Twijfelachtige bewijzen in de van Meegeren affaire ter tafel MODEHUIS ARTHUR FEBER Talloze Nederlanders in Australië genieten van amateur-toneel Ambtsketen voor gemeente Haarlemmermeer KLM-£pecto£ Iste Jaargang Vrijdag 14 October 1955 Vijfde Blad No. 28652 Vroegere makelaar kwam terug- op diverse onthullingen [opers hebben er tócb geen verstaiul van" (Ingez. Med.-Adv.) (Speciale berichtgeving» De nasleep van de geruchtmakende affaire van Meegeren is nog steeds niet tinde. Gisteren ging men in Zwolle door met het civiele geding tussen de Kbtse kunsthandelaars de gebroeders P. en L. Krijnen en de intussen |tden reder-kunstbezitter D. G. van Beuningen. De Krijnens eisen zoals be- f. 300.000 voor hun uitgebreide naspeuringen naar de herkomst van ..Het de Avondmaal", dat de heer van Beuningen voor 1.600.000 kocht. Deze ende nooit dat de Krijnens veel werk voor hem hebben verzet, maar hij |t bun voor dit detective-werk toch niet meer toe dan f. 130.000. fiadat de Zwolse Rechtbank bij inter locutair vonnis deze zaak voor na- «oderzoek heeft teruggewezen naar de Rechter-Commissaris, heeft deze I verscheidene dagen besteed aan het horen van getuigen. Gisteren werden betrokkenen in dit ingewikkelde spel naar hun ervaringen gevraagd. De IHsantste waren ongetwijfeld die van de 51-jarige landbouwer-koopman R. tuit Apeldoorn, die indertijd de schilderijen voor van Meegeren heeft t- Helemaal niet erg! tbbis kwam in het najaar 1939 met pdeegeren in contact en kocht voor een huis met atelier. Er ontstond pauw zakelijk contact, daar getui- p6cheldene auizen voor geldbeleg- [tocht voor de omstreden schilder. |941 had deze hem gevraagd voor- ook schilderijen voor hem te ver- p, daar hi) zwak van gezondheid tn niet graag meer zelf contact on- leld met kunsthandelaren. De heer Us zou hiertegen bezwaar hebben likt op grond van zijn onbekend- met schilderijen. Jaarop had van Meegeren gezegd: Hemaal niet erg, want de mensen tr ik je op afstuur hebben er even- p verstand van." heer Strijbis rtelde hoe van It ren hem enige malen „Vermeers" Be Hooghs" voor verkoop had ge- l, maar tussentijds kondigde hij aan pi] een zeldzaam schilderij uit prijk verwachtte. Gaandeweg ver- ihU er meer over, namelijk dat het I Laatste Avondmaal" van Ver- l betrof, dat samen met „De Em- gangers" clandestien (het was in jrlog) uit Italië naar Frankrijk was jcht. Het vervoer uit Frankrijk le- I hem nogal veel moeilijkheden op kar hij ook nog moeilijkheden met j vreesde, verzocht hij getuige om inhouding. Het zeldzame schilde rt intussen maand na maand op wachten Nu eens zou het per schip la, dan weer zouden de Duitsers het D auto brengen. Waardevol vrachtje? i een dag in Mei 1941 (achteraf kt het April geweest te zijn» werd ge Strijbis verwacht op een bepaald D de goederenafdeling van het sta te Hilversum. Het schilderij was er. Meegeren was daar toen in gesp res enige Duitse officieren, waaruit ge- i naar hij verklaarde had op- lakt, dat zij „Het Laatste Avond- hadden gebracht. I huurde een aparte wagon, aldus P, laadde het ln een bekisting ge- schilderij daarin en ging er zelf [zitten, want ik wist niet anders K vrachtje vertegenwoordigde een lie van twee mlllioen. Het schil- xerd rechtstreeks naar Amsterdam teht. naar kunsthandel Hogendljk, het werd uitgepakt. i bekisting was opgevuld met Franse ten en de opschriften aan de bui- lat waren ook in de Franse taal, [getuige. Hi) zeide echter zich niet herinneren van welke datum deze ten waren. Hierop wees de raads- va n de eisers, mr A. J. J. Wij man jeerlen. op een brief die getuige ln- pi heeft geschreven aan de Krijnens [n hij de naam van de afzender |de die op de bekisting zou zijn ver- I Ook de raadsman van de gedaag- [utij, mr J. J. Fokma uit Rotter- I toonde zich in deze richting geln- heerd. Hierop weigerde getuige ech- krder in te gaan. De Rechter-Com- kris, mr K. N. Korteweg stelde fel toch nadere vragen waarop ge- k te verstaan gaf bèdoelde brief in- M niet onder ede te hebben geschre- Nu hij wel onder ede stond kon p-t bevestigen wat hij indertijd ln prief schreef en hij uitte zich ver tes ongeveer in deze zin: „De Krlj- [hebben mij zo vaak bezocht om be- hateriaal bijeen te brengen dat het [Hjk is dat het mij als het ware in- ten 1®, waarbij komt dat ik me pins schuldig voelde jegens de heer Beuningen daar hij immers door [bemiddeling een vals schilderij zou p gekocht". [dit stadium verzocht de rechter- pissaris hem alleen te laten met fee. Na enige tijd konden de raads- p en eisers weer de zaal betreden, k het verhoor ging daarna nog enige [terder buiten onze aanwezigheid, rte werd later weer toegestaan het I pe verloop te volgen. Contact met de Krijnens n deze procedure gaat het er om ir voren te halen hoe uitgebreid de peuringen van de Krijnens zijn ge ut cn welke kosten zij daarbij hcb- gemaakt, veelal aan de hand toomvliegtuig aan de horizon" ning van Messerschmin Willi Messerschmitt. bekend vliegtuigontwerper, heeft in een in Bonn verklaard, dat een atoom voor vliegtuigen „zichtbaar begint 'den aan de horizon der vliegtuig- fpers". Met een dergelijke motor, 1 h(j, zal men de energie kunnen Wielen, die nodig is voor vluchten wereld vliegtuigfabrieken van Messer- «t hebben bekend gemaakt, dat zij Pbn zijn twee typen vrachtvliegtui- hi een klem passagiersvliegtuig te Wielen. In Spanje heeft prof. Mes- "nitt een lesvliegtuig met straal- ontwikkeld. De fabrieken hebben een personeel van 1200 man. Zij udlgen naaimachines, scooters en toekers. Het aantal arbeiders WO worden uitgebreid. door hen opgestelde declaraties. Vaak wordt echter vrij diep ingegaan op facetten van deze zaak die interessant zün, maar die alleen van belang zijn voor het Brusselse proces op de ach tergrond. In dit proces worden dan ook verklaringen van getuigen In de zaak Krijnensvan Beuningen tc ber de gebracht. Met getuige Strijbis werd dan ook na gegaan hoe veelvuldig zijn contact met de Krijnens is geweest en hoeveel er is gereisd. Dit gold ook voor getuige J. Kip. een 51-jarige fabrikant van kam peerwagens in Hogeveen, die onbewust in 1949 een kampeerwagen heeft ver huurd aan mevr van Meegeren-Oerle- mans. Zoals men zich zal herinneren wordt er beweerd dat zij in deze kam peerwagen het tweede ..Laatste Avond maal", dat prof. Coremans in de vroe gere villa van van Meegeren te Nice zou hebben ontdekt, van ons land naar de Riviera heeft gebracht. Getuige Kip kon daarover echter niets vertellen, want eerst achteraf is hij alweer door de actieve Krijnens hierover aange sproken. Gedeeltelijk echt De derde getuige was de 53-Jarige journalist W. A. Wagener uit Rotter dam, die in November 1953 een inter view met de heer van Beuningen had en dit publiceerde in het Rotterdams Nieuwsblad. Hem werden inlichtingen gevraagd over de m dit interview op genomen uitlatingen van de heer van Beuningen. o.a. over de aard van de na speuringen Ook de grieven van de heer van Beuningen o.a. ten opzichte van prof. Coreman kwamen ter sprake. Overigens had van Beuningen volgens deze getuigen tegenover hem verklaard, dat hij wist dat „Het Laatste Avond maal" gedeeltelijk echt was, daar van Meegeren grote partijen zou hebben ge restaureerd en overgeschilderd Vandaag voortzetting van het getui genverhoor. Kou en Pijn wrijft U weg met DAM PO Koningin bij Plattelandsvrouwen De Ned. Bond van Plattelandsvrouwen is vandaag in de Houtrusthallen te Den Haag bijeen om het 25-jarig be staan van de Bond te vieren. H. M. Koningin Juliana heeft een deel van de jubilei/mviering bijgewoond. Omstreeks twaalf uur kwam de Ko ningin aan bij het Houtrustgebouw. Bij de ingang werd de Koningin ontvangen door de leden van het dagelijks bestuur. In de hal waren de overige zeven le den van het hoofdbestuur ter begroeting aanweüg. Nadat zij allen aan de Koningin wa ren voorgesteld, begeleidde de presidente de Koningin door de zaal. Voor het po dium stonden twee Drentse vrouwen in streekcostuum te wachten. Het waren mevr. Smit-Reinders en mevr. Waninge- ten Oever, die de Koningin een boeket bloemen uit haar provincie aanboden. Deze eer was aan Drenthe te beurt ge vallen, omdat in deze provincie de Bond is opgericht. Bovendien heeft Drenthe naar verhouding het grootste aantal le den. Van de in totaal 45.000 leden in 560 plaatselijke afdelingen telt Drenthe 8000 leden ln 98 plaatselijke afdelingen. Zodra de Koningin had plaatsgeno men. hield de presidente een korte toe spraak. Nadat het eerste couplet van het Bondslied was gezongen, werd het woord gevoerd door de minister van Landbouw. Visserij en Voedselvoorzie ning, de heer S. L. Mansholt. (Ingez Med.-Adv.) FERRY OFFERMAN modellen, vanaf f 69,75 biedt U exclusieve DAMES- CONFECTIE o.a. de vermaarde v™etorHaute-Cauturierellen VIKTOR J. MASCHEK uit Wenen. BREESTRAAT 135 LEIDEN GROTE HOUTSTRAAT 169 HAARLEM KONINGSPLEIN 9 AMSTERDAM Rederijkers-geest bewaard Laatste sterke band met liet vaderland (Van onze correspondent in Australië) Terwijl bij U de herfst is begonnen, zitten wij al enige weken in het voorjaar. Met del angste en de kortste dag, voor zover het 't begin van een seizoen betreft, houden we ons officieel hier niet op. De winter staat bij U straks voor de deur. Dan komen weer „gezellige winter avonden", terwijl wij hier nu al genieten van de „zomer", die - wat zon entemperatuur betreft - negen maanden duurt. We hebben vele gezellige winteravonden achter de rug. maar U moet niet denken dat er dezelfde sfeer hangt als in Nederland, want op vele plaatsen is een snorrende kachel overbodig. Met die „gezellige avonden" doel ik dan ook veel meer op de toneel-uitvoeringen. De Nederlanders in Australië hebben de liefde voor het amateur-toneel niet verloren. In de afgelopen maanden heb ben zij grote activiteit vertoond. Dui zenden Nederlandse immigranten heb ben ontelbare prettige uren doorge bracht in een echt-Nederlandse sfeer De kleine ongemakken van onverwarm de zalen en geen servering van dranker. deden daar weinig aan af, hoewel vooral „nieuwkomers" er aan moeten wennen dat zij om een verversing te gebrui ken naar buiten moeten gaan naar een nabij gelegen „mllkbar". Zuivertheorie schoot geen wortel Er zijn vele verenigingen van Neder landse Immigranten in Australië. Het wemelt ervan, en eerlijk gezegd het botert niet altijd tussen de leden, zelfs niet tussen de bestuursleden. De oorzaak ligt in het feit dat de Neder landse immigranten een heterogeen ge zelschap vormen, met verschillende re ligies. verschillende opvoeding, voortge komen uit verschillende milieux in Ne derland. De zuilen-theorie, die voor vele Nederlanders in het vaderland een op lossing vormt voor religieuze problemen in het verenigingsleven, heeft hier nog geen wortel geschoten, al duikt er hier en daar een enkele paddestoel uit de grond op. Met zoveel Nederlanders van verschillende kom-af. kèn het niet an ders of men voelt zich geleidelijk ge trokken naar de meest aanvaardbare, meest begrepen en meest geliefde ont spanning. die de minste verschilleg van mening accentueert: het toneel. Het gevolg is geweest dat zich ln de Nederlandse verenigingen over geheel Australië geleidelijk een kentering heeft geopenbaard, die het algemene karakter heeft omgebogen hier meer, daar minder naar toneelgezelschap. Men kan dit in sommige opzichten be treuren. het feit ligt er dat de Neder landers ln Australië door verschillende oorzaken niet bereid zijn grote afstan den af te leggen voor het bijwonen van een lezing, maar wel voor een toneel- of cabaretavond (ln het Nederlands), weet dat het amateur-toneel in Neder land zich tot grote hoogte heeft ont wikkeld. Het zal U daarom genoegen doen te horen, dat daarvan een afspie geling is te vinden ln Australië. trical Society" gekristalliseerd, die on danks haar Australische naam toneel stukken in het Nederlands opvoert, o.a. .De aardschok". In Sutherland (Nieuw Zuid-Wales) heeft de toneelgroep van de Nederland se vereniging grote activiteit ontwik keld onder leiding van de vroegere ac teur- van de Haagse Comedie, Koos Si mons. De vroegere Haagse kunstschilder en musicus Henk Bouwer leidt er tien tallen kinderen voor de opvoering van de operette „Repelsteeltje". Jan Loge man schreef er een revue .Den vacan- tiereisje naar Holland in 1965", waar van de opvoering herhaald moest wor den. In Waringah Shire (Nieuw Zuid Wa- van Queensland) werd opgericht het ge zelschap .De Gesellen van de Sphelen", die o a. heeft opgevoerd „Het Witte Le gioen", door Maarten van Bught. In Dandenong (Victoria) bestaat de ama teur-toneelgroep „Het Masker", die daar o.a. „Wespennest" ten tonele heeft ge bracht. Een andere toneelgroep, onder dezelfde naam „Het Masker", trof ik aan m Wollongong (Nieuw Zuid Wales), waar „Vogel vliegt de wereld in" werd opgevoerd. In Norlane (Victoria) voerde het Nederlandse gezelschap „Amaton" Joh an van Eekelen's ..Levensschadu- wen" op. Ook ln Zuid Australië zijn Ne derlanders in een toneelgroep verenigd, en wel (onder de naam „Animo") in Adelaide, de hoofdstad van genoemde staat, waar o.a. „De ebbenhouten oli fant" van Christlaan van Bommelkouw en Henk Bouwer werd gespeeld, onder regie van Tom Beenders. Groei De verenigingen van Nederlanders groeien ln tal en last. Het staat vast dat de Nederlandse immigrant allereerst ontspanning wenst en géén cultuur in de vorm van lezingen over welk onder werp dan ook, al is het nog zo actueel. De besturen der verenigingen beseffen Van partij-bevoordeling gesproken Tijdens de gisteren gehouden zitting in de zaak tegen de oud-minister van Justitie, mr DJody Gondokoesoemo, voor het Hooggerechtshof in Djakarta heeft getuige Mansoer, een zakenman uit Soe- rabaja, die was belast met de financiën van de PRN in Oost-Java. verklaard ge hoord te hebben, hoe mr DJody als par tijvoorzitter had uiteengezet op welke wijze men geld voor de partij diende te verkrijgen. Dit zou o.a. kunnen geschie den - zo zou mr Djody hebben gezegd - door van vreemdelingen en Indonesische zakenlieden, die visa aanvroegen, bedra gen te eisen van Rp 50.000 tot Rp 100.000. De secretaris-generaal van de PRN. Maridie Danoekoesoemo. zorgde volgens de verklaringen van Mansoer voor de verdeling van deze bedragen. J. M. Westplat, Commissaris van het „Bureau voor West-Inan" en lid van de PRN. bevestigde deze wijze van geldinza meling. Hij verklaarde, dat een commis sie van 5 leden was gevormd voor dit doel. die fondsen trachtte te verwerven door speciale licenties voor de partij te verkrijgen. Mansoer zeide nog. dat mr Djody moest beslissen over de vraag, of de van de gegadigden voor een visum geëiste bedragen voldoende waren. Mr Djody zeide. dat de verklaringen van deze getuigen waren ontbloot van enige waarheid. Volgens hem was Man soer ontevreden over de partijleiding. Hierop antwoordde Mansoer, dat hy eerst ontevreden was geworden na van de geldkwestie te hebben gehoord. Gisterochtend heeft de Egyptische ambassadeur Hassan Zaki zijn ge loofsbrieven aan H.M. de Koningin aangeboden. De heer Zaki inspec teert de erewacht voor het Paleis op de Dam. dat het bestaan van een vereniging af hangt van de ouderen onder de immi granten. De jonge, opgroeiende, kinde ren hebben geen behoefte in een spe ciale Nederlandse gemeenschap te wor den opgenomen. Vele immigranten zijn van oordeel dat deze verenigingen te eniger tijd in gemengd Nederlands-Aus tralische clubs moeten worden omge vormd. De meesten zijn echter van oor deel dat het bestaan in de huidige vorm tijdelijk gerechtvaardigd is omdat zij Nederlandse ontspanning brengen voor immigranten, die een gezellige Holland se avond wensen. En die immigranten zijn niet de jongeren, die in de Australi sche gemeenschap opgaan, maar de ou deren. die moeite hebben met de „assi milatie". Uitwisseling De Nederlandse cultuur, die de ver enigingen brengen, blijft vrijwel ge heel binnen de Nederlandse gemeen schap, al is er wel eens een enkele Opvoeringen In Narrabeen (Nieuw Zuid-Wales) uit de kolken der gemoedsbewegingen ln de verenigde Nederlanders aldaar enige tijd geleden .De Kleine Comedie" op gericht. die „Over 12 dagen, tegen mid dernacht" opvoerde, in Bankstown (Nieuw Zuid-W&les) heeft zich uit de botsingen in verschillende groepen van Nederlanders tenslotte de .Dutch Thea- Ineez Ried.-adv.) Gemakkelijker te; wassen is de twee-delige overall gemaakt volgens octrooi no. 41727 met de vele voordelen o.a gemakkelijk aan- en uittrekken moderne coupe eenvoudiger wassen Volle garantie, ook op dc ritj Zeker 1200 doden iti Voor - Indië In het Noordwestelijk deel van India zijn door de overstromingen zeker 1200 mensen omgekomen, van wie duizend in de Pendsjaab. Tienduizend stuks vee zijn verdronken en een kwart millioen huizen vernield. De helft van dc katocnoogst is verloren gegaan. De schade aan te voldo staande rjjst en mais wordt op 150 mil lioen gulden geschat. Zaak Jungschlager Gisteren werd de 34ste zitting ln de zaak Jungschlager gehouden. De DJaksa Tingel deelde mede, dat getuige Manoppo door ziekte verhinderd was te verschijnen. Als getuige charge werd Oei Kok Tjang toen gehoord. Jungschlager wees diens verklaringen als zonde gelogen van de hand. Als ge tuige a décharge werd vervolgens de ad junct-chef van de Nautische dienst bij üe KPM, L. W. Wakka gehoord. Het verzoek van de verdedigster, me vrouw Bonman, om als getuigen Bar- key en De Mey van Gerwen te horen, werd afgewezen. Rechter Maengkom zei te menen, dat zij alleen maar meinedige verklaringen zouden afleggen, omdat zij ook lid van de ondergrondse organisatie waren. Het verzoek om een zekere Fle- gels te doen horen werd ingewilligd. Daar de Djaksa Tinggi het vermoeden had uitgesproken, dat de directie van de KPM voor het verkrijgen van de 242 verklaringen van gezagvoerders en stuurlieden enige drang of pressie had uitgeoefend, legde mevrouw Bouman ter zitting de brief over. die de direc tie aan deze personen had gezonden. De Djaksa Tinggi zei daarop, dat deze brief zijn vermoedens bevestigde, dat zjj tot het tekenen van de verklarin gen waren aangespoord. Hij kon dit schrijven niet anders zien dan als een zacht beveL Bij het eeuwfeest van de gemeente Haarlemmermeer op 2 Juli Jl. heeft bur gemeester mr A. J. d'Allly van Amster dam het woord gevoerd namens de bur gemeesters van de elf gemeenten, die aan de jubilerende gemeente grenzen en meegedeeld, dat de keuze van het ge schenk was gevallen op een ambtsketen. Hij kon toen alleen een foto aanbieden, want de keten moest nog gemaakt wor den. Na afloop van de gistermiddag ge houden vergadering van de gemeente raad van Haarlemmermeer, is burge meester mr J. F. Jansonius. de nieuwe keten, waarop dc wapens van de elf aangrenzende gemeenten zijn aange bracht. omgehangen na een toespraak door de heer J. Bakhuizen, burgemees ter van Leimuiden. Hij deelde mee. dat Haarlemmermeer over een ambtsketen beschikte, die een N.SD.-burgemeester in de bezetting had laten aanschaffen. Er was geen rijkswapen op bevestigd; daarom was de keuze op een ambts keten gevallen. Burgemeester Jansonius dankte voor het geschenk en herinnerde er aan, dat als het Haarlemmermeer nog zou be> staan, de aangrenzende gemeenten steeds bedreigd zouden worden door het aangrenzende water. Australische verloofde of echtgenoot, die een Nederlandse avond meemaakt. Tientallen méér Australiërs echter drommen eens per jaar naar het Oranje-bal in Sydney. Zij tonen zich verrukt over de „polonaise", een voor hen ongekende en nooit eerder ge ziene „dans", en door „Ta-ra-ra-boem- di-jee", waarbij de man zijn partnertn optilt en neerzet. Zoiets hebben de Australiërs nooit gezien! Een van do belangrijkste weekbladen van Sydney schreef er een halve kolom over vol! De toneelverenigingen houden een druk uitwisselingsverkeer van program ma's. en zo bewaren zij de oer-Holland- se „Rederijkers"-geest onder de land genoten. Dit ls een goed stuk cultureel werk. Er zijn vele pogingen ondernomen het culturele karakter ook op ander gebied uit te bouwen. Het ls vergeefse moeite geweest In Perth, waar de Nederlandse Vereniging 400 leden telt, kwamen slechts 34 mensen luisteren naar een lezing door een Amerikaans olie-deskundige en In Sydney kwamen twee mensen naar een door de Neder landse Vereniging georganiseerde lezing over kinderverlamming. Toneelavonden daarentegen missen nooit succes. Het amateur-toneel staat op hetzelfde peil als dat van de honderden zustervereni gingen ln het oude vaderland Dit alles wil niet zeggen dat andere cultuurvormen worden verwaarloosd Zij komen echter meer van individuele dan van verenigingszijde, want zoals opgemerkt de verenigingen zijn elk op zichzelf van een te herterogeen karakter. Kleine groepjes maken zich los en bestormen de veelal moeilijk te overwinnen muren van het Australische continent. In Brisbane is een mannen koor. dat ook voor de radio Hollandse liederen heeft gezongen. In Cronulla (Nieuw Zuid-Wales) is een Nederlands- Australische artlstengroep gevormd, be staande uit de pianist Henk Bouwer en de zangeres A. M van Calcar. de zangers Lorenz Silberllng. Harm van der Linde en Tom Hacking. en de violiste Jean Lutherburrow. Harm van der Linde heeft óók al voor de radio Rezongen. De Nederlandse violist Phil de Boer speelt geregeld voor de microfoon van de Australische Radio-Omroep in Bris bane (Queensland) met zijn eigen en semble. In Perth treedt de Nederlandse Blanlst Abe Jansen voor de radio op. De ederlandse radlo-omroepster Margaret Savenije houdt lezingen, waarbij zij gekleed ls ln oud-Nederlandse streek- dracht In de tuin van de Universiteit van Perth werd een. door de oud-Rot terdamse kunstenares Mate Russcher geschreven, opera .Psyché" opgevoerd, onder muzikale directie van haar (oud- Rotterdamse) echtgenoot Frank Rus- scher. Ik noem slechts enkele voorbeelden van een reeds wiid verbreide uiting van Nederlandse cultuur in dc Austra lische gemeenschap. Maar voor dc grote massa der Nederlajidse immi granten Is het Nederland^ toneel de meest spectaculaire vorm van een sluk volkscultuur, waarmede zij een laatste sterke band bewaren met het oude vaderland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 7