SPANNINGEN ROND ANNA BOLEYN Een Zoeklicht „Operatie Strychnine1' Werd Catharina van Arragon vergiftigd TWEE HISTORISCHE ROMANS Kamperen mag niet betekenen: hongerlijden T WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 9 JULI - PAGINA 2 Beivogen Leven CXXXI O, sR haat de Koningin, omdat deze haar eens zo ver nederd heeft, en omdat zij ondanks haar geïntrlgeer bÜ de Koning haar het land niet uitkrijgen kan. Heimelijk Is ze bang voor de ex-Konlngln, die zo diep van haar Koningin-zijn" overtuigd ls en zo"n sterk ka rakter heeft. Doch mag zij haar dood wensen? Wordt zij ln zekere zin niet besohermd door de levende Catharina van Arragon? Zo lang Catharina leeft, zal Hendrik zich nlèt van hAAr laten schelden, al moest ook zijn hefde bekoeld zijn. Immers, verklaarde hU hun huwelijk voor nietig, dan zou dit alleen kunnen op grond van de wet tigheid van zijn eerste huwelijk. En nooit zou hij tot haar, met wie hU achttien Jaar ln vrede heeft geleefd, weer keren, omdat hU eindelijk wist wat liefde was. Andere spanningen waren er genoeg. De vijanden van Hendrik Tudor en zijn gemalin groeiden met de dag in macht. De nieuwe Koningin had niet de gave het volk voor zich te winnen en het feit dat zU sterk sympathi seerde met de Lutheranen, zette bij velen ook kwaad bloed. Nog altijd leefde Catharina van Arragon. Haar aan hangers wetende dat ze geliefd was bij het volk, zonnen op middelen haar weer In haar waardigheid te herstellen. En toen men geen middelen vond, overwoog men de Koning te vermoorden, tezamen met de Koningin. Daar na zou Maria Tudor de troon kunnen bestijgen! Anna Boleyn is gekroond. Nu is alles wat ze zo vurig wenste in vervulling gegaan. Zij heelt macht en rijkdom. Overal waar ze zich vertoont is ze, na de Koning, de eerste. Ze kan zich nu doen gelden tegen hen die haar vroeger hebben veracht, of haar hun antipathie hebben getoond. Niet alles kan men bereiken met macht. Zij kan bijvoorbeeld onmogelijk verhinde ren dat het volk hoe langer hoe meer met Catharina van Arragon gaat dwepen, de eenzame figuur, die zo sober leven moet dat ze nauwelijks enige dienaren kan houden. DE liefde van het landvolk voor Catharina groeide. Dat kwam mede haar dochter Maria Tudor ten goede, die, van haar moeder gescheiden, haar dagen moest slijten in eenzaamheid. Anna Boleyn moest de Koning een zoon schenken, dat was duidelijk. Als zR de moeder zou worden van een zoon. zou haar positie gegrondvest zijn. Dan zou haar bloed misschien eeuwen lang dit land regerenl Natuurlijk zou zl) de Koning een zoon schenken. Hij was immers zelf zo mannelijk, en zl)zij haatte vele vrouwen I Doch naarmate de gTote dag nader kwam, werd ze ner veuzer. Soms beangstigde het haar dat de Koning al grote proclamatle's had opgesteld, voor zjjn zóón, reeds bij name genoemd. Soms kwam er een bijgelovige vrees in haar dat ze voor al die voorbarigheid gruwelijk zouden worden gestraft. Doch liggend in het enorme hemelbed, zo rijk versierd, omdat het weldra de kroonprins zou ontvangen, onderging ze de Invloed van Al dat geweldige, en vond ze dat een zoon bij dit alles hoorde, dat deze ook zeker komen zou. t t MAAR toen de grote dag kwam, schonk Anna Boleyn het leven aan een dochter, die de Koning Elisabeth noemde Het grote troonbed schitterde niet meer en het was haar alsof ze met één slag haar toekomst had verlegd naar een duister verschiet. Wel sprak de Koning woorden van troost, hij zei dat ze belden nog héél jong waren, doch zijn handen, die het kleine wicht vasthielden, spraken andere taal. Wéér geen troonopvolger, slechts een bastaard als zoon. Er liepen tranen over haar wangen, toen de Koning bij haar was, en dat terwijl ze zo heel goed wist dat de Ko ning een zièkeliJke afkeer had van verdriet! Plotseling vermande ze zich. Haar gezicht werd hard, toen ze de Koning vroeg haar toe te staan dat Mary de onwettige, de dochter van Catharina van Arragon, •leepdraagster zou worden bij de doopplechtigheid van hun dochter Elisabeth. En ofschoon de Koning dit zeer hard vond voor het kind dat ln ballingschap leefde, gaf hR haar toestem ming, om haar zodoende rustig te houden. ZR, Anna Boleyn, had deze demonstratie nodig. De ganse wereld moest zien wie de wettige en wie de on wettige was. MAANDEN verstreken, het kind Elisabeth groeide voorspoedig op en de 33-Jarlge vorstin werd weer mooi en slank. ZR deed haar best om de gunst van de Koning te behouden, doch hoe langer hoe duidelRker voelde ze, dat na hun huwelRksdag, de grote passie van haar gemaal langzaam stierf. ZR was nu zRn bezit, hR had haar nu veroverd, hR had zRn doel dus bereikt, waardoor de spanning geweken was. R Frons eerder had men in Engeland een Koning ver moord. „ten bate van" de troonopvolger. Doch die I troonopvolger was toen nog een kind, en Maria Tudor was reeds twintig! De samenzweerders begrepen dat ze Maria nooit buiten hun plan konden houden, en dat deze, indien ze alles i wist. onder géén voorwaarde zou willen meewerken aan de dood van haar vader. Dan maar de Koningin alleen doden? VreselRk zou dan de wraak van de Koning zijn' De Koning en de Koningin zagen het drijven van de groep rondom de ex-Koningin met ongerustheid aan. En zR slaakten een zucht van verlichting, sterker: zij gingen feestvieren, toen eindelRk. op de 8e Januari 1538 hun het bericht werd gebracht, dat Catharina van Arragon. moe cn mat van verdriet, gestorven was. Is zij door Anna en Hendrik vergiftigd? In die dagen maakte men gebruik van langzaam werkende vergilten, die de slachtoffers, pas na maanden, ten grave sleepten. Wij welen het niet. Onmiddellijk na haar dood werd zt gebalsemd cn in een loden kist gelegd. Geen van haar vrienden werd tot haar toegelaten. Vóór het uur van haar dood heeft ze de Koning een brief geschreven, en daarmee heeft ze de laster voor altijd het" zwRgen opgelegd: „Er is niets in dit leven dat ik zo zeer verlangde nog eenmaal te zien, als Uw gelaat!" De ex-Koningin was niet meer. Géén vreemde staat had nu nog een reden voor een onmiddellRke oorlogsverklaring. De toestand werd er veel eenvoudiger door En de Ko ning, opnieuw „behekst" door zRn charmante gemalin, gaf zich weer over aan zRn wensdroom: de zoon. Wederom raakte hR er vast van overtuigd dat zR hem een zoon zou schenken. Juist nu. nu zR in de ogen van leder zRn wettige vrouw kon zRn! Ook Anna. de zo' intelligente, gaf opnieuw toe aan die schone droom, die werkelRkheid worden zou! O ja! Hun zoon zou de beroemdste Tudor worden, de beroemdste Plantagenet! Toen" het kind zich meldde, liet zR angstvallig alles wat gevaarlRk of slecht zou kunnen zRn, na. ZR was plotseling weer heel belangrRk gewordenin haar afzondering. OP een dag kwam de Koning voor haar staan in een schitterend harnas! HR had het van Karei V ont vangen. de neef van zRn eerste gemalin' Was dit geen bewijs dat de vrede getekend was en dat men reke ning met hen hield in Europa? ZRn ogen schitterden zRn mond kreeg heel even een Strenge plooi. Daarna zei hR: „Ik voel me weer jong en sterk, ik zal me met de sterksten meten, in.de stelligel verwachting dat eens onze zoon hetzelfde zal doen'" REEN BROUWER l OP DE BOEKENMARKT Marie C. van Zeggelen. „FestRnen en Perikelen". J. W. Meulenhoff Amsterdam 1954 Wanneer men de historische romans van Marie Van Zeggelen met één woord zou willen kwalificeren, dan zou het woord „sierlRk" het meest geschikte zRn. SierlRkheid toch is een natuur- lRke en niet aangekweekte eigenschap en een eigenschap die in Nederland niet algemeen verspreid is. Marie van Zeggelen beschikt over de aangeboren sierlijkheid. Haar historische verhalen zijn dan ook voorbeelden van gratie en evenwicht. Haar taal is eenvoudig, maar beschaafd en als het ware on willekeurig afgestemd op haar onder werp. ZR gebruikt geen woord te veel of te weinig en weet precies waar zR haar beeld kan versterken door woor den te bezigen ln de taal van de tRd die zR beschrRft. Verder houdt zR zich gelukkig aan het hedendaagse Neder lands, want niets toch ls zo hlnder- ]Rk en doet zo gekunsteld aan als een roman geschreven ln een archaïsch of dialectisch Nederlands, door een schrij ver wiens idioom dat niet is. De ro man „FestRnen en Perikelen" speelt aan het einde van de achttiende eeuw, op het moment waarop Willem V en prinses Wilhelmina terug worden ge roepen naar Den Haag. De tRd dus waarop de eerste patriottische periode met behulp van de Pruisen beëindigd is en het stadhoudersschap voor korte tijd hersteld Wat Marie van Zeggelen uitbeeldt, ls de omgeving van hDt stad houderlijke hof ln Den Haag, het mi lieu van de regenten dus. ZIJ schenkt ons een blik !n het leven van families zoals Faeel. Boreel. Vsn Limburg Sti- rum. Van Hogendorp Het ls veelal het huiselijke leven, dat de schrRfster uit beeldt en daarvan nog het vrouwelRke gedeelte. Het zijn de Jonge mensen: de jonge mannen die aan de aanvang van hun lonobsan in de diolomatie, ih het le®"r of b11 de regerln* staan en jons« vrouwen ln hun vprf'in^e om geving en bun s<v»d® ontw'kkeling. Mar'» van Zeege'en ziet d»ze levens als h»t ware van het standoimt van één van hen uit en dat maakt dat haar verhalen de ongekunstelheid heb ben van iemand, die spreekt over wat zij kent en die daarin gelooft. Onge- twRfeld zou het mogeliik ziin deze be wogen tijd van een geheel ander stand punt uit te bekRken. maar de schrRf ster daar een verwilt van te maken, ware onbillijk Terecht zou zR kunnen antwoorden: „Mon verre est petit, mals je bols dans mon verre". A. Romein-Verschoor. „Vaderland ln de Verte". Querido. Amsterdam 1955. Veel groter van opzwaal en geheel verschillend van aard en opvatting ls „Vaderland in de Verte", de histori sche roman van Annie RomeinVer schoor over het leven van de zeven tiende eeuwse rechtsgeleerde, christen humanist en philoloog, Hugo de Groot- Na een wat stroef en onnatuurlRk aandoend, doch onmisbaar aanvangs beeld van de kindertijd van Hugo de Groot en van haar, die later zRn vrouw zal worden, Maria van Relgers- berch, neemt het boek de vorm aan van een psychologische roman van grote allure. Zich op de hoogte te stellen van de historische finesses van deze zeventiende eeuwse levens moet een groot werk geweest zRn, dooh eer. der van wetenschappelijke dan van letterkundige aard. Maar zich via deze gegevens een dieptebeeld te kunnen vormen van mensen, wier zielen nood- zakelRkerwRze van de moderne moeten verschillen en als het ware het bloed in deze reeds lang verdroogde aderen weer te laten vloeien, dat is een lite raire prestatie van de eerste rang. Op deze wRze uitgebeeld. krRgen le vens als deze de waarde terug, die zR ook voor deze tRd hebben en die met alleen gebaseerd zRn op de geschrif ten. die er van De Groot zijn achter gebleven. Voor de gemiddelde Neder lander Is Hugo de Groot de man die in zRn boekenkist uit de vesting Loe- vestein ontsnapte, maar dat deze man daar gevangen zat om dat hR in zRn intellectuele rechtschapenheid zRn overtuiging niet wenste te verbergen om der wille van het gewin en niet bekend was met de kronkelende paden der intriges, is minder bekend. Dat het oorspronkelRk denkend vernuft het al- tRd af moet leggen tegen hersenloos heid en haatdragendheid, zowel op het terrein van de staatkunde als van dat van de godsdienst, is de tendens van deze roman en dat de grote geleerde als balling moest leven ln FrankrRk na zRn ontvluchting, is een tragedie waar zRn erkenning ln dat land en de toelage die de Franse koning hem gaf, niet aan afdoen. MogelRk had, indien De Groot een Fransman ware geweest, het omgekeerde zich voorgedaan. Dui. delRk is dat De Groot en zRn vrouw Nederlands waren en zich ontheemd voelden bulten de grenzen van het land, waar ambtenaren en soldaten hen uitgestoten hadden. Uitnemend is het beeld dat mevrouw Romein—Ver schoor oproept van het huwelRk van deze beide uitzonderlRke mensen. ZR heeft dit bereikt door hun naast hun geestelijke waarden voldoende dage- lRkSheid mede te geven om het geheel solide te wortelen in land en tRd. OLARA EGG INK Kijkjes in de Natuur Nuttige tvenken voor kampeerders Het Voorlichtingbureau van de Voedingsraad meldt: De grote vacantle nadert. En daarmede nemen al lang gekoesterde plannen steeds vaster vorm aan. Als de jongelui het „de paden op. de lanen in" in de practRk gaan brengen. Is het aan de ouders ervoor te zorgen, dat ze goed beslagen ten Rs komen en dan niet alleen wat hun uitrusting betreft. Ook in de vacantletRd moet de jeugd goed eten. Het is dan ook zaak onze kinderen als ze er zonder leiding van ouderen op uittrekken, op het hart te binden voldoende aandacht aan hun voeding te besteden. De ervaring leert dat de Jeugd maar al te gemakkelRk bezuinigt op de uit. gaven voor eten om meer geld voor andere zaken over te houden Maak daarom samen met hen een begroting voor dé post voeding en wRs hen er op. dat het absoluut noodzakeliik is. dat ze het uitgetrokken bedrag daar ook werkelijk voor besteden. WaarsohRn- lRk kan het geen kwaad als U daarbij opmerkt, dat koeken, zuurtjes en ander snoepgoed niet onder het hoofd „voe ding 1 thuishoren zomin als het flesje limonade. Vertel hun wat Ze zeker dagelRks moeten gebruiken: liter melk, een flinke portie gekookte of rauwe groen te. óók als ze fruit eten, wat kaas en een el of H ons vlees of vleeswaren of een vis. Ga eens met hen na hoe ze hun maaltRden het best kunnen samen stellen en doe hun wat menu's voor eenvoudig te bereiden kampmaaltRden aan de hand. KAMPMAALTIJDEN: Aardappelen, slabonen. tomaten, worst. Dikke macaronischotel, sla. Aardappelen, bloemkool, geraspte kaas. (De aardappelen en bloemkool kunnen ln één pen gekookt wor den). Stamppot van rauwe andRvie met uitgebakken spek karnemelksepap Gebakken aardappelen, omelet, torna tensla. B Gekookte rRst. eieren, kerrysaus. komkommersla. (De eieren kunnen, nadat ze ge wassen zRn. op de rRst gekookt worden. Voor de kerrvsaus kan een pakje kerrysoep worden gebruikt met iets minder water dan op de verpakking is aangegeven. B Aardappelsla. havermoutpap (eventueel uit flessen). (De dag ervoor wat extra aardap pelen koken, deze vermengen met fijngesneden ui stukjes tomaat en slasaus). RECEPTEN. Kampschotel voor 4 personen: 1 ui. 100 gram margarine of bo ter. 250 g. varkenspoulet, 1% liter water. 250 g. macaroni, 1 tablet ossenstaartsoep. Het varkenspoulet zouten en ln de boter of margarine bruin bakken. De fRngesneden ui even meebakken. Het water en de macaroni toevoe gen. Het geheel onder af en toe roeren, vlug aan de kook brengen en ln 30 minuten gaar koken. Het soeptablet met koud water aan. mengen tot een dun papj Dit al roe rende bR de macaroni gieten. Het ge recht nu nog 510 minuten door laten koken. De schotel op smaak afmaken met zout en geven met kropsla. Kampschotel van: aardappelen, slabonen, tomaten, worst (4 per sonen). 1H kg aardappelen kg sla bonen. 'i kg tomaten. 200 gram worst. 75 A 100 gram boter of margarine, zout. De aardappelen schillen, in stukken snijden en wassen. De bonen afhalen, breken en wassen. Aardappelen en boontjes met weinig water en zout opzetten, aan de kook brengen en in 20 minuten gaar koken. Ondertussen de tomaten wassen en in vieren snRden. de worst van het vel ontdoen en in blokjes verdelen. De tomaten en de worst boven op de aardappelen en boontjes 5 minuten mee verwarmen. De margarine of dc boter toevoegen en alles voorzichtig dooreen mengen zodat de aardappelen en de tomaten zoveel mogelRk heel blijven. Voor alle kampeerders, groot en klein, is het vouwblad „De voeding van kampeerders" een prettig bezit. U kimt het voor de prRs van 15 cent be stellen bR het Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad, Koninginnegracht 42. 's-Gravenhage. li de wereld van de natuurliefhebbers, de dierenbeschermers en speciaal de vogelbeschermers is het sein „groot alarm" gegeven. Dagbladen hebben berichten gepubliceerd over massale vergiftiging van de zilvermeeuwen in bepaalde gebieden van ons land, een ver nietiging. die (als ik goed ben ingelicht) door Staatsbosbeheer geschiedt op last van de minister van landbouw. Voor deze operatie op grote schaal heeft men uitgekozen de broedtijd van de vogels, want men wilde grondig werk doen. Dus dat is de tijd, waarin de nesten zijn bezet met eieren, die op uitkomen staan of met jonge vogels in alle groeistadia. Verontwaardigde lezers schrijven hun ervaringen met vergiftigde vogels, die zich verlamd door de langzaam werkende strychnine, naar hun nesten slepen, om daar na lang gemartel te sterven. Ze vermelden het geschreeuw en gehunker van de nestjongen, die aan hun lot overgelaten, langzaam moeten verhongeren. Dit zijn de feiten Allerwegen heeft deze krachtdadige maatregel, die in zijn kwade gevolgen zo duidelijk tot het publiek spreekt, verontwaardiging opge wekt en steekt men z'n scherpe critiek niet onder stoelen of banken, waarbij duidelijk blijkt, dat die critiek niet gericht is op het doden, maar op de wijze van doden. Er is kennelijk iets geraakt bij het publiek. NATUURLIJK heeft een zaak als deze verschillende kanten en wil men ze beoordelen dan moet men terdege rekening houden met de vele factoren die bR dit vraagstuk ln het ge ding komen. Hoe men de zaak echter wenst te bekRken. op welk standpunt men ook wil gaan staan, nooit zal aan- nemelRk kunnen worden gemaakt, waarom de gewraakte methode moest worden toegepast. Het ls toch bekend, dat in het verleden betere en humanere middelen tot beperking van de zilver meeuwen zRn gebruikt Het is onbegrR- pelijk, dat een ministerie van landbouw aan een dergelRke bestrRdingsactle zRn sanctie heeft gegeven. Even onbegrR- pelRk is het. dat het toestaat, neen! sterker, dat het aanmoedigt het schie ten van houtduiven, ook in de broed- tRd, als in de nesten Jonge dieren lig gen. Aanmoedigt met een beloning van 75 ct. voor elk paar duivenvleugels. Welke Jager zou zich tot zoiets willen lenen? Welke Jager zou zich ook willen lenen tot het schieten van konRnen, eveneens ln de tRd, dat de moeren hun nesten met Jongen onder de grond heb ben zitten. Toch wordt dit op klachten van boeren aan grootgrondbezitters op verschillende plaatsen in ons land van regeringswege dwingend voorgeschre ven. Dit ls cynisch, glashard. In dit kader past de meeuwenvergif tiging heel wel. Het kleine bestek van een artikel laat echter niet toe, dat lk alle voor en tegen van deze zaak uit voerig ga bespreken. Van de heer J. Taapken. ornithologisch medewerker aan het tRdschrift „Wiek en Sneb" met wie lk over het meeuwenvraagstuk cor respondeerde. kreeg ik de indruk, dat er wel meerdere pennen ln beweging zullen komen. Het ls n.l. in ons land niet zo gesteld, dat de gekken alles prR- zen. wat de heren wRzen" en zeker niet op een gebied, waarmee een groot deel van de Nederlandse gemeenschap zich zo nauw verbonden voelt, nJ. met de natuur. Wanneer iemand op eigen terrein een dier van zRn buurman mishandelt, b.v. door het te strikken of te lokken met vergif en hR doet het op de slinkse wRze, die kenmerkend ls voor dit soort lieden, dan is er geen wet, die hem tot de orde kan roepen. HR gaat vrR uit. Wanneer echter de overheid in grote stijl dieren laat vergiftigen en nog wel in het volle daglicht, dan komen de kaarten anders te liggen. Want die over- ken? Ook de kleine Britse mantel- meeuw. die tussen de zilvermeeuwen broedt, wordt vergiftigd en we kunnen er zeker van zRn, dat nog meer broed- vogels, die part noch deel hebben aan de campagne, het loodje zullen leggen om maar te zwRgen van de dieren, die weer van het giftige aas gaan eten. DEZE trieste historie mag natuur- lRk niet aan één persoon worden geweten, maar er rRzen toch wel heel wat vragen. Is de zilvermeeuw wel zo schadelijk? Ik bedoel, staat dit we tenschappelRk vast? Want wie een der gelRke maatregel adviseert, moet toch beschikken over materiaal, dat op het punt van nut en schade geen twRfu laat bestaan. Dat materiaal zal oa moeten steunen op de resultaten vat maagonderzoek, gelijk indertijd ook is geschied bR ooievaars en bR uilen, ova welke beide vogelsoorten immers ooi de zonderlingste praatjes werden ver teld. Voor zover mR bekend is, heeft dat wetenschappelRk geleid maagonderzoet bR zilvermeeuwen niet plaats gehad. Zonder onderzoek echter geen con clusies! TenzR men wil afgaan op klach ten over vermeende of werkelRke schadi ZRn die klachten echter grondig onder zocht en beschikt men op grond daar van over vele betrouwbare gegevens, dit een rechtvaardiging moge zRn voor dt massa-moord? Deze vragen komen niet alleen mRn pen Er zRn vele mensen, die ovfl dit vraagstuk klaarheid vragen. heid zit ln een glazen huisje en doet zij iets. dat niet oirbaar is. dan riskeert zij de critiek van hen die door de glazen kunnen kyken. Want zeer laakbaar is haar handel- wRze, dtc verwarring sticht onder de goedwillende mensen, die in de over heid altRd nog een lichtend voorbeeld zien. Zeer zeker geldt dit voor de jon geren. die nog zo'n moeite hebben met het vinden van het goede spoor. Boven dien ls het koren op de molen van het slag lieden, dat liet nooit zo nauw heeft genomen met de dierenbehandeling en dat slechts in een zeker wankel spoor wordt gehouden door een (zR het zeer onvolkomen) wet en door de publieke opinie. Want wat doet men? Men legt stukjes brood neer bR de nesten, brood met margarine, vermengd met het langzaam werkend vergif. Dit middel werkt echter als een twee- snRdend zwaard. Want wat ls al geble- Dit staat evenwel vast: zelfs al* bewezen zRn, dat zilvermeeuwen W ten worden bestreden, dan nog men deskundig moeten handelen w gens methoden, die beproefd zijn hun deugdeIRkheid en niet volg* een werkplan, dat het publiek in k roering brengt. Want de Nederland burger moet toch wel zeer verb»» zRn. Sinds jaar en dag wordt hem1 woord en geschrift „van hogerhaW voorgehouden, dat wreedheid teg*- over zRn medeschepselen verachtd! is en dat ook het z.g. redeloze dier r zRn bijzondere aandacht wordt aat bevolen. Van wreedheid gesprok* En de Nederlandse jeugd, die gelui! is van dit grotc-mcnsengedoe? W» zegt die? De jeugd zegt nog niets. Straks misschien. Als de grote m* sen weer praten over Dierendag- SJOUKE VAN DER ZEE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 12