LEIDSCH
DAGBLAD
„Huisvestingsbeleid heeft gefaald"
WEERBERICHT
Engeland heeft 3 jaar voorsprong bij
ontwikkeling vreedzaam gebruik
Atoomenergie over vijf jaar
even duur als electriciteit
Keren Duitse gevangenen nog deze
maand uit Rusland terug?
Twee V.N. - vertegenwoordigers
bezochten Nieuw Guinea
94ste Jaarerang
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 195?
No. 28597
Oincceur: J. W. Henny
MUUKlaüait; A Brouoer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
(.6.40 per kwartaal: f. 2.15 per maand; (.0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Huur- en belastingdebat in Eerste Kamer
Minister Witte verloor het
vertrouwen van de V.V.D.
(Van onze parlementaire redacteur)
Er bestaat geen twijfel over. dat de Eerste Kanier de veelbesproken
huur- en belastingvoorstellen aanneemt, maar van sommige kanten
heeft de regering gisteren toch nog harde critiek te horen gekregen.
Omdat de gewijzigde voorstellen tenslotte te danken zijn aan het
werk van het Kamerlid Burger en niet aan het Kabinet, noemde prof.
Molenaar (WD), die het debat opende, de regeringsvoorstellen in
hun geheel „een verlept boeketje koekoeksbloemen", en hij verweet
minister-president Dr Drees, die achter de regeringstafel zat. gebrek
aan politieke visie, omdat hij niet had kunnen klaarspelen wat mr
Burger wel gelukte. Daardoor is de leiding in handen van politieke
groepen overgegaan. Overigens was prof. Molenaar het slechtst te
spreken over de woningpolitiek van het Kabinet, die hij kwalificeerde
als een grandioze mislukking. Het huisvestingsbeleid van het Kabinet
heeft gefaald. De 5 huurverhoging maakt een zielige indruk. Het
beleid van minister Witte op het terrein van de volkshuisvesting en
het huurprobleem heeft het vertrouwen van de WD verloren. Het is
een uiting van machteloosheid dat de regering in de stukken ver
klaart een verder schema voor huurverhoging niet te kunnen geven.
Vermoeid?
Een dergelijke verklaring maakt een
matte indruk, aldus de heer Pollema
(CHU), alsof zij afkomstig is van een
vermoeid man. De indruk wordt geves-
tigd „dat 1956 maar redding moet bren
gen". Als de regering in 1956 heengaat,
ral zó niet kunnen zeggen dat zij het
huurprobleem ook maar tot een begin
van oplossing heeft gebracht. Maar het
a een politieke onmacht van ons allen
cm het huur- en woningprobleem tot
een oplossing te brengen. Daarom is onze
welvaart nog maar een schün-welvaart
iclang honderdduizenden een mens
waardige woning ontberen, waardoor het
niet mogelijk is een huiselijk cultureel
leven op te bouwen en huwelijken mis-
lukken.
Het door mr Burger bewerkte compro
mis vond de heer Pollema niet oneervol.
Er behoort in deze tijd evenwicht te zijn
ln ons politieke leven en daarvoor is de
brede basis de meest geschikte. De de
monstratie van de VVD om weg te lopen
uit de Tweede Kamer, was alleen maar
«en bewijs van politieke onmacht.
Huren te laag
De huur- en belastingvoorstellen acht
te de heer Pollema tenslotte aanvaard
baar, hoewel hij bezwaar maakte tegen
c« blijvende bemoeiing van de overheid
met het onderhoud van de woningen.
Ook prof. Stellema (AR) had bezwaar
tegen de onderhoudsregeling en hij ver
klaarde: .Nu huurwet en belastingver
laging aan elkaar zijn gekoppeld, valt
het mij persoonlijk toch wel bijzonder
mar het geheel te verteren. De huur
ders hebben sedjrt de bevrijding gepro-
liteerd van lage huren en compensatie
gekregen bij verhoging. De opslagen voor
ce huiseigenaren vormen zeker geen
compensatie voor de waardedaling van
de gulden. Hun inkomen is achteruitge
gaan". In dit verband vroeg prof. Hel-
lema: „Stelt de minister meer prijs op
het onderhoud van een huis dan van
een huiseigenaar? Zo ja, waar moet de
huiseigenaar dan van leven?"
Bezwaren tegen de onderhoudsregeling
had ook de heer De Vos van Steenwijk
(VVD)- ofschoon hij niets wilde weten
van de a-sociale groep van „huisjesmel
kers". Maar dat zijn niet de normale
huizenbezitters op wie het huurbeleid
moet zijn gebaseerd.
Hg memoreerde dat op 1 Januari
1954 het woningtekort 216.000 bedroeg
en op 1 Januari 1955 nog 200.000. zodat
het tekort in een jaar met 16.000 ver
minderde. Op die manier zal het nog
13 jaar duren alvorens het woning
tekort is ingelopen. Dan is het 1968 en
gaan degenen aan een huwelijk den
ken die in het top-geboortejaar 1946
zijn geboren. Evenals de heer Pollema
vond hij het ongelukkig dat men de
huurders gewend heeft een te laag
percentage van hun inkomen voor
huur te betalen.
Onvervulbare illusie
Bepaald onvriendelijk in zijn beoorde
ling van het huurbeleid was soms de
partijgenoot van minister Witte, de Rot
terdamse bouwmeester ir Kraayvanger
(KVP). Hij noemde een antwoord van de
minister in de stukken zelfs „iets tè
handig". De reden voor het uitblijven
van richtlijnen voor een duidelijk huur
beleid zocht ir Kraayvanger in het
denkbeeld van een huurbelasting, een
stokpaardje van de PvdA. Het wordt
hoog tijd dat dit stokpaardje wordt op
geborgen omdat het langzamerhand te
grote schade toebrengt aan ons woning-
bezit. Het waandenkbeeld van een huur
belasting verdeelt in twee kampen en
hoe langer het duurt, hoe scherper de
Vrij zonnig
Het KNMI deelt mede:
De betrekkelijk mooie zomer is in het
begin van de week verstoord geworden
coor een „bulendepressie" die via IJs
land naar Zweden trok, daar plotseling
van richting veranderde en naar de om
geving van Hamburg koerste. Hier vulde
hÜ^nel op. De wind wakkerde boven de
Noordzee tot hard aan en het windveld
drong ook tot boven ons land door, waar
de buiige wind en de regens bepaald
onaangenaam vacantieweer veroorzaak
ten. Ook gisteren vielen nog talrijke
buien, die wegens de geringe wolken-
dnft langdurig boven een bepaalde
plaats bleven hangen. Zodoende va
neerden de neerslaghoeveelheden sterk
van plaats tot plaats. Gisteren werd bv.
5>P het vliegveld Deelen tussen 7 uur
morgens en 7 uur 's avonds 12 mm
afgetapt, in de Bilt echter minder dan
01 "un. Gisteravond nam de bungheid
snel af en trad een belangrijke weers-
verbetering in.
Een krachtig hogedrukgebied trok
namelijk van de Oceaan naar Schotland
<jn de Noordzee. Het bracht een verbin-
•nng tot stand met een ander hogedruk
gebied boven Noord-Duitsland. De wind
Mg naar Noord-Oost en zette boven
«andinaviè warme en tamelijk droge
continentale lucht ln beweging. Deze
went stroomt het komende etmaal ons
n zodat °P een geleidelijke
j.ijging van de temperatuur gerekend
san worden. Overdag komen flinke sta-
pnwouien tot ontwikkeling die hier en
aar het burienstadium kunnen berei-
®?ar deze buien hebben niet veel
betekenen
Omdat ook tn de bovenlucht een
vin .^edrukgebied ten Noorden
g,"8 land het weer by ons gaat be-
"sen, zullen we de komende paar da
rtenen Warm zomerweer kunnen
Vrij zonnig
Varf verwacht tot morgenavond:
vn>i«l Ter en daar mist. Morgen
Plaatvn h bewolkt en °P de meeste
U«Td..roog weer- Zwakke, later ma-
((w^doostelijke wind. Vri) warm.
'Ppgemaakt te 10 uur).
U AUGUSTUS.
Mun°pi.5'15.uur: onder: 20.16 uur.
'LK° 05 uur" onder: 14 5° uur
^**»ter te Katwijk te 755 en 20.24 u.
Dit nummer bestaat alt acht pagina's
tegenstelingen worden;. Het starre vast
houden aan de huurbelasting is ontoe
laatbaar. De voorstanders van huurbe
lasting zullen moeten bedenken dat de
huiseigenaren vele jaren reeds grote of
fers hebben gebracht in het belang van
de Nederlandse economie (lage huren,
lage lonen, lage pryzen). Het gevaar
dreigt dat de tegenstanders van huurbe
lasting. in hun verzet tegen het drijven
van de voorstanders, van geen enkel
offer van de huiseigenaren willen weten.
Maar hoezeer hij een blijvende huurbe
lasting funest zou vinden, ir Kraayvan
ger zou zich in het belang van een
grootscheepse oplossing tegen een tijde
lijke huurbelasting niet verzetten. Hij
vond het zielig dat het stokpaardje van
de huurbelasting zo wordt bereden, dat
bij een 5% huurverhoging een onder
houdsregeling er het gevolg van moet
zjjn
De onderhoudsregeling wekt illusies
die niet vervuld kunnen worden. Ver
betering van de woningen is er niet
van te verwachten, want de hogere
huuropbrengst bedraagt enkele tien
tallen guldens, terwijl voor werkelijke
verbetering honderden of duizenden
guldens nodig zijn!
Slot op Pag. 2
De Geneefse atoomconferentie
Wordt Britse voorraad onuitputtelijk?
In conferentiekringen te Genève is Dinsdag verklaard, dat de internationale
deskundigen het er over eens zijn, dat Groot-Brittannië tenminste drie jaar
voor is op alle andere landen bij de ontwikkeling van atoomenergie voor indus
triële doelen. Britse atoomdeskundigen hebben bij informele besprekingen ver
klaard, dat Engeland binnen twintig jaar tijds grotendeels gebruik zal maken
van atoomenergie en dat van die tijd af alle nieuwe krachtcentralen die in Gr.
Brittannië gebouwd zuilen worden, atoom-krachtcentralen zullen zijn.
Een Britse woordvoerder verklaarde
tegenover Reuter, dat Britse atoom
deskundigen over ongeveer vijf jaar in
staat zullen zijn electriciteit te produ
ceren, die even goedkoop zal zijn als
electrische energie opgewekt met de
huidige middelen. Daarna zouden de
kosten van electriciteit uit atoom-
krachtcentralen geleidelijk kleiner
worden.
De energie, die zal worden opgewekt
j door het atoomstation van Calder Hall,
dat het volgende jaar volledig in wer
king zal zijn, zal aanvankelijk slechts
weinig duurder zijn dan gewone electri
citeit.. Tegen 1965 zullen in Groot-Brit
tannië 17 atoom-krachtcentralen wer
ken, die bij elkaar een besparing var
circa 8 000.000 ton kolen zullen opleve
ren. Tien jaar later zal het land dank
zü de atoom-krachtcentralen 40 millioen
ton kolen minder nodig hebben.
Productie 2 x zo groot
als gebruik
De woordvoerder zei voorts dat men
er met een experimentele „broeder"
van het Britse atoomcentrum te Har
well in geslaagd is tweemaal zoveel
plutonium (de kern waaruit energie,
hitte en licht kan worden betrokken)
te produceren als verbruikt werd.
Hierdoor zou bereikt kunnen worden,
dat de Britse voorraad atoombrandstof
in de toekomst nooit uitgeput raakt.
Voorts verklaarde rie woordvoerder,
dat een volledige atoom-krachtcentrale
met twee reactors ongeveer 160 millioen
gulden kost. Britse firma's zullen waar
schijnlijk in staat zijn proefreactors te
leveren voor prijzen, die variëren van
een millioen tot tien millioen gulden.
Russische experimentele
reactor
ln Oisterwijk in Noord-Brabant
is gisteren de 400ste en laatste
paddenstoel onthuld van het grote
Paddenstoelenproject Oost-Brabant
en Noord- en Midden-Limburg. De
onthulling werd verricht door de
Commissaris der Koningin N.
Brabant. prof. dr J. E. dr Quay,
in gezelschap van o.m. d* heer A.
G. M. Boost, directeu, van wegen
en verkeer van de A.N.V/.B. (links
achter de Commissaris).
kernreactor van de Sovjet-Russische
Academie van Wetenschappen te Mos
kou, met het bestaan waarvan men
enkele maanden geleden nog niet eens
op de hoogte was.
Deze reactor, de eerste Russische
atoomcentrale, is 27 Juni 1954 in wer
king gesteld ën staat in de buurt van
Moskou. Er wordt met vijf procent ura
nium 235 verrijkt uranium in gebruikt.
De koeling van de uraniumstaven, die
door het neutronenbombaxdement ver
hit worden, geschiedt door middel van
onder druk staand water. De oaJoneën
van dit koelwater worden door een twee-
da onafhankelijk watercircuit opgeno
men. De stoom, door het tweede water
circuit ontwikkeld, doet een turbine
draaien waaraan een stoomgenerator is
gekoppeld. De aldus geproduceerde ener
gie bedraagt ongeveer vijfduizend kil-
watt-uur, waarvan duizend kwu door de
centrale zelf worden verbruikt.
Door het gebruik van twee watercir
cuits wordt radio-actieve besmetting
voorkomen Volgens de Sovjet-Russische
geleerden is water de eenvoudigste en
beste koeler. Wel moeten voorzorgen ge
troffen worden met het oog op het feit,
dat water ook de eigenschap heeft de
neutronenstroom te vertragen.
De reactie wordt op automatische
wijze geregeld. De eerste kettingreactie
in de reactor kwam op 9 Mei 1954 tot
stand. Zij werd op gang gebracht met
zestig uraniumsetaven; het totaal aan
tal staven bedraagt 128.
Gisteren hield de Haagse bloe-
menkoningin. gezeten op een praal
wagen en geflankeerd door haar
beide hofdames, haar intocht in Den
Haag. De regen kon het humeur van
Hare Koninklijke Hoogheid niet be
derven.
171 millioen voor
Surinaiueplan
By de Tweede Kamer is ingediend
het wetsontwerp ter machtiging tot
deelnemen in de financiering van het
door Suriname vastgestelde tienjaren
plan voor de ontwikkeling van Surina
me. Voorgesteld wordt de Staat dee
Nederlanden voor een bedrag van 171
millioen gulden Ned. Courant te doen
deelnemen in dit plan.
De regering is van mening, dat de
hulp alleen mag worden verleend, in
dien en voorzover de Nederlandse rege
ring in de gelegenheid wordt gesteld
zich te laten adviseren door een te Pa
ramaribo gevestigde Nederlandse missie,
welke tevens tot taak heeft toe te zien
op een doelmatige en Juiste besteding
dier middelen en op de nakoming der
voorwaarden, welke voor de uitvoering
der projecten zijn gesteld.
Prins Bernhard naar Bilbao
Prins Bernhard zal aan het einde van
deze week voor enkele dagen naar Bil
bao gaan, waar hij, in zijn kwaliteit van
voorzitter van de ..Federation Aequestre
Internationale", de wereldkampioen
schappen voor jeugdige ruiters en het
internationale concours hippique zal
bijwonen
Aantal repatriërenden blijft
een verrassing!
(Van onze correspondent te Bonn)
De 4de September wordt thans ge
noemd als de vermoedelijke datum,
waarop de West-Duitse bondskanse
lier, dr Adenauer, naar Moskou zal
reizen. Hjj en een kleine staf maken
de reis per super-constellation van de
Lufthansa. Zijn adviseurs zullen per
trein vooruit reizen.
Land kan thans niet onafhankelijk zijn
„Nieuw-Guinea kan met geen enkel
ander land worden vergeleken. Er is
zelfs nog geen contact met een groot
deel van de bevolking. Het zal nog
vele jaren duren, voordat er sprake
kan zijn van zelfbestuur".
Dit verklaarden gistermiddag op
Schiphol de permanente vertegen
woordigers van Cuba en Columbia bij
de V. N., dr EmiUo Nunez-Portoundo
en dr Francisco Urrutia, die op uit
nodiging van de Nederlandse rege
ring een bezoek hebben gebracht aan
Ned. Nieuw-Guinea.
Zij bleken na hun vijfdaags bezoek
eensgezind van mening te zijn, dat het
gebied thans niet zelfbesturend kan
zijn. Of als resultaat van dit bezoek
Cuba anders zal staan tegenover een
eventuele nieuwe resolutie in de V. N.
over Nieuw-Guinea? „Het is mogelijk",
zeide dr Nunez-Portoundo, wiens land
in tegenstelling tot Columbia het vorige
Jaar ten gunste stemde van de resolu
tie, waarin de hoop werd uitgesproken,
dat Nederland en Indonesië de bespre
kingen over Nieuw-Guinea zouden her
vatten en de landen werden verzocht
rapport aan de V.N. uit te brengen
over het verloop daarvan.
„Het was fascinerend om te erva
ren nat het probleem Nieuw-Guinea
is", zeide dr Urratia op vragen over
zijn indrukken. Een rechtstreeks ant
woord op een vraag of Nieuw-Guinea
op de juiste weg naar zelfbestuur is,
gaf hij niet. „Het land kan thans
niet onafhankelijk zijn", herhaalde
hij. Het bestuur in Nieuw-Guinea
noemden z(j beiden „efficiënt".
Antwoordend op vragen of zi) Nieuw-
Guinea beschouwen als een gekoloni
seerd gebied, verklaarden zfj slechts,
dat „een vergelijking met andere landen
niet mogelijk is".
Behalve Cuba en Columbia zijn ook
andere landen uitgenodigd een bezoek
aan Nieuw-Guinea te brengen.
De beide afgevaardigden waren op
hun reis naar Nieuw-Guinea vergezeld
door baron mr S. van Heemstra, eerste
gezantschapssecretaris, tevens hoofd van
de consulaire afdeling aan de Neder
landse Ambassade in Madrid.
Bezocht werden Hollandia, Biak en
Ma nok wart en omgeving.
teruggekeerde Oostenrijkse gevangenen
bevestigd, dat de' Sovjet-Unie aanstal
ten schijn!, te maken om de Duitse
krijgs- en politieke gevangenen vrij t«
laten. De gevangenen worden in kampen
in Midden-Rusland verzameld uit de 22
kampen, waarover zij tot dusverre wa
ren verspreid.
In Bonn meent men aanleiding te
hebben om te geloven dat de Duitse
gevangenen zelfs nog ln de loop van
deze maand ïd vrijheid zullen worden
gesteld en zullen repatriëren. De Duit
se gevangenen behoeven in het verza-
melkamp al niet meer te werken. Rus
sische doktoren onderzoeken hun ge
zondheid.- De vonnissen van veroor
De vrijlating der Duitse krijgs- en an
dere gevangenen is een van de twee ge
spreksthema's. die van West-Duitse zij
de zouden worden aangesneden tijdens
de aanetaande besprekingen tussen pre
mier Boelganin en bondskanselier dr
Adenauer. Indien de Duitse gevangenen
nog deze maand zouden worden vrijge
laten. i waarvoor zich sedert enkele we
ken ook de Oost-Duitse regering krach
tig inspant», zou dit onderwerp uiter
aard van de agenda der Russlsch-West-
Dultse besprekineen moeten worden ge
schrapt Van West-Duitse kant zou dan
alleen de hereniging overblijven.
Om hoeveel gevangenen het precies
gaat. weet niemand. De minister voor
vluchtelingen zaken. prof. Overlander,
verklaarde in het begin van dit Jaar. dat
de Sovjet-Unie nog 16.600 gevangenen
vast hield. Moskou gaf op 4 Mei j.l. toe,
dat er nog 13.546 gevangenen in de Sov
jet-Unie waren. Maar er zijn ongeveer
800 000 Duitse burgers (vooral uit de
door de Russen bezette Oostelijke zone
van Duitsland) naar de Sovjet-Unie ge
transporteerd I Van ongeveer 134.000
hunner wist men twee Jaren geleden dat
zU nog in leven waren. Voorts zijn de
namen van ongeveer 100000 Duitse
krijgsgevangenen bekend, van wie er
90.000 sinds 1950 geen teken van leven
meer hebben gegeven. Vermoedelijk be
vinden zij zich in zogenaamde Isolatie-
kampen waarvan het bestaan telkens
veer van Russische zijde is ontkend,
doch die door teruggekeerde gevange
nen steeds weer als bestaand werden
gemeld.
