LEIDSCH
DAGBLAD
weerbericht
HSLUKT (li)
Oplossing Kabinetscrisis wordt 1111
zakelijk aangepakt
Geen Indonesiseh visum voor
Curtis-Bennett
RIJWIELEN
Is dit Recht?
(de Jaargang
Ueur: J. W. Hemiy
eirfdacteur: J. Brouwer
DONDERDAG 26 MEI 1955
No. 28533
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal; f. 2.15 per maand; f. 0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
re zich met iets meer dan opper
vlakkige aandacht verdiept in
het ontstaan van de huidige Ka-
o-j-isis en de ontwikkeling der ge-
bissen na deze fatale 17de Mei
dezelfde instelling heeft gevolgd,
ach er nauwelijks over verbazen,
srenmin als minister-president dr
de voorzitter der Tweede Kamer,
eikenhorst, erin is geslaagd een ver-
tot stand te brengen, welke het
r^i van het demissionnaire Kabi-
Kn lichte reconstructie daarvan
toe! had.
a gehele conflict tussen regering
srlement is tezeer in het party-
vaarwater terecht gekomen
óat zulks thans nog mogelijk zou
H-en Mede onder invloed van pers
-dlo en als gevolg van uitlatingen
-"politieke leiders in het openbaar
hebben de politieke tegenstel-
r^Vich aanmerkelijk verscherpt en
M al een wonder moeten gebeuren,
"'n er nog in slagen de oude coali-
x doen voortbestaan tot de perio-
2 verkiezingen van 1956.
Q:ees en ofschoon in mindere
'f ooi drKortenhorst zijn twee
ra, die wij daartoe op grond van
^persoonlijk gezag in staat hadden
ïht, maar na het falen van de eer-
het welslagen van de laatstge-
temeer twijfelachtig, waar ook
üdsdlen verscherpte tegenstellin-
j «n voor zijn streven belemmerende
sa vormden.
IDANE zaken plegen volgens een
oude zegswijze geen keer te ne-
J men. Niettemin is de verleiding
dom de vraag te stellen of we
ft wat we nü weten (en vooral wat
niet weten) de gang van zaken
sïde zou zijn geweest, wanneer le
Kabinet op 17 Mei eens niet zijn
:2e$i3an afhankelijk had gesteld
i de al-dan-niet aanvaarding van de
mcrhoglng of wanneer 2e de meer-
iïM van het parlement zloh in
•riere mate rekenschap had gege-
van de politieke consequenties van
i* uitspraak.
h bet sombere licht van de huidige
rijst onwillekeurig de vraag of èn
iset èn volksvertegenwoordiging er
?hnds belang niet veel verstandiger
hadden gedaan om tot een verge-
le komen toen dat met een flinke
goede wil nog mogelijk was; liever
t ln een impasse te geraken, waaruit
c andere uitweg mogelijk schijnt dan
rwoegde verkiezingen, waaraan dan
esiom fel-begeerde voordeel van be-
neverlaging wordt opgeofferd.
0EGEGEVEN: dit alles is nakaar
ten en zoals de kaarten thans lig
gen, ziet het ernaar uit, dat het
slandse kiezerscorps vervroegd ter
bus zal tijgen. Dat is de meest-
rschynlijke werkelijkheid, maar we
;?n dat het een harde werkelijkheid
sjn. Niet dat we de politieke strijd
su democratisch staatsbestel zouden
dnuwen als een ongewenst element,
wendeel zelfs. Maar het tijdstip
wop en de omstandigheden waar-
r die strijd wordt ontketend, lijkt
inopportuun en strijdig met het
belang. Het Is niet voor tegen-
ui vatbaar, de de brede basis waar-
cas hoogste regeringsapparaat se-
1952 rustte en die een grote mate
i politieke stabiliteit waarborgde, in
afgelopen Jaren voor ons land en
zegenrijke gevolgen heeft gehad,
evenwicht dreigt nu te worden ver
gaand kan voorspellen hoe de
uixbijnlijk) komende verkiezings
bus zal zijn. De KVP schijnt er hoop-
is verwachtingen va nte koesteren
wnltter van de PvdA, de heer Evert
aeer. gaf nog gisteravond voor de
a de verzekering dat zijn partij eens-
id ter stembus zal trekken. Hoe het
zij: de spanningen zijn ln de laat-
aaanden aanmerkelijk toegenomen
ift lijkt ons uitermate moeilijk, waar
a politieke verschuivingen uitgeslo-
- roeten worden geacht, straks op
van de verkiezingsuitslag te ko-
- tot de samenstelling van een Ka-
dat een even grote mate van
ake rust garandeert als het tot
1 kort zittende Tenzij men het eens
kunnen worden over een zakenka-
k hetgeen by de thans vigerende
-ske verhoudingen niet waarschün-
moet worden geacht.
|riwanneer die uitslag b.v.zou lelden
f te formatie van een rechts Kabinet,
teran dan ook de V.VD. deel zou moe-
e "-tinaken, dan zouden wij het toch
ssjren, dat een zo belangryke volks-
als de P. v. d. A. vertegenwoor-
ln de oppositie zou worden ge-
~-5en. Het gevaar van een verstoring
if arbeidsvrede ls ln dat geval al-
dat denkbeeldig.
Jmelfsprekend is een dergeiyke ont-
^■'-ing ook denkbaar, wanneer de
gingen normaal in 1956 worden
-lift, maar het uitstel van een zo-
executie wil ons uitsluitend als
voordeel voorkomen.
J^astlegging standpunten en verschillen
Bijdragevan mr J. Burger?
(Van onze parlementaire redacteur)
Mr J. A. W. Burger, de fractieleider van de P.v.d.A. in de Tweede Kamer,
zou door de uitvoering van zijn opdracht men zie hiernaast een belang
rijke „bijdrage" kunnen leveren tot de eventuele oplossing van de Kabinets
crisis. Voor die oplossing is nodig politieke toenadering tussen de fractieleider
van de partijen in de Tweede Kamer en de verzoeningspogingen van dr Drees
en dr Kortenhorst hebben er niet toe geleid dat de fractieleiders bij elkaar
kwamen. Mr Burger zal echter wel een programma opstellen als basis voor ver
deze samenwerking van het Kabinet. Om te weten of voor dat program op
redelijke steun in het Parlement valt te rekenen, zal mr Burger de fractielei
ders van de partijen willen polsen. Op die manier komt men dan tot het zoeken
naar een basis van overeenstemming, tot het proberen „zaken te doen", tot
geven en nemen, met of (voorlopig) zonder succes.
Met de verzoeningspogingen van dr Drees en dr Kortenhorst kwam men aan
onderhandelingen tussen de fractieleiders niet toe, al zijn die pogingen waarschijn
lijk wel nuttig geweest voor het scheppen van een betere sfeer om te beginnen
met het confereren tussen de fractieleiders. De poging van mr Burger wordt ook
tijdverlies genoemd, maar zij kan in elk geval het voordeel hebben dat de stand
punten en de verschillen daartussen dnidelijk worden vastgelegd. Dan weet men
waar men aan toe is en in hoeverre men elkaar tegemoet moet trachten te komen.
Goede Wil aanwezig
De opdracht ls verleend aan mr Bur
ger omdat hü ln de Tweede Kamer de
leider is van de grootste party, die
tegen het huurvoorstel heeft gestemd
waardoor de Kabinetscrisis is ontstaan.
De voorzitter van de PvdA, de heer E.
Vermeer, heeft gisteravond in een radio
rede verklaard dat de PvdA bereid blijft
tot samenwerking met de andere par
tyen en hü heeft ook opgemerkt dat men
in een gemengd Kabinet niet in alle op.
zichten zün eigen zin kan doordrijven.
De goede wil ls dus bü de PvdA aanwe
zig, maar dat garandeert niet dat mr
Burger zal slagen, omdat wel eens zou
kunnen biyken dat de PvdA teveel wa
ter in de eigen wyn zou moeten doen.
Trage geschiedenis
Als de poging van mr Burger om die
reden mislukt, zit de zaak weer vast en
als men wil vasthouden aan de samen
werking op brede basis, dan kan de
zaak alleen weer op gang worden ge
bracht door iemand uit de andere par
tyen door iets tegemoet te komen aan
het standpunt van de PvdA. Wat mr
Burger niet kan aanbieden, kan een an
dere vragen.
Misschien lukt het dan nog niet tot
overeenstemming te komen, waarna een
formateur kan worden aangewezen om
tussen de partyen te bemiddelen. Een
langdurige geschiedenis. Met het resul
taat misschien dat tenslotte het gehele
demissionnaire Kabinet terugkeert, of
althans voor het overgrote deel. en dr
Drees weer minister-president wordt.
Maar de zaak kan ook helemaal mis
lukken. Men moet afwachten en vooral
geduld hebben.
Het netelige punt
De kernkwestie waarover voor de
verdere samenwerking moet worden
gesproken, is de huurbelasting. De
PvdA heeft, behalve om zakelijke re
denen, ook tegen de huurverhoging
gestemd omdat zij by huurverhoging
de invoering van een huurbelasting
wenst, opdat de meerdere huurop
brengst niet geheel in de zakken van
de huiseigenaren komt.
De Katholieke minister Witte heeft
daar principieel geen bezwaar tegen
en de KVP-leden in de Eerste Kamer
Laat in de middag zijn gisteren
de eerste haringloggers uit Ijmuiden
vertrokken. De KW 18 u-as de
eerste, die de haven verliet.
zouden desnoods geen bezwaar hebben
tegen een tydelyke huurbelasting.
Maar prof. Romme. de fractieleider
van de KVP in de Tweede Kamer,
ls er volstrekt tegen, evenals de CHl).
AR. WD, KNP, en SGP, omdat huur
belasting neerkomt op aantasting van
particulier eigendom.
De huiseigenaren moeten zorgen voor
behooriyk onderhoud en zy mogen niet
profiteren van de schaarste aan wo
ningen, maar zy hebben recht op de
waardestyging van hun eigendom als
gevolg van de waardedaling van de gul
den in en na de oorlog.
Men kan hier tegenover aanvoeren
dat de mensen, die voor een begrafenis-
polis hebben gespaard, ook geen ver
goeding krügen voor de waardedaling
van de gulden, maar wie zün geld in
obligaties had belegd, verkeert in dezelf
de positie. Dat is een kwestie van geld
belegging. De een heeft zün geld belegd
ln aandelen (die in waarde zyn geste
gen). een ander in obligaties, die naar
verhouding minder waard zyn geworden,
en weer een ander in huizen, waarvan
hy mocht aannemen dat ze als „goede
ren" hun waarde zouden behouden. Tast
men de naoorlogse waarde van „goede
ren" aan (meubilair, perzische tapijten,
een halsketting met diamanten, een ra
dio. een yskast. een machine, een fa
briek enz. enz.) dan tast men de waar
de van particulier eigendom aan.
Aldus in het kort het principiële ar
gument tegen huurbelasting. Dat woog
by de heren Welter en Lenïaire van de
Katholieke Nationale Partij zo zwaar,
dat zy tegen het huurvoorstel stemden
omdat zy niet een Kabinet wilden red
den, waarvan dr Drees had meegedeeld
dat ln zfjn rlohtiynen de huurbelasting
is vermeld.
Het ls voor prof. Romme moeilijk een
heid van alle Katholieken te bereiken
wanneer hy dus een huurbelasting zou
accepteren, waartegen hy echter aller
eerst principiële bezwaren heeft.
Hogere eisen
Voor de voortzetting van de samen
werking op brede basis zal dus de PvdA
bij de reconstructie-poging van mr
Burger niet al te star moeten vasthou
den aan een huurbelasting, want alle
andere partijen zyn er tegen en de
PvdA vertegenwoordigt in de Tweede
Kamer met 30 zetels nog niet een
derde deel van het Nederlandse volk.
Bjj een samenwerking op brede basis
kan men zyn beginselen niet in alle
opzichten doordrijven.
Het zal voor de PvdA moeilijk zijn
van de huurbelasting voetstoots af
stand te doen en daarom zal mr Bur
ger een compromis wensen van „ver-
trouwvol beraad" over het huurbe
leid, maar alle tekenen van de laatste
tijd wijzen er op dat prof. Romme ho
gere eisen zal stellen.
V.V.D.-Kamer fracties
vergaderden
De fracties uit de Tweede en de Eerste
Kamer der Staten-Generaal van de
V.VD hebben gistermiddag vergaderd
met het dageiyks bestuur van de V V D
ter bespreking van de politieke situatie
Verbazing en Teleurstelling
Regering zoekt andere negen
Indonesië heeft geweigerd de twee Britse advocaten Derek Curtis-Ben
nett en Kenneth Richardson, toe te staan Indonesië binnen te komen ter ver
dediging van de Nederalnder Jungschlager. Dit is gisteren te Londen be
kendgemaakt. Dit besluit werd genomen door het Indonesische Hooggerechts
hof, dat vastgesteld heeft, dat „alleen Indonesische burgers gerechtigd zijn in
Indonesië te pleiten, ofschoon uitzonderingen kunnen worden gemaakt voor
Nederlandse advocaten, die in Indonesië verblijf houden en geaccredi
teerd zijn".
strafproces, dat een geheel andere wet-
telyke procedure kent. gaat dus niet op.
De Indonesische verklaring besluit met
de nadruk te leggen op het belang van
het respecteren van de Indonesische
wet. De Nederlandse regering verlangt
niet anders, zy baseert zich op deze wet
bij haar verzoek tot toelating van de
door de beklaagde aangewezen verdedi
ger, en alle politieke argumenten, die
van Indonesische zyde worden aange
voerd. bevestigen slechts het belang van
een neutrale verdediger voor de Neder
landse beklaagden in dit proces.
De Nederlandse regering betreurt diep,
dat onder de politieke spanningen,
waaronder dit proces zich afspeelt,
toepassing van duidelijke wetsbepa
lingen niet mogelyk blijkt te zijn. ZU
kan in de onderhavige weigering
slechts een voortzetting zien van de
pogingen der Indonesische regering
om een deskundige verdediging onmo
gelijk te maken.
De Nederlandse regering zal nagaan,
welke middelen voor haar nog open
staan om de verdediging van de gede
tineerde landgenoten in Indonesië mo
gelijk te maken en verwacht, dat het
strafproces in Djakarta tenminste
wordt uitgesteld tot op de door de be
klaagde gewenste wijze in de verdedi
ging zal kunnen zjjn voorzien".
Het ministerie van Buitenlandse Za
ken te Den Haag deelt mede:
„Met verbazing heeft de Nederlandse
regering kennis genomen van de wei
gering der Indonesische regering om
een visum te verstrekken aan de
Britse verdediger Curtis-Bennett en
zyn Britse medewerker en van de
gronden, die door haar zijn aange
voerd ter motivering van dit besluit.
De Indonesische ambassade te Lon
den, die deze beslissing bekendmaakte,
heeft het nodig gevonden het besluit te
verdedigen met een uitgebreide verkla
ring. De hierin gegeven deels onjuiste
en deels tendentieuze voorstelling van
zaken ls. voor zover terzake doende, door
de Nederlandse regering in talloze nota's
en communiqué's reeds eerder weerlegd
en rechtgezet.
De Indonesische verklaring noemt vele
feiten, waarmede de straf zaak-Jung
schlager geen verband houdt of waar
van het verband juist door het strafpro
ces zou moeten worden aangetoond. De
Nederlandse regering legt dus de volle
nadruk op het belang van een zo zuiver
mogelyk gehouden proces, dat het de
rechter mogelyk moet maken terzake
een onbevooroordeelde uitspraak te
doen.
Een eerste vereiste voor elke strafzaak
is een verdediger ter vrye keuze van de
beklaagde, zoals dit ook is geregeld door
het Indonesische strafprocesrecht.
Artikel 254 van het herzien Indone
sisch reglement bepaalt, dat iedere
beklaagde bevoegd is om zich op de
terechtzitting tc zyner verdediging te
doen bijstaan door een raadsman. In
feite treden overal in Indonesië raads
lieden op van verschillende nationali
teit en al dan niet rechtskundig ge
schoold.
Er bestaat in Indonesië geen wetteiyke
bepaling, die de rechter in staat stelt
een raadsman als zodanig te weige
ren. Terecht heeft de rechter Maeng-
kom zulks reeds eerder erkend.
De vergeiyking. in de Indonesische
toelichting gemaakt met het Bntse
(Ingez. Med.-Adv.)
RITOGE WHITWORTH
veel voordeliger.
'•WSOSWfl. Turfmarkt 1-2-3
Droog en zonnig
Bilt verwacht tot morgenavond
,-v'fI met weinig bewolking
jT *ot matige Oostelyke wind
rV'Wt met plaatseiyk, vooral ln
p Oosten van tiet land nacht-
•Tior?en overdag over het alge-
t- '°?ere temperaturen dan van-
(Opgemaakt te 10 uur) I
27 Mei
4 34 uur; onder: 20.45 uur.
11.00 uur; onder: 0.38 uur.
r; ter te Kotwük te 7.14 en 19 47
■>er bestaat uit 14 pagina's
Twee Friese kinderen
verongelukt
In twee plaatsen in Friesland is gis
teren een kind door een ongeluk om het
leven gekomen. Beide malen betrof het
een dochtertje van een familie Postma.
Het 6-jarige dochtertje van de familie
Postma te Irnsum werd gisterochtend
even voor 12 uur aangereden door een
autobus met ouden van dagen, die uit
de richting Leeuwarden kwam aanrij
den. Het meisje was onderweg van school
naar huis en lette niet op het verkeer.
Het kind ls ter plaatse overleden.
Gistermiddag omstreeks 5 uur raakte
het 4-jarige dochtertje van de familie
Postma te Houtigehagc by net spelen in
het water van de Parkwijk, die achter
de ouderlijke woning loopt. De ouders
hadden de vermissing van het kind vrü
spoedig opgemerkt. Toen de moeder
kwam kijken zag zy het meisje in het
water drijven Zy sprong gekleed te wa.
ter. maar kon het kind "liet meer red
den. De levensgeesten bleken al ge
weken te zyn.
Reconstructie-
opdracht aan
mr J. A. W. Burger
Het Kabinet der Koningin deelt
mede:
Hare Majesteit de Koningin heeft
gisteravond ten paleize Soestdijk
mr A. W. Burger ontvangen en
hem opdracht gegeven tot recon
structie van het Kabinet.
De heer Burger heeft H.M. ver
zocht de opdracht in beraad te
mogen houden.
E Indonesische regering heeft ge
weigerd een visum te verlenen aan
de Britse rechtgeleerde, mr Curtis
Bennett, die door de Nederlandse rege
ring was aangezocht de verdediging op
zich te nemen van Jungschlager en
Smits, die In Djakarta terecht staan op
beschuldiging van tegen de Indonesische
staat gerichte actie.
wy kunnen ons niet anders voorstel
len dan dat dit besluit niet alleen :n
ons land nog meerdere twyfel zal ver
wekken omtrent de toch reeds twyfel-
achtige reputatie ten aanzien van de
rechtsstaat, die Indonesië pretendeert te
zün. maar ook in internationale rechts
kringen hevige verontwaardiging zal
oproepen.
In dit verband zy er allereerst aan
herinnerd hoe de Nederlandse regering
by herhaling op het hoogste niveau
heeft geprotesteerd tegen de volgens
Internationale rechtsbegrippen onver-
draagiyk-langdurig uitgestelde berech
ting van Nederlandse onderdanen en de
onmenselyke behandeling waaraan zü
tijdens hun detentie hebben blootge
staan.
De publicatie van de by zonderheden
dienaangaande, inclusief de onderdom
peling in een sindsdien gedempte
vyver. teneinde de verdachten tot een
bekentenis te dwingen, ligt by alle van
rechtsbegrip doordrongen lezers nog te
vers in de herinnering dan dat het nodig
zou zyn ze te herhalen.
Nog fris ln de gedaohte ligt bovendien
het relaas omtrent de geheimzinnige
vlucht van de Nederlandse advocaat mr
Bouman, die nadat hem van officiële
Indonesische züde waarborgen waren
geweigerd ter verzekering van zün per-
sooniyke veiligheid op clandestiene
wüze het land verliet, omdat hem ter
kennis was gebracht, dat een aanslag op
zyn leven was beraamd.
Typerend voor de toestanden ln de
(zich noemende) Indonesische ..rechts
staat" is voorts het feit, dat ook Je
Indonesische advocate, mr Razak, naar
thans gevoegiyk mag worden aangeno
men, om redenen van ïyfsbehoud, zich
van de zaak-Jungschl&ger distancieerde.
DOOR de Britse Jurist Curtis Bennett
te verzoeken zich met die verdedi
ging te belasten, deed de Neder
landse regering onzes inziens een laatste,
welhaast vertwijfelde poging om inter
nationaal de aandacht te vestigen op de
schromeiyke tekortkomingen der Indo
nesische rechtsspraak.
Immers, de zaak van het Recht is geen
aangelegenheid van uitsluitend Neder
land en Indonesië, zoals de DJakartaanse
regering het thans ln de motivering van
haar besluit tracht voor te stellen. Door
de Britse raadsman te verhinderen de
belangen van Jungschlëger c.s. te be
hartigen, laadt zü eens te meer .ie
ernstige schyn op zich het licht der
openbaarheid te schuwen Dat ls een
hoogst bedenkelijk verschünsel, te enen
male onverenigbaar met het democrati
sche beginsel, op grond waarvan Indo
nesië haar nationale onafhankeiykheld
vroeg en verkreeg.
Souvereinltelt geeft rechten, maar
óók verplichtingen.
In de eerste plaats de plicht om het
Recht te handhaven.
Het valt moeiiyk te geloven, dat
Djakarta die plicht verstaat
Communisten roeren zich
Frankrijk lieden zonder kranten
Ook zeelieden in staking
Er 7al vandaag geen enkel dagblad in
Frankrijk verschijnen. Dat heeft de
Communistische vakbond, de C.G.T.
j verordonneerd, een organisatie, waar.
by vrijwel alle typografen en druk
kers in de krantenbedrijven ryn aange
sloten. De oorzaak van de staking schuilt
niet in een Inonconflict. Die reden hangt
samen met een interpellatie, die door
liet Kamerlid Moisan vandaag in het
parlement wordt gehouden en waarbij de
regering zal worden verzocht te onder
zoeken of er geen einde kan worden ge
maakt aan de monopolie-positie, die de
1 C.G.T. in de dagbladbedrijven inneemt.
Die positie dateert al uit de tijd, dat
de arbeiders zich voor het ?erst begon-
I non te organiseren en 'oen was de
C.G T de enige vakbond di? hun be-
j langen kon verdedigen Latei zyn er
ook andere Socialistische Christeiyke
en onafhankelijke - vakverenigingen
bijgekomen, maar die wist de C.G.T. tot
I dusverre uit de drukkeriibedrüven te
weren: 95 procent van het technisch
personeel is nog altyd verplicht by de
C.G.T (die, zoals reeds gezegd onder
Communistische contróle staat) aange
sloten te biyven Tegen deze dwang richt
zich de Interpellatie van Moisan. die
op haar beurt dus weer de stakings-
proclamatie heeft uitgelokt.
Een aantal chauffeurs van Pa-
rüse autobussen heeft Woensdag 24 uur
gestaakt ter ondersteuning van loon
eisen, waardoor ongeveer een derde van
het totaal aantal autobussen ln de stad
niet reed De staking was uitgeroepen
door het algemene vakverbond dat on
der Communistische leiding staat De So.
clallstlsche en de onafhankelijke vak
verenigingen ondersteunden de staking
niet.
Het Franse algemene vakverbond
CGT heeft voor heden. Donderdag,
een z e e I i e d e n staking van 24 uur te
Le Havre uitgeroepen om eisen tot
loonsverhoging en verkorting van de
werktyden kracht bij te zetten De sta-
klngsoproep wordt niet door de Socialis
tische en Rooms-Katholieke bonden ge
steund. al onderschrüven deze wel de
eisen.
