DE KASTANJE
ZWART EN WIT
VOOR DE JEUGD
inde Natuur
D
Ons kort verhaal
DOOR PAUL TABORI
ONS KNUTSELHOEKJE
door JÖRGEN CLEVIN
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 7 MEI - PAGINA 3
Kijkjes
p KASTANJE Is uitgelopen! Het
mag dan met het voorjaar niet
willen vlotten, en de arme Lente-
i mae dan temidden van de
die ril om zich heen heeft
X*taid zitten kleumen, bitter be-
iSm als nj zich voelt bil het ulttoiy.
warme zonneschil n de kas tan.
u «t door! Dat moet hU wel. want
to tod» al achter op zlln tyd-
vhema en wil hit met de Pinkster -
1 L-en in zUn oude glorie staan van
Sw bloesem in fris zomergroen,
i in mag hij wd voortmaken,
i weken lang hebben zlln knoppen
tom glimmende kleverige schubben
(•fsloten gehouden, waarbinnen het
L, bladweefsel besohut zat tegen de
Le atmosfeer, erfenis van de winter.
L al is hij met groot verlof, zich
SS wel degelijk laat gelden. We be
hoeven maar naar onze tuin te zien.
om aan de weet te komen, hoe groot
i jjjn invloed nog is.
i zeker de bolgewassen staan er
nrachU" bij maar zll hadden ook heel
int voor op de vaste planten. De pri
mula's hebben Iedere morgen wLtbe-
riipte randen aan hun bladeren, maar
de dieppaarse en gele bloemen, waar
mee ze al behoorden te prijken, laten
oo ach wachten En al hameren de
merels met wilde IJver ln de oude tuin.
bladeren het is toch maar "n bevroren
i pond waarin ze op zoek naar wormen
Jn ritnaalden. staan te spitten.
De prunus, de appel, de peer. de
sering de kerrya. zll alle doen nog
hng niet mee aan het voorjaarsfeest.
De chaenomeles (Japanse kwee) alleen
laat iets van vermllloenrood doorsche
meren in zijn nog gesloten knoppen,
terwijl de krentenboompjes. de glorie
van tuin, park en bosrand, zich nog
led verder hebben durven wagen,
nnt hun beigebruine blaadjes zijn
flink uitgeschoven, al hebben ook hun
bloesemknoppen de deuren gesloten.
Dicht laten! Niet openen vóór de wind
definitief Zuid is geworden en heeft
opgehouden met stuivertje wisselen
pasen Noord en Oost.
En de kastanje dan? Kan die het
nsico van schrale Oostenwind en
nachtvorst dan wel nemen?
Nou Ja. de kastanje! Die oude knaap
met z'n oersterke gegroefde stam.
heeft gedacht: Wat kan mij nog over
komen.; ik heb al zoveel miserabele
voorjaren over mijn kruin laten gaan
en altijd is het op z'n pootjes terecht
gekomen. Laat mli maar m'n gang
gaan. Vooruit, open de luiken!"
TOEN gingen ze open. In elke don
kerbruine knop kwam een barst,
er schoof een witte punt uit en
a! die witte punten, een hele kroon
vol met lichte sterren, hief de boom
in een wijd gebaar van honderden
kromme takken omhoog en zo kregen
de knoppen de schaarse zonnewarmte
en het licht uit de eerste hand.
Het Chinese klokje liet zich niet
onbetuigd, zeker niet. Als een gele
vlam sloeg zfjn bloesem uit de kleur
loosheid van parkrand en talud en ook
de ribes met sterk gemende roze en
rode bloesem trossen, wilde niet ach
terblijven. maar de vaart, die de
kastanje er achter zette, nee, daar
tegen moesten zij het afleggen. Ook
zijn geweldige groeikracht konden zij
niet bijhouden.
Inderdaad, de groeikradht van een
kastanje 16 groot. Iedereen kan zich
daarvan overtuigen door een paar tak
ken in een vaas te zetten. Afgesneden
van hun stam. van hun voedselbron
dus. zijn ze zelfs in staat de beschou
wer het volledige uitschuiven en ont
luiken van hun knoppen te laten vol
gen. Wie daar aandacht voor heeft,
kan dan het prachtige modelé be
wonderen van zo'n grusbrume tak. die
niet een dood stuk hout is. maar
waaraan allerlei is op te merken. Daar
ls de fijne stippeling. die het gladde
bruin verlevendigt, daar zijn ook de
eigenaardige plekjes aan de tak,
schlldvormig en lichtgroen of bruin
van kleur, die doen denken aan de
onderkant van een paardenhoef met
hoefnagelgaten en al. Zou de bijnaam
.paardenkastanjeook hiermee ver
band houden?
Die sohildvormige plekjes zijn litte
kens. ontstaan door het afbreken van
bladstelen in de afgelopen herfst, de
bladstelen die de kinderen wel als
brillen op hun neus zetten. De fyne
gaatjes zijn dan de uiteinden van de
kanalen, die binnen in de tak het voed
sel moesten vervoeren.
Wie er liefhebberij ln heeft, eens op
zo'n tak te zitten turen zal nóg een
soort litteken kunnen ontdekken,
maar die zvjn ringvormig. Ze zien eruit
alsof op die plekken een sterke draad
heel stijf om de tak ls gesnoerd. Dat
ls natuurlllk niet zo. Deze littekens
zijn ontstaan door het loslaten van
de knopschubben. die na het uitschui
ven van de Jonge blaadjes geen dienst
meer doen en afvallen. De lichtgroene
blaadjes, die zich als kleine handen,
open vouwen hebben zich ongemerkt
gestrekt; een heel leger van kleine
figuurtjes. dJe het licht zoeken.
's Avonds staat de grote boom don
ker en scherp getekend met de sil
houetten van die duizenden blaadjes,
tegen de blauw-groene klaarte van de
hemel waarin een matte maansikkel
driift.
Maar 's morgens in de vroegte, als
de slapende tuin snel uit ziin verstij
ving tot het leven komt en de merel
zidh de kou uit de veren schudt,
's morgens staat de boom er met zijn
ontelbare glanzende blaadles en blad
knoppen. die duizendvoudig het Jonge
licht weerkaatsen
Totdat plotseling, op die ene echte
warme lentedag, waar we allemaal
naar snakken, de gedachteloze voorbij
ganger verbaasd opkijkt:
„Héé! de kastanje is groen!"
SJOUKE VAN DER ZEE.
Dit ls een geschiedenis, die zich ln
Midden Amerika afspeelde. Zij handelt
dus over revolutie en politieke samen
zweringen. De naam van de republiek,
waar deze historie plaats vond. ben
ik vergeten, doch dat is van weinig be
lang. Waar het op aankomt, ziin de
gebruikelijke ingrediënten; een dicta
tor en een groep samenzweerders. De
staatsgreep liep cp niets uit en de lei
ders van de rebellen werden gearres
teerd. Maar zij waren zó voorzichtig en
zó handig te werk gegaan, dat hun
subversieve activiteiten niet bewezen
konden worden. En zelfs de dictator
vond het een te groot risico om hen
zonder vorm van bewijs te veroordelen.
(Deze geschiedenis dateert overigens
uit de tijd. vóórdat massa-processen
en bekentenissen - aan - de - lopende -
band waren uitgevonden). De stem
ming van de bevolking was onzeker en
het zou voor de dictator gevaarlijk zijn
geweest een zo volkomen ongrond
wettelijke stap te doen. Hij moest de
gevangenen dan ook wel hun vrijheid
hergeven.
Er was echter één man, tegen wie
onomstotelijke bewijzen waren verkre
gen. Men had zijn woning doorzocht
en daarbij ontwerpen voor affiches en
proclamaties gevonden. Pedrillo Go
mez. de gearresteerde, kon het niet
ontkennen. De prononciamentos, die
natuurlijk begonnen met de uitroep
„Kameraden1" en eindigden met de
woorden „Dood aan de tiran!", duid
den onmiskenbaar op een poging tot
omverwerpen van het bestaande re
giem en een propageren van een ge
welddadige revolutie.
Pedrillo Gomez was verloren. De
Krijgsraad, die samengesteld was uit
heldhaftig uitziende generaals, wier
uniformen schuil gingen onder brede
rijen blinkende onderscheidingsteke
nen, besteedde weinig tijd aan deze
zaak. De aanklacht was duidelijk, het
bewijs gemakkelijk te leveren en de
publieke opinie kon moeilijk protest
aantekenen
Wilt U soms nog iets opmerken
voordat het vonnis geveld zal worden?
Niets.
De voorzitter verrees uit zijn zetel.
De anderen volgden zijn voorbeeld. Zij
trokken zich terug ln de raadskamer.
Binnen de tien minuten waren zij
weer terug. Het was slechts een forma
liteit geweest. Hun beraadslagingen
waren waarschijnlijk bedoeld geweest
als een soort excuus om zich even te
verfrissen met enkele glazen tequila.
Toen het Hof weer zijn zetels had
ingenomen, werd het vonnis uitgespro
ken. Pedrillo zou bij het ochtendgloren
de kogel krijgen.
U heeft het vonnis begrepen?
Ja.
Ik behoef er nog slechts één ding
aan toe te voegen: het zal reeds mor
genochtend ten uitvoer worden ge
bracht.
Dat geloof ik niet.
De generaal was verbijsterd, maar
Pedrillo Gomez ging onverstoorbaar
verder:
Volgens hoofdstuk honderd en
negen, paragraaf vijf van de Grond
wet hebben alle wegens politieke mis
daden ter dood veroordeelden het
recht om eventueel te verzoeken het
lot te mogen trekken. Als zy de witte
bal trekken, moet de doodstraf veran
derd worden in levenslange gevange
nisstraf. Ik verzoek dat dit grondwet
telijk recht mij verleend zal worden.
De president van de Krijgsraad keek
eerst naar de links van hem gezeten
mede-rechters, toen naar zijn rechter
buren. Hij ontmoette slechts hoogst
verbaasde, machteloze blikken. De ge
neraal had er geen idee van wat te
zeggen.
Het Hof zal zich ten tweede male
ln raadskamer terugtrekken, merkte
hij tenslotte wrang op.
Grote, rijk geornamenteerde zetels
werden verschoven, de leden van het
Hof verlieten de zaal. Pedrillo Gomez
bleef alleen achter. Hi) zat op een
houten bank, geflankeerd door twee
met op scherp staande geweren bewa
pende soldaten.
Het was een wonderschone lentedag.
Het zachte ruisen van de San Dlego
Rivier drong door de wijd openstaande
vensters naar binnen. Het water
stroomde door een diep ravijn, vlak
langs het Ministerie van Oorlog, dat
op een rotsachtige heuvel was ge
bouwd. Pedrillo Gomez wachtte volko
men kalm op zijn lot.
Plotseling ging een deur open. Een
man loerde naar binnen.
Het was de wapenhandelaar, die de
geweren en bommen voor de revolutie
had geleverd. Hij sprak Engels, zodat
de bewakers hem niet zouden kun
nen verstaan.
Gomez, je bent een verloren man.
Ik heb de beraadslagingen van het
Hof afgeluisterd. De generaals besloten
twee zwarte balletjes in de bus te
doen.
Pedrillo Gomez keek op. dacht enke
le ogenblikken na en knikte toen te
vreden. De bewakers schreeuwden naar
de indringer dat hij spoorslags moest
verdwijnen; het was verboden met de
gevangene te spreken. De deur werd
daarop zacht gesloten.
Enkele ogenblikken later kwam het
Hof wederom binnen. De voorzitter
droeg een grote bus.
Het Hof heeft het grondwettelijk
verzoek van veroordeelde Ingewilligd,
verklaarde de voorzitter plechtstatig.
U kunt het lot trekken.
Pedrillo Gomez liep op de tafel van
de rechters toe, stak zijn hemd ln de
bus. trok een balletje en wierp het
toen sneller dan een bliksemschicht
uit het open venster in de snel stro
mende San Dlego Rivier.
Wat haalt nu ln Uw hoofd?,
brulde de voorzitter hem toe.
Niets. Ik gooide een van de balle
tjes weg.
Hoe durft U? Hoe kunnen we nu
uitmaken of U het zwarte of witte
heeft getrokken?
Dat ls doodeenvoudig. Kijkt U
maar welk balletje ln de bus ls aohter
gebleven. Als het 't zwarte ls. moet ik
wel het witte hebben getrokken.
De leden van de Krijgsraad staar
den elkaar stomverbaasd aan.
Pedrillo Gomez grinnikte. HU waa
onkwetsbaar.
RAADSELS voor alle om uit te kie
zen; de groteren dl16 jaar), vijf,
de kleineren (7—11 jaar), drie goede
oplossingen. Naam, leeftijd en adres
onder de goede oplossingen. Op de en
veloppe de aanduiding: „Raadsels".
Inzenden naar Bureau Leldsch Dag
blad, of naar Wasstraat 5, tot uiterlijk
Dinsdagmorgen 9 uur.
L (Ingezonden door Petra Herwey-
er). Kruiswoordraadsel. Telt voor twee
goede oplossingen.
Horizontaal:
1. openbare verkoopplaats
6. meisjesnaam
voormalig Nederlands eiland
10. wild
|2- pers. voornaamwoord
14. tweeklank
j®- vragend bijwoord
1. aarzelend
onbepaald voornaamwoord
15. trekdier
lengtemaat
22. tochtje
24. profeet
lichaamsdeel
Europees gebergte
Verticaal;
2. schip
2 omgekeerde titel
voertuig
struik ln de duinen
bestaat uit twee delen
geloofsrichting
groente
typisch bouwwerk voor Nederland
in het landschap.
5. vlees
telwoord
)a i Italiaans)
ouderwetse maat
speelgoed
achting
voorzetsel
n 'Ingezonden door Jan Wortman)
Wat vindt men midden ln Amerika
Australië
'Ingezonden door Bram Marks)
ia l>en een dierenverblijfDlaats van
le,ters. l. 8 2. 6, 5. 10. vindt men
J^we; 4, 8 9, 7, raam; 3, 6 voeg-
IV. (Ingezonden door Willie Riet
kerken)
Mijn eerste is niet erg werkzaam,
mijn tweede is een rivier ln Neder
land, mijn derde een vrucht (zonder
staart), mijn vierde een akker, myn
geheel iets. waar kinderen graag naar
toe willen.
V. (Ingezonden door Marjon van
Randwijk)
Verborgen bloemen en bomen.
1. Annemane. riep je? 2. Hij bereikt
vast wel wat in het leven. 3. Hij zei,
dat die Franse nar Cissasca heette. 4.
An Jerses kon op school het beste
zingen.
VI. (Ingezonden door Dirk slothou
wer)
Op de kruisjes komt van boven naar
beneden een plaats in Frankrijk te
staan.
1. x 1. planeet
2. x 2. dier (meerv.)
3. x 3. sieraad
4. x 4 meisjesnaam
5. x 5. plaats in Noord-Holland
6. x 6. hetzelfde
7. x 7 grondsoort
8. x 8. plaats in België
9. x 9 slot
VII. (Ingezonden door Dlkkle Spie
renburg)
Welk dier is altijd thuis?
OPLOSSINGEN van de raadsels uit
het vorige nummer:
I. 1. tak; 2. Ada; 3. kater; 4. Ede; 5.
reder; 6. Epe; 7 reeks; 8. kav (vak); 9.
s.v.p.
II. 1. lam; 2. hond; 3. ezel; 4. egel.
III. mishandeling.
IV. lam, pion, lampion.
V. Deventer, teder, vent.
VI. sabel. Abel, bel. el.
VII aap. lap, sap, pap, map, kap.
VIII. Frans Hals. 1. Fred; 2 rede; 3.
Alle; 4. neen; 5. span; 6. hier; 7. aard;
8. leeg; 9 spek.
Beste raadselniohtjes en -neefjes.
Wat, hebben we geboft met het weer
vorige week: dat was nu eens een
kleine voorbode van de zomer! Ook het
weer met het bloemencorso was echt
wel mooi. hoewel op het laatst af en
toe een regenbuitje begon te vallen
Ik ben benieuwd uit de briefjes te
horen, of er nog velen van jullie
naar toe geweest zijn. en of jullie er
van genoten hebben. Eigenlijk behoef ik
't laatste niet te vragen. Ik denk dat de
meeste van Jullie in ieder geval wel
van het zonnige weer genoten hebben.
Denken jullie weer aan 't nieuwe
adres; daar moeten jullie misschien
nog een beetje aan wennen.
Ook de afgelopen week bracht een
feestdag: de Nationale Bevrijdings
dag. Al zullen velen van jullie zich
niet veel van de oorlog herinneren.
Jullie hebben er genoeg over gehoord
om te weten wat die dag voor ons
volwassenen betekent.
Ik hoop, dat jullie feestelijk hebber
deelgenomen aan kinderwedstrijden o'
buurtfeesten Daar hoor ik natuurlij)
graag over!
Hanna Gorter De postzegels heb
ik gevonden, bedankt Nu ls het weer
in orde
Rinekeen Anneke Blóte. Wal
heeft Anneke een afstand afgelegd.
en nu hangt er dus een mooie medaille
boven je bed! En ik merk wel. dat de
middag in de Stadsgehoorzaal ook de
moeite waard was!
Kees de Wolf. Zo icrijg je al jong
verstand van scooters. Het was een
vuil werkje, maar je vond het toch wel
fijn om te doen!
Arienne d e Jong. Ondanks het
buiten spelen heb je gelukkig toch
nog tijd gevonden te schril ven!
Jannie van Veen. Ja. het was
wel een bof. dat het net op een paar
belangrijke dagen mooi weer was! Ik
begrijp, dat je van het corso genoten
hebt.
Bram Marks. Ja. voor jou bracht
de vorige krant een extra verrassing.
Inderdaad zijn bij raadsel 1 van ver
leden week enige kruisjes te weinig af
gedrukt. bü de nrs 3 4 en 5. Toch ben
je er goed uitgekomen gelukkig. Tot
slot bedankt voor je raadsel.
Elsje Mattaar. Wat een prach
tige plaats hadden Jullie met het. corso
Je was er zeker al vroeg! Nee ik
was er niet. al had lk het ook graag
gezien.
Marjon van Randwijk. Nu. Je
loopt heel wat af deze tijd! Nu maar
hopen, dat het met de tweede mars
ook goed weer is Je verwent me weer
met raadsels hartelijk dank er voor!
Robby van Wee se 1. Ja. ik vind
het ook een erg mooi rapport! Jam
mer alleen van sdhrilven: maar veel
oefenen! Maar op de rest kun je trots
zijn.
Janneke Ko uw e n. Ja. voor deze
rit ls mooi weer wel nodig! Ik ben
benieuwd, hoe het ging.
Lenie Susan. Ik ben benieuwd,
over je rapport te horen, hoe was het?
Nelly Heemskerk. Wat een
gezellige lange brief. Je hebt op Ko
ninginnedag heel wat dingen afge
werkt! En dan alles met dat heerlijke
weer. Nee. ik ben niet naar het corso
geweest, maar lk hoorde en las hoe
mooi het was. Je bent nog verwend
door Je Vader ook! Ja. ik ben be
nieuwd naar je rapport en naar Je
boek! Je tekening ls erg leuk.
Figuur 1 laat een windwijzer zien Hij bestaat uit een car-
tonnen pijl, die op een kurk is gezet, waarin een gleui is
gesneden. Het geheel wordt met een speld op het uiteinde
bijv. van een bezemsteel bevestigd. Teneinde de pijl gemak
kelijker te doen draaien, wordt een gladde knoop tussen de
kurk en de bezemsteel aangebracht.
No, 2 is een on
derwaterlamp.
Ze bestaat uit
een jampot met
schroefdeksel,
waarin een ge
wone zaklan
taren en enige
stenen worden
gedaan. Aldus
kan men ze on
der water doen
schijnen.
Knip deze auto uit of teken ze na en probeer hem
in elkaar te zetten Ie zult merken dat je daarbij
geen lijm nodig hebt. Op de plaatsen, waar twee
smalle streepjes dicht bij elkaar staan, maak je
een kleine inkeping, waar een lipje in past.
Vouw uitsluitend langs de stippellijnen.
Om deze waszak te maken heb je een
recht stuk goed nodig van 1 meter l
lengte en 60 centimeter breedte. Naai
JV de lap achter in het midden tezamen igysrij
en laat 5 centimeter van de onder-
X kant een sleuf ter lengte van 20 een- ^|M|]
X timeter. De onderste twee hoeken
X worden afgerond voordat je de bene-
denzoom stikt. De zak wordt aan de
bovenkant ingerimpeld, twee zakken
I met bontkleurige garnering worden
I erop genaaid De kop ter grootte van
I I een schoteltje wordt met lapjes of verf
I J/ bewerkt, zodat het een gezicht wordt
Vul de kop op met watten en zet hem
J een puntmuts op. Om de hals maak Je
oen harlekijnkraag ter grootte van 5
- - bij 25 centimeter. Aan de rugzijde
wordt een bandje voor het ophangen
aangebracht.
De voeten zijn 3 c.m. breed en 6 c.m.
lang, de benen 5 c.m. Vul ze op met
watten en naai een rozetje op Iedere
voet
W1111 e R1 t k e r k e n. Ja. Je hoort
nu dus voortaan bij de groteren. Har
telijk gefeliciteerd met Je verjaardag
en een fijne dag toegewenst! Ja, dat
waren Inderdaad heel wat wagens ln
het corso. Het was een drukbezette
dag, met alles, wat Je wilde zien. Hoe
ging de bruggetooht? Hartelijk dank
voor Je raadsel. Ja. ik bewaar Je brief
je".
Bennie Olivier. Ala de kinde
ren groter worden kunnen Moeder en
Vader weer gemakkelilker met Jullie
uit. En het bloemencorso komt ge
lukkig elk Jaar weer terug. Over het
slot van je brief hoor lk volgende keer
nog weL
Bram Lagaa. Zo !s het meestal:
als Je nergens op rekent, komt Juist
onverwachts de verrassing Nu ben lk
ook benieuwd naar le boek.
Jeannetje Oosterhuis. Harte
lijk dank voor Je raadsel.
Piet Spierenburg. Er waren
dus heel wat grappige voorstellingen ln
het corso verwerkt! Hartelllk dank
voor Je raadsels.
T rudy de Wolf. Wat fün, dat je
het bloemencorso zag! Ik genoot er
alleen maar van door de krant. Je
begrijpt wel. waardoor lk geen tijd er
voor had. Je vader kreeg veel moois.
Antoon Slothouwer. Gefelici
teerd met je medaille; die was wél-
verdiend.
Jaapje Lagas. Nu. jy zult ook
wel een beetje meegenieten van het
boek van Bram.
Cor van der Graaf. Je hulp kon
dus Zaterdagmorgen bes: gebruikt
worden. Fyn, dat Je zo genoten hebt
van het corso; nee. ik ben er niet ge
weest.
Plet van Schalk, ja. oen m
verhuisd. Denk aan het veranderd#
hulsnummer. Nee lk had nu geen tyd
voor het bloemencorso midden ln de
verhuisdrukte. Maar ik zag wel alle
mooie foto's uit de krant.
Robbie de Wit. Dus maar flink
aan het rekenen deze maanden, dan
haal je dat puntje wel weer in. Zet
Je leeftyd er steeds by.
Ferdinand Bouter. Het ls een
newiyk gevoel, om op je verjaardag
wakker te worden, nietwaar? Je kreeg
leuke cadeautjes en kunt weer spelen
en schrijven.
Riekje v. d. Pluym. Gelukkig
weer goede berichten. Het ls heeriyk,
dat je nu weer gewoon Je gang kunt
gaan. Het weer moet nog wat warmer
worden, vind je niet?
Bleonora Lambrechta - Be
dankt voor je gezellige voorjaars-om-
1 ijs ting van je brief. Ik houd van zo'n
len te-stemming.
Rla Post. Ik begrijp, dat by zo'n
berg huiswerk de raadselbrietf er by
inschoot. En heb Je nergens meer last
van met dat harde werken? Wat een
bof, dat jy nu zo lekker mee kon ry-
den naar het bloemencorso. Je hebt
genoten. Houd Je taal deze weken met
al het werk.
Olga Derks. Wel zielig, hè. dat
zo'n kalfje meteen van de Moeder ge-
schelden wordt. Zo leef jy al weer
naar een feestdag toe: het Lentefeest
op Hemelvaartsdag Heeriyk om daar
aan mee te doen. Prettig dat je weer
een echte vriendin hebt Heb Je nog
wel briefwisseling met je anders
vriendin ln Canada?
Ik ben aan het eind Nu. Jullie weer.
Tot volgende week.
Allen harteiyk gegroet door Jullie
Raadseltante.
Mevrouw M. J. BOTERENBROOD
