LEIDSCH
DAGBLAD
Nationale Bevrijdingsherdenking
or Hotel ,De Wereld' Wageningen)
West-Duitsland onafhankelijke staat
WEERBERICHT
na tienjarige bezetting
py, Jaargang
VRIJDAG 6 MEI 19S5
No. 28517
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal; f. 2.15 per maand; f. 0.50 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Een dag van vreugde
lOi
Zware A-bom in
Nevada ontploft
Tweemaal zo sterk als die
Hirosjima verwoestte
Op het Amerikaanse proefterrein in de
staat Nevada is Donderdas de grootste
atoomproef van de huidige serie ge
houden. Op een 150 meter hoge toren
werd een atoomwapen tot ontploffing
gebracht, dat tweemaal zo sterk was
als de bom. die in 1945 Hirosjima ver
woestte.
Aan de voet van de toren was een
dorp gebouwd, dat de bijnaam „ver
doemde stad" had gekregen, om de uit
werking van de ontploffing op ver
schillende soorten gebouwen, materiaal
voedsel en schuilplaatsen na te gaan.
De proefneming werd bijgewoond door
2000 personen.
De liohtflitst van de ontploffing, die
kort voor het aanbreken van de dag werd
veroorzaakt, verlichtte gedurende 25
seconden Las Vegas, dat op een afstand
van 120 km van het proefterrein ligt. Een
ogenblik was het licht zelfs helderder
dan zonlicht.
Dicht bij de toren, op een afstand van
slechts twee kilometer be/ond zich een
groep van dertien vrijwilligers (twaalf
officieren en een instructeur van het
legen in een twee meter diepe loop
graaf.
Gratiebesluit
afgekondigd
Vandaag treedt het besluit in werking,
waarbij gratie wordt verleend aan alle
veroordeelden, wier vonnis vóór 6 Mei
1955 in kracht van gewijsde is gegaan
ter zake van vóór 1 Februari 1955 ge
pleegde delicten. De gratie is uitsluitend
van toepassing op geldboeten en tijde
lijke vrijheidsstraffen.
Geldboeten van f. 25 en minder wor
den geheel kwijtgescholden, boeten tot
en met f.100 worden met f.25 vermin
derd en van boeten bov--> de f 100 wordt
eer- rierde gedeelte kwijtgescholden
Straffen van 14 dagen en minder wor
den geheel kwijtgescholden en alle
1 dere straffen worden met een vierde
gedeelte verminderd echter met
minimum van 14 dagen en een maxi
mum van 9 maanden.
Prinsessen en Foulkes
op Keukenhof
Nadat generaal Foulkes Woens
dag een bezoek aan Keukenhof had
gebracht, zijn gisterochtend om
8 uur de prinsessen Beatrix, Irene
en Margriet met enkele vriendin
nen voor een bezoek aan de ten
toonstelling aldaar aangekomen.
Des avonds om 7 uur reden 40
bussen voor met militairen, dne in
Wapeningen hadden gedefileerd.
Overigens was er op Keukenhof
gisteren veel buitenlands bezoek.
Gelukwensen van generaals
De Amerikaanse ambassadeur H.
Freeman Matthews en drie vooraan
staande Amerikaanse generaals hebben
zich in een bijzondere boodschap ge
richt tot het Nederlandse volk. waarbij
zij hun gelukwensen aanbieden ter ge
legenheid van de tiende herdenking van
de bevrijding van Nederland.
De generaals, die elk een belangrijk
aandeel hebben gehad in de bevrijding,
zijn generaal Matthew B. Ridgway,
staf-chef; generaal Maxwell Taylor, be
velhebber van het commando van de
V S. en de V.N. in het Verre Oosten en
luitenant-generaal James Gavin, waar
nemend chef-staf voor plannen en ope
raties.
leien naties vormden symbool
van eenheid
(Speciale berichtgeving)
„Landgenoten, het is vandaag een dag van vreugde!".
Helder klonk Koningin Juliana's stem over het kleine plein voor
ïd „De Wereld" in Wageningen. Hoog torenden hagelwitte wolken
na de sobere gevel, de wind speelt met de banieren, die afhingen
na de huizen, met de vlaggen van de zeven verbonden naties die zo
bt voor de eretribune gehesen waren.
Een dag van vreugde: dat trilde door in de stem van Koningin
tüana, toen zij hier, vergezeld door Prins Bemhard en de vier Prin-
sa, op historische grond de nationale herdenking van de bevrijding
iidde met de woorden, die stroomden naar het hart van het Neder-
sL«e volk, in alle delen van het land.
Een daq van vreugde: het bevrijdingsvuur, ontstoken naast het
mijdingsbeeld, getuigde daarvan. Vreugde tintelde in de lucht rond
té dit kleine plein, waar behalve tientallen autoriteiten inwoners
ïsden van 300 Nederlandse gemeenten.
Stfwid glinsterend in de muziekin-
ascten van de detachementen van
■o landen die stram voorbij mar-
Krden in het grote bevrijdingsdéfilé,
glimmende helmen van de Ameri
ka, in de trommels van de met pan-
Men getooide Britse tamboers, in de
■edels van de landen die samen stre
kt Nederland. vaandels nu voorbij
zien als symbool van eenheid die
m de strijd.
nlngen-hotel „De Wereld." Magi-
"J klanken voor héél Nederland, nauw
*x:den met de troepen die onze be-
ï«s werden en voor wie zoals de Ko-
-ic Bet zeide tot generaal Foulkes.
"wemmandant van het Canadese 1ste
^wps, een groots monument van
«warheid ls opgericht in onze har-
Titdaar dat op deze tiende herden-
mM* van de bevrijding naast de
nn de Koningin, de nationale her-
culmineerde in een parade en
p?.0*5 défilé van detachementen
"1Canada. Frankrijk, Luxem-
J"'*het Ver. Koninkrijk en de Ver.
«fa. opnieuw tezamen met onze eigen
Und- en luchtstrijdkrachten.
Typisch Hollands
iJïT.-ch Hollands was de entourage
- aeel deze nationale herdenking,
i, J® elf begon bij de aankomst
w Koninklijk paar aan de Grind-
Jto straffe wind jaagde witte wol-
i'iJ°r d.e blauwe hemel en helder
IvS rode Pannendak van de
«hl waar Koningin en Prins over
ga in de crème calèche waarin zij
èffS°?lele insPectie verrichtten van
\r^.e troepen. Generaal Foulkes.
«mister van Oorlog, de Commissaris
«Mngtn en de burgemeester van
r.«ri!?n begroetten de Koninklijke
f,.crème calèche, in 1898 door
L?mma geschonken aan Ko-
Wilhelmina en alleen te gebrui-
- ™J nationale gelegenheden kwam
Tijdelijk regen
JE'erwacht tot morg<
«'tik zwaar bewolkt, la
es,., v.Tudelijk regen met sans op
Morgen overdag koeler. Aan-
.^"1» matige wind uit Zuidelijke
krachtige wind uit
Ihnc) chtinBen. (Opgemaakt te
21.22 uur; onder 4.51 uur.
3.37 uur en
o.. °P: 21.22 uur; onder
te Katwijk te
bestaat uit 20 pagina's
hier voor het eerst sinds 1948 weer in
actie. Het rijtuig, bespannen met zes
paarden, glansde in het blijde licht, de
rood met gouden uniformen van voor
rijders en rijknechten fonkelden en over
de landelijke lanen van Wageningen reed
stapvoets de calèche langs 2000 man
troepen die als versteend stonden in hun
eerbetoon, één in doelstelling en uni
form, maar weldadig gevarieerd in uit
monstering naar traditie en aard van
hun land.
Zeven vlaggen
Typisch Hollands was ook het beeld
rond hotel „De Wereld" van nu af aan
gelegen aan de Generaal Foulkesweg
no 1.
Twee kilometer rijen zich naar het
Oosten de vlaggen langs deze allee die in
het hart van Wageningen uitmondt op
een plein waar het Koninklijk gezin
zich met de genodigden en vertegen
woordigers uit alle lagen van Nederlands
bevolking vereende om samen nog een
maal te herdenken.
Uit alle ramen hingen mensen, op de
daken stonden ze, en temidden van dat
alles stond de gevel van hotel „De We
reld". niet meer gehavend nis weleer,
maar stroef en sober gebleven.
Kort na het Koninklijk paar arriveer
den de vier Prinsessen, die elk een boe
ket bloemen ontvingen van Wagening-
se meisjes die in de bevrydingsweek ge
boren zijn.
Donkere wolken pakten zich samen, j
en een voorjaars regenbui veegde over
Wageningen op het ogenblik dat het
Koninklijk cezir. zijn plaats innam on
der de baldakijn waarboven de Konink
lijke standaard hing. Aan zeven vlag
genmasten rezen, onder de eerste strofe
van de volksliederen, de vlaggen omhoog
van de naties die bil de herdenking be
trokken zijn. Motorrijders leverden liet
bevrijdingsvuur af. overgebracht uit Nij
megen, en gedragen klonk over het
plein het Halleluja van Handel. En
toen de laatste klanken verstierven was
het even stil alsof een ieder speelde met
eigen gedachten.
De Kontntvn sprak
Generaal Foulkes sprak. Een kort
overzicht van de gebeurtenissen die
leidden tot de capitulatie van de Duit
sers. 'n sobere hulde aan de standvas
tigheid van het Nederlandse volk in
de dagen van rampspoed, vreugde
over de groei van sterke vriendschaps
banden tussen Nederland en Canada.
De Koningin sprak. Een herinne
ring aan hen die naamloos rusten in
de aarde on in de zee, of wier as ver
strooid is in de lucht, een warm woord
over de groei van internationale
vriendschap, over wat in tien jaren in
Nederland bewaard, ontstaan en ver
worven Is, over de boodschap van hen
die wij op deze dag eren.
Koningin Juliana en Prins Bern-
liard, gezeten in een open calèche,
inspecteren de troepen, die voor de
parade op Bevrijdingsdag naar
Wageningen waren gekomen.
Onmiddellijk daarna begon het grote
défilé. Telkens het detachement van een
natie, voorafgegaan door muziek en
vaandel. De mariniers-kapel met dreu
nende trommels die het voorbymarche-
ren accentueren van adelborsten en ca
detten, De Belgen met hun beige baret
ten, nauwelijks verdwenen als de Cana
dezen al aanmarcheerden, de rijen van
drie dicht ln elkaar geschoven, vooraf
gegaan door een muziekcorps met zwarte
berenmutsen.
Feestelijke samenwerking
„Een dag van vreugde", heeft de Ko
ningin gezegd. En vreugdig was het te
zien hoe hier de jonge kerels uit vele
landen tezamen gingen. Na de Canade
zen de Fransen, geniemuziek voorop, de
pelotons in kittige snelle pas. een leven
de candans van mannen en muziek. De
Luxemburgers, wat statig met hun pet
ten op, Nederlandse fuseliers gehelmd,
voorafgegaan door hun vaandel en een
tamboerskorps van grenadiers. Het Britse
detachement: de tamboer met panter
vellen. een genie-symbool van soldaten
met blanke pijlen en dan de Lancashire
fuseliers, de gele pluimen op de baretten
wapperend in de wind.
Wonderlijke variaties op het khaki-
kleurig uniform in dit Westerse ver
band: he' Amerikaanse detachement
The First Infantry Devlsion Honor
Guards, de zilverglanzende helmen van
muziekkorps en vaandelwacht glimmend
in de zon, de eenheden geschoeid met
hoge bruine laarzen, kleurige sjaals on
der de battledress, broeken met rag-
scherpe plooien.
Tot slot weer Nederlandse eenheden:
het Marinierskorps met vaandel, matro-
zen, stoottroepen met vaandel en grond-
troepen van de Kon. Luchtmacht.
Het was één feestelijke samenwerking
van klanken en kleuren! Een waarlijk
nationale, neen: een internationale her
denking van het enige feestelijke mo
ment dat een oorlog ooit kan kennen:
het ogenblik van zijn einde!
West-Europese Unie van zeven
landen gisteren in werking
Dr Adenauer bereikte zijn doel
West-Duitsland is Donderdag een onafhankelijke, souvereine staat gewor
den. Met de ondertekening van een proclamatie, waarin de Hoge commis
sie van de drie Westelijke Geallieerden wordt opgeheven, kwam een einde aan
een tienjarige bezetting van dit gebied. De proclamatie werd om 10.55 uur
Nederlandse tijd getekend op de laatste bijeenkomst in Bonn van de Hoge
Commissarissen van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten. Deze
Hoge Commissie werd ingesteld in 1949 ter vervanging van de Geallieerde mi
litaire gouverneurs, die het bestuur in handen hadden gehad sinds de ineen
storting ran het Derde Rijk van Hitier op 8 Mei 1945.
Voorts is gisteren de nieuwe West-Europese Unie van zeven landen in
werking getreden .nadat eerst Engeland en vervolgens Frankrijk en het souve
reine West-Duitsland 's ochtends hun ratificatie-oorkonden hadden gedepo
neerd. De nieuwe unie is in feite een uitbreiding van de Brusselse verdrags
organisatie van Engeland. Frankrijk en de Benelux-landen. De twee nieuwe
leden zijn Italië en West-Duitsland.
Geen tekenen van vreugde
Onze correspondent in West-Duits
land telefoneerde hedenochtend:
Voor de 80- jarige West-Duitse Bonds
kanselier Adenauer is het gisteren on
getwijfeld een van de belangrnkste da
gen van zijn gehele leven geweest, hoe
wel hij toch al vrii veel hoogtepunten
en glorie heeft gekend. Hii heeft ziin
doel bereikt, een mijlpaal op de weg
van het eest ad iè bergopwaarts klim
mende Duitse volk. waarnaar hii in de
laatste jaren met onvermoeide ijver en
met taai doorzettingsvermogen heeft
gestreefd.
Hel was overigens opvallend, dat er
over het algemeen niet zo veel symp
tomen van vreugde te bespeuren waren
als men in sommige Geallieerde krin
gen. en wel voornamelijk in die van de
Amerikanen, had verwacht. Nergens is
ook maar een zweem van opgetogen
heid en uitgelatenheid ontdekt. Nergens
werd eens echt uitbundig feest gevierd.
Men zag geen vrolijke mensen met
feestmutsen en feestneuzen op. er werd
Prinses Withelmina legt een krans i IJ. Kuypers-Rietberg. die onder de
bij het door haar te Winterswijk] naam Tante Riek zulk een belang-
onthulde monument voor mevrouw j rijke rol in het verzet heeft gespeeld.
op straat niet gezongen of gedanst en
behalve van de openbare gebouwen zag
men haast nergen van particuliere hui
zen de vlag wapperen.
De bevolking had in de laatste maan
den telkens weer opnieuw al zo veel
over de op komst zijnde souvereiniteit
en de opheffing van het bezettingssta
tuut gehoord, dat het feit zelf. de korte
officiële plechtigheid, die ln het kleine
Bonn plaats had. de mensen feitelijk
onverschillig bleef
Wanneer men ze vroeg 'tot welke
klasse van de maatschappij zil ook be
hoorden). hoe zii over het herstel der
onafhankelijkheid van West-Duitsland
dachten, kreeg men doorgaans steeds
hetzelfde stereotype antwoord: alles
goed en wel. het was trouwens tijd ge
worden ook. Maar wat schiet ik er zelf
mee op? Voor mij verandert Immers zo
goed als niets.
Gouden Duitse adelaar...
Het officiële gebeuren, (n.l. het depo
neren van de oorkonden van de ratifi
catie van de Pariise accoorden). op het
middaguur, ln het witte palels Schaum-
burg. Adenauers Bondskanselarli. door
de Franse Hoge Commissaris Francois
Poncet en zijn Britse confrater Sir
Frederik Hoyer Millar, die nu beiden
ambassadeur geworden ziin. heeft op de
seconde af slechts vier minuten ge
duurd.
De documenten lagen in fraaie rood
lederen mappen, die met een gouden
Duitse adelaar waren versierd. Er ston
den niet meer dan 150 nieuwsgierigen,
hoofdzakelijk jonge mensen, die met een
autobus van buiten waren gekomen, aan
weerskanten van het tuinhek van de
Bondskanselarij op straat. Zij konden
alleen maar een glimp van de hoge
vertegenwoordigers van het Britse rijk
en van de Franse republiek opvangen,
toen hun zware zwarte limousines het
hek binnenreden en kort daarop weer
naar bulten reden.
Slot op Pag. 2
(Ingez. Meded.-Adv.)
U gaat deze zomer beslist
een boel prettige dingen doen!
Elke vreugde in het leven van een man kan worden bedorven door
slecht passende schoenen.
Bata herenschoenen passen uitstekend; ze zijn elegant en sterk.
In Bata schoenen geniet U meer van het leven.
Weense ambassadeursconferentie
bracht plotseling ontspanning
(Telefonisch van onze correspondent in Wenen)
De dag \an gisteren, dc vierde dus waarop de vier ambassadeurs in Wenen
over het Oostenrijkse vraagstuk hebben onderhandeld, heeft tenslotte de zo hoog
nodige ontspanning gebracht. De vier ambassadeurs hebben nu alle paragrafen
van het staatsverdrag doorgenomen en zijn daarover grotendeels tot overeen
stemming gekomen. Het meest verheugend is het feit, dat de 36.000 vluchtelin
gen uit de Balkan, die zich in Oostenrijk berinden. geen angst meer behoeven
te hebben- zij zullen niet door controleurs worden lastig gevallen met vragen
of zy naar hun vaderland achter het ijzeren gordijn willen terugkeren. De
Sovjet-Unie heeft hier weer eens een propagandastunt uitgehaald door dit punt
opeens te schrappen en er een soort streep door te halen. Onopgelost blijven
nog twee paragrafen, waarover de ministers van Buitenlandse Zaken moeten
onderhandelen, nl. de kwestie of Oostenrijk uitdrukkelijk voor de laatste oorlog
verantwoordelijk dient te worden gesteld en de vraag of buitenlandse onderne
mingen. die vóór de oorlog het recht hadden verworven om in Oostenrijk (Zls-
tersdorf) naar olie te boren, ook nu na het verdrag deze rechten kunnen be
houden. Dit punt is in het bijzonder voor Nederland van belang, omdat een
Nederlandse onderneming (de Royal Dutch Shell) zulke rechten intertijd beeft
verworven.
Oostenrijkers na de jongste
ervaringen voorzichtiger
In Oostenrijkse regeringskringen ls
men echter vol vertrouwen en verwacht
men, dat deze tamelijk bijkomstige on
derdelen gemakkelijk kunnen worden
opgelost. Ook over de sterkte van het
toekomstige Oostenrijkse leger is men
tot een accoord gekomen door dit punt
uit het verdrag zelf te lichten, zodat het
later afzonderlijk kan worden behan
deld. Over de neutralist van Oosten
rijk zullen de Grote Vier zich eerst de
finitief uitspreken, door de garanties
vast te leggen waardoor deze neutrali
teit wordt gewaarborgd.
Wij zullen de Sovjet-Russische menta
liteit wel nooit ten volle begrijpen. Na
de sensationele ontvangst van de Oos
tenrijkse regeringsdelegatie in Moskou
scheen alles gunstig te verlopen, maar
nauwelijks hadden de vier ambassadeurs
anderhalve dag onderhandeld, of de
Russen zetten de domper op bet opti
misme en al diegenen die altijd aan de
goede bedoelingen van de Russen had
den getwijfeld, schenen gelijk te krijgen.
En nu opeens trekken de Russen hun
eisen inzake de vluchtelingen terug
waarschijnlijk om een nóg groter psy
chologisch effect te bereiken.
In elk geval schijnt de atmosfeer voor
lopig weer te zijn opgeklaard. Men ver
wacht heden (Vrijdag) of morgen het
einde van de besprekingen der ambas
sadeurs. zodat de vier ministers van Bui
tenlandse Zaken eventueel op 13 of 14
van deze maand naar Wenen zouden
kunnen komen om de open vragen op te
lossen en het verdrag te ondertekenen.
Maar na de laatste ervaringen zullen de
Oostenrijkers dan pas rustig durven
ademen, wanneer werkelijk de laatste
Sovjet-Russische soldaat hun grondge
bied heeft verlaten!