Cliurcliill schitterde halve eeuw aan
politiek firmament
Loopbe
:>aan nog niet afgegrendeld,
iv ant „gewoon burger" was hij nooit
Sir Anthony Eden, vurig idealist
Allerminst gepolijste modepop
Ondanks alle teleurstellingen in
wereldpolitiek geestdriftig man
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 6 APRIL
(Van onze correspondent in Londen)
Winston Leonard Spencer Churchill is afgetreden!
Ondanks weken van spanningen, gissingen, geruchten en voorspellingen is
|e bekendmaking van Buckhingham Palace voor velen toch nog een schok
leweest. Ondanks touwtrekken in de Conservatieve partijburcht en pogingen
jan Labour om de Grijze Eminentie uit zijn hermetisch gesloten tent te lokken
B dit voor de ganse wereld zo belangrijk besluit een zekere verrassing. Aan een
iteeds groter wordende onzekerheid, aan een beklemmend wachten niet
let minst gestadig gevoed door Churchill z^lf is thans een einde gekomen:
(oningin Elizabeth II van Groot-Brittannië heeft de ontslagaanvrage van de
|0-jarige premier aanvaard. Sir Anthony Eden, in hart en ziel een man van
Juitenlandse Zaken, zal het vermaarde Downing Street 10 betrekken. Churchill
rertrekt naar Sicilië om er te schilderen, doch niet om te mijmeren over wat
(hans voorbij is. Hij is er de man niet naar om te mijmeren, wel om zijn herin-
leringen in krachtige, beeldende taal te boek te stellen.
Tweemaal premier, leider van
acht ministeries
Ruim een halve eeuw heeft de reeds bij
pjn leven tot historie geworden grote
lazaat van John Churchill, eerste her-
pg van Marlborough, zijn geboorteland,
ien Weston èn het Oosten in meerdere
mindere mate steeds weer in ver-
tazing gebracht, steeds weer doen be-
plfen dat zijn woord een wüs woord
ras. dat zijn visie breed was en van
jurf en initiatief getuigde. Als militair,
jorlogscorrespondent, (mislukt) roman
cer. politicus, minister, auteur, ge-
(chiedschrijver en bovenal minister-
Sresident tijdens 's werelds donkerste
lagen gedurende de tweede wereldkrijg
«1 de koude oorlog tussen het vrije
Westen en het door het Kremlin be-
heerste Oosten, heeft Churchill de
Jrereld getoond een man te zijn. die met
(echt groot genoemd kan worden.
Ruim een halve eeuw heeft zijn ster
g aan het firmament geschitterd, ruim
V'tcn halve eeuw is hij actief geweest in
de wereld van de partijpolitiek, ruim
iesièen halve eeuw heeft hü in een buiten
gemeen arbeidszame levensperiode de
Cke schokken der tijden weten te
rstaan, ruim een halve eeuw ten-
potte heeft hij eerst Engelands geschie
denis helpen vormen en kneden en
daarna de wereldhistorie. Met hem is
illliHleei) man uit de Britse regering getreden,
Ddie een carrière heeft gemaakt, die een
rezag heeft weten te bereiken, welke
.......Eun gelijke niet of nauwelijks kan
'"""vinden.
Groot man,
ook in zijn fouten
Een politieke loopbaan van ruim vijf-
lig jaar. Thans is deze afgesloten, doch
de afgrendeling is niet onherroepelijk!
Churchill tooh verlaat niet het Lager
huis. in deze Moeder der Parlementen,
waaraan de staatsman zijn hart verpand
heeft, waaraan hij zioh heeft geketend,
zonder dewelke hij niet geworden zou zijn
jvrat hij thans ls: een man van groot for
maat. 'n man van gezag, 'n man, zoals 't
mensdom slechts weinig sohept. Een
man ook. die groot is geweest in zijn
fouten, fouten die groot waren omdat
hij zélf groot was. omdat hij in grote
lijnen dacht en handelde. De Britse
regering, het Britse volk. het Westen,
tsl naar zijn woorden kunnen blijven
luisteren, men zal zijn opinies en raad
gevingen kunnen blijven horen. Hij zal
niet, zoals in de Verenigde Staten, eerst
gelijk Herbert Hoover en later gelijk
Harrv Truman een „gewoon burger"
worden. Ten eerste niet, omdat Chur
chill het niet zou kunnen verkroppen
jdefinitief een einde te maken aan zijn
leven als politicus, als raadgever, als
inspirator. En ten tweede niet omdat
Churchill geen .gewoon burger" kèn
worden omdat hij dit nimmer is ge-
wfest! Hij blijft een man. die midden
in het Leven staat, die meegegroeid is
met de Tijd, die niet verglijdt in verge
telheid zoals de eenmaal ongekroonde
keizer van Japan, generaal Douglas
Mac Arthur, die niet wegebt in de ruwe
maalstroom van het leven zoals zo vele
staatslieden. Hij blijft Churchill, de
manmoedige!
Het lokkende avontuur
Na enkele ongelukkige Jaren op lagere
6cholen hij was allerminst een uit
blinker! ging hij naar Harrow, ge
volgd door Sandhurst, de beroemde
imilitaire academie In 1894 20 jaar
oud verliet hij de Britse K.M.A. Met
het nodige doorzettingsvermogen slaag
de Churchill er vervolgens in vier
strijdtonelen te vinden, waar hij zich
naar hartelust kon uitleven, waar hij
naam maakte als oorlogscorrespondent
en auteur van agressieve boeken. Boe
len, waarin hij fikse critiek leverde op
zijn meerderen, op Lord Kitchener zelf!
Zo vocht hij en schreef hij correspon-
Identies successievelijk op Cuba. waar
I guerilla strijders in opstand waren ge
komen tegen het Spaanse gezag, in
|Noord-West-India. waar onlusten de
Britse strijdkrachten tot handelen
bracht, in de Soedan, waar hü de be
roemde slag van Omdoerman meemaak
te, en tenslotte ln Zuid-Afrika, in de
Boeren oorlog, waar hü zijn grootste
triomfen vierde en zijn naam definitief
vestigde. Toen hij in 1900 huiswaarts
keerde en als een ware held werd inge
haald, was hij pas 26!
Jeugdig minister i
In 1899 nè zijn strijden ln India en
I vóór zijn escapades ln Zuid-Afrlka
traohtte Churchill als Conservatief can-
didaat voor Oldham een zetel te ver
overen in het Lagerhuis. Hu werd ver
slagen door Runciman (Praag!), doch
ln 1900 stuurde hetzelfde district hem
*èl naar Westminster. In 1906 nam
Campbell-Bannerman Churchill, die in-
middels de Liberale gedachte tot de
zijne had gemaakt als onder-minister
var. Koloniën in zijn Kabinet op. Hij
*»s toen 31! Twee Jaar later, toen ae
ziek geworden Campbell-Bannerman
door Herbert Asquith was opgevolgd,
«ord hi) minister van Handel. ïn 1910
S?f Asquith hem de portefeuille <'an
binnenlandse zaken, welke hij het daar
opvolgende jaar verwisselde met die van
«arlne. Einde 1915, na Galllpoli en het
Dardanellen-avontuur. trad hij af. Hij
fing toen na korte tyd kanselier van
de Duchy of Lancaster te zün geweest
'een lagere ministers-functie) ln
militaire dienst, om echter in 1917 in
de regerlng-Asqulth terug te keren als
minister van Munitie. Van 1918 tot 1921
•ad ny op als minister van Oorlog en
Luchtmacht, van 1921 tot 1922 als
minister van Koloniën en van 1924 tot
1929 als minister van Financiën. Daar
na duurde het tot 1939 voordat hij weer
in de regeringsbanken kon plaatsnemen.
Hij werd toen in Chamberlain's oorlogs
kabinet opgenomen als minister van
Marine. In 1940 werd Churchill's car
rière tenslotte bekroond met het minis
ter-presidentschap. welke hoogste rege
ringsfunctie hij in 1951 na van 1945
af in de oppositie te zijn geweest
wederom toegewezen kreeg.
Politieke kringloop
Churchill heeft dus in de loop van
ruim een halve eeuw de volgende
ministeries mogen leiden: Handel. Bin
nenlandse Zaken, Marine, Munitie,
Oorlog, Luchtmacht. Koloniën en
Financiën, terwijl hij tweemaal als
regeringsleider optrad!
Was Churchill in 1899 zijn politieke
leven begonnen als Conservatief, In
1906 was hij Liberaal en in 1922 trachtte
hij een Centrum Partij op te richten.
Deze poging mislukte echter, zodat hü
in datzelfde jaar weer als Liberaal voor
zün kiezers trad. Hü werd toen versla
gen. In 1924 was hü Onafhankelük,
korte tüd later (nog In datzelfde jaar).
Constitutioneel (Constitutionalist), om
tenslotte in 1929 wederom Conservatief
te worden en dit te blüvcn tot heden.
De politieke kringloop was toen ge
sloten, doch Churohill was bij zijn
zwerftocht langs, de partijen niet immer
als een blad aan een boom omgedraaid.
Zijn politieke denken had zich met
nu en dan enkele enthousiaste „uit
schieters" gestadig verder ontwikkeld
en hij had de partijen achtereenvolgens
de rug toegedraaid op de momenten, dat
hü meende dat die partijen een onjuiste
koers gmgen varen of te hardnekkig
vasthielden aan overleefde tradities.
Churchill, als Conservatief de politieke
arena binnengetreden, is eigenlijk steeds
Liberaal geweest en toen hij in 1929 de
overtuiging kreeg dat de Conservatieve
fiartij een liberale basis had gekregen,
s hij tot haar teruggekeerd.
Romantische activiteit
Op 24 April 1953 heeft Koningin
Elizabeth II Churchill geridderd en hem
de versierselen van de Orde van de
Kousenband uitgereikt. Gaat gemeenlijk
het verlenen van Engelands hoogste orle
samen met een hoge adellijke titel,
Koningin Elizabeth verhief Churchill
slechts tot Sir en niet tot Lord. In het
laatste geval toch had de Grand Old
Man geen zitting meer kunnen hebben
in het Lagerhuis en zou hü verbannen
zyn geworden naar het Hogerhuis! fin
Woorden ontbreken ons.
„Churchill ligt er uit woorden
ontbreken ons nu we ze Juist het
meest nodig hebben. We hebben er
allemaal vurig naar verlangd dat
dit zou gebeuren, met een vurig
heid. die niet onder woorden was te
brengen. Cüfers o ja, er zün
cüfers, maar wie heeft vandaag nog
belangstelling Toor cüfers? Winston
Churchill ligt er uit, er uit, e r
u 11!"
Neen, deze woorden stonden niet
in het meest strüdbare Labour-
orgaan. noch in de „Daily Worker",
de „Prawda" of de „Inwestla". doch
ln.... de „Daily Telegraph", een
Conservatief blad. Niet nu echter,
doch in 1908, toen Churchill bü de
verkiezingen in het district Man
chester was verslagen
dit was voor Churchill, als premier, niet
mogelijk en. als parlementariër in hart
en nieren, strijdig m«t zUn politieke
innerlijk en zijn rusteloze activiteit. Een
activiteit, sterk beheerst door tiet
romantische. In zün geschiedbeschou
wing, in zijn oordeel over de worsteling
onzer dagen, is hij toch eigenlijk steeds
een romanticus gebleven, zoekende,
tastende, doch voortbouwende op be
paalde principes, aangepast aan wat de
Tijden vergden.
Toen hü in 1951 77 jaar oud ten
tweede male de leiding van de Britse
regering op zich nam. zei hü Zo ik in
dit tijdsgewricht in het openbare leven
blüf, is het omdat ik terecht of ten
onrechte, maar in leder geval eerlyk,
geloof dat ik een belangrüke büdrage zal
kunnen leveren tot het voorkomen van
een derde wereldoorlog en zal kunnen
helpen een duurzame vredesovereen
komst nader te brengen, waarnaar de
volkeren van alle rassen en in elk land
vurig verlangen.
De moraal, welke hü zün uit zes forse
delen bestaande geschiedschrüving over
de tweede wereldoorlog meegaf, ls steeds
zün politieke leidraad geweest: in oorlog
vastberadenheid, in nederlaag uit
daging, in overwinning grootmoedig
heid, in vrede goodwill!
(Van onze Londense correspondent
Sir Winston C'irchlll's levensloop is tot in alle details bekend, maar van
lijn opvolger, de bi/na 58-jarige Sir Robert Anthony Eden, kent het grote
publiek eigenlijk alleen maar de buitenkant. Churchill is een unieke persoon
lijkheid, een van de laatste grote individualisten, welke de negentiende eeuw
heeft opgeleverd. Ook Eden is een unieke figuur, doch zijn temperament is
tegengesteld aan dat van Churchill, wiens kunstenaarsnatuur in geen enkel
vakje is onder te brengen!!
Eden is naar uiterlijk de Engelse edelman, typisch product van de elite
school Eton. Hij kwam reeds op zijn 26ste jaar in het Lagerhuis. Jarenlang was
hij in het buitenland. Amerika riep hem uit als ,,de mooiste man van de
wereld". Hij was de best geklede staatsman, de perfecte diplomaat, met de
onafscheidelijke Homburg-hoed en de charmerende glimlach.
Eden op een foto is echter anders dan in werkelijkheid. Hij moge er al
onberispelijk uitzien, wie hem in actie heeft aanschouwd, hetzij in het parle
ment, in politieke vergaderingen en in conferenties, weet dat hiallerminst
een gepolijste modepop is!
Geboren diplomaat, maar
toch onverzettelijk karakter
Zeker, de stül van zün redevoeringen
is vaak vlak en vol gemeenplaatsen. Hü
besehikt niet over Churchills beeldende
kracht, maar in Eden brandt het inner-
lijke vuur van de man, die ondanks alle
teleurstellingen in de wereldpolitiek zijn
idealisme niet heeft verloren! Het zün
meestal niet zijn noorden, die zijn ge
hoor onder de indruk brengen, maar
het is de gloed van zijn geestdrift en
van zün oprechtheid, welke er doorheen
straalt. Bovendien, als minister van
Buitenlandse Zaken moet hü zich, of
hü wil of niet. vaak diplomatiek uit
drukken. Churohill daarentegen kon,
ook als hü over buitenlandse politiek
sprak, zicli altijd meer laten gaan dan
Eden, die direct verantwoordelijk was.
Degenen, die denken dat Eden het
toonbeeld is van meegaandheid, hebben
het mis. Natuurlijk, als geboren onder
handelaar beschikt hij over de nodige
soepelheid, maar waar het op principes
aankomt, stuiten zyn tegenstanders op
granieten onverzettelijkheid.
Luitenant Eden bij Yperen
tegen korporaal Hitier
Maar Churchill was buiten het kabi
net gehouden en kon, als eenzamb,
slechts protesteren en waarschuwen.
Eden deed zijn best in het kabinet om
het onheil te voorkomen, maar werd
door Chamberlain als een loopjongen
behandeld doordat belangryke beslissin
gen achter zijn rug om genomen werden.
Etfen. die de sancties tegen Italië tijdens
de veldtocht tegen Abessinié krachtig
steunde, had desnoods niet voor oorlog
tegen Mussolini teruggedeinsd
Eerder, toen Hitier teruggave van de
Duitse koloniën had geeist. maakte
Eden duidelijk dat samenwerking de ba
sis diende te zyn voor elke regeling,
maar dat hij zich door niemand iets liet
dicteren. Op deze uitspraak volgde de
langdurigste toejuiching, welke het La
gerhuis in jaren had gehoord.
Eden verafschuwt de oorlog, welke hy
reeds als zeventienjarige luitenant aan
den lyve leerde kennen. Hü vocht in de
hel van Y per en en de Somme. Daar lag
hü in een loopgraafsector tegenover
korporaal Hitier. zoals later bü een ont-
Vandaar dat Eden in botsing moest moeting tussen belden bleek. Op de ach-
komen met Chamberlains toegeeflykheid
ten opzichte van de agressiepolltiek van
Hitler en Mussolini in de dertiger jaren.
Eden was met Churchill van mening,
dat een consequente Volkenbondspolitiek
van collectieve veiligheid de dictators de
voet dwars had kunnen zetten. Daarom
heeft Churchill later de tweede wereld-
oorlo? de „onnfrd e?" oorloz "enqemd.
terkant van een menu vochten zü
veldslag nog eens over!
Met levensgevaar redde de jonge
Eden een gewonde kameraad uit het
niemandsland en hü ontving later een
hoge militaire onderscheiding.
In de jongste oorlog verloor Eden een
van zijn beide zoons. Simon, die niet te-
rvïk«"*-d» r??i r«r v1|egtui<»-aclie i*t IJlr-
De gaande en de komende man tijdens liet laatste Conservatieve
partijcongres: Churchill en Eden.
liden' s tweede echtgenote. Clarissa
Spencer Churchill, een nicht van
Sir Winston.
ma. Eden ontving het bericht van zün
vermissing en vermoedelyke dood Juist
oordat hü een belangrüke radiorede zou
houden
Hü Het van zün emoties niets merken
en voegde aan zün rede een passage toe.
waarin hü zün medeleven uitsprak voor
de gezinnen, die bloedverwanten hadden
verloren. Niemand wist dat dit ook met
hem het geval was! Hü liet de publica
tie van het overlüdensbericht van zyn
zoon bovendien ophouden tot na de
toen op handen zünde verkiezingen om
dat hij uit zün persoonlijk verlies geen
politieke munt wilde slaan.
In de eerste wereldoorlog sneuvelden
negen van Edens schoolvrienden en twee
van zijn broers. Eden behoort tot een
oud aristocratisch geslacht, dat vele die
naren van de gemeenschap heeft opge
leverd In de achttiende eeuw zat er al
een Eden in het Britse parlement, wiens
twee broeders ambassadeur waren ter
wijl een vierde gouverneur van Mary
land was.
Groot talenkenner
Eden is de zoon van de excentrieke
Sir William Eden. die in vele opzichten
een onverdraagzaam mens was. waar
door de jonge Anthony Juist als reactie
beminnelijke eigenschappen ontwikkelde:
vriendelijkheid, beleefdheid en drang
naar compromis.
Reeds op school toonde hij grote be
langstelling voor politiek. Na de eerste
wereldoorlog ging Eden in Oxford
Oosterse talen studeren, hetgeen hem
later ten goede zou komen. Want hü
kent Arabisch en Perzisch. Zijn vader
was geen onverdienstelijk schilder, die
zich vooral op aquarellen toelegde. Van
hem heeft hij zyn liefde voor de kunst
geërfd. Eden heeft een zwak voor mo
derne schilderkunst. In zün studenten
tijd verwekte hü nogal ophef door zijn
onomwonden bewondering voor Cézanne
waarvan hij ln een artikel blijk gaf
Meteen van de universiteit verhuisde
hü naar de politiek. Zijn eerste verkie
zingsstrijd eindigde ln 1922 ln een
nederlaag tegen Labour, maar een Jaar
later werd hü tot Lagerhuislld-afgevaar-
digde gekozen door hetzelfde district dat
hem nog steeds afvaardigt Warwick en
Leamington.
In datzelfde jaar trouwde hij met
Beatrice Beckett (van wie hij enkele
jaren geleden scheidde), de knappe
dochter van de directeur van de
Yorkshire Post, het Invloedrijke blad dat
jarenlang Edens spreekbuis zou vormen.
Zyn ster rees snel.
In 1926 werd hü parlementair secre
taris van Austin Chamberlain, de
minister van Buitenlandse Zaken. In
1931 werd hü diens onderminister. Vier
jaar later werd Eden minister voor
Volkenbondszaken en aan het einde van
hetzelfde jaar volgde hü Samue' Hoare
die moest aftreden wegens zün gekonkel
met Laval over de verdeling van
Abessinlë. op als minister van Buiten
landse Zaken. Hij was toen 38 jaar en
was de jongste man, die in bijna een
eeuw deze post had bekleed!
De huidige minister van Buiten
landse Zaken. Eden. volgt Churchill
op als Engels premier. Hij werd
heden door Koningin Elizabeth ont
vangen. Waarschijnlijk zal de
nieuwe regering morgen. Donder
dag. optreden.
Chamberlain: slappe figuur
Het conflict met Neville Chamberlain
groeide gestadig naarmate de dictators
vermeteler werden en Chamberlain
steeds meer in zijn schulp kroop. Hitier
marcheerde het Rijnland binnen en
daarna Oostenrijk. Toen Eden klaagde
over het te langzame tempo der Britse
bewapening voegde Chamberlain hem
toe: „Ga naar huis en neem een
asperientje."
De atmosfeer in Europa werd steeds
dreigender. Mussolini viel Abessinië aan.
In Spanje brak de burgeroorlog uit. Eden
had intuïtief gevoeld dat het op een
wereldoorlog zou uitdraaien. Dezer dagen
heeft hij daarentegen verklaard dat hü
thans dit gevoel niet heeft.
Eind Februari 1938 kwam voor Eden
de crisis. Hü kon Chamberlains half
slachtig en voor hem zo pünlijke optre
den niet langer aanzien. Roosevelt had
voorgesteld een conferentie van de grote
mogendheden in Washington bijeen te
roepen om de spanning te verminderen.
Chamberlain wees het voorstel van de
hand, zonder Eden te raadplegen. Dit
was voor Eden de druppel, die de emmer
deed overlopen. Hü nam ontslag.
Churchill beschrijft in zyn gedenk
schriften. welk een schok dit voor hem
was Hfj lag de gehele naoht wakker en
zag visioenen van de naderende onder
gang Hij had Eden altüd als de enige
figuur van werkelyke proportie be
schouwd. welke de na-oorlogse generatie
had opgeleverd. In de regering Cham
berlain was Eden Churchills enige hoop
en toeverlaat geweest. Eden had Hitier
doorzien, terwijl Chamberlain zich door
de nazi-machthebbers om de tuin liet
leiden. Lloyd George behoorde tot dege
nen, die het betreurden, dat Eden zich
in de jaren, dat hü voor Chamberlain
werd genegeerd, zich niet krachtiger
tegen hem verzet had Eden was in cle
periode nog te beleefd en te ge-uilig.
Terwijl Churchill toornde, bleef, Eden
glimlachen
Toen de oorlog uitbrak, keerde Eden
in ,de regering terug als minister voor de
Dominions Toen Churchill op 10 Mei
1940 premier werd. maakte hü Eden
minister van Oorlog en spoedig daarna
minister van Buitenlandse Zaken Van
1942 tot 1945 was Eden bovendien leider
van het Lagerhuis. Deze ministeriële
functie houdt in: de regeling der parle
mentaire werkzaamheden.
Door het pakijs naar Moskou
Zün eerste grote opdracht in Chur
chills oorlogskabinet was de organisatie
van militaire hulp voor het door de
Duitsers bedreigde Griekenland en het
verlenen van steun aan de verzetsbewe
ging aldaar toen de nazi's het land
onder de voet hadden gelopen
In 1941 ging Eden met een torpedo
boot door het pakys van de Noordelijke
IJszee naar Moskou, waar hij uiterst
hartelijk ontvangen werd Hij legde er
de grondslag voor het twintigste non-
agressiepact met de Russen dat in 1942
tot stand kwam Eden evenals de andere
politieke leiders In Engeland, geloofde
oprecht ln een vriendschappelijke na
oorlogse samenwerking met het Kremlin.
Reeds in 1935 had hü als Lord-Groot-
zegelbewaarder een reis naar Moskou
gemaakt tüdens een vredesmissie langs
de Europese hoofdsteden.
Eden wordt wel eens de „specialist In
hopeloze situaties" genoemd. Hü was het
die een uitweg vond voor de crisis inzake
de Europese Defenslegemeenschap door
zün dramatisch aanbod om tot het 'inde
van deze eeuw een Britse troepenmacht
van een kwart millioen man op het
vasteland te legeren en zijn nieuwe
conceptie van het verdrag inzake de
West-Furopese Unie.
Ook tüdens de crisis over Indo-China
was Eden de man. die een constructieve
oplossing wist door te zetten. Toen daar
op de Formosa-crisis volgde, was er
niemand die achter de schermen harder
werkte om een ontspanning tot stand
te brengen dan Eden. Ook is hij degene,
die een kalmerende invloed uitoefentvop
Washington, als men daar te hard van
I stapel dreigt te lopen.
Twee mannen, één
gedachte
Churchill en Eden zün twee mannen,
die elkaar op bijzondere wijze aanvoelen
en aanvullen. Éden ls altüd een voor-
treffelüke adjudant van Churchill ge
weest en werd vaak zelfs diens lastdier
genoemd Als Eden handelde, keek
Churchill meestal over zijn schouder.
Het pleit voor Edens karakter, dat hü
zo lang met de tweede plaats genoegen
heeft genomen Churchill heeft eens
verklaard dat. ook zonder overleg, hü
en Eden hetzelfde dachten. Dit ls waar-
schünlük het gevolg van hun Jarenlange
partnerschap in de politiek.
Churchill met zün vooruitziende blik
bestemde Eden. toen die nog een jonge
man was, als leider. Voor Churchill in
1942 voor de tweede maal naar Wash
ington vloog nam hü een ongewone stap
door een brief te schrüven aan wQlen
Koning George VI. waarin hü Eden als
zün opvolger aanbeval in geval hü op
de reis om het leven mocht komen.
Bestrijders van de draak!
In de zomer van vorig jaar herhaalde
hy nog eens in Amerika, dat Eden zün
opvolger zou worden, zulks om niemand
in twijfel te laten over de pobtieke lijn.
die Engeland volgt.
Het is laster, dat Eden uit politieke
ambitie in 1952 hertrouwde met Chur
chills 32-jarlge nicht Clarissa. Een on
betekenend kerkblaadje poogde tegen
Edens komende premierschap te ageren
omdat hü als gescheiden man een tweede
huwelük was aangegaan. Eden was in
1950 na een huweliik van zevenentwin
tig Jaar door zijn eerste vrouw verlaten,
omdat, zoals zü zei. politiek te veel voor
haar was.
Edens gezondheid ls thans volkomen
hersteld. Jarenlang leed hü aan een le
verinfectie. maar een operatie in Ame
rika genas hem daarvan. Hi1 leeft uit
sluitend voor de politiek, maar hü ia
steeds een verwoed sohilderiienverzame-
laar gebleven. Als ontspanning speelt
hij tennis en tuiniert hil ln het park
rond ziln buitenhuis in Sussex.
Evenals Churchill. Is ook Eden een
mengsel van romantisch Idealisme en
realisme.
Beiden kennen de keiharde werkelük-
heid. maar niettemin geloven zü ln een
roziger toekomst, waarin het getonde
verstand zal zegevieren. Zowel Churchill
als Eden dragen Iets van het oude rid
der-ideaal In zich. De heilige George la
de ..schutspatroon" van Engeland; Chur.
chili en ook Eden zien de geschiedenis als
een voortgezette worsteling tussen de
vrüheid en de steeds weer opduikende
draak van de tyrannle.
Eden maakt zich geen illusies, dat die
worsteling In onze generatie zou kunnen
eindigen. Dat ls egoïstisch gedacht,
maar historisch onhoudbaar. Eens ver
klaarde hü. dat het onze bestemming In
deze tüd is om In een noodtoestand te
leven, waarvan niemand het einde kan
zien.
.Als wij In deze periode, waarin wü
op de proef worden gesteld, vasthouden
aan ons geloof en als wil bereid zijn het
te verdedigen, dan zullen wli ons erf
deel van de vrüheid k mnen overdragen
aan komende generaties.
Bekentenis..
De hoofdredactie van het voornaam
ste economische blad van de Sovjet-
Unie. „Economische kwesties", heeft
Dinsdag een volledige „bekentenis" ge
publiceerd, waarin betreurd wordt, dat
in het blad plaats is ingeruimd voor
economen die trachtten de voorrang van
de zware industrie te betwisten door de
nadruk te leggen op het belang van
verbrui ksgoederen.
In een niet-ondertekend hoofdartikel
ln dit blad. het officiële orgaan van het
Instituut voor economie van de Acade
mie van wetenschappen, wordt toege
geven. dat de hoofdredactie „blük heeft
gegeven van gebrek aan beginselvast
heid en het tonen van een verzoenende
houding ten aanzien van overblüfselen
van rechts opportunisme, waardoor de
waakzaamheid verzwakt werd".
