LEIDSCH
DAGBLAD
„Grote Vier kunnen problemen niet
volledig oplossen"
„Evipan" is terug in Delfzijl
Paspoorten zijn ingetrokken
Sensatie in
Djakarta
WEERBERICHT ^*53*
wBa
94ste Jaargang
DONDERDAG 16 JUNI 195S
No. 28550
jjuecteur: J W. Henny
goofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t. 6.40 per kwartaal; f.2.15 per maand; f.0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Mac Millan in het Lagerhuis
99
Ook andere landen dienen
te worden geraadpleegd
(Telefonisch van onze correspondent in Londen)
Voor zijn vertrek naar de Verenigde Staten, waar hij o.a. Molotof zal
ontmoeten, heeft Harold MacMillan, de Britse minister van Buitenlandse Zaken,
gisteren het Lagerhuisdebat over de buitenlandse politiek ingeleid met een
overzicht van de internationale toestand. Over de verandering in het Sovjet-
Russische optreden sprekend, zei MacMillan, dat het Westen vóór alles actief
dient te handelen in plaats van zich in allerlei speculaties over de bedoelingen
van de Russen te begeven. Volgens hem bestaat er thans voor het eerst hoop,
dat er op basis van de werkelijkheid inderdaad iets kan worden bereikt.
Het komende topgesprek betekent een nieuwe fase in de diplomatie, maar
de regeringshoofden, al zouden ze een paar weken vergaderen, zullen de
problemen niet volledig kunnen oplossen. Het doel van de top-bijeenkomst
al zijn onderlinge verdachtmakingen weg te nemen en wederzijdse verhelde
ring tot stand te brengen.
Belangrijk was MacMillans opmerking dat de Grote Vier niet het recht
bezitten alle vraagstukken in de wereld op te lossen. Andere landen zullen
dienen te worden geraadpleegd.
„Niets kan in handomdraai
geschieden"
Het Westen, het Sovjet-Russische ver
langen erkennende naar veiligheid, wil
jtreven naar een rechtvaardige en eer
volle regeling. Niets zal in een handom
draai kunnen geschieden, geduld is no
dig, aldus de Britse minister.
Verbeeldingskracht nodig"
Namens de oppositie drong Kenneth
Younger, de vroegere onder-minister van
Buitenlandse Zaken ln de Labour-rege-
ring, aan op het betrachten van de
grootst mogelijke soepelheid ten opzichte
van de hangende problemen, speciaal
wat Duitsland betreft. Vele dingen zijn
thans mogelijk, welke een jaar geleden
ondenkbaar waren, zoals het Sovjet-Rus
sische ontwapeningsvoorstel. Volgens
Younger bestaat een groot aantal moge
lijkheden voor de oplossing van het
Duitse vraagstuk. De Britse regering zal
daarom verbeeldingskracht moeten to
nen. Het is verkeerd om reeds bij voor
baat alle vormen van Duitse neutraliteit
te verwerpen. Younger brak een lans
voor de Duitse Sociaal-Democraten, die
volgens hem misschien betrouwbaarder
zouden zijn voor de Europese veiligheid
dan Adenauer met zijn vaak twijfelach
tige aanhang. In het Verre Oosten is
volgens Younger de invloed van India
groter dan die van welk militair Weste
lijk pact ook.
meel verdrag, omdat de betekenis er van
in het Midden-Oosten wordt onderschat.
MacMillan antwoordde, dat er in prin
cipe naar een militair evenwicht wordt
gestreefd. De wapenleveranties aan de
Arabische landen vloeien voort uit drie
en vier jaar oude contracten, welke moe
ten worden nagekomen.
MacMillan verklaarde nog, dat hoewel
er geen Europese federatie is, de Euro
pese eenheid nodig is, vooral om Duits
land in het goede spoor te houden.
Voedselpositie in
Oostzone slechter
Het West-Berlijnse Instituut vcor on
derzoekingen op economisch gebied
meldt, dat de voedselpositie in Oost-
Duitsland aanzienlijk slechter is gewor
den. „Verleden jaar trad een lichte ver
betering in, doch de toestand is, sinds
het begin van dit jaar, veel slechter ge
worden. De voorziening met suiker is
beperkt, boter is op de vrije markt niet
meer te krijgen en op de rantsoenkaar-
ten voor vlees worden eieren of vis ver
strekt," aldus het Instituut in zijn
maandelijks verslag.
One nigheid tussen Westerling en Gaillard?
De „Evipan" dreef gisteren stuurloos rond en verzocht assistentie, waarna
het jacht naar Delfzijl werd overgebracht.
De paspoorten van de opvarenden zijn ingetrokken. Het motief is, dat men het
toebrengen van schade aan de belangen van het Koninkrijk der Nederlanden niet
uitgesloten acht.
Tijdens haar bezoek aan Den
Haag bezocht H.\l. de Koningin het
nieuwe dagverblijf voor kleuters van
de vereniging ..fuliana-Dagver-
blijven". De Vorstin tijdens de
rondgang door de gebouwen.
Baden trekt
verklaringen in
(Telegrafisch van onze correspondent
in Djakarta)
Op de 16e zitting in het proces-Jung-
schlager trok vandaag de getuige (Ne
derlander) Baden alle voor de ver
dachte bezwarende verklaringen, eer
der door hem bij de politie en voor de
Officier van Justitie afgelegd. In.
Baden was vorige weck in besloten
zitting, doch niet onder ede gehoord.
De zitting van heden was openbaar.
Baden verklaarde dat alles wat hü te
gen de politie heeft gezegd, pure fan
tasie is geweest. Hij bekende toen om
dat hij bang was voor bedreigingen,
die door onderzoekingsambtenaren
Rechter Maengkom merkte op dat
Indien getuige thans waarheid spreekt,
door zjjn toedoen vele door hem des
tijds genoemde personen in de gevan
genis zitten, onder meer Jungschlager.
Baden zei uit angst gehandeld te heb
ben.
Desgevraagd ontkende getuige door de
politie ooit te zijn mishandeld.
Baden werd op de zitting geconfron
teerd met getuige Tomasoa. Zij legden
tegenstrijdige verklaringen af over de
gebeurtenissen, waarbij belden aanwezig
zijn geweest.
De rechter zei gronden aanwezig te
achten om Baden te doen vervolgen we
gens meineed en wees het verzoek van
de verdedigster, mevrouw Bouman. af
om een commissie naar Nederland te
zenden om technisch-organisatorische
redenen.
Op de zitting was, behalve leden van
het Ned. Hoge Commissariaat, aanwezig
de heer Peter Hobson, derde secretaris
van de Britse ambassade die kortgeleden
in Djakarta is gearriveerd. Hobson, wiens
vorige standplaats in Malakka was. ver
staat Maleis.
Yacovlievitch. tweede secretaris van de
Franse ambassade, was voornemens te
komen doch bleek verhinderd.
Van de Amerikaanse ambassade was
niemand aanwezig.
Harold MacMillan
MacMillan verklaarde, dat de Oosten
rijkse neutraliteit geenszins een nieuw
denkbeeld was. Oostenrijk is neutraal
geworden uit eigen wil en zal zijn neu
traliteit verdedigen.
MacMillan was uiterst bezorgd over
de toestand in Israël, welke dagelijks
gevaarlijker wordt door de spanningen
rond Gaza. Hij gaf de verzekering, dat
de Britse regering zich volledig gebon
den acht om in geval van een conflict
Israël bij te staan op grond van de drie-
mogendheden verklaring (samen met
Frankrijk en de Verenigde Staten) van
1950 Overigens streeft Engeland naar
een evenwichtstoestand tussen de Ara
bische landen en Israël.
Israël achtergesteld"
De Socialistische oppositie oefende
er ernstige critiek op uit, dat in feite de
Arabische landen meer Britse wapens
ontvangen dan Israël. Labour eiste stop-
letting van de wapenexport naar Egypte
en wilde ook. dat de drie mogendheden-
terklaring veranderd wordt in een for-
Gevaarlijlte traditie
De oude Oostenrijkse gewoonte
om de bruid op de dag van haar
huwelijk te wekken door vuurwerk
te ontsteken bij het raam van haar
slaapkamer, heeft Dinsdag de dood
tengevolge gehad van de bruidegom
en de verwonding ran de twee
broeTs van de bruid.
Het ongeval speelde zich af te
Krjmbach-Amt nabij Wenen, waar
de 26-jarigebruidegom Johann
Trimmel door een ontploffend stuk
vuurwerk onmiddellijk werd ge
dood De 22- en 25-jarige broers
van de bruid, die in de nabijheid
stonden toe te zien, liepen verwon
dingen op
Een officiële woordvoerder van het
Ministerie van Buitenlandse Zaken deel.
de dienaangaande gisteravond mee: „De
paspoorten van de opvarenden van de
..Evipan" zijn hedenmiddag ingenomen
op grond van art. 45 van het Paspoor
tenreglement. dat onder meer bepaalt,
dat indien gegronde vrees bestaat, dat
de houder van een paspoort door han
delingen, in strijd met de openbare orde
en zedelijkheid, het aanzien van het
Koninkrijk in het buitenland schade zal
toebrengen, dit paspoort kan worden in
getrokken. Vervolgens kan. op grond van
art. 6 van het grensbewakingsvoorschrift
het verlaten van Nederlands grondge
bied aan dergelijke personen zonder
paspoort worden belet.
De „Evipan" ligt nu ln een uitham
van het Eemskanaal, ter plaatse bekend
als „het dok", tussen een aan de wal
liggende baggermolen en een boot van
de waterpolitle in. Kapitein Gaillard,
stuurman Loonstra en machinist Rust
vertelden, dat de „Evipan" 's middags
om één uur door de waterpolitie werd
opgepikt Om drie uur kwam het jacht
ln Delfzijl binnen Het werd doorzocht
op wapens, maar deze werden niet ge
vonden. Volgens de opvarenden bevin
den ze zich ook niet aan boord. Nadat
de papieren door de Koninklijke mare
chaussee-grensbewaking in beslag wa
ren genomen, konden de opvarenden
vrijuit gaan.
Omstreeks zes uur zijn de heren Gall,
lard. Loonstra en Rust uit Delfzijl naar
Groningen vertrokken.
De heer Gaillard betoonde zich bij
aankomst te Groningen uiterst veront
waardigd over de gang van zaken. Hij
sprak over „zeeroverij van de Staat" en
vond het aanhouden van de boot en het
terugsiepen uit, naar hij zei. Duits ge
bied naar Delfzijl tegen al'.e regels in.
Over plannen voor de komende dagen
kon hij zich niet uitlaten Hij wilde
eerst overleg plegen met Westerling
die zich gisteren in Den Haag bevond
en Van wyk. Waarschijnlijk zal de
„Evipan" thans verkocht worden.
Gevraagd naar de gevolgen voor
zijn plannen van de terugkeer van de
„Evipan" in de haven van Delfzijl
zeide Westerling slechts „geen com
mentaar". Wel schijnen de gebeurte
nissen met de „Evipan" te hebben
geleid tot ernstige onenigheid tussen
Westerling en Gaillard en de verdere
bemanning van het vaartuig.
Westerling deelde voorts mede drie
maanden geleden een aanvraag vooreen
paspoort te hebben Ingediend. Officieel
is hem nog niets bekend over een afr
wijzende beschikking op deze aanvraag,
zeide hij, maar officieus was hem ter
ore gekomen, dat hem een paspoort zou
worden geweigerd op grond van het pas
poortenreglement dat. bepaalt, dat geen
paspoort wordt verstrekt aan degene,
van wie kan worden aangenomen, dat
hij de Nederlandse belangen in het bui
tenland zal schaden.
Op vragen over zijn verdere plannen
antwoordde Westerling laconiek :,Jk
woon nog steeds in Marsum in Fries
land"
Tenslotte zeide hij verwonderd te
zijn over de heftige reacties in Indo
nesië op zijn plannen. „Dat b\j een re
gering over een volk van 77 millioen
mensen zo'n grote verwarring kan
ontstaan over de plannen van één man
bewUst", alsdiis Westerling, „hoe zwak
zij staat".
Britse duikboot in
haven van Portland
gezonken
Nog tien vermisten
Hedenochtend is de Britse onderzeeër
„Sidon" na een ontploffing in de haven
van l'ortland gezonken: men vreest, dat
er nog tien officieren en manschappen
aan boord zijn. Op de plaats, waar het
schip is gezonken, is het water ongeveer
tien meter diep. Twee manschappen zijn
aan de dood ontsnapt en naar het zie
kenhuis overgebracht. Ooggetuigen zagen
bij het zinken van „Sidon" mannen over
boord springen. Voorzover bekend zijn
allen door reddingboten opgepikt.
De „Sidon". die normaal 44 officieren
en manschappen aan boord heeft, lag
gemeerd aan het daartoe bestemde schip,
dc „Moordale". Een van de trossen zit
nog rond het achterschip van de
..Sidon". Het vaartuig heeft onder water
een verplaatsing van duizend ton. Met
een helicopter worden uit Portsmouth
twee duikers en een bergingsofficier naar
dc plaats van de ramp gebracht. De
„Sidon" werd in 1944 te water gelaten.
Vastende monniken in Korea
de uitputting nabij
De politie van Seoel 'Zuid-Korea i
heeft Woensdag opnieuw een aantal
vastende monniken en kloosterzusters in
uitgeputte toestand naar een ziekenhuis
overgebracht: thans bevinden zich 33
monniken en zusters in het ziekenhuis.
Meer dan 200 zusters en ongehuwde
monniken vasten op het ogenblik om
kracht bij te zetten aan hun strijd tegen
de gehuwde monniken om de leiding in
de 1250 Boeddhistische tempels in
Zuid-Korea.
A. s. Zaterdagmiddag
Koningin en Prins in Leiden
Ministers, Kamerleden en Corps
Diplomatique komen eveneens
Zoals bekend zal H.M. Koningin Juliana a.s. Zaterdagmiddag op uitnodiging
van de Nederlandse Jeugd Gemeenschap en de Nederlandse Studentenraad in de
Pieterskerk tc Leiden een rede uitspreken, getiteld „De welvaart der wereld
als gemeenschappelijke verantwoordelijkheid". Koning Juliana zal deze middag
vergezeld worden door Z.K.H. Prins Bernhard. Bovendien zullen vele ministers,
leden van het Corps Diplomatique en talrijke Eerste en Tweede Kamerleden deze
bijeenkomst bijwonen.
In de eerste plaats is deze samenkomst echter belegd voor de Nederlandse Jeugd
en de leden van de Nederlandse Studentenraad. Uit iedere provincie zullen vijftig
jongeren, die in nauw overleg met de Commissaris van de Koningin in die provincie
werden aangewezen, naar Leiden komen. Voorts zullen ook vijftig jongeren oit
de Noord-Oostpolder deze bijeenkomst bijwonen. Leiden, als ontvangende gemeente,
mag bovendien nog een klein aantal jongeren naar deze samenkomst afvaardigen.
Op voordracht van de Nederlandse Studentenraad ontvingen 300 studenten een
uitnodiging om deze lezing bij te wonen. Bij deze voordracht heeft men er rekening
mede gehouden, dat studenten van alle universiteiten in ons land vertegenwoor
digd zullen zijn.
Het ligt in de bedoeling, dat de jeugd uit iedere provincie per autobus ln de
Sleutelstad zal arriveren en in de Stadsgehoorzaal koffie krijgt aangeboden. Ten
einde een korte repetitie van de zang mogelijk te maken, moeten de jongeren
I uiterlijk half drie in de Pieterskerk aanwezig zijn. Om 3.15 uur moeten de genodig
den hun plaats in de kerk hebben ingenomen.
Precies half vier arriveren de Koningin en de Prins aan de ingang der kerk
(zijde Kloksteeg), waar het Koninklijk Paar door een Commissie van Ontvangst
zal worden begroet.
Na een inleidend woord van de praeses van de Ned. Studentenraad. Jhr J. J.
Borecl. zal Koningin Juliana haar rede uitspreken. De muzikale omlijsting van
deze plechtigheid is in handen gelegd van de Zang- en Muziekgroep „Het Neder
landse Lied" o.l.v. mej. Renske Nieweg. een studentenorkest onder leiding van de
heer Jaap Stotijn en de organist der Pieterskerk, de heer Leo Mens.
Na de plechtigheid, welke ongeveer een uur zal duren, begeven Koningin Juliana
en Prins Bernhard zich te voet (via de Kloksteeg en het Rapenburg) naar de
Academie, waar 25 jongeren aan H.M. zullen worden voorgesteld en een nabe
schouwing wordt gehouden over het grote probleem, dat in de kerk is aangeroerd.
Om circa kwart over vijf zal het Koninklijk Paar de Sleutelstad verlaten.
Droog weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met enkele overdrijvende
*o!kenvelden, zwakke tot matige wind
i'iseen Noord en Oost Weinig verande-
;lng in temperatuur. (Opgemaakt te
1 '0 uur).
17 JUNI.
j Jon op: 4 21 uur: onder: 2104 uur.
Maan op: 1.52 uur; onder: 18 09 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0 24 en 13.00
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
mMMHSCSMK
In het kader van de vloot week te
Amsterdam, werd gistermiddag op
het I] door de Marine een groot
scheepse reddingsdemonstratie ge-
geven, waaraan werd deelgenomen
door een hef schroef vliegtuig van
de Marine Luchtvaart Dienst. De
foto laat zien hoe met de helicopter
lun üe tint ai enkelingen uit
t en rubberbootje in veiligheid wordt
gehesen.
Molotof maakte
uitstapje in New York
De Sovjet-Russische minister van
Buitenlandse Zaken, Molotof, is Woens
dagochtend met het Britse passagiers
schip ..Queen Elizabeth" in New York
gearriveerd op doorreis naar San Fran
cisco, waar hij de herdenkingsbijeen
komst van de Verenigde Naties zal
bijwonen In San Francisco zal hij tevens
besprekingen voeren met de ministers
van Buitenlandse Zaken van de Weste
lijke Grote Drie over de voorgenomen
conferentie van staatshoofden van de
Grote Vier in Genève.
Na aankomst in New York gaf Molotof
onverwachts de wens te kennen op eigen
gelegenheid een uitstapje door New York
tc maken. Hü liet zün auto en de hem
begeleidende politiemannen achter en
trok er alleen op uit.
Molotofs wandeling voerde hem door
uiteenlopende delen van New York.
Inmiddels waren de leiders van de politie
van Long Island, die de zorg voor
Molotofs veiligheid van de politie van
New York City zouden overnemen, de
wanhoop nabij, toen het hun aanvao-
kelük niet gelukte te weten te komen,
op wolk tijdstip Molotof zich «aar zün
verbluf te Glen Cove zou begeven. >ocl.
tenslotte konden zü verlicht adem halen:
Molotof keerde terug op zijn punt van
uitgang en alle veiligheidsmaatregelen
traden onmiddellük weer in werking.
Molotof bracht gisteren ook een onver
wacht bezoek aan het hoofdkwartier der
Verenigde Naties, waar hü zich twintig
minuten met secretaris-generaal lam-
marskjold onderhield. Voorts bezocht hü
het kunstcentrum van New York, het
„Metropolitan Museum of art" Woens
dagavond vertrok Molotof per trein naar
San Francisco.
De ƒ100.000 er uit!
Alsmede premie van f 30.000
In de 527ste staatsloterij, 4e klasse,
16e lüst is vandaag de f 100 000 geval
len op lot nummer 54 74.
De premie van f.30 00 is gevallen op
lotnummer 6 48 8 met een prfjs van
f. 1.000.—.
Buitengewoon militair verlof
SPECIAAL VOOR BOERENZOONS
EN LANDARBEIDERS
Bü beschikking van de Minister van
Oorlog is onder de aandacht van be
voegde commandanten gebracht, dat
hun in het voorlopige reglement op de
inwendige dienst der Kon. Landmacht
de bevoegdheid te geven, buiten
gewoon verlof te verlenen. Van deze
bevoegdheid kan in noodgevallen ge
bruik worden gemaakt om. indien en
voor zover de dienst zulks toelaat,
boerenzoons en landarbeiders bulten
bezwaar van 's Rijks schatkist in de
gelegenheid te stellen op het bedrijf,
waarop zü voor hun opkomst voor
eerste oefening werkzaam waren, tü-
delijk de helpende hand te bieden.
In de beschikking wordt er op gewe
zen. dat door het tekort aan werkkrach
ten talrüke land- en tulnbouwbedrüven
grote moeilijkheden zullen ondervinden
bü het binnenhalen van de oogst.
In het bijzonder ware volgens de be
schikking in he' oog te houden, dat met
meer effect wordt geholpen. Indien dit
verlof niet worat verleend over een be
paalde tevoren vastgestelde periode,
maar voor perioden van enkele dagen.
Indien de weersomstandigheden voor de
oogst gunstig zijn.