GOLDEN FICTION
van Nederland"
Moderne Belgische kunst in bezit
Eerste concert „Lyra Academica"
Kostelijke lustrum - bloemlezing
over studentenliteratuur
Milo
Krannhals kundig
ijjte Jaargang
Dinsdag 7 Juni 1955
Tweede Blad No. 2SS42
Betekenis en bloei bevestigd
In de Grote Pers van de Lakenhal werd gistermiddag de lustrum-
aioonstelling over moderne Belgische kunst uit Nederlands bezit
jtopend. Deze expositie van meer dan honderd werken van de meest
„^aanstaande schilders van Ensor tot heden met als hoogtepunt de
decennia rond de eeuwwisseling is bijeengebracht uit particuliere
(ir:amelingen voornamelijk in de Zuidelijke helft van ons land.
De directeur van de Lakenhal, de heer J. N. van Wessem, bracht
ajn welkomstwoord dank aan de instanties en particulieren, die het
xir hun medewerking mogelijk hebben gemaakt deze representatieve
jlkctie bijeen te brengen, en aan de lustrum-tentoonstellingscommissie
nor de prettige en vruchtbare samenwerking. Deze samenwerking
;iodt tot een voortgaan op deze eenmaal ingeslagen weg.
Lus tru mtentoonstelling La ken hal
y, heer B- W. D. Oxenaar, lid van de
,-wnstellingscommissie, gaf een korte
Khrijving van de Belgische meesters,
op de expositie vertegenwoordigd
en merkte daarbij op, dat van de
tómste Belgische schilderkunst he-
weinig in Nederlands bezit bleek
jn. Het is overigens begrij-
i dat van de vroegere pe-
•üi meer in ons land te vin-
B was. Gedurende de eerste
jTrJldoorlog weken vele Belgl-
schilders naar Nederland
waar zij werkten en vaak
Z jaren woonden. Dit viel sa-
met een opmerkelijke bloei
de. waardoor veel Belgisch
i m ons land achterbleef.
nadruk in de expositie valt
B ook voornamelijk op het
uate kwart van de vorige en
eerste kwart van deze eeuw.
Dj heer F. J. Duparc, referen.
Ais van het Ministerie van
iderwijs, Kunsten en Weten-
pjppen. verheugde zich als
tód van het Bureau Musea
v het veel nauwere culturele
-act met onze Zuiderburen.
ook bevruchtend op onze
cultuur kan werken,
rote waardering had spreker
de grote belangstelling die
studentenkringen blykt te
raan voor het culturele leven,
rurvan ook de inrichting van
a expositie een voorbeeld is.
Nadat de heer Duparc de ten-
cistelling voor geopend had
rtaard. maakten de genodig-
s een rondgang langs het ge
roerde materiaal.
Onze kunstrecensent tekent
abij aan:
Het initiatief tot het organi
sm van een tentoonstelling
fcdeme Belgische kunst uit
•iierlands bezit" verdient hoge
-jrdenng. temeer omdat men
ans in kennis gebracht wordt
el werken, die tot nu toe
het openbaar geëxposeerd
arden. Want naast schilderijen
:,-estaan door Musea, als Gem.
Isseum Amterdam, Gem. Mu-
fim Den Haag en Boymans.
•int hier veel van particulieren
it tot nu toe voor de „gemene
nc" verborgen bleef. Dit maakt
a tentoonstelling, voorbereid
ix de Tentoonstellingscom-
J2e, bestaande uit de heren
X. van Wessem (directeur
.rijnhal)R. W. D. Oxenaar,
H. K. van Dam. Ph. M. Bos-
>j en W. H. C. Boellaerd, des
interessanter.
Kennis te maken met de he
nrijkste stromingen in de mo-
rne Belgische kunst, daartoe
lit te zelden gelegenheid gegeven,
tl zij thans, in het raam der lustrum-
i'ing der Leidse Universiteit geboden
:.dt, strekt de samenstellers tot eer,
«l voldoen niet alle inzendingen aan
hooggestemde verwachtingen en
:j?t wellicht de reputatie van enkele
'iilders een „deukje", wanneer men
de werkelijkheid geconfronteerd
«dl.
"och kan verklaard worden, dat deze
roatie niveau bezit: namen vanman-
a als James Ensor. van wie over twee
"iin in het kader van het Holland
Vital een speciale tentoonstelling
":d; ingericht. Rik Wouters, William
de Nunques, Gorge Lemmen
xichtig portert van Toorop), George
hue, Albert Saverijs, Gustav Thonnet.
-:zrt Tytgat en niet in de laatste
"'s een constant naar ons gevoel
James Ensor een hoogtepunt
m daarvoor ruimschoots borg.
«halve de schilders zijn beeldhouwers
pnwoardlgd; wij noemen een Jules
"ffleire o.a. met enkele van zijn nieuw -
proeven en een Josef Canrté, terwijl
Wouters' „De Bruggenaar" (kop
-Tijtgat) door een buitengewone ge
kheid de aandacht trekt,
to het zaaltje, waar het werk van
les Ensor is ondergebracht, kan men
toeven.
.tonners: deze op 13 April 1860 en op
November 1949 overleden Vlaamse
-'er en etser van Engelse afkom-
'wegens zijn zeldzame verdiensten
adelstand verheven), behoort tot
crootste figuren, wiens hier geëxpo-
de schilderijen op zichzelf reeds de
aandachtige beschouwing ver-
Indertijd een „avantgardist".
agroot indivualist, al laat de invloed
het Impressionisme zich niet bij
ontkennen, treft door zijn heldere
-■nen en zijn gevoel voor het bizar-
Sffllsche, het sarcastische, het alle-
,r-*he, het humoristisch-ironische ook.
-3 meesterstukken als „De Lampenist"
,-De intocht van Christus in Brus-
Jtet men niet, maar wel is er o.a.
'beroemde ,X)e Vechters", waarvan
nier een afbeelding publiceren. In
onderkent men de artist van groot
*®iat en van den bloede, aan wie
'■•■'e schoolsheid vreemd was. Man
grote veelzijdigheid, componeerde
wk zijn ballet „Gamme d'Amour",
een der inzendingen herinnert,
vertegenwoordigd is ook Con-
Permeke, de grote vertegenwoor-
;ïr van het Vlaamse expressionisme,
in sterke verbondenheid met
be aarde biedt. Wie zal hier niet
■r de diepe indruk raken van zijn
■zolend" weiland?
zouden wij kunnen voortgaan vele
te noemen van schilders in
•l're en huidige fasen, waarbij het
•ssant is hun veelzijdige ontwikke-
•rzang nader te beschouwen, maar
expositie, welke niet minder dan
100 inzendingen bevat, is dit van-
bekend een onmogelijkheid,
itn mag zich intussen verheugen
feit, dat zoveel Belgisch werk
zich blijkbaar in ons land bevindt,
waardig als het is bevonden, een ere
plaats ln menige collectie in te nemen.
Dat echter niet steeds ieder werk in
overeenstemming is met wat men ervan
verwacht, moge blijken uit het Sneeuw
landschap van Valerius de Saedeleer,
ook de ..moderne Breughel" genoemd,
welke vergelijking echter hoog gegTepen
lijkt. Naast de échte Breughel maakt hij
een wat armoedige indruk.
Wij zijn er ons ten volle van bewust,
met deze enkele grepen deze uiterst be
zienswaardige tentoonstelling bij lange
na niet het recht gegeven te hebben,
dat zij verdient.
Men moge zich zelf voor een bezoek
opmaken, waarbij men dan echter goed
dient te bedenken, dat lang niet alle
Belgen, die daar aanspraak op kunnen
maken in het bijzonder zij van de
jongste generatie vertegenwoordigd
zijn.
Doch een unieke gelegenheid als deze
om althans de kennismaking van een
deel van hen op te vatten, dan wel te
hernieuwen en te verdiepen, moge men
zich met laten ontgaan.
Onze hulde aan de samenstellers, in
het bijzonder aan de heer Van Wes
sem, van wiens onontbeerlijke advie
zen en kennis van zaken, de Tentoon
stellingscommissie stellig ruimschoots
profijt getrokken heeft.
Dat de aloude Leidse Universiteit
een expositie van moderne kunst in
haar Lustrummanifestaties betrok,
geeft blijk van een brede visie.
Dat men door een bezoek aan deze
tentoonstelling doordrongen zal wor
den van de betekenis der Belgische
kunst en haar veelzijdigheid, staat
buiten kijf!
Oorlogsgewonden genoten
van filmprogramma
VOOR HET EERST IN LEIDEN.
De Stichting „Moveo" (Meer Ontspan
ning Voor Ernstige Oorlogsgewonden)
organiseerde gisteren in de grote can-
tinezaal van de Doelenkazerne een film
avond voor haar leden, behorende tot
de districten Leiden. 's-Gravenhage,
Rotterdam en Haarlem. Het filmpro
gramma werd de oorlogsgewonden aan
geboden door de Caltex Petroleum Maat.
schappij. De distriots-commissaresse, me
vrouw W. GrootBalfoort, sprak een
kort welkomstwoord en richtte tevens
enkele woorden van dank tot de garni
zoenscommandant. luit.-kolonel H. W.
Gerth van Wijk. die de cantine voor deze
avond had afgestaan. Het verheugde
haar zeer. dat thans voor het eerst sinds
de oprichting van de Stichting in 1950.
een dergelijke avond in de Sleutelstad
gegeven kon worden. Adjudant J. Nieu-
wenstein dankte zii hartelijk voor de
uitstekende leiding. Namens de Neder
landse Bond van Militaire Oorlogs
slachtoffers sprak de heer H. de Jager
enkele woorden van dank voor de hulp.
die de Bond van diverse znden steeds
mag ontvangen. Als eerste film werd ge
draaid „Arizona" Deze prachtige kleu
renfilm gaf een goed beeld van de vele
tegenstellingen, die deze oude Ameri
kaanse staat kenmerken De film „Tank.
ship'- was een documentaire, die op sug
gestieve wijze een inzicht gaf van het
leven aan boord van een tanker. Van
een geheel ander genre was de film „The
land of Zinj". eveneens in kleuren. Het
leven van mensen en dieren in de wild
reservaten van Z.O.-Afrika en ook de
flora van deze mysterieuze gebieden wa
ren op voortreffelijke wijze op de film
band opgenomen. Tot slot werd nog een
tekenfilmpje vertoond dat op aardige
wijze aangeeft aan welke eisen benzine
moet voldoen en hoe zii wordt vervaar
digd. De muzikale omlijsting van deze
gezellige en geslaagde avond was bij de
heren P Hazes en J. L. H. Sdhramp in
goede handen. De oorlogsgewonden die
i<=der nog een verrassing aangeboden
kregen, zullen ongetwilfeld nog lang aan
deze avond terugdenken.
EERSTE LEIDSE KANARIE VER
„DE ZANGER"
Gisteravond hield de Eerste Leidse
Kanarievereniging „De Zanger" in zaal
Mekel, Hogewoerd. voor haar leden, do
nateurs en genodigden een geslaagde
filmavond. De zaal was geheel bezet.
Voor de pauze werden de natuurfilms
.Dierentuin van Moskou', Schapenkudde
en ter afwisseling een Chaplinfllmpje
(„De ontsnapping") vertoond; na de
pauze volgde de film „Leven en dood
op de Noordpool". Bestuur en leden kun
nen op een geslaagde avond terugzien.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN:
Jacobus Bartholomeus Cornells Plus, zn
van C. J. J. A. Morsch en M. O. de Jong:
Dirk Klaas, zn van E. den Heijer en E. K.
Zuljderduljn; Peter Willem, an van P.
Kikkert en A. Breedljk; Jan Pleter. zn van
G. Pardon en J .v. d. Hoogt; Wilhelm
Hendrü». zn van J. Oosten en C. T. v. d.
Geit; Wllhelmlna Josephlna. dr van W.
j Voorzaat en C. FeiJt; Maartje Marja. dr
1 van W D du Prle en M Roosendaal; Cor
nelia Maria, dr van P. J. M. Moorman en
B. M. T. Hoogeveen.
GETROUWD:
N. Slra en H. C. v. d. Reyden: J. Lut en
B. A. J. de Willigen; H. J SJardljn en J. M.
Eeij; G. W. Verhagen en E. Franke; L. v. d.
Blom en J. Crama.
OVERLEDEN:
C. de Vlieger, wednr. 81 Jr; P. Ketting,
wed. van De Bruhn. 76 Jr; F. Spaa. vrouw.
I 56 jr; M. van Tol. hulsvr. van Van Kleef.
JAMES ENSOR„De Vechters".
.9 Jr; M. v. d. Ploeg. wed. van Homan,
84 Jr; M. Schrader. wed. van Drlessen,
62 jr; N. v. d Velden, wednr, 83 Jr; H. C.
v. d Weljden, hulsvr. van Lens, 79 Jr;
I J. Verhoeven, man. 70 Jr; M. L. J. F. van
Dongen, dr, 1 Jr.
TOCH MAAR LIEVER...
TENTOONSTELLING ESS I V»n 18 M«l t/m 18 juni middap 3 uur Juliette Grdco
TELEVISIE in het Gelden Fiction-profratnme „Souj Ie ciel de Peru".
„Leidse Letters
Sterke typering van vele perioden
Hedenochtend zijn door de lustrumcommissie van het L.S.C. de
eerste exemplaren uitgereikt van de lustrumuitgave „Leidse Letters",
welke bij Stenfert Kroese is verschenen. Deze exemplaren werden met
korte toepasselijke toespraken overhandigd aan de rector magnificus,
het college van B. en W. en aan een spoorstudent op het station.
De samenstellers van deze indrukwek
kend omvangrijke bloemlezing zijn er in
geslaagd een bijzonder aantrekkelyxe
verzameling ln een even aantrekkelijke
gedaante te brengen en daarmede door
studentenliteratuur door de eeuwen heen
een typering van het Leidse studenten
leven en ook het bredere Leidse univer
sitaire leven te geven.
Het zyn beslist niet steeds op hoog
literair peil staande bijdragen uit
allerhande bronnen van vroeger en
thans die deze uitgave tot een kostelijk
bezit maken, doch zonder uitzondering
Theo Olof en Klaas Boon in
Mozart eminent
verving
De eerste manifestatie van „Lyra Academica" in het kader der Lustrum
feesten bracht aanvankelijk een deceptie: Alexander Krannhals. dc „grote"
man der Ned. Oj>era, die op zich genomen had. dit eerste concert van dc tot een
heid versmolten Loidse Studentenmuziekgezelschappcn te dirigeren, was wegens
ziekte verhinderd. Men moest dan ook genoegen nemen met zijn ..rechterhand",
de repetitor H. Milo. onder wiens leidingook diverse repetities stonden.
Wie enigszins in de wereld der opera dlrectiewilze. tot méér in staat te zijn,
thuis is. weet. dat een repetitor eigenlijk dan „voorbereider." of „wegbereider.al-
niet meer is dan een „voorbereider léén. Er schuilde bij hem ook nog iets
muziek in de grondverf wordt dan doo- ^nders dan opvallende punctualiteit en
de eerste dirigent pas tot écht leven ge- exactheid alléén, ofschoon soepeler
wekt. -cering in het algemeen een wens
Welnu: Milo heeft getoond, ondanks blijft,
zijn wat hoekige, martiale en stramme I Wij weten niet. welk aandeel Müo bij
Dirigent Milo bij de inzet van
Corelli's „Concerto grosso".
de voorstudie was toegementen, doch
deze „rechterhand" ook van een Josef
Krips. heeft zich zeker betrouwbaar be
toond, opgewassen tegen een moeilijke
taak. De studenten konden zich aan
hem toevertrouwen, waartoe Milo's dui
delijke aanwijzingen bijdroegen.
Het programma bood geen nieuwe ge
zichtspunten. uitgezonderd de introduc
tie van Beethovens cantate „Meeres-
stille und glückliche Fahrt" voor ons
land een première waaraan wat het
vocale gedeelte betreft het Lelds Stu
dentenzangkoor en het oud-getrouwe,
met de studentenmaatschappij verbon
den „Kunst na Arbeid" medewerking
verleenden
Het was hier. dat wij het grondige
samengaan van instrumentalisten en vo
calisten konden waarderen: naast de
gedurfde aanpak, de besliste inzetten en
de duidelijke dictie in dit contrastrijke
werk, viel ook een sfeersoheppend ver
mogen te onderkennen, wat hier zulk
een belangrijke factor is.
De opening was aan Corelli's „Concerto
grosso" No 9 in F waarin óe afwisse-
ling tussen het zg. concertino met voor
name krachten als Adnaanse en Smit
Siebinga en het volle orkest (ripleno)
loffelijk gerealiseerd werd. al ontbrak er
nog wel het een en ander aan het ware
Italiaanse bel-canto.
Het orkest betoonde zich een beschei
den, doch accuraat begeleidings-appa-
raat in Mozarts „Konzertante Sinfonie
für Violine und Viola Es-dur" 1779». De
solopartijen berustten bti twee beroeps
musici. n.l Theo Olof en Klaas Boon, in
wier handen viool en alt met meester-
I schap opbloeiden.
j Wij weten nauwelijks, aan wie de
erepalm toe te kennen: technisch zowel
als stylistisch voldeden zii aan de hoogste
eisen, daarbij het orkest stimulerend tot
'een verantwoorde en verzorgde omlijs-
ting, met de hoogste verrukking ln het
wondere Andante.
Beethovens „Egmont'-ouverture zou j
men een dilet'antenorkest nauwelijks
toevertrouwen.Doch daarin constateerden l
wy. naast een punctuele beheersing van I
de partituur, al veel van de nadrukke- J
lyke, vereiste spanning. Een sjoannlng, I
onderbroken door de liefliikheid der kun.
dig en zuiver geblazen solopassages voor
hobo-Waszink en fluit-Meurslng. i
Een „Egmont "reproductie zó veelvul
dig gehoord, leidt vanzelf tot critische
gestemdheid Maar het met geacheveerde
klank spelende orkest behoefde zich niet
te schamen: het daverende applaus
getuigde van aller instemming.
Zo concluderen wil. dat dank zij
Milo's toewijding en nauwgezetheid, als
mede de ernstige wil van alle betrok
kenen. dat een niveau vol lofwaardige
perspectieven bereikt is.
Wij verheugen ons over hetgeen tot I
stand kwam. wij zien met vertrouwen
verdere ,L.vra"-audities tegemoet. Dit
eerste experiment was zinvol al zal op i
den duur een vrijere ontplooiing deze j
zin zeker versterken.
Rector-Magnificus der Leidse
Universiteit, prof. dr N. J. Bakhuizen
van den Brink heeft in een bloemrijke
speech zijn erkentelijkheid voor de pres
taties betuigd en daarbij dirigent Milo
met een krans en „Kunst na Arbeid"
met een bloemenmand extra gehuldigd.
Langdurige ovaties van het ln grote
getale aanwezige gehoor, onderstreep- i
ten duidelijk zijn dankwoord.
Vanavond reprise voor de burgerij.
zün zij karakteristiek voor tijd, plaats
en aard van deze merkwaardige
samenleving.
Er is gestreefd naar enig chronologisch
verband, dat vooral in de eerste delen
van het boek sterk spreekt, doch naar
mate de nieuwe tijd en nieuwste tijd
uit de pagina's spreken, moest Jit
chronologisch verband van tijd tot tijd
verbroken worden om plaats te maken
voor een andere groepering naar aard.
Zo vinden wjj ln de latere delen van het
boek telkens weer teruggrepen naar
vroeger tijden.
Het „klassiek époque" verzamelt de
voortreffelijke literatuur en speelse
regels van de „klassieke" Leidse studen
tenpublicisten als Beets. Klikspaan, Piet
Paaltjen en zovele anderen, mannen al3
Kamp. Ie Cosquino de Bussy, Ellas etc.
vinden hun plaats in het 'tweede deel
van het boek. de overeang naar ue
nieuwe tijd, waarna een rijke serie
opgenomen werd over de r.a-oorlogse
jaren onder de titel „Leidse Lier". Dan
begint de chronologische volgorde enigs
zins te wijken. „Tussen Vuur en Water"
brengt historisch en literair zeer be
langrijke bijdragen over de bezettings
jaren en uit het rampgebied Het do?t
goed. in dit deel van de Leidse Letters
ook de beroemde rede van prof. Cleve-
ringa te vinden, waarmede het openlijke
Leidse verzet werd ingeluid. Voor zover
ons bekend is hiermede voor het eerst
deze rede een plaats gegeven, die haar
aan de vergetelheid ontrukt ook voor
diegenen, die de oorlogsjaren niet uit
eigen ervaring hebben doorleefd. Daarna
volgen nog enige andere groepen van
publicaties, die een waar lustoord vor
men voor wie deze tuin van proza en
poëzie willen doorwandelen.
Uitstekend zijn de inleidende teksten
voor de verschillende delen van het boek
en de commentaar welke waar nodig is
aangebracht. Zij werken niet alleen ver
helderend, z»J wijzen ook op de saillante
punten en karaktertrekken. zU vormen
de synthese der bloemlezing en de
leidraad die varr de fragmenten een zo
boeiend geheel maakt.
De illustraties, harmonieus aangepast
aan inhoud en vorm van tekst, verhogen
de waarde van deze bijzondere uitgave
ln sterke mate.
Het is verheugend, dat thans veel
waardevol werk, dat eertijds voor een
deel niet of nauwelijks toegankelijk
was en voor het overige deel verspreid
in velerlei publicaties te vinden was
(wij denken aan vroegere herinne
ringsuitgaven, zoals uit 1929. 1939 en
1950) thans in deze aantrekkelijke
vorm bijeen Is gebracht.
De samenstellers van het boek, mr A.
Korthals Aites, J. Kist en A. G. Escher
hebben zich daarmede het recht op
dankbaarheid van vele studentengene
raties verworven. Het is te wensen, dat
zeer velen uit deze Leidse Letter; hM
beeld van Leiden door de eeuwen he»n
zien oprijzen, want dit is een voortref
felijke verzameling bouwstenen voor
dit onvergankelijk monument v.»n
zelfbewuste geestkracht en bloeiende
vrijheid.
