LEIDSCH DAGBLAD n 5e I Albert Einstein te Princeton op 76-jarige leeftijd overleden Schepper van relativiteitstheorie wijzigde natuurwetenschappelijk denken „Zonder de V.N. zaten we allang zegt Truman weer 111 oorlog'" WEERBERICHT A.A. conferentie is geen anti-Westerse demonstratie De Lontlense stakers binden in 55594ste Jaargang DINSDAG 19 APRIL 1955 No. 28503 erp Directeur: 3. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f 0,50 per week «Titta Singel 1. Lelden Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Slag voor wetenschap en mensheid Geniaal physicus en groot mens Slag voor Deense export Als gevolg van de uitsluiting vai 70.000 boerenarbeiders ln Denemarken worden de zuivelproducten schaars. In tenminste één stad was men gisteren geheel zonder melk. Ook de aflevering van groente en fruit stagneert. Het ver lies door derving van export wordt op meer dan twee mlllioen gulden per dag geschat. (Van een onzer redacteuren) Op 76-jarige leeftijd is te Princeton in de Veren:gde Staten overleden prof. dr Albert Einstein, de wereldvermaarde natuurkundige, schepper van de relativiteitstheorie en grondlegger van het moderne natuurwetenschappelijke denken. Niet alleen als geleerde, tevens als mens heeft Einstein zich in zijn lange leven groot getoond, van een formaat, dat slechts enkelen beschoren is. Zijn baanbrekende arbeid op natuurkundig terrein en zijn zuivere oordelen op het gebied der menselijke verhoudingen hebben hem een uitzonderlijke plaats gegeven in de geschiedenis der mensheid, die thans over de gehele wereld treurt over het verlies van een van haar grootsten. Het stoffelijk overschot van de natuurkundige wijsgeer is inmiddels reeds gecremeerd. Leiden, welk ambt hü op 27 October 1920 aanvaardde. Van tijd tot tüd kwam hü uit Berlün over om in Leiden colleges te geven. Na zün vertrek naar Amerika heeft hy Leiden niet meer bezocht. Officieel ontslag als hoog leraar te Leiden is hem echter nimmer verleend. Uit de karthoteek van hoogleraren in het archief van de Leidse Universiteit is de kaart van prof. Einstein tydens de oorlog verwijderd omdat hü Jood was Einstein leed de laatste jaren aan aderverkalking. Hij heeft tijdens zijn leven de medische wetenschappelijke wereld zün lichaam aangeboden voor onderzoek na zyn overlijden. Vüftien uur na zün dood is zijn stoffelük over schot gecremeerd, nadat de belangrykste organen voor studiedoeleinden waren verwijderd. Zo diende deze grote geleerde ook in zün dood de wetenschap en de I mensheid, die hem in zün lange leven steeds zo na aan het hart hadden gelegen. Bijzonder hoogleraar te Leiden Albert Einstein werd te Ulm aan de Donau geboren, studeerde te Zürich en betleed de aanvankelijk de functie van huisleraar in Schaffhausen. In Bern werkte hü vervolgens op een patent bureau. waar hü tüd vond zijn opzien barende relativiteitstheorie te ontwikke len. Na publicatie daarvan werd hij in 1911 benoemd tot hoogleraar in Praag, waarna hü echter weer naar Zürich terugkeerde voor een professoraat aan de technische hogeschool. In 1914 ging prof. Einstein als hoog leraar naar Berlün. In zün Duitse penode werd hem de Nobelprüs voor natuurkunde toegekend benevens vele eredoctoraten en lidmaatschappen van wetenschappelüke instellingen. In 1934 werd Einstein op grond van zijn Joodse afkomst en wegens zün pro testen tegen de Jodenvervolgingen af gezet. Hij vond een gastvrü toevluchts oord in Princeton in Amerika, waar hy tot het laatst van zü'n leven toe be vruchtend heeft gewerkt op de ontwik keling van natuurkunde en wüsbegeerte. De laatste Jaren leidde hij een wel arbeidzaam maar toch teruggetrokken leven. Koninklijke familie thuis Terugkerende van haar vacantiereis naar Zwitserland zyn H. M. de Ko ningin en de jongste twee Prinsessen gisteravond om kwart over negen in de Regeringsdakota geland op het vliegveld Soesterberg. Ook de Prinsessen Beatrix en Irene zijn gisteravond van haar vacantie in Oostenryk teruggekeerd. Zü stapten on negen uur op Schiphol uit het lijn vlieg tuig, de „Willem van der Velde", eer Convair van de KLM. De heer C. Sesink hoofd Veiligheidsdienst Koninklijk Huis, had de vlucht, die in Zürich begonnen was, met haar meegemaakt. Op het vliegveld werden de Prinses- «n na aankomst begroet door de heer W F. K. Bischoff van Heemskerck, de eerste stalmeester, de burgemeester van Haarlemmermeer, mr J. F. Jansonius, en namens de KLM-directie door de heren C. C. Steensma en Van de Beek Het oponthoud op Schiphol duurde slechts even; vlak bij het vliegtuig stond de hofauto op het platform gereed Na dat de prinsessen met de heren Bischoff var> Heemskerck en Sesink waren in gestapt, vertrok de auto in snelle vaart naar het paleis Soestdük. 4 Mei: herdenking in Ridderzaal Rede van Prins Bernhard De Commissie Nationale Herdenking houdt op 4 Mei 1955. 's middags 15.00 uur, een nationale herdenkingsbijeen komst in de Ridderzaal te Den Haag. Deze bijeenkomst, welke zal worden bijgewoond door H. M. de Koningin, wordt geopend door prof. P. S. Ger- brandy. De herdenkingsrede zal worden uitge sproken door Prins Bernhard. terwijl bet geheel muzikaal zal worden ■ijst. Volkerenorganisatie heeft ondanks haar fouten nog een reusachtige invloed „Wij kunnen de rijzende vloed niet terugdringen" I De \merikaanse oud-president Harry Truman Is van mening, dat de huidige I internationale toestand in vele opzich ten ernstiger cn gevaarlijker is dan de internationale spanningen, die tot de eerste en de tweede wereldoorlog hebben geleid. Als de organisatie der Ver. Na- I ties niet had bestaan, ronden de gebeur tenissen van de afgelopen tien jaar de wereld opnieuw in e-n onb oerkte inter- 1 nationale oorlog hebben gestort, zo ver- klaarde hij Maandag voor de subcom missie van buitenland e betrekkingen van de Amerikaanse S-?nt, die de kwestie van herziening van het V.N.- handvest bestudeert. De organisatie der Ver. Naties heeft nog een machtige invloed. Wat haar zwakheden en moeilijkheden ook mogen zün. zy is een macht waarmee rekening gehouden moet worden en geen agressor kan rich veroorloven haar te negeren, aldus Truman. De oud-president noemde als een van de redenen voor de huidige wereldcrisis de reusachtige sociale en economische omwenteling in de minder ontwikkelde delen van de wereld. Wy dienen te be- seffen, aldus Truman dat geen macht ter wereld het oude patroon in Azië en Afrika kan herstellen Wy kunnen de rüzende vloed van menselijke aspiraties niet terugdringen in de oude kanalen. Wy moeten de bevolking van die ge bieden helpen bü het bereiken van haar doelen. I speciale relativiteitstheorie. In 1916, toen hem reeds verschillende professoraten ware toegevallen, bouwde hü deze ge dachten uit tot de algemene relativi teitstheorie. welke een omwenteling be tekende in het natuurkundig denken dat aan het einde van de vorige eeuw tot voltooiing scheen te zün gebracht. 9 Slot op Pag. 2 „Nederlandse verkiezingen" in Neder-Saksen Een aantal Inwoners van Wolfenbüt- tel (Neder-Saksen) heeft, niet zonder enige verbazing, oproepen ontvangen voor „Nederlandse landdagverkiezineen" voor Zondag a.s. De autoriteiten hebben nJ. te laat op gemerkt, dat het zetfoutenduiveltje de drukkers van de oproepen parten heeft gespeeld. De oproep heeft n.l. betrek king op .Neder-Saksische landdagver kiezingen". Meer bewolking De Bilt verwacht tot morgenavond Vanacht zwakke wind, hier en daar en op vele plaatsen nachtvorst. w!?iw overdag droog weer met meer pouting en ongeveer dezelfde tempe- 2„ien,als vandaag. Zwakke tot matige Tbu uit Noordelijke richtingen. (Opgemaakt te 10 uur) 20 April 5Jpn op: 5.37 uur; onder; 19 46 uur. "fan op; 4.16 uur; onder: 17.30 uur. «oogwater te Katwük te 1.37 en 13.55 it nummer bestaat uit 10 pagina's Grondlegger van CC moderne denken Einstein is in twee richtingen groot geweest: als natuurkundige en wüsgerig geleerde enerzyds, als mens anderzijds. Een grootheid, die zün dood tot een verlies voor de gehele mensheid maakt. De moderne natuurkunde, astronomie en techniek dragen zün stempel en zou den in hun huidige vorm niet mogelijk zün zonder de geniale gedachten, welke Einstein formuleerde en welke hem een onvoorstelbare plaats in de wereld der wetenschap bezorgden. TRAGIEK Het is de tragiek van het leven van Einsteir geweest, dat aanvankelijk te weinigen in staat waren hem in zün wetenschappelijke gedachtengang te volgen, en dat later mede door die ge dachten de natuurkundige en techni sche wetenschappen dc mensheid ver nietigingswapenen in handen gaven, die hü als pacifist, als man van de vrede en verdraagzaamheid, veraf schuwde. Na een weinig spectaculaire Jeugd als zoon van een intellectueel eenvoudige koopman in Ulm aan de Donau, toen niets er op wees dat de wereld hem eens als een der grootste genieën der mense- lüke geschiedenis zou eren. kreeg nü tüdens eenvoudige ambten gelegenheid baanbrekend wetenschappelük werk te verrichten. In 1905 verraste hy de wetenscnappe- lü'ke wereld door de publicatie van zün Agenda is mager uitgevallen Irak's leider laakt communisme Het is nog te vroeg nu reeds voorspellingen te doen over de eventuele resultaten van de AA-conferentie te Bandoeng. Wel kan echter worden gezegd, dat de initiatiefnemers tot de conferentie volledig terecht de in de Westelijke hoofdsteden geuite vrees, dat de samenkomst in Bandoeng een anti-Westerse manifestatie zou worden, ongegrond hebben genoemd. De agenda der AA-conferentie, zoals die uiteindelijk door de leiders van de delegaties is goedgekeurd, is aanmerkelijk magerder dan de voorlopige agenda, waarover Zondagavond informeel overeenstemming was bereikt. De definitieve agenda bevat de volgende 5 punten: I. economische samenwerking; 2. culturele samenwerking; 3. de rechten van de mens en zelfbeschikking; 4. vraagstukken van afhankelijke volken; 5. bevordering van de wereldvrede en samenwerking. Tevens werd aangekondigd, dat de Tunesische en Marokkaanse problemen besproken zullen worden. Uit de voorlbpige agenda zün dus be- Portugese bezittingen, of de kwestle- langryke zaken als het lidmaatschap Nieuw-Guinea. van de V N. en vreedzame co-existentie Westerse waarnemers achtten het verdwenen. Waarnemers merkten op. voorts van hêt grootste belang, dat uit- dat de kwestie Tunis en Marokko met eindelyk besloten is geen speciale pro- name genoemd en officieel bekend zün cedure voor de conferentie vast te stel- gemaakt door autoriteiten ter conferen- len. maar dat men zich aan de interna- tie, terwül zulks niet het geval is met de i tionale gebruiken zal spiegelen. Indien het tot resoluties komt. zullen die slechts op basis van unanimiteit worden aan genomen, waardoor kwesties als vreed zame co-existentie, en hettoetreden van China tot de VJf., wel niet als aanbe velingen van de conferentie aan de orde zullen komen. De afgevaardigden van de Colombo- landen hebben zich ujtgesproken voor het verlenen van een vetorecht aan alle 29 delegaties, die de conferentie büwonen. Hierdoor zou het büna on mogelijk worden, dat de conferentie tot besluiten zou komen over nauw keurig omschreven punten. De rede, waarmede president Soekar- no de conferentie opende, is algemeen door de leden van de delegaties geroemd. Het hartstochtelüke beroep op Aziatisch -Afrikaanse eenheid heeft zeer zeker in druk gemaakt. Intussen is het nog niet zo ver: het is juist de verdeeldheid over de wereldbesohouwelüke problemen, die althans op de eerste dag het aanschün van de conferentie heeft bepaald. De sfeer in Bandoeng is overigens goed. Zü kan worden omschreven als een van zakelüke welwillendheid en van verwachting. Scherpe aanval van Jamali De leider van de delegatie van Irak, Fadhil Jamali, is gisteren de tot dus verre grootste ovatie deelachtig ge worden toen hü in zün rede het ko lonialisme veroordeelde. deed daar bij een aanval op de Franse politiek in Noord-Afrika en de rassendiscrimina tie In Zuid-Afrika. Het Zionisme noemde hij ..een van de zwartste hoofdstoffen uit de geschiedenis". Van het communisme verklaarde Fadhil Truman sprak ach krachtig uit tegen terugtrekking van de Ver. Staten uit de volkerenorganisatie. Ook voelde hij niets voor een eventuele schorsing van de Sovjet-Unie als VN-lid. Bonn ongerust over toestand in Berlijn Het West-Duitse kabinet zal volgende week in Berlün büeenkomen om te spre ken over economische hulpverlening op lange termün aan de stad Berlün. Vol gens welingelichte kringen wijst deze a-s. kabinetszitting in Berlün - een zeld zame gebeurtenis - op een ernstige be zorgdheid van de West-Duitse regering over de ontwikkeling van de economi sche toestand in Berlün naar aanleiding van Communistische dreigementen. Heden, Dinsdag, zou dc burgemeester van West-Bcrlyn, dr Otto Suhr, die zich op het ogenblik in Bonn bevindt, op nieuw besprekingen voeren met rege ringsautoriteiten. in hoofdzaak over de kwestie van de tolrechten, die onlangs door de Communisten zün verhoogd. Jamali, dat het de wereld stelde te genover „een nieuwe vorm van kolo nialisme, nog dodelüker dan de oude vorm". Slechts door de V.N. sterk te maken kan vrede worden bereikt, be toogde hü- Jamali viel. onder zeer luid applaus, Israël aan. welk land hy een „onwettige staat en een agressor" noemde. Nog scherper was zün hierboven ge noemde aanval op het communisme. Hij waarschuwde ervoor dat nieuwe staten „van de regen in de drop" kunnen ko men als zü, na pas hun onafhankelük- heid te hebben verworven, onder com munistische Invloed komen. Telkens als Jamali het woord commu nisme bezigde keek hü in de richting van Tsjoe-En-lai en zijn Chinese dele gatie. Het communisme ls „een nieuw soort kolonialisme dat gewyd is aan verove ring en overheersing, een eenzijdig ma terialistisch geloof waarin God en de geestelüke erfenis van de mensheid ge loochend worden, zo zei hü- Volgens Jamali zijn er op het ogen blik in de wereld drie internationale machten, die de vrede en de harmonie verstoren en die op vastberaden wijze moeten worden bestreden, het kolonia lisme, het Zionisme en het communis me. Het kolonialisme achtte dc dele gatieleider niet meer gevaarlek. „Het feit. dat de meesten van ons. die hier aanwezig zijn. nieuwe landen zijn die hun vrüheid en onafhankelijkheid hebben verkregen. Is een goed bewüs Slot op Pag. 2 Spoedig weer kranten in Engeland? Gisteren is voor de 500sle maal ken oor deze bijzondeie gelegen- bij liet vertrek aanwezig. Dc sinds 194S een emigrantenvliegtuig I heid was de president-directeur van Ader begeleidt enkele jonge van de KLM van Schiphol vertrok-\de KLM. de heer Aler. persoonlijk* grantjes naar het toestel. Bereid tot hervatting van arbeid bij heropening van overleg met directies (Van onze Londense correspondent) Er is thans voor het eerst een licht punt te bespeuren in het krantencon- fllct. Het initiatief is overgegaan naar de niet-stakende Federatie van zetters en drukkers wier 15.000, in het dagblad- bedrüf werkende leden, sinds 19 April door ontslag als gevolg van de staking zün getroffen. Gisteren werden, onder leiding van de voorzitter van het Britse verbond van vakverenigingen, de bestu ren van de bonden bijeengeroepen met de leiders van de stakende organisaties: de Bond van machlnepersoneel en de Electriciensunie. De typografenbonden maakten duidelük, dat zü zo spoedig mogelük een eind aan het conflict ge maakt willen zien en stelden voor. dat op informele wüze contact zal worden gezocht met de Vereniging van dag bladeigenaren Dc stakingsleiders bleken bereid hun leden te adviseren dc arbeid te hervat ten zodra dc onderhandelingen met ue dagbladcigenarcn zouden worden her opend. Dit is een belangrijke sia.o voor- eilli- waar,s omdat de stakende bonden blijk- I baar hun standpunt hebben laten varen. I dat zü pas besprekingen zullen voeren indien de directies bereid zün een gro ter bedrag aan te bicden dan tot nu toe het geval was. De stakende bonden aan vaardden het voorstel van de typogra- fenorganisaties in het besef dat ook de laatsten ontevreden zün over het door de eigenaren aangeboden bedrag, al heeft een aantal honden dit aanvanke- lük aanvaard. De Vereniging van dag bladeigenaren was bereid toe tc geven aan het verzoek om een informele be spreking te houden. Deze zou vanoch tend beginnen. Of daaruit de door de bonden g» wenste nieuwe loononderhandelingen ook zullen voortvloeien, dient nog te worden afgewacht. Tot dusver waren de dagbladen immers niet genegen veicer te gaan dan vüf gulden per wek. ter wül de stakers daarentegen 29 go den vroegen. Indien de directies echter bereid zün nu meer aan te bieden dan volgens huh oorspronkelük voorstel, ls er alle kms dat de staking binnen enkele dager, ol misschien zelfs terstond, ral worden op geheven. treft, heeft de Britse Transpjrtcommis- sic in het belang van de spoorwegen en in het nationale belang de vakbordrn verzocht het besluit om l Mei tol sta king over te gaan, te herroepen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 1