LEIDSCH
DAGBLAD
West-Duitsers en Russen hadden
het hevig aan de stok
'WEERBERICHT
g4ste Jaargang
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1955
No. 28625
Directeur: J. W. Henny
Hootfredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal: f.2.15 per maand: 1.0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 5705$
TelefoonJ)auctie, ea,«AdmUÜ£tiAlie; 25Q11 a^Redacye215<Jf
Besprekingen in Moskou op het
ogenblik volledig in het slop
geraakt
Tot op heden heeft het verloop van de Duits-Russische besprekingen in Moskou
jt somberste verwachtingen nog overtroffende conferentie is in een volledige
Impasse geraakt en, tenzij er een zeer onverwachte wending komt, zullen de grote
meningsverschillen niet overbrugd kunnen worden. De West-Duitse minister van
Buitenlandse Zaken, von Brentano, heeft al bekend gemaakt, dat de Duitse dele-
ptie Woensdag a.s. zal vertrekken en dat er van verlenging geen sprake zal zyn.
Overigens hield hij nog een slag om de arm, toen hy eraan toevoegde, dat er „op
hel laatste ogenblik nog van alles mogelijk is".
Zaterdag kraakten Bondskanselier en de Sovjet-Russische premier Boelganin
alge harde noten. Adenauer kwam met het verwijt, dat de Sovjet-Russische
troepen rich in Duitsland misdragen hadden, nadat hij had toegegeven, dat „de
BMpen van Adolf Hitler in Rusland menige ernstige wreedheid hadden bedreven".
Kroesjtsjef diende Adenauer fel van repliek en zei, dat deze „het Russische leger
Medlgd had". Hij herinnerde de Bondskanselier eraan, dat Duitsland met de
Hrlog was begonnen. De ruim negenduizend Duitsers, die nog gevangen zitten
ju de Sovjet-Unie, zijn oorlogsmisdadigers, zei hü- Het standpunt van Adenauer
nj, dat de Sovjet-Russische leiders „de kliek van Hitier niet met ons moeten
«marren". De Bondskanselier verweet de Geallieerden, dat zü voor de oorlog
Hitier herhaaldelijk hebben gesteund inplaats van hem tegen te werken. Daardoor
kreeg de dictator in de ogen van vele Duitsers het aureool van de redder des
nderlands te zijn.
ontbraken echter niet
Ofschoon het resultaat van het overleg
totnutoe nihil is, hebben de leiders zich
Ligesloofd in allerlei vriendelijkheden.
Kanselier Adenauer bood Zondag aan
premier Boelganin en andere Sovjet-
Hissische leiders een lunch aan in het
r^tenhuis, dat hem in de nabijheid van
Horkou ter beschikking is gesteld. Maar-
nhalk Boelganin bracht een toast uit op
Jiet lange leven van kanselier Adenauer
a vriendschappelijke betrekkingen tus-
het volk van de Sovjet-Unie en
Oiitsland". De Bondskanselier antwoord
er hierop, dat hy in het bijzonder ge-
rroifen was door de „goede menselijke
trekkingen, welke tussen u, mijnheer
f« premier, en mijzelf in Moskou tot
•land gekomen zijn". De besprekingen
ter laatste dagen waren van waarde ge-
vetst, zei hij.
Beide leiders hadden aan de lunch een
irg onderhoud. Later wandelde Ade-
rzuer met partijsecretaris Kroetjtsjef
ioor de tuinen van de villa.
Maarschalk Boelganin bood dr Ade-
uuer een grote doos chocola aan. waar
op een opdracht was geschreven en kreeg
n zijn beurt veertig flessen van de beste
?-.n- en Moezelwijnen.
s Avonds woonden Adenauer en Von
„Zilveren Leeuw" voor
Ciske de Rat
Aan de Nederlandse film „Ciske de
rat" van Wolfgang Staudte is op het
filmfestival te Venetie de vierde „Zilve
ren Leeuw" toegekend, een der vier
prijzen, die volgen op de hoofdprijs, de
-Gouden Leeuw van Sint Marcus",
«elke is verleend aan de Deense film
.Ordet" (Het woord) van dc bekende
rtfisseur Carl Dreyer.
De overige prijzen zijn:
ie eerste Zilveren Leeuw voor de Sov-
oMilm „La Cicada" (De Cicade), de
Tïede Zilveren Leeuw voor „The big
hire (V.S.), de derde voor de Italiaanse
ilra „Le Amiche" (De vriendinnen).
„De prijs voor de beste mannelijke rol
'Volpi beker) werd gedeeld door de Duitse
li'eur Kurt Jurgens "(in „Des Teufels
wieral" en „Les héros sontfatiques") en
•- Bntse acteur Kenneth More (in „The
«pblue sea").
Er werd geen prijs voor de beste vrou-
iilijke rol toegekend.
Stoffelijk overschot
Jan Koetsier gevonden
&n lid van de Oostenrijkse gendarme
-«tt Vrijdag het stoffelijk overschot
Ponden van de uit Bussum afkomstige
«a Koetsier, die sinds 21 Juli in het
|:'«d van de Zillertahler Alpen werd
klist. Het ontzielde lichaam van zijn
George werd reeds op 18 Augustus
Ponden.
hngenomen wordt, dat Jan Koetsier
Afgegleden en daarbij 180 meter naar
gillen is gestort, waarna zijn broer
"tt?e, die hem wellicht te hulp wilde
een dodelijke val van 50 meter
«ft gemaakt
Opklaringen
r* Bilt verwacht tot morgenavond:
J het Zuid-Oosten van het land
denkelijk vrij veel bewolking. Later
'Al flinke opklaringen en op de
plaatsen droog weer. Matige,
^«n langs de kust vrij krachtige
gelijke wind. Vannacht iets kouder.
ongeveer dezelfde temperatu-
'-•Is vandaag. (Opgemaakt te 10 uur).
13 SEPTEMBER
J® op: 6.11 uur; onder: 19.04 uur.
*ttn op: 2.41 uur: onder: 17.29 uur.
■'•Wgwater te Katwijk te 0.23 uur en
"dl uur.
nummer bestaat uit 12 pagina's
ganin, Kroesjtsjef, Molotof en Perwoe-
chin in het Bolsjoi-theater een uitvoering
bij van het ballet „Romeo en Julia",
waarin de beroemde ballerina Galina
Oelanova danste. Adenauer zat ter rech
terzijde van Boelganin in de regerings-
loge.
Adenauer en Boelganin sloegen het
aanwezige publiek aan het einde van de
ballet-voorstelling met stomheid, toen zij
een symbolisch gebaar uit het ballet her
haalden.
In de slot-scène van Prokofieff's ballet
verzoenen de beide elkaar vijandig ge
zinde gezinnen zich met de vaders van
de twee families door in een symbolisch
gebaar hun armen uit te strekken en op
eikaars schouders te leggen. Het doek
ging neer en toen het applaus enigszins
was weggestorven, zagen de toeschouwers
hoe kanselier Adenauer zich naar pre
mier Boelganin keerde en zün armen uit
strekte en deze op de schouders van
Boelganin legde. Het publiek gaf de beide
staatslieden een daverend applaus voor
dit symbolische gebaar, terwijl Boelganin
Adenauers rechterhand pakte en har
telijk schudde.
Demonstratie in Berlijn
In West-Berlijn hebben ongeveer 20.000
ontheemden uit Oost-Duitse gebieden
een demonstratie gehouden, terwijl in
Moskou besprekingen over de hereniging
van Duitsland en het repatriëren van
Duitsers uit de Sovjet-Unie werden ge
houden. Zondag was voor de ontheem
den de tiende herdenkingsdag van het
verdrijven van achttien millioen Duit
sers uit het Oosten. Het motto van de
dag luidde „vrijheid, recht en vrede" Er
werd een monument onthuld met dit
motto als opschrift. Vele vooraanstaande
politici legden kransen.
Jakob Kaiser, minister voor kwesties
betreffende geheel Duitsland, zei onder
meer. dat het Duitsland van Hitler veel
leed over andere volken heeft gebracht.
Het onrecht mocht echter niet steeds
door onrecht en geweld niet met geweld
vergolden worden.
Volgens Uniter Press bleken Oost-
Duitsers, die gedurende het weekeinde
een bezoek brachten aan West-Berlijn,
vol lof over de wijze waarop Adenauer
in Moskou op zijn stuk blijft staan en
van zich af praat. Zij zien hem als sym
bool van het Duitse verzet tegen het
Communisme. Een dergelijk symbool
heeft men gemist sedert de dood van de
West-Berlijnse burgemeester Ernst Reu
ter.
De Oost-Duitsers vertelden, dat de be
woners van de Oostzone (Oost-Duits-
land) openlijk het verbod om naar Wes
telijke zenders te luisteren trotseren en
deze uitzendingen over de besprekingen
van Adenauer in Moskou volgen. Een
Oost-Duitser zei: „Het heeft ons grote
voldoening geschonken, dat Adenauer
zonder aarzeling aan de Russen zijn
mening heeft gezegd over eenhsid,
krijgsgevangenen en Russische wreed
heden in Duitsland". Hij liet er op vol
gen: „In tegenstelling met de Oost-Duitse
leiders Grotewohl en Ulbricht heeft hij
gezegd wat Duitsers en niet wat Russen
denken".
9 Slot op Pag. 2
Spoorwegramp in
Oostenrijk: 10 doden
Een personentrein en een goederentrein
zün Zondag nabü Feldkirchen (Oosten
rijk) in volle vaart op eikaar ingereden,
waardoor minstens acht personen om
het leven kwamen en 44 gewond, van wie
tien in levensgevaar verkeren. De ver-
antwoordelyke seinwachter Is gearres
teerd.
Het reddingswerk leverde veel mocl-
Ujkheden op, daar de eerste drie rytui-
gen van de personentrein geheel in el
kaar gedrukt zijn. Twee uur na het onge
luk bevond zich nog een aantal passa
giers in de resten van de rijtuigen. De
twee treinen kwamen in een bocht met
elkaar in botsing: beide locomotieven
stortten van de spoordyk.
Wat zei dr Adenauer preeies?
„Ik heb niet gesproken over
Russische misdaden"
Radio-Moskou heeft gisteravond be
kend gemaakt, dat de West-Duitse
Bondskanselier, dr Adenauer, ontkend
heeft de Russische leiders gezegd te heb
ben, dat de Russische troepen „misda
den" hadden bedreven na hun komst in
Duitsland in de afgelopen oorlog.
Volgens Radio-Moskou heeft dr Aden
auer Zaterdag tydens de tweede byeen-
komst met de Russische leiders ver
klaard, dat party-secretaris Kroejtsjef
en de Russische minister van Buiten
landse Zaken, Molotof, „hebben gezegd,
dat ik beweerd zou hebben, dat het Sov
jet-Russische leger na zün komst ook
„misdaden" heeft begaan".
Adenauer vervolgde: „Ik verklaar na
drukkelijk - en ik heb het nagegaan aan
de hand van notities van staatssecretaris
Ilallstein - opzettelijk en met voorbe
dachten rade dit woord niet gebruikt te
hebben. Ik zei, dat by de komst van de
Russische troepen er ook verschrikke-
lyke dingen waren gebeurd. Het zou be
ter zyn niet dieper op deze kwestie in te
gaan".
De minister van Buitenlandse Zaken,
de heer Molotof, heeft gezegd, dat de
Duitsers niet in staat waren, zich van
het Hitlerdom te bevrijden. Maar, mijne
heren, neem geen aanstoot aan wat ik
nu ga zeggen. Het gaat niet slechts de
Sovjet-Unie alleen aan, doch ook een
aantal andere landen. Waarom hebben
de grote mogendheden, na 1933. Hitier
de gelegenheid gegeven zich te verster
ken? Dit is de gTote vraag. Wanneer ik
denk aan de eer, die de grote mogend
heden Hitier bewezen hebben, by voor
beeld tijdens de Berlijnse Olympische
Spelen, vraag ik U. te willen begrijpen,
dat ik werkelijk myn gevoelens niet kan
beheersen. Ik zal nimmer vergeten hoe
Hitier straffeloos internationale verdra
gen kon schenden. Dit maakte Hitier tot
een held in de ogen van sommige dom
me Duitsers, terwijl andere tot wanhoop
werden gebracht. Zy moeten evenals ik
waargenomen hebben, hoe deze man
i Hitier) na 1933 de gelegenheid kreeg
om in zulk een mate in macht te groeien
„De West-Duitse regering en de leden
van het parlement", zo zei Adenauer
tenslotte volgens Radio-Moskou, „zagen
zich thans gesteld voor de „moeilyke
taak", opnieuw het vertrouwen van het
buitenland te winnen".
Hart waarschuwde voor Japanse overval
op Ned. Oost Indië
13 maanden vóór „Pearl Harbor
De commandant van de Amerikaanse Aziatische vloot Admiraal Thomas C.
Hart waarschuwde Washington van Manilla uit, 13 maanden voor .JPearl Har
bor", dat Japan zich voorgenomen had Nederlands-Oost-Indië te overmeesteren
zo blijkt uit publicaties die Zaterdag te Washington zyn gedaan.
De desbetreffende brief van Hart aan Admiraal Harold R. Stark, toen chef
van de viootopcratles, is nu woordeiyk vrügegeven door het State Department
ais onderdeel van een 1022 pagina's tellende diplomatieke correspondentie over
het Verre Oosten.
Zaterdagmiddag bracht Prins
Bernhard. Koninklijk Commissaris
van de Jaarbeurs, een kort werkbe
zoek aan de efficiency-afdeling van
de Utrechtse Najaarsbeurs. De Prins
bij de maquette van de nieuwbouw
van de Jaarbeurs op het terrein aan
de Croeselaan. Geheel rechts mr W.
H. Fockema Andreae, voorzitter van
de Raad van Beheer.
Hart constateerde dat het dringend
nodig was „positieve stappen" te nemen
tezamen met Britten en Nederlanders
om te voorkomen dat de Japanners zich
op Ned.-Indië zouden werpen.
Op dezelfde dag liet de Amerikaanse
consul-generaal in Batavia (het was op
13 November) aan Washington weten
dat de Nederlandse autoriteiten „weinig
of geen bezorgdheid" aan de dag legden,
omdat zij de mening waren toegedaan
dat Japan eerst op de Philippijnen zou
toeslaan.
Admiraal Hart sprak als ziin ver
wachting uit dat ..een Japanse aanval
op Britse en Nederlandse bezittingen,
of op beide, een zeer waarschijnlijke
ontwikkeling was, tenzij de Japanners
ervan overtuigd zouden zijn dat wij
interveniëren".
„De wetenschap dat wij dat zeker
zullen doen, zal ongetwijfeld „ernstig
remmend werken", aldus Admiraal
Hart. „maar de verplichting tot inter
veniëren moet in geen geval aanvaard
worden, uitgaande van dc veronder
stelling dat interventie in feite nim
mer noodzakelijk zal zijn".
Met betrekking tot de zienswijze van
Admiraal Hart op de toestand wordt op
gemerkt dat uit andere documenten
blykt. dat'Washington ongeveer tezelf
dertijd de waarschuwing had gekregen
dat de Japanse extremisten ervan over-
Maarschalk Tito van Joego-Slavië
heeft in zijn paleis te Belgrado een
sprookjesachtige receptie gegeven
ter ere van Koning Paul en Koningin
Frederika van Griekenland, die een
officieel bezoek aan zijn land
brengen. Tijdens het na de receptie
volgende galadiner. Van links naar
rechts Koningin Frederika. president
Tito en Koning Paul.
tuigd waren dat de V.S. niet ten oorlog
zouden trekken om Ned. Indië te verde
digen.
Hart was van mening, dat de Britse
vloot-, land- en luchtstrijdkrachten
uiterst zwak waren ..De beteugelende
invloed die een zekere mate van Britse
hulp aan de Nederlanders ongetwijfeld
zou hebben op de Japanse ambities in
Nederlands-Oost-Indië, zou vermoede
lijk opzichzelf niet voldoende zijn om
deze permanent af te schrikken maar
het zou in elk geval iets toevoegen aan
de ongerustheid onder de Japanners".
Hart noemde besprekingen over sa
menwerking met de Nederlanders
„minstens even belangrijk" als die met
de Britten. „De Nederlanders hebben
op het ogenblik veel grotere vloot- cn
luchtstrijdkrachten beschikbaar", al
dus de Admiraal.
Na gewag gemaakt te hebben van
„enige besluiteloosheid in het Britse
kamp" met betrekking tot de juiste
koers indien de Japanners Indië zouden
binnen vallen voor een actie tegen Brits
gebied, verklaarde Hart: „Maar voor
Groot-Brittannië is het zo dringend
noodzakelijk vestiging van Japanse bases
enz m Nederlands-Indië te voorkomen,
dat elke toezegging van ons waarschijn
lijk voldoende zou zijn dit land de moed
te geven ten oorlog te gaan om een
dergelijke eventualiteit te voorkomen".
Ongeveer drie weken later, zo blykt
uit de documenten, deelde de Neder
landse gezant tegenover de Ameri
kaanse onderminister van Buitenland
se Zaken. Sumner Welles, mede. dat
de Gouverneur-Generaal van Neder-
lands-Indië geen hulp van dc Ameri
kaanse vloot in overweging wilde ne
men, zolang hij geen toezeggingen had
ontvangen van de Britten en Austra
liërs. De Nederlandse diplomaat rap
porteerde niet in staat te zyn geweest
dergelijke toezeggingen te ontvangen.
Echter verklaarde de Nederlandse
gezant ook dat Amerikaanse orders
tot versterking van hun vloot-
lnohtmacht in de Philippijnen een
„aanzienlijke aanmoediging" zou vor
men voor de Gouverneur-Generaal
van Ned Indië.
Pools banneling keert naar
zijn land terug
Volgens Radio-Moskou is Hugon Hanke,
premier van de Poolse-regering-in-bal-
lingschap te Londen, naar Polen terug
gekeerd. Hü zou zyn vrienden hebben
opgewekt, zyn voorbeeld te volgen. Hanke
was teruggekeerd, vertrouwend op de
aangekondigde algemene amnestie.
De president van de Poolse-reeenng-
in-ballmgschap, August Zaleski. ver
klaarde in Londen geschokt te zyn door
het bericht over Hanke's terugkeer.
Hanke was pas tot premier benoemd.
Volgens Zaleski kan Hanke niet uit vrye
wil naar Polen teruggekeerd zyn. Hy was
Christen-Democraat en volkomen tegen
het Communisme gekant. Hanke was op
2 September naar Parijs gevlogen en
vandaar naar Rome voor overleg met de
Poolse aartsbisschop Gawllna. Sedert het
bezoek aan de aartsbisschop op 5 Sep
tember had men van Hanke geen bericht
ontvangen. Hü keerde niet volgens plan
naar Parüs terug. Men wacht op ophel
dering uit Rome.
Veranderingen in Turkije
De Turkse minister van Binnenlandse
Zaken. Namik Gedik, is afgetreden na de
anti-Griekse ongeregeldheden in de af
gelopen dagen. De minister van Defensie,
Menderes, neemt zyn functie waar.
Voorts is de directeur voor veiligheids
zaken te Istamboel afgetreden en vervan
gen door de gouverneur van Beyogloe.
een administratief district van Istamboel
Verder heeft de directeur-generaal van
het Turkse departement voor veiligheids
zaken een nieuwe functie gekregen als
gouverneur van Konja. De gouverneur
van Ankara is tot zün opvolger benoemd.
(Met alle waardering voor deze Turkse
schulderkenning inzake de anti-Griekse
onlusten in Istamboel en Smyrna, zou
den wü hieraan gaarne een soortgelük
bericht uit Athene toegevoegd hebben.
Het zou geen slechte indruk in de wereld
maken, als de Griekse regering de ophit
sers bü pers en radio in de kwestle-Cy-
prus het zwügen zou opleggen. Een in
wezen onbetekenende zaak is dientenge
volge een ondermüning van de Oostelyke
vleugel van de NAVO geworden. Maar in
Athene is men blükbaar niet in staat te
bewüzen, dat „de Griekse cultuur hoger
staat", om de woorden van aartsbisschop
Makarios van Cyprus te gebruiken
Red. LD.)
Amerika en Rood-China zullen
burgers repatriëren
Overeenstemming in Genève over eerste
punt van de besprekingen
Communistisch China cn de Ver. Staten hebben Zaterdag overeenstem
ming over de repatriëring van burgers in eikaars landen bekend gemaakt.
Tien Amerikanen in China twee vrouwelüke Presbyteriaanse geestegjken,
drie burgers en vyf andere geestelyken zullen binnen een paar dagen in
Hongkong aankomen en alle Chinezen in de V.S. kunnen, indien zü dit wen
sen, zonder moeilykheden naar hun land terugkeren.
Ongeveer vüfduizend Chinese studenten in de V.S. zullen op grond van deze
overeenkomst naar huis kunnen terugkeren, maar Amerikaanse functionaris
sen verwachten, dat slechts 150 van hen dit willen.
Toch nog 18 Amerikanen in
Communistisch China
Deze overeenkomst betekent, aldus
een Chinese woordvoerder, dat het over
leg over de repatriëring van burgers
punt één van de agenda der Chinees-
Amerikaanse besprekingen die op 1 Au
gustus te Geneève begonnen is af
gelopen. Volgens een Amerikaanse zegs-
man echter worden nog achttien Ame-
I rlkanen in Communistisch China vast
gehouden. „Wü zün niet van mening,
dat de behandeling van dit punt is af
gelopen", zei hü- De Amerikaanse de
legatie wenst de terugkeer van alle bur
gers, die dit willen.
De Britse zaakgelastigde te Peking en
de Indiase ambassadeur te Washington
zullen helpen bü de uitvoering van het
repatriëringsprogram. Iedere Chinees of
Amerikaan, die moeilykheden onaor-
vindt bü het verlaten van de resp. lan
den, kan zich tot genoemde diplomaten
wenden.
