en ook wel de nakomelingen van die
slaven en hun vroegere meesters. Zij ver
bouwen nog wat mais en hebben het
minder arm dan men zou denken, want
de nieuwe welvaart van de olie heeft ook
hen aangeraakt. Beklagen hoeft men
hen niet om hun eenvoudig bestaan,
want zoals de regenbui het land kan
TOSCA
Parfum Eau de Cologne
Charmante vrouwen over dc
gehele wereld kiezen deze-
onvergetelijke geur - het geheim van
betoverende bekoring en verzorgde elegance.
de regering-Hoffmann in de laatste tijd
sterk geslonken ls, en de pro-Duitse
propagandisten laten dan ook niet na
zoveel mogelijk stemming te maken te
gen de premier en zijn volgelingen (de
„Speck-Franzosen"), die Saarland „aan
Frankrijk willen verkopen
En maar vertroebelen..
Het ergste is dat de tegenstanders van
het statuut alles doen wat zij kunnen
om het oordeel van hun landgenoten te
vertroebelen, door het zo voor te stellen
als zou men zich door het Saarstatuut
te verwerpen, uitspreken voor hereni
ging van de Saar met Duitsland.
Dat dit besluit niet het geval is. blijkt
wel uit het document zelf waarin met
de mogelijkheid van een verwerping,
zelfs niet eens rekening is gehouden.
Wat er gebeuren moet als de Saar
-meen" «egt, weet niemand. Sommige
Saarlanders spelen met de gedachte aan
nieuwe onderhandelingen tussen Frank
rijk en Duitsland, maar de Franse re
gering heeft reeds duidelijk te verstaan
gegeven, dat zij daar niet aan denkt.
Hetgeen leidt tot de conclusie dat afwij
zing van het statuut zou neerkomen op
handhaving van de huidige toestand.
De uitslag van de stemming van Zon
dag is niet alleen belangrijk voor de
Saarbevolking zelf, maar voor geheel
West-Europa. Hier krijgt een volk voor
de eerste maal de gelegenheid de ge
dachte van Europees federalisme in
praktijk te brengen.
Aanvaarding van het Europese statuut
voor de Saar betekent een belangrijke
stap naar verdere eenheid van Europa.
Verwerping zou bewijzen dat de natio
nalistische gevoelens in Europa nog al
tijd bijzonder zwaar wegen.
Moge de Saarbevolking zich van haar
verantwoordelijkheid tegenover Enropa
bewust zijn.
Zeister electricien blijft ontkennen
Man uit Amersfoort randde dame aan
(Speciale berichtgeving)
De 24-jarige electricien uit Zeist,
die Zaterdagmiddag door de Zeister
politie is aangehouden, blijft ontken
nen iets te maken te hebben met de
twee aanrandingen, waarvan hij wordt
doen lachen, zo hebben zij hun kleine
feesten met wat rum, muziek en „dansi-
dansi". Vreemde muziek zoals de „Zoem-
bi", begeleid met een schraapinstrument.
de „wiri", vreemde dansen als de „Toem-
ba" en „taraai", erfenis van Afrika
Fascinerende dansen
Hoewel de Koenoekoe's met hun
dans en muziek in het algemeen voor
buitenstaanders niet scheutig zjjn, om
dat deze als storend element de intimi
teit verbreken, hebben zij vandaag toch
Koningin en Prins op deze fascinerende
volksdans onthaald. Want eer het Ko
ninklijke Paar voor een officieel diner
terugkeerde naar het oude Gouverne
mentshuis op de grijze wallen in Willem
stad. hebben zij een rondrit gemaakt
door het „derde dist riot", door de dorpjes
Barber, Soto, Westpunt. Willibrord, Knip
en Lagoen. Vriendelijke plaatsjes, waar
onder de hete zon het oude leven zijn
van de blauwe baaien, waarheen vele ar
beiders uit de olie-industrie iedere avond
terugkeren omdat dit arme stoffige land
zo hevig aan hun harten trekt, omdat
alles er zo warm, vertrouwd en lief ls!
Het Stuyvesant College op Cura
sao. waar de Koningin tijdens haar
i'erblijf in de West een toespraak
houdt tot de rijpere jeugd. Dit
college is het opvoedkundig centrum
van de West.
.4*9% V-
verdacht. Zowel de verpleegster uit
Delft, die op 29 Augustus j.l. op de
Amersfoortseweg te Zeist werd aange
rand, als de dame die betrokken was
bij een aanranding met geweldpleging
in het Dynselbos nabij de I'anweg te
Zeist in het begin van dit jaar ge
pleegd hebben de aangehoudene her
kend. Voor deze laatste aanranding
moet de aangehoudene zich op 28
October verantwoorden. HU is ter be
schikking gesteld van de Officier van
Justitie te Utrecht.
Nog steeds is niet vastgesteld of de
Zeistenaar in verband moet worden
gebracht met de aanranding op 12 Oc
tober JJ.. waarvan mej. Van Soest het
slachtoffer werd. Echter: een geldig
alibi heeft de aangehoudene nog niet
kunnen geven. De Delftse verpleegster
had indertijd geen aangifte gedaan van
het feit. dat zij in Zeist was aangerand.
Wel had zy aan kennissen in Amster
dam van het gebeurde verteld. Toen
deze hoorden van de wurging van mej.
Van Soest, eveneens ln Zeist, hebben
zij de Amsterdamse politie een tip ge
geven. Deze heeft zich daarna in ver
binding gesteld met de Delftse verpleeg
ster. waarna een bezoek aan de Zeister
politie werd gebracht. Toen deze ver
pleegster geconfronteerd werd met de
Zeistenaar, die onder verdenking stond
van de in het begin van dit Jaar ge
pleegde aanranding, doch die wel op
vrije voeten was. herkende zij in hem
de figuur van 29 Augustus. Dit was, met
nog enkele andere aanwijzingen, voor
de Zeister politie voldoende om tot aan
houding over te gaan. Het verband met
de wurging van mej. Van Soest is ech
ter niet gebleken.
In Amersfoort is door de politie een
23-jarige man uit Den Dolder aange
houden. Deze heeft volledig hekend,
dat hij vorige week een 35-J.trige
dame, die tydelUk in Amersfoort ver
bleef, heeft aangerand. Hoewel de po
litie hem danig aan de tand gevoeld
heeft, is niet gebleken dat deze
jongeman iets uitstaande heeft met
de wurging van mej. Van Soest. Hu
blijft echter in bewaring.
NEDERLANDS-ARABISCHE KRING.
Dezer dagen is de .Nederlands-Arabi
sche Kring" opgericht.
Voorzitter is de heer W Ch. J. M.
van Lansohot, Eindhoven, vice-voorzit-
ter: prof. dr G. W. J. Drewes, Leiden.
In het bestuur heeft voorts o.a. zit
ting prof. dr P. A H de Boer. Lelden.
Hel doel van de kring is het bevor
deren van het contact tussen het Ara
bische cultuurgebied en Nederland.
DISTRICT ZUID-HOLLAND CHR.
GERFF. MANNENVERENIGINGEN
In verband met de lichte ongesteld
heid van prof. L. H. v. d. Meiden te Den
Haag, zal de lezing, welke deze hoogle
raar morgenavond op uitnodiging van
het district Zuid-Holland van Chr.
Geref Mannenverenlgingen over „De
nieuwe Bijbelvertaling" zou houden
geen doorgang kunnen vinden. In zijn
plaats zal ds D. Henstra uit Oud-Beye'r-
land nu spreken over „De Christen cn
de wereld."
