J EIDSCH DAGBLAD (ntroerende Herdenkingsplechtigheid de Ridderzaal 111 WEERBERICHT Krachtmeting in Saigon tussen Djem en de militaire leiders Gevaar dreigt, dat de junta onder rode invloed zal komen Dodenherdenking en Viering Bevrijding X4**!, Jjargang WOENSDAG 4 MEI 1955 No. 28516 Mi: J. W. Henny facteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 1.6.40 per kwartaal; f.2.15 per maand; f. 0.50 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 NA TIEN JAREN VRIJHEID Prins Bernhard eert de doden en Jaar Vrijheid DE afgelopen weken is in dit Blad If aanzien van verscheidene ge- „nvn in ons versohiiningsgebied £5 gesteld ..Hoe gebruikten wij 10 lijheid?" laag aan de vooravond van de ter jaardag van onze Bevrijding, te; ons het juiste moment om die- uaag te stellen in het supra- tet nationale verband, jinks alle uitbundige blijdschap "sd» Mei 1945 vanwege de onvoor- yijke capitulatie der Duitse weer- i rerd het Nederlandse volk ge noteerd met een hopeloos-schij- toestand. Het overgrote deel der es leed in ernstige mate aan on- [ding, ons land was totaal leegge- ra uitgeplunderdhet spoorweg- grotendeels verwoest, het gehele m volkomen gedesorganiseerd als van de wegvoering van practisch „rollend materieel, ulo re en voor de vervulling onzer Ddiisohe behoeften onmisbare ha- tjtaUaties lagen in puin; belang- agrarische productiegebieden door iditie of mijnenvelden aan hun be ding onttrokken; het wegennet ten Ttmleld. de woonruimte door de fcidementen aanzienlijk beknot, on het leek een schier bovenmense lijk om uit deze chaos binnen af- jde tjjd wederom een welvarend stad op te bouwen. ZIEDAAR: binnen 10 jaar is dat vonder gewrocht en beleven we mo. teel een periode van hoogconjunc- a!s 10 jaar geleden niet voor mo- k lerd gehouden. Dénk zij de Hol te energie en de grootmoedige Ame- unse Marshall-hulp en óndanks het lallen van de Indonesische wel- itabronnen tengevolge van een slap sliKsbeleld en ondanks een storm- ip. die haar weerga niet vindt in e vaderlandse historie. Irter: velen hadden zich de gang van m inders gedacht. Zii hadden ge- gt. dat de verbondenheid en eensge- ibekl, welke tijdens de bezettings tot zulk een verblijdende samen- ng leidde, zich in het politieke ook na de oorlog zou voortzetten, i- cj hebben zich kennelijk vergist it Nederlandse volksaard, die blijk- r het best gedijt temidden van een root mogelijke differentiatie volgens fcdienstige en politieke stromingen en veelal subtiele nuanceringen. Vur ondanks deze betreurenswaar de verdeeldheid en gespletenheid, is er feze dag slechts reden tot blijdschap laakbaarheid voor het alles over bade feit, dat 10 laar geleden de tteid werd herwonnen. l> vrijheid die we eerst moesten ver- n ons goed te doen beseffen. onmisbaar goed zij vertegen- Mgt fcvnjheid om te zeggen, schrijven en n drukken wat ons belieft alleen ge- Ed»a door normen van zede en fat- 0= vrijheid om desnoods met de «te gezagsdragers in den lande van te verschillen en daaraan open ging te kunnen geven zonder het ur te lopen achter slot en grendel rarden gezet. fc vrijheid om de kerk. de school en *Mlitieke kleur te kiezen, welke het RtomT' onze levensbeschouwing over. k vrijheid tenslotte om onszèlf. om ziln in de zin van de in 1948 ;f Verenigde Naties te Parijs vast heide universele verklaring der rech- ran de mens. JAREN 1940'45 hebben ons naar J de geest en aan den lijve doen ge voelen welk een armzalig sohepsel huldigt hun idealen Vanmiddag is in de Ridderzaal te Den Haag een plechtige herdenkings- samenkomst van de bevrijding gehouden, welke werd bijgewoond door H.M. de Koningin, Prins Bernhard en talrijke ministers en andere autoriteiten. Nadat prof. mr P. S. Gerbrandy een openingswoord had gesproken hield Prins Bernhard de openingsrede. Daarin zeide hij o.m.: Het is geen wonder, dat wij ons opmaken de 10de verjaardag van onze bevrijding op zo bijzondere wijze te herdenken. Tien jaren herwonnen vrijheid na vijf van de zwaarste jaren in ons bestaan als volk. Wie zou bij zulk een gelegenheid niet feest willen vieren? Maar toch moet er aan dat viere n van de bevrijding iets voorafgaan. Iets, zonder hetwelk dit feest leeg en zinloos zou zijn. Het herdenkingsfeest der bevrijding moet worden voorafgegaan door het herdenken van al diegenen, die de bevrijding niet hebben beleefd van hen, die door het oorlogsgeweld het leven verloren van hen, die bewust hun leven in de waagschaal stelden en die daarna het hoogste offer brachten. Dit offer, zonder hetwelk onze bevrijding oneindig veel moeilijker en veel minder waardevol zou zijn geweest. Want juist het feit, dat het herwinnen van onze vrijheid gepaard ging met zulke zware offers heeft ons de waarde hiervan duizend maal sterker doen beseffen. Het ten grave dragen in de oorlogsjaren van ongeteld velen is de weg geweest naar Nederland's bevrijding. Om die tallozen te herdenken zijn wij hier bijeen. Het is goed en zinvol de plechtige 4 Mei-bijeenkomst te doen voorafgaan aan de 5 Mei-feesten. Laat Nederland anderen tot i Eén groot doel VOOrbeeld zijn Nationaal geldt precies hetzelfde. Nog XSZ I den. maar die nu teleurgesteld ietwat afzijdig staan, omdat heel veel zo anders gelopen is dan zij hadden verwacht en gehoopt. Laten zij beseffen, dat ook hun ge sneuvelde vrienden gedurende de stryd hun ogenblikken van wanhoop, hun ge voelens van uitzichtloosheid hebben af had. En tóch gaven zU de strijd voor hun ideaal niet op. Thans de daad Hoe lang lijken oorlog en verzet al weer geleden als wjj ons realiseren, dat voor onze kinderen van 15 jaar en jon ger dit alles niet veel meer is dan blad zijde zoveel uit het geschiedenisboek. Juist ook om hun iets duidelijk te ma ken van wat in de moeilijke jaren door zovelen werd gepresteerd en wat hen be- woog. zullen wij door onze daad hun taak teneinde moeten brengen. Wij herdenken onze doden. Hier b\j de monumenten op de cre-be- graafplaatscn in de voormalige con centratiekampen. Niet een variatie op de Vlaamse dichtregel kunnen wij zeg gen: Hier liggen hun lijken al zaden in het zand. hoopt op de oogst, O Nederla.id! Aan ons de taak om met God's hulp die oogst voor Nederland binnen te halen". KEIZER BAO DAI aan de warme Riviera PREMIER DJEM in het heetst van de strijd De geestelijke vrijheid, zii Is de essen- Ie ran ons bestaan. Zonder haar kén ■steven «en waarde hebben, «t Is goed. sterkend en verstandig to dit axioma on deze herdenkingsdag oeen te stellen en daarbij dank- Jur hen te gedenken die door htm fas leven mogelijk maakten en ■irasn nieuwe Inhoud gaven. «ogen beide gedachten tot in verre «winst b(j ons volk levendig blijven: k3n het slechts tot ere strekken Onbestendig Bilt verwacht tot Donderdagavond: Wisselend bewolkt met tijdelijk enige ,?n. krachtige tot matige Zuidweste- vind, weinig verandering in tem- iwstuur. (Opgemaakt te 10 uur). Hit KNMI deelt mede: IVesten van Schotland ligt op het .«Mik een diepe depressie, die nog ■"'langzaam in Noord Oostelijke rich- rv. If Deze bepaalt het weer in een C' Van West-Europa. Nadat van- J sen het front ervan ons land gepas- tJ stroomde bij Zuid-Westelijke ^übetrekkeHjk koele en enigszins on- -wie iUCht uit over ons land. Ook E? Zullen WÜ ons in deze lucht be- v„, wdat in de temperatuur niet ,J fandering komt en de kans op k, 'amehjk groot is. temeer, daar er bvM,~flren een randstoring is aange- •en. die m de richting van West- wu 111 verband met de nabij- vm ?e dePressie moet op vrij veel ««ekend worden. 5 MEI °P: 5 07 uur; onder: 20.12 uur. n °P: 19.10 uur; onder: 4.03 uur. te Katwijk te 2.26 en 14.46 JW te 3.03 en 15.22 uur). BlUn®er bestaat alt 16 pagina's de vlaggen halfstok voor hen. die vie len. Morgenochtend moeten zij breeduit waaien, in vreugde voor wat mede dank zij hen werd bereikt, en voor die nieuwe kansen die ons. overlevenden, hierdoor werden geboden. Wij zijn hier bijeen om ?1 diegenen te herdenken, die dit geluk niet hebben mo gen kennen, die deze kans niet hebben gekregen. En dit zijn er velen. De Prins herdacht vervolgens tallozen van hen. Enorme veranderingen Wij zullen ons moeten bezinnen op onze taak in deze tijd. In de tien jaren, verlopen sinds 1945, zijn zij. die gedacht hadden de wereld Europa. Nederland terug te vinden als vóór het uitbreken van de wereldbrand, wel voorgoed van die waan genezen. Enorme veranderingen zowel in Euro pa als in Azie hebben van de wereld van vóór 1940 niet al te veel overgelaten De schok van 5 jaren oorlog bleek vele ogenschijnlijk nog hechte bouwsels »e hebben ondermijnd. Grote verschuivin gen vonden plaats. Tenslotte vond de na-oorlogse wereld zichzelve terug, ver deeld in twee kampen: het IJzeren Gor dijn en het bamboegordijn trokken dicht. Doen wij wel alles? Wij Nederlanders, hebben het niet ge noeg te schatten voorrecht te leven op dat deel var de aarde, dat de „vrije we reld" wordt genoemd. Wil de ere-titel ..vrije wereld" waar- j Hjk verdiend ziin. dan zal er nog veel moeten gebeuren. En voor die vriie we reld vielen de doden uit de tweede we reldoorlog Het is hun opdracht dat wti onszelf steeds weer zullen afvragen: Doen wil waarlijk alles om onze kin deren de ellende van noir een ooein? te besparen" Resneeteren wij waarlijk en overal de fundamentele menselijke rechten? Doen wij al het mogelijke om de economische en sociale vnoruiteane te bevorderen? Om de landen werkelijk meer tot elkaar te brengen? Ik geloof het niet. dat wij I11 volkomen oprechtheid deze vragen zonder voorbe houd bevestieend kunnpn beantwoorden. Maar dan ziin wil in gebreken eebleven jegens hen, die wii vandaag herdenken. De gevallenen hebben hun leven niet gegeven om alleen maar een ln twee mi litaire kampen verdeelde wereld to stand te doen komen. Pas wanneer on economisch, on so ciaal en op cultureel gebied eenzelfde weerbaarheid Is bereikt, zal er Iets van de schuld jegens de gevallenen zijn in gelost. Dan zullen wM waarlijk die vrijheid hebben verkregen, waarvoor zü hebben I gevochten. I Nederland ls thans, tien jaren na de oorlog, in tal van opzichten inderdaad wonderbaarlijk herrezen. Dank zii de inspanning van geheel ons volk. dank zij tal van vrijwillig aanvaarde beperkingen leven wij thans weer tn omstandigheden, die bij het einde van de oorlog een on werkelijk sprookje leken. Wij mogen dat in grote dankbaarheid constateren, maar laten wU ons door wat bereikt werd, vooral niet in slaap laten wiegen. De hoogconjunctuur kan omslaan. De Internationale situatie kan altijd snel veranderen. Zowel het een als het ander moet ons paraat vinden! Internationaal zullen wjj meer open moeten staan voor samenwerking met al die volken, die gelijkgerichte idea len nastreven. Aan ons is de taak om naar vermogen mede te werken aan een positieve eenwording. Laten wjj het voorbeeld geven aan de andere landen. Onze gevallenen streden zij aan zjj met andere nationaliteiten voor één ideaal De na-oorlogse generatie zal voor hetzelfde Ideaal ook moeten op trekken met allen, die van goeden wille 1 zijn. er veel te vaak de onverdraagzaamheid jegens andersdenkenden. Waarlijk, ieders hand vindt nog ge noeg te doen. Maar laat ons dat doen, ook en juist op het nationale terrein, in eenheid doen. Nieuwe ontwikkeling in Zuid - Vietnam Ofschoon de strüd in de hoofdstad van Zuid-Vietnam, Saigon, gisteren onver minderd voortwoedde en de regeringstroepen vorderingen maakten tegen de solda- Zij. die in de oorlog vielen voor hun 1 ten van d(' opstandige Binh-Xo.\jcn-secte, heeft de strijd zich in feite verplaatst ^,n„ moe. ..vErdpn jneennmèn ideaal, vroegen niet niar rang ol stand I hel militaire naar het politieke terrein. ftS». ingenomen of politieke overtuiging. Zuid-Vietnam heeft thans een „Revolutionnair Comité", dat gisteren een Samen stonden en vielen zij voor één vergadering hield, waarop keizer Bao Dai openlijk veroordeeld werd. Iiooggeplaat- groot doel. ste Westerse waarnemers zijn van mening, dat premier Djem geen enkele zeggen- Het spreekt vanzelf, dat er in een schap heeft over deze nieuwe „junta" (groep militaire leiders), maar dat de junta tijd van rust en vrede meer mogelijk- ook geen macht heeft over premier Djem. Zij geloven, dat de premier en de junta heid bestaat voor tegenover elkaar elkander behoedzaam in het oog houden, beiden in de hoop op een gegeven ogen- bUk de ander v00r zün eigen doel te kunnen gebruiken. Volgens deze waarnemers dovn, over onrc zo overtalrijke scheids- d" m;''M tn«' °"r «-der muren zouden kunnen heenkijken om jnvloed van de Communisten komt te staan. (Er zitten twee (ex?-) Communisten te zoeken naar dat wat vereent. Ik ge- 'n de junta). In dat geval zou de regering van het rode Noord-Victnam in Hanoi loof dat we dat aan al onze doden uit met open armen in Zuid-Vietnam kunnen worden verwelkomd zonder dat een de oorlog verschuldigd zijn. verkiezing is gehouden, zoals is bepaald in de wapenstilstand van Genève. Volgens We zijn dat oók verschuldigd aan die- invloedrijke politieke kringen zijn in Saigon twee hooggeplaatste Communisten genen, die de strijd weliswaar overleef- aangekomen om de politieke toestand te bestuderen. Vanavond zullen in tal van samen komsten over het gehele land zij worden herdacht, die de strijd voor de vrijheid gedurende de jaren 1940'45 met hun leven betaalden. Hier ter stede vinden deze plechtigheden plaats in de Pieters kerk en bij het hierboven afge beelde Kruis aan de Steenstraat. Mogen velen zich geroepen voe len om door hun aanwezigheid en deelneming blijk te geven van hun blijvende eerbied en dankbaar heid jegens de gevallenen. Elders in dit nummer zijn ver scheidene reportages gewijd aan de spannende dagen rond de 5de Mei 1945, onvergetelijk voor allen, die ze meemaakten Foto L.D./v. Vliet Engeland en de V.S. houden toestand scherp in het oog Intussen hebben Dinsdag in Saigon de hoogste vertegenwoordigers van Enge land en de Ver. Staten in 'dit gebied, Malcolm MacDonald en generaal Law- ton Collins, de crisis in Zuid-Vietnam besproken. Men vermoedt, dat is gesproken over de kwestie of premier Djem verdere steun moet worden gegeven, welke hou ding moet worden ingenomen ten op zichte van de revolutionnaire Junta, die de vorming van een republiek eist. of het handhaven van Bao Dai als staats hoofd moet worden gesteund en welke keuze te ondersteunen als premier Djem wordt gedwongen af te treden. Na de bijeenkomst met generaal Col lins, had MacDonald een bespreking met de Franse commissaris-generaal Paul Ely. die Maandag ln Saigon is ge arriveerd. In de moerassen ten Zuiden van Sai gon trekken de Binh Xoejen-troepen langzaam terug en men is algemeen van mening dat zij zich gereedmaken voor een guerillastxijd. waarin zij zeer bedre ven zijn. Premier Djem heeft tn radlo- uitzendlngen bekendgemaakt, dat zijn strijdkrachten de rebellen uit de stad hebben gedreven en hun hoofdkwartie ren hebben bezet. Verliezen aan beide kanten zijn niet bekendgemaakt doch AFP meldt, dat Dinsdag de Cao Dai- generaal Trinh Minh in de strijd tegen de Binh Xoejen om het leven is geko men. GEEN „L.D." OP BEVRIJDINGSDAG Ter gelegenheid van de tiende verjaardag van onze Bevrijding zal ons Blad morgen niet verschijnen. Onze kantoren zullen de gehele dag gesloten zijn. Dit jaar nieuwe verkiezingen 'i Ir H. Vos, tweede voorzitter van de P.v.d.A. en lid van de Tweede Kamer, heeft gisteravond in een toespraak op het Meifeest van de PvdA. het NVV en en de V.A.R.A. in Barneveld de aanwe zigen aangespoord tot actie, vooral voor de komende verkiezingen. Ir Vos zeide o.a„ dat liU niet kan garande ren. dat er dit jaar geen nieuwe ver kiezingen nodig zouden zijn. „Mis schien zeg ik te veel", zo voegde ir Vos er aan toe In zijn toespraak zeide ir Vos voorts nog. dat als er op het ogenblik moei lijkheden zijn op het gebied van de huren e.d.. deze in wezen het gevolg z|jn van een verbreken van de interne samenwerking. Problemen van Nederlanders uit Indonesië AANDACHT VAN DE ICEM. De Commissie voor Europese Migratie (leem) heeft besloten met Nederland te sDreken over de kwestie van de Ne derlanders. die uit Indonesië terugke ren. De plaatsvervangende directeur van de leem. Pierre Jacobson. stelde voor dat een raDDort wordt Ingediend bil de volgende zitting van de commissie, na dat de kwestie met Nederland is be sproken. Intussen verklaarde het hoofd van het Amerikaanse Bureau voor inspec tie. veiligheid en consulaire aangele genheden. Scott Mcleod, op de zit ting van de Commissie dat de V.S. bereid ziin in de komende 18 maan den 170.000 visa te verstrekken voor emigranten uit Europa. Hii zei te verwachten dat in de komende negen maanden 60.000 tot 75.000 visa zullen worden verstrekt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 1