3SCH
DAGBLAD
Amerika lanceert in 1957 of 1958 de eerste
onbemande „kunstmanen"
WEERBERICHT
Straaljagerpiloot omgekomen in
het IJsselmeer
Het neergeschoten vliegtuig
O04jte Jaargang
ZATERDAG 30 IULI 1955
No. 28588
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
1.6.40 Qer kwartaal; 1.2J5 per maand; 1.0.50 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
TelefoonDirectie eOfcAdmlnlstrgtie: 25041 ^.Bedacüe: 215C|
Op de drempel van de ivereldruimte
Opzienbarend wetenschappelijk project
Omlooptijd om aarde 90 minuten
Eisenhower heeft gisteren plannen goedgekeurd voor de vervaardi-
en het afschieten van kleine onbemande „kunstmanen", die enige
rond de aarde zullen cirkelen en automatisch de waarnemingen
in deze „manen" ingebouwde instrumenten naar waamemings-
Losten op aarde zullen uitzenden. Men hoopt deze kunstmanen in 1957
d 1958 te kunnen lanceren. De gegevens omtrent het gehele project
ja de resultaten van de waarnemingen zullen aan de gehele weten
schappelijke wereld ter beschikking worden ge'steld. ook aan Rusland.
t kunstmatige satellieten zullen klein en onbemand zijn en na ver
van tijd exploderen.
Het project is een ondedeel van de wereldwijde natuurwetenschap-
lelijke onderzoekingen in het kader van het geophysische jaar.
De secretaris van het speciale comité „kunstmaan" in haar planeetbaan
geophysische jaar, de Belgische
oogleraar Prof. Nicolet, heeft te Brus-
el nadere gegevens omtrent de satel-
Itten verstrekt.
Xiir rijn zeggen zullen de Ameri
kaanse „kunstmanen" die tussen Juni
1S57 en medio 1958 worden gelanceerd
ceo doorsnede van slechts vijftig cen
timeter en een nuttig draagvermogen
no vijftig kilogram radio-electroni-
tehe instrumenten hebben.
Dne laatste zullen gedurende de tijd
dit de „kunstmaan" om de aarde in
de as Noordpool-Zuidpool zal draaien,
rerschillende waarnemingen over
brengen aan de ontvangposten over de
gehele baan over de aarde.
De satellieten zullen met behulp van
ets raket met drie afdelingen van start-
tuien worden afgeschoten. Het eerste
t raket, van het type van de V-2, zal
ill apparaat tot een hoogte van 20 tot
B km. brengen. Dit stuk valt dan terug
msr de aarde. Het tweede gedeelte van
df raket voert de satelliet, die bolvor
mig zal zijn, tot 300 km. hoog. waarna
bet derde gedeelte van de raket de
Trein uit de rails bij
Amersfoort
Bjj het rangeren is gisteravond om-
fcieks 20 uur op het stationsemplace-
Eint van Amersfoort een leeg dieselelec-
Irach treinstel ontspoord. Een aantal
sporen raakte daardoór versperd. Door
de ontsporing was slechts één zijde van
het perron bruikbaar voor het treinver
keer en de spoorwegen zagen zich daar
door genoodzaakt een aantal treinen op
de lijn AmersfoortUtrecht te laten uit
tillen. Andere treinen ondervonden grote
tertraglng.
Om 22.45 uur stond het ontspoorde
treinstel weer op de rails en was de
üremming opgeheven.
In verband met deze ontsporing had
de laatste trein, die gisteravond uit
Utrecht in Leiden om 0.06 uur moest
uakomen, een vertraging van 88 minu-
BESPREKINGEN TUSSEN PEKING
EN TAIPEH OP HANDEN?
Volgens gewoonlijk betrouwbare krin-
|en te Nieuw Delhi worden er achter de
Khermen pogingen gedaan om te ko
men tot rechtstreeks overleg tussen
communistisch en nationalistisch China.
Premier Tsjoe-en-Lai zou zich, naar
verluidt, bereid hebben verklaard de
nationalistische leider generaal Tsjang
Kal-Sjelc, te ontmoeten.
Droog weer
De Bilt verwacht van hedenavond tot
morgenavond:
Droog weer met op de meeste plaatsen
opklaringen. Iets hogere temperaturen.
Zwakke wind hoofdzakelijk uit Weste-
tlke richtingen. (Opgemaakt te 10 uur).
Opkl
aringen
Het K.N.M.I. deelt mede:
la!e drukgebled boven midden
ftrpW u nog steeds over een uitge-
8epied regen- en onweersbuien
HT23 trekt zich langzaam naar
"'^tosten terug.
.^ktijdig breidt een hoge drukgebled
p ae Oceaan zich uit over West-Europa.
uÏ7 w®den worden daardoor in ons
trM. bakker en in verband daar-
*ntJL er aan de aanvoer van be-
Zonri Van rte Noordzee een einde. Voor
en wordt droog weer verwacht met
wJ plaatsen opklaringen en iets
-we temperaturen overdag.
31 Juli
h^n0p: 5 00 uur: onder: 2036 uur.
SÏÏÏL P: 1832 uur: onder: 1.32 uur.
Uu7^?ie5 te Katwijk te 0.48 en 13.23
uur '1/8 te 1.43 en 14.10 uur).
nnmmei bestaat uit 12 pagina's
'n een Bijvoegsel
teiliet om de aarde draait, te ontwerpen.
Na dc verklaring van het Witte Huis,
heeft het Amerikaanse Departement van
Defensie er een uitgegeven, waarin
wordt gezegd, dat het project voor de
kleine sateiliet het begin is van het on
derzoek van de wereldruimte door mid
del van satellieten.
Het departement heeft plannen voor
een kunstmatige satelliet, die zelfs Ja
ren in de wereldruimte zou blijven.
Elders In dit blad schrijven wn uit
voerig over betekenis en bijzonderhe
den omtrent deze opzienbarende plan-
In het Overijsselse stadje Diepen-
heim, dat op het ogenblik bezig is
zijn 850ste verjaardag te vieren,
werd Vrijdag in het kader van deze
feestelijkheden een Concours-Hip-
pique gehouden, dat o.a. werd bij
gewoond door Prinses Armgard
von Lippe-Biesterveld.
De foto toont op de eretribune.
Prinses Armgard, gezeten tussen de
heer en mevrouw Wijs en in ge
sprek met (links) de burgemeester
van Diepenheim. de heer H. A. te
Riet.
Na Genève
brengt. In deze baan vliegt zij dan in
anderhalf uur om de aarde. Een gedeel
te van de satelliet blijft naar de zon ge
keerd. De satelliet zou, tezamen met de
kosten van het lanceren, niet mrnder
dan een millioen dollar kosten.
De satelliet zal van geen enkel punt
op de aarde af zichtbaar zyn, behalve
als hij snelheid gaat verliezen èn tot op
minder dan 50 km. is gedaald.
De hoogleraar voegde hieraan toe,
dat het Amerikaanse Nationale Ge
nootschap van Wetenschappen van
oordeel is. dat het afschieten van deze
„kunstmanen" het verkrijgen van be
langrijke gegevens mogelijk zal ma
ken op het gebied van de geodesie, de
atmosferische physica, de ionosferische
physica, het noorderlicht en de zon-
uitstralingen. De binnen enkele uren
door middel van deze satellieten ver
kregen gegevens zullen die, welke het
resultaat zijn van tientallen jaren la-
boratoriumarbeid van alle geophysicl
van de wereld, overtreffen.
Vorig jaar September meldden de Rus
sen, dat zU met raketten een hoogte van
300 km. hadden bereikt. Ook werd mel
ding gemaakt van een ontwerp voor een
Russische raket voor interplanetair ver
keer. In April j.l. deelde de Sovjet Aca
demie voor Wetenschappen mee. dat er
een speciale commissie ter coördinering
van het onderzoek op het gebied van de
ruimtevaart was ingesteld.
De commissie had tot taak een „auto
matisch laboratorium" dat als een sa-
Westduits memorandum over Saargebied
Is democratisch verloop van volksstemming gewaarborgd
De West-Duitse regering heeft een nieuw memorandum over de toestand in
het Saargebied aan de Westelijke Unie gezonden, waarin ernstige bezorgdheid
wordt uitgesproken over de nieuwe wetten inzake pers en partijvorming, die in
het gebied van kracht zijn geworden om een democratisch verloop van de volks
stemming te verzekeren, waardoor de Saarlanders op 23 October hun goed
keuring aan het nieuwe statuut voor het land kunnen geven.
De nieuwe democratische wetten, die meeste Duitse bladen geloven niet, dat
door de Saarlanders zijn aanvaard, zijn een volledig vrij verloop van de volks
in West-Duitsland reeds enkele weken stemming en van de daarna te houden
het onderwerp van scherpe critiek. De verkiezingen voor een nieuwe Landdag
gegarandeerd is.
Bonn reeds door vele politici was ver
langd. Ook bij deze gelegenheid heeft
van Brentano echter de bezorgdheid ge
uit, die thans in het memorandum is
neergelegd.
De inmiddels in het Saargebied inge
zette campagne voor de volksstemming
van 23 October wordt in de Duitse pers
met zeer veel ophef gevolgd. Daarbij
verschuift men het accent echter bij
voorbaat naar de latere Landdagverkie
zing in het Saargebied, aangezien men
het reeds zeker acht, dat de volksstem
ming een meerderheid voor het nieuwe
statuut zal opleveren. Van de drie
pro-Duitse partijen, die in de Saar zijn
opgestaan, heeft slechts één zich open
lijk tegen dit statuut verklaard. Ken-
Ofschoon de Bondsregering reeds in nelijk willen de nieuwe partijen er al
een vroeger stadium te kennen heeft ge- haar krachten op richten straks by de
geven, dat zij deze vrees deelt, heeft verkiezingen de regering Hoffmann uit
minister van Brentano op de jongstehet zadel te wippen, die sedert de af-
byeenkomst van de ministerraad der j scheiding van het Saargebied van de
Westelijke Unie in Parijs niet het veto Franse bezettingszone het bewind in
over de wetten uitgesproken, dat in I handen heeft gehad.
Het staat thans vast, dat gistermiddag een Meteor-straaljager in het
IJsselmeer is gestort. De piloot was de 23-jarige sedert kort gehuwde reserve-
sergeantvlieger Bernhard Harmsen uit Den Haag. Zijn stoffelijk overschot
is geborgen.
De bemanning van de botter WB 55 1 staak met een vlag er aan ln het onge-
zag omstreeks twee uur een van de veer vyf meter diepe water zetten en
oefenende Gloster „Meteors" van de voer toen zo snel mogelijk naar de wal,
vliegbasis Leeuwarden by de Afsluitdyk, om de autoriteiten te waarschuwen. De
ongeveer ter hoogte van de Breezand- barkas „Castor" was om kwart voor
dyk het water in gaan. Schipper Jan vier reeds bU de plaats van het onge-
Bakker uit Den Oever wendde onmld- luk gearriveerd. Tot dat ogenblik heeft
dellijk de steven en voer naar de plek
des onhells. Hij kon echter niets anders
opvissen dan wat wrakstukken van het
verongelukte vliegtuig, die in een grote
olieplas ronddreven.: HU Het een lange
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiuiiiiiiiiiiu
En zo heeft de goede siau' Nijme
gen ze dan na vier dagen tippel
genot weer zien arriveren binnen de
wallen van het domein van Keizer
Karei: de beroepswandelaars, die
voor geen afstand, hoe groot ook.
schrikken, de vijf-en-vijftigers, om
in het jargon te blijven, de mindere
grootheden, die het ec/ue< ook nog
ruim hebben gehaald, en dan de
gelegenheidswandelaars, die reeds
in een twijfelmoedige stemming
startten voor Nijmegens jaarlijkse
Vierdaagse en die nu, om het dan
maar eerlijk te zeggen, „op hun
tandvlees" binnenkwamen.
Nieuw feuilleton:
De moordenaar
„Taboe"
Franse politieroman
Jean Bommart, auteur van vele
Franse detective-verhalen, heeft
zijn roman „De moordenaar taboe"
geschreven als een protest tegen
de Fransen, die onwettige hande
lingen pogen te dekken met de vlag
der vroegere Illegaliteit.
Wie het „Verzet" heeft gediend
of beweert zulks te hebben ge
daan is ln de ogen van sommige
autoriteiten nog altyd vrij in zijn
doen en laten: „taboe", zelfs als hij
een onschuldig jong meisje heeft
beroofd en gedood. En zelfs als een
belangryk deel van de bevolking
daartegen ln opstand komt.
De geheimzinnige gebeurtenis
sen in het dorpje Courty, de vele
ogenschyniyk onverklaarbare han
delingen. en al dat vreemde gecom-
plotteer zyn op dit stramien gebor
duurd. Zü maken het geheel tot een
zeer afwisselend en uiterst boeiend
feuilleton, dat wy ten volle ln de
belangstelling van onze lezers kun
nen aanbevelen.
een „Neptune" van het vliegkamp Val
kenburg boven het IJsselmeer gevlogen.
ZOALS trouwens ook moeiiyk andere
te verwachten viel, heeft het resul
taat van de besprekingen der Grote
Vier te Genève over de gehele wereld
„een goede pers" gehad. Wel is er nie
mand die daarin aanleiding vindt tot
uitbundig enthousiasme, doch algemeen
heerst er grote tevredenheid over de
daardoor veroorzaakte sterke verminde
ring der spanning, welke zo lang de ver
houding tussen Oost en West heeft ge
kenmerkt en die steeds weer een beletsel
tot toenadering vormde.
Het persoonlyke gesprek der vier rege
ringsleiders. waarop Churchill al heel
kort na het beëindigen der oorlogshan
delingen heeft aangedrongen, heeft
inderdaad byzonder heilzaam gewerkt.
Als rechtstreekse voortzetting daarvan
volgt niet alleen het overleg der vier
ministers van buitenlandse znkeD in Oc
tober as, maar het ïykt wel of Ineens
het IJzeren Gordyn van een luchtiger
materiaal is vervaardigd.
In Amerika worden voorbereidingen
getroffen voor een intensivering van het
toeristenverkeer naar de Sovjet-Unie en
premier Eden verraste deze week het
Lagerhuis met de mededeling dat hy
maarschalk Boelganin en partij-secre
taris Kroetstjef met succes heeft uitge
nodigd om het volgend voorjaar een be
zoek aan Engeland te brengen. Uit Parys
komen al stemmen, die zich afvragen:
..Waarom zouden wij de Russische lei
ders óók niet inviteren?" en ook in Ame
rika wordt zulks overwogen
Verwacht mag worden dot de Duitse
premier dr Adenauer binnen afzienbare
tijd de uitnodiging voor een bezoek aan
Moskou ook wel zal accepteren en zo
herleeft alom het diplomatieke contact.
De wereld en de mensheid kunnen daar
slechts wèl by varen, want uit wantrou
wen en een angstvallig politiek isole
ment is nog nooit iets goeds geboren.
ER vallen evenwel nog meer winst
en lichtpunten te signaleren. De
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Foster Dulles, verklaarde
zich dezer dagen op een persconferentie
bereid tot het plegen van overleg mes
communistisch China en ook aan de
Quai d'Orsay te Parys staat men niet
afkerig tegenover dat denkbeeld Wel is
het nog lang niet zo ver. dat de Ver Sta
ten zullen overgaan tot officiële erken
ning van het régime van Tsjoe-en-lai en
heet het dat de vrylating van Ameri
kaanse staatsburgers door rood-China
het voornaamste doelwit der komende
besprekingen zal vormen, maar in leder
geval kan ook dit gesprek bydragen tot
de zo hoog nodige ontspanning in het
Verre Oosten.
Waar de wederzydse bereidheid be
staat om aan „de rede" een kans te ge
ven, moet ook de mogeiykheid van over
eenstemming aanwezig worden geacht,
al doet men er verstandig aan zich ter
dege te realiseren, dat de problemen en
tegenstellingen zó vele en velerlei zyn,
dat een oplossing op korte termyn een
voudig met denkbaar is.
IN droevige tegenstelling tot de hier
boven genoemde, tot optimisme stem
mende symptomen, staat het afschu-
welyke incident aan de Grieks-Bulgaarse
grens, waar een Israëlisch verkeersvlieg
tuig op grond van een volmaakt-onschul-
dlg-lykende grensschending nauwelijks
zonder serieuze waarschuwing werd neer
geschoten, en waardoor niet minder dan
58 personen om het leven kwamen.
Terecht heerst over deze wandaad
internationaal hevige verontwaardiging.
Wel schynt de Bulgaarse regering hier
over haar leedwezen te hebben betuigd,
maar een dergeiyk goedkoop gebaar
rechtvaardigt geenszins de blykbaar
uitermate rigoureuze instructies, welka
voor dergelyke gevallen zyn uitgevaar
digd.
Het Is niet voor de eerste maal. dat men
er achter het IJzeren Gordyn blyk van
geeft, dat de vinger erg los aan de trek
ker zit en dat een mensenleven daar
weinig te betekenen heeft. Byzor.der
weinig sympathiek doet het bovendien
aan, dat de Bulgaarse regering tot dus
verre weigerde een Israëlische commissie
van onderzoek toe te laten onder het
motto, dat zy de zaak zelf wel zou onder
zoeken.
Al behoeft gelukkig niet te worden ge
vreesd voor een „casus belli", een aanlei
ding tot oorlog, bepaald bevorderiyk voor
de onderlinge verstandhouding zyn der
gelyke Incidenten toch allerminst.
Het minste wat van de Bulgaarse rege
ring mag worden verwacht. Is een ver
klaring van de toedracht en een ernstige
bestraffing der schuldigen.
De Bulgaarse regering heeft aangeboden, een deel van de schade te ver
goeden. ontstaan door het neerschieten van het Israëlische vliegtuig. i!dus
heeft het ministerie van buitenlandse zaken bekend gemaakt. Het aanbod nas
vervat in een nota aan de Israëlische zaakgelastigde In Sofia. De Bulgaarse au
toriteiten zeggen daarin .dat Bulgarije bereid is een deel van de materiele scha
de voor zijn rekening te nemen, nadat deze behoorlijk is vastgesteld. Verder
wordt het ongeluk „betreurenswaardig" genoemd. De Bulgaarse commissie van
onderzoek had een deel van het vliegtuigwrak ln een rivier bU PctritsJ aange
troffen. De commissie was Donderdag ivond naar Sofia teruggekeerd.
Enkele Israëlische deskundigen
thans toegelaten
Het Israëlische ministerie van buiten
landse zaken heeft meegedeeld dat dr
Heinrich Karplus. hoofd van het pa
thologische Instituut der IsraeUsche re
gering. voorbereidingen treft om naar
Sofia te reizen teneinde de slachtoffers
van de ramp te identificeren. De „maat-
schappy „El Al' heeft bekend gemaakt,
dat haar vliegtuigen van de diensten
Tel Aviv-Wenen en Tel Aviv-Ztirlch ty-
delyk een andere route zullen vliegen,
uit de buurt van de Bulgaarse grens Er
wordt over Rome gevlogen De Zuid-
Afrikaanse luchtvaartmaatschappy heeft
een Constellation ter beschikking ge
steld van de IsraeUsche maatschappy
„El Al", om haar in staat te stellen al
le diensten te biyven onderhouden.
De Bulgaarse regering heeft Vrijdag
avond drie leden van de Israëlische
oommissie van onderzoek, die zich
thans aan de Grieks-Bulgaarse grens
bevindt, toestemming gegeven Bulga
rije binnen te komen om een onder
zoek ln te stellen naar het vliegtuig.
Zij zullen Zaterdag de grens mogen
De commissie bestaat
Israel heeft de bestraffing geëist van
de Bulgaren, die het Israëlische vlieg
tuig hebben neergeschoten. Israel heef»
ook volledige schadevergoeding voor het
verlies van het toestel en de slachtof
fers geëist.
Vijfjarig meisje, door trein
gegrepen
Gisteravond omstreeks zeven uur ia
het vyfjarlg dochtertje van de familie
Timmermans uit Rosmalen door een
trein, komende uit de richting Nümegcn.
onder Rosmalen gegrepen en vrijwel op
slag gedood Het meisje was met een
aantal kinderen langs de spooriyn aan
het vissen. Al spelend kwam zy op de
poorbaan, met het genoemde nood'
ge gevolg.
