Prof. mr. B. M. Telders herdacht ln,erscolair sP°",ournooi
Diploma - uitreiking Avondschool
Ned. R.K. Volksbond
Eerste klap op eerste paal voor
nieuwe Leidse industrie
94ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 6 April 1955
Derde Blad No. 28494
Gisteren en vandaag hebben in iet
stedelijk gymnasium interscolaire sport
wedstrijden plaats gevonden, georgani- I
seerd door de Leidse gvmnasiastenbond
„Uno Sumus Animo". Het tournooi om
vatte de volgende takken van sport:
tafeltennis, schaken, volleybal en tenn;*.
De tenniswedstrijden werden gespeeld j
op de nieuwe banen aan de Kanaalweg j
Aan dit grote sportfestijn, waarvoor
uiteraard zeer grote belangstelling be-
stond, werd deelgenomen door leerlingen
van het gymnasium, de Gem. HBS, de
meisjes-H B.Shet Chr. Lyceum en i
leden van de Hilversumse Gvmnasias
tenbond. De uitslagen zullen hedenavond I
in de aula van het gymnasium bekend
gemaakt worden, waarbij tevens ue
prijsuitreiking zal plaats vinden Dit
sporttournooi zal met een bal worden
besloten.
Tot nu toe luiden de uitslagen:
Tennis: 1. Hilversum, 2. Meisjes HBS,
3. VSA.
Schaak: le ronde: Chr. Lyceum—Gem
HBS 1-1 (afgebr. partij). VSA 2—VSA 1
0-3: 2de rond: VSA 2—Hilversum 2-1,
VSA 1—HBS 2-1: 3de ronde: Gem
HBS—VSA 2 3-0, Hilversum—Chr. Ly-
ceum 1-1 (afgebr. partu'
Tien jaar geleden
in Bergen Belsen overleden
Vandaag tien jaar geleden vond prof
mr B. M. Telders in het vernietigings
kamp Bergen Belsen de uitputtingsdood.
De rechtswetenschap en de Leidse
Universitaire wereld leden door deze
tragische gebeurtenis, kort voor het her-
innen van de vrijheid, waarin voor hem
Eulk een belangrijke taak scheen te zijn
weggelegd, een onherstelbaar verlies.
Reeds enige maler werd na de bevrij
ding bij herdenkingsplechtigheden de
diepte van dit verlies geschetst.
Hedenochtend vond een korte plech
tigheid plaats, tijdens welke de rector
magnificus, prof. dr J. N. Bakhuizen van
den Brink enkele woorden wijdde aan
deze grote Leidse rechtskundige, wiens
leven op zo tragische wijze oen einde
nam.
Voor het voormalige woonhuis van
prof Telders, Rapenburg 45. in de gevel
waarvan een eenvoudige gedenkplaat is
aangebracht, kwamen de rector, de se
ciet aris van curatoren mr K. Wiersma.
burgemeester en curator mr F. H. van
Kinschot, en het bestuur van de juri
dische studentenfaculteit biieen. Prof.
Bakhuizen van den Brink herinnerde
aan de uitzonderlijke persoonlijke en
wetenschappelijke gaven van Telders,
voor wie na de bevrijding een grote
Leids eredoctor P. Jansen
overleden
Op 73-jarige leeftijd is te Amsterdam
overleden dr F. Jansen, eredoctor van
de Leidse Universiteit, oud-directeur
van de Amsterdamse Kweekschool
voor onderwijzers en onderwijzeressen,
en Ridder in de Orde van Oranje Nas-
Grote vermaardheid verwierf dr Jan
sen buiten onderwijskringen als botani
cus, in het bijzondei- op het gebied van
de grassen. Op grond van zijn baanbre
kende wetenschappelijke arbeid op dit
terrein werd hem in 1946 het ere-docto-
raat in de wis- en natuurkunde ver
leend.
„Door Eendracht Verbonden"
trekt de natuur in
Nu met het mooie weer alles in de
tuin weer wakker wordt, aldus voorzit
ter Smit in de gisteravond gehouden
vergadering van de Leidse Tuiniers- en
Bloemistenvereniging „Door Eendracht
Verbonden", zetten wij een punt achter
onze vergaderingen in dit seizoen. Trek
ken wij voor vijf maanden de natuur in
en gaan ons bezig houden met excursies
en tuinwedstrijden. Alvorens het echter
zo ver was gaf „dokter" Smit nog enke
le belangrijke aanwijzingen over het
kweken van gewassen en hield de heer
De Pree een interessante causerie over
klim- en gevel planten. Voorts werden
tijdens deze in Café Aniba aan de He
renstraat gehouden vergadering de prij
zen bekend gemaakt, die behaald waren
in de onlangs gehouden bollenwedstrijd.
Voor de eerste prijs (plaquette met extra
prijs) kwamen de heren A. de Bruin en
Ph. van Hoven in aanmerking, die het
beiden tot 27 punten wisten te brengen.
Na loting viel de plaquette voor het eer
ste halfjaar ten deel aan de heer De
Bruin: de resterende zes maanden komt
deze in handen van de heer Van Hoven.
De heren F H. en J Roman legden
beslag op de tweede prijs, terwijl de heer
Th G Buys met zijn inzending een der
de prijs verwierf.
Eerste Paasdag zal om half elf in de
Doopsgezinde kerk een bijzondere Paas-
dienst gehouden worden. Na de predi
king zal een opname ten gehore ge
bracht worden van Cantate 67 van J. S
Bach „Halt in Ged&chtnis Jesu Christ"
een cantate die in woord en klank een
wel zeer passende vertolking ls van wat
ln het Paasevangelie wordt verkondigd.
STAKING LEIDSE WOLSPINNERIJ
21 Meisjes legden het werk neer
Een-en-twlntig meisjes, werkzaam bij
de Leidse Wolspinnerij aan de Zoeter-
woudseweg zijn gisteren in staking ge
gaan Hoewel de directie geen Inlich
tingen wenste te verstrekken vernemen
wij van bevoegde zijde, dat de directie
heeft geweigerd te voldoen aan eisen,
die haars inziens ln strijd waren met
de bepalingen van de voor de textiel
branche geldende collectieve arbeids
overeenkomst.
(Foto L.D./Vnn Vliet)
taak weggelegd soheen. Tragisch was
echter, dat hij. na zovele ontberingen
en wreedaardige behandelingen in Duitse
gevangenschap te hebben ondergaan,
op de vooravond van de vrijheid, in Ber
gen Belsen het leven moest laten Zijn
geestelijke kracht bleef tot het einde toe
ongebroken en dank zij dat. is hij. die
voordien in vrijheid getoond had een
uitzonderlijke figuur te zijn, in gevan
genschap zeer velen tot het laatst toe
tot steun geweest.
De rector bevestigde na deze korte
toespraak een krans aan de gevel van
het woonhuis onder de gedenkplaat,
waarna enkele ogenblikken stilte in
acht werden genomen.
Gisteravond werd de jaarvergadering
gehouden van de afd Leiden van „Het
Zonnehuis", een christelijke vereniging
tot verpleging van behoeftige, chroni
sche zieken.
Zowel het jaarverslag van de secretaris
als van de penningmeester werden goed.
gekeurd Uit het financieel overzicht
bleek, dat de het vorig jaar gehouden
collecte ruim f. 1166 had opgebracht. De
kalenderverkoop is eveneens geslaagd
(250 stuks werden verkocht). "De Da-
meski-ans was als steeds ijverig in de
weer; zij komt practisch iedere Dinsdag
avond bijeen om voor ..Het Zonnehuis"
te werken.
De voorzitter dankte alle werkers en
sprak de wens uit. dat allen zich ook
dit jaar weer met groot enthousiasme
voor „Het Zonnehuis" zouden inzetten.
De aftredende bestuursleden, de heer
Th. v. Zoelen en mevr. J. C. Boom,
werden herkozen
Als afgevaardigden naar de alg. verga,
dering te Utrecht werden benoemd de
voorzitter, de heer W. G. Aldershoff en de
secretaris de heer D. Prins.
By de rondvraag werd de aandacht
gevestigd op de a.s. colleote voor „Het
Zonnehuis" in de week van 2227
Augustus.
Volleybal: Dames: MHBS—VSA 2 3-0
HilversumMTGS 0-3. Chr. Lyceum—
VSA 2 3-0. Hilversum—VSA 1 2-2, Hil
versum—VSA 2 3-0. Chr. Lyceum—MH
BS 1-3, MTGS—VSA 1 0-3.
Heren: Chr. LyceumHilversum 3-1,
MTGS 2—VSA 1 0-3, MTGS 1—VSA 2
3-1, Chr. Lyceum—MTGS 2 1-3. Hilver
sum—USA 2 0-3, MTGS 1—USA 1 3-1,
MTGS 2—USA 2 0-3, Chr. Lyceum—MT
GS 1-3.
Bij het tafeltennis heren staat VSA
er op het ogenblik het beste voor.
In de Amsterdamse Effectenbeurs
wordt op het ogenblik in de nachte
lijke uren druk gewerkt aan een
film. die een beeld moet geven van
de normale arbeid in dit financiële
centrum en de nuttige functie, welke
de beurs in de gemeenschap vervult.
Loon naar werken
„Hij die een ambacht heeft geleerd,
kriiet steeds de kost waar hij ver
keert" met deze woorden waardeerde
de heer P. B. H. Oostdam eisteravond
bij de diploma-uitreiking van de
Avondschool van de Ned. R.K. Volks
bond het vele werk. dat de met het
certificaat onderschelden jongelui ge
durende lange jaren in de avonduren
verzet hebben .Een van hen mocht voor
de heer J. G. J. Verhey van Wijk een
bijzondere onderscheiding van de Ned.
Maatschappij tot Bevordering van Han
del en Nijverheid in ontvangst nemen.
De heer Oostdam. die als plaatsver
vangend voorzitter van het schoolbe
stuur de bijeenkomst in de Aula van
de R.K. Ambachtsschool opende, richt
te een speciaal welkomstwoord tot de
heer Zwanenbure als vertegenwoordi
ger van de wethouder van Onderwiis.
de heer Verhev van Wiik en enkele
afgevaardigden van de K A B. Spreker
stelde de ioneens niet te lane on de
proef en gaf vervoleens het woord
aan de heer J. B. Bavens. die de uit
reiking zou verrichten.
Penning en oorkonde.
Spreker wekte de gediplomeerden op
niet bii de Dakken neer te gaan zitten,
maar de weg naar kennis verder te be
wandelen. Nadat de directeur de diplo
ma's had uitgereikt, werd het woord
gevoerd door de heer Verhev van Wijk,
voorzitter van liet Departement Leiden
van de Ned. Maatschappij tot bevor
dering van Handel en Nijverheid. Spre
ker schetste in het kort de geschiede
nis en het doel van de Maatschappij
en overhandigde hierna aan C. J. van
der Geest de penning en de oorkonde.
Deze leerling had ondanks een lang
durige ziekte kans gezien het examen
met succes te bekronen.
De heer Oostdam overhandigde hier
na aan W. J. Nederhoff en R. Rooden-
Taal en manieren.
De heer Van Zwanenburg, gem. in
specteur voor het onderwiis besloot de
sprekersrij. Hii sprak ziin bewondering
uit voor de wijze waarop het diploma
behaald is. Spreker wees op het grote
voorrecht een ambacht te bezitten en
wekte de jongens op het ongerecht
vaardigde minderwaardigheidsgevoel
van de arbeider te overwinnen door
aandacht te besteden aan taal en ma
nleren.
Na een kort dankwoord van de heer
Oostdam. bezichtigde het gezelschap
een uitgebreide door de leerlingen ver
vaardigde collectie technische tekenin
gen.
De gediplomeerden zijn:
Diploma A (3 jaar opl.).
Metaalbewerkers: W. v. d. Kroft en
H. C. Kuyl te Leiden. C. J. Vertegaal
te Hazerswoude. J. V. Verhaar te Roe-
lofarendsveen.
Timmerlieden: D. Jong. J. Kok. A.
Ouwerkerk en D. de la Rie te Leiden,
J. C. v. Seggelen te Riipwetering, H. G.
Kraakman te Voorhout.
Decoratieve vakken: L. A. Dirkse. J.
H. v. d. Steen en H. K. Molenaar te
Lelden. A. F. Luiten te Voorburg.
Diploma B (5 jaar opl.):
Metaalbewerkers: J. H. H Bonarius.
L A. Kamphues. A F. T. Schimmel. M.
Chr. Selier en B. P. Witsenburg te
Leiden. C. E. J. v. d. Wiel te Sassen-
heim.
Timmerlieden en scheepstimmerlie
den: Th. A. v. Leeuwen te Leiden. W.
J. Nederhoff te De Kaag. R. Rooden-
burg te Haarlemmermeer. A W. van
Rijn te Leiderdorp. J. J. Zaal te Roe-
lofarendsveen. C. J. v. d. Geest te Riip
wetering. C. de Winter te Warmond.
Hedenochtend 10.36 uur:
Aan Delftse Jaagpad
Met een doffe klap viel hedenochtend
om precies 10.36 uur het kolossale hei
blok op de eerste paal, die op een ter
rein aan hel Delftse Jaagpad de grond
inging. Een klap, die tevens de bouw
„inluidde" van het fabrieksgebouw
van de Rijnlandse Metaalbeschermings
maatschappij, een nieuwe industrie
voor de Sleutelstad, die in de eerste
tijd (reeds nu is een uitbreiding niet
uitgesloten) aan circa 50 personen
werk zal geven.
In de fabriek zullen straks vier baden,
met een inhoud van p!m. 40.000 liter
worden geplaatst, waardoor het mogelijk
zal zijn om materialen van 15 meter
lengte. 2 meter hoogte en van één me
ter dikte in behandeling te nemen. Ver
der komt er een overdekte cabine van 21
bij 8 meter voor het staalblazen van
constructie-materiaal, terwijl ook een
volbad verzinkinrichting en een bitumi-
neer-inrichting deel van de inventaris
zullen uitmaken. De directeur, de heer
P. van der Poel. vertelde ons, dat de
bouw van deze fabriek mede verband
houdt met het zandstraalbesluit, waar
van het voorontwerp reeds is gepubli
ceerd en dat een ander procédé van be
werking voorschrijft. Teneinde hieraan
straks te kunnen voldoen ls men tot het
in het leven roepen van deze industrie
overgegaan. Indien de werkzaamheden
naar wens verlopen, ligt het in de be
doeling om deze industrie met Juni in
bedrijf te stellen.
(Foto L.D./Van Vliet.)
„Liakas-Passion" suggestief te
Noordwijk verklankt
Onder Adrairaal's gedurfde leiding
De 12de Noordwijkse „Lukas-Passion". onder Johan Admiraal, heeft ons eens
te meer ervan overtuigd, dat zij wel in aesthetische vormkracht, maar allerminst
als geloofsgetuigenis achter staat bij de beide latere Passies
„De Lukas", heel of half wel of niet van Bach, bljjft onverminderd een onmis
kenbaar kind van de tijd. die „Johannes" en „Matthaus", die onvergelijkelijke
lijdensmonumenten, voorbereidde. Een schepping uit dezelfde machtig aandrijven
de impulsen, die nog eens het l$ed en het aandoenlijke godsvertrouwen zouden
samenbundelen, waarvan reeds veel oudere passie-kronieken (Durer!) tot hart
en verbeelding hadden gesproken.
nader dan de beroemdere zuster-passio-
nen. De aria's hebben er minder vervoe
rende pracht, maar de functionele wer
king van volkskoren en koralen, die tal
rijker zijn, is des te groter en verplette-
render.
Die vermetele suggestie gaat uit van
Admiraal's tweelingkoor: ..Cantate Do
mino" uit Noordwijk en „Halleluja" van
Katwijk. Niet spoedig ontmoet men een
zingen, in zo klare gestalte en met zo
onwrikbaar trefzekere hand in de ruimte
gehouden. Van de zuiverheid van de
resonans vertellen de gewelven van de
Grote Herv. Kerk, wanneer in de nagalm
Huisvrouwen brachten bezoek
aan Lapland
De Nederlandse Vereniging van Huis
vrouwen. afd. Lelden, kwam gistermid
dag in Café-Restaurant „Het Gulden
Vlies" bijeen.
Voor deze middag was als spreker uit
genodigd de heer E. M. Bunders, die aan
de hand van een groot aantal lantaarn
plaatjes een en ander vertelde over zijn
reis door Lapland.
Vanuit Stockholm, de metropolis van
het Noorden, ging het dwars door de
uitgestrekte rendierweiden en naald
wouden naar de hoofdstad van Fins
Lapland. Rovaniemi. Van hieruit ging
het steeds verder door uiterst dun be
volkte gebieden naar „het land van de
middernachtzon", waar de Lappen, in
kleurrijke klederdrachten gestoken en
ln uiterst primitieve tenten wonend, ln
de winter twee maanden op de zon moet
wachten! Via de Noordkaap en Ham-
merfest ging het weer terug naar het
Zuiden totdat in Narvik de wat meer
bewoonde wereld weer was bereikt. Ten
slotte werd voor de pauze nog doorge
reisd naar het ten Zuid-Oosten var
Narvik gelegen plaatsje Abisco ">m van
daar uit enkele tochten te maken door
de hoge met sneeuw bedekte bergen. De
prachtige kleurendia's gnven hierbij
wel een voortreffelijk beeld van het
typische landschap.
Na de pauze projecteerde de heer
Bunders nog enkele opnamen van de
vegetatie ln Lapland De presidente,
mevr. C. Hageman—Verhagen, opende
en sloot deze gezellige huisvrouwen
bijeenkomst.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het doctoraal examen
Psychologie de heer J A A. van Leent
(Den Haag) (cum laude': candidaals-
examen Sociologie mej. H. Rozemond
(Leiden) en de heer P C. N, Baesjou
(Den Haag).
Maandagavond werd onder zeer grote
belangstelling een ouderavond in de
openbare school aan de Da Costastraat
gehouden.
Het hoofd der school, de heer J W.
van der Rejjden, zag in deze grote op
komst een bewijs, dat de ouders interes
se hebben voor de plaats, die de school
in het leven van hun kinderen inneemt.
Doel der bijeenkomst was dan ook om
tot een hechte samenwerking en nau
wer contact tussen school en huis, tus
sen ouders en onderwijzend personeel te
komen Gedurende de pauze en nadat
een nieuwe oudercommissie was gekozen
bezichtigden de aanwezigen het werk
der leerlingen.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN:
Relnler. zn van J. Eradus en T. Pet:
Arnold Dirk. zn van A. J. de Wit en M. C.
de Joodc; Lconardus, zn van L. Menljn en
M Rotteveel, Wllhelmlne, dr van M. du
Prle en H. M. Rohde; Elizabeth Leentje,
dr van VV W Heljns en S. van Leeuwen;
Carla, dr van H J van Asperen en J. M.
M Brand; Judith Elisabeth Clara, dr van
D. Barendse en J Potters
ONDERTROUWD:
J. N B Donkersloot
Eerste paal voor nieuwe Leidse industrie gaat de grond in.
C E. Klink,
J Luber; J C van de Wetering en M .VI
Florijn; T Kuipers en L Verhulst; C P
van Teyllngen en C S van der Klugt; H.
Planjer en A M van Oosten; J Kuilt en
C. Stlkkelorum.
GETROUWD:
D. Blocq en S. Redeker
OVERLEDEN:
B. Spronk, we'.uwnr. 78 Jaar
de kern van de laatst gezongen noot in
ronde, sonore volheid bewaard blijkt. Het
zijn „maar dorpskoren", die deze magni
fieke. welhaast magistrale, ongedeelde
klank teweeg brengen
Admiraal's koorleiding is dan ook
markant, naast eigendommelijk en
gedurfd. Hij gaat zijns weegs, onbe
kommerd om standaard-opvattingen.
Zijn koralen zjjn boetpreken, lyrische
stemmingsstukken, schuldbelijdenissen.
De ziel van de teksten beslist. Mildheid
en hardheid wisselen elkaar af. Het
tempo is lenig, vlot en vrij. De rcalis-
tiek in de volkskoren kent uitersten
van spanning. Men voelt als hel ware
de rondedans van de opgezweepte,
sensatie beluste benden om de kruis
paal. Deze Noordwjjkse kruisweg is vol
leven, deernis, ontzetting. liefde, be-
Admiraal weet ook raad met een orkest.
Hier zijn dat amateurs en dit in aan
merking nemend, vindt men in de instru
mentale verrichtingen weinig teleurstel
ling. Eigenlijke obligaatstemming kent
de „Lukas" niet. Een verantwoordelijk
aandeel is toebedeeld aan de hobo's
(mooie toon van mevrouw Liiske) en
vanzelfsprekend aan de cantiuno, te
weten cembaal bij de Evangelist en orgel
(Johan Zweers) bij de Christus-partij.
Tenor, sopraan, alt en tweede bas wa
ren dezelfde van verleden jaar Nieuw
was Bram van Luyn voor de Christus-
Tot het volkslijden staat de Lukas
rol. Kenmerken van zijn uitbeelding wa
ren een Juiste dosering van het gevoels-
vibrato. indrukwekkende ruimtebeheer-
sing, plechtstatige wijding en overgave.
De sfeer werd bijwijlen raak getroffen
en artistieke momenten ontbraken niet.
Het zangpatroon blijft wat gelijkmatig
en persoonlijk hadden we daarin Raarne
wat meer recitativo ingedragen gezien.
Dat zijn baritonaal stembereik de uit
werking naar de diepte onvolkomen
maakt, komt op rekening van de onre
delijk lage schrijfwijze van de componist.
De verdienste van de tenor Peter Dog
ger ligt allereerst in de weerklank, die
hu bij het auditorium wekt. Deze evan
gelist zingt ontroerend mooi. met een
rijke verscheidenheid in de zeggings-
trant. Zijn plooibaar orgaan laat hém
even suggestief het koen-mannelijke als
het week-sensitleve realiseren. De laat
ste aria, een afscheidsgroet, verkiezen
wij in soberder aankleding. Zij wordt dan
meer als een „pietA", een „bewering"
De sopraan moet zich vergenoegen met
twee aria's, waarvan de eerste wel ruimte
laat voor zielsbewogenheid. de tweede
echter op een abstracte tekst een tame
lijk ondankbare instrumentale techniek
vergt. Ank Reinders is daartegen opge
wassen. In de zang van deze Jonge voca-
liste ligt reeds de aankondiging van een
komende concertzangeres. De kleur op
de stem is aantrekkelijk en niet minder
is dat de reine aftekening van de melo
dische lijn. Rijping moet de draagkracht
verhogen.
Zonde is het dat Bella Keyzer zich be
perken moet tot haar enige aria, met de
pizzicati in de begeleiding. Want hoeveel
alt-gloed en goudechte gevoeligheid be
zit deze fluweel-glanzige stem! Met wei
nig moet zich ook de bas Han Campfens
tevreden stellen, wiens Pilatus-rol, met
fraai aangepast timbre, door hem op zo
geheel eigen, ingeleefde en contrasteren
de wfjze wordt „gespeeld".
Te vermelden zij tenslotte nog. dat
wegens plotselinge ziekte van Jan Koot
diens Petrus-party door Dogger was
overgenomen. V.
CHOPIN-RECITAL
THEO VAN DER PAS
De pianist Theo van der Pas, die aan
het einde van dit seizoen het concert
podium zal verlaten, heeft zich bereid
verklaard a.s Woensdag hier ter stede
een Chopin-recitnl te geven waarvan ..e
opbrengst ten goede komt aan „Den
nenheuvel", de Vereniging tot verpleging
van hoofdarbeiders ln herstellingsoorden
en sanatoria, welke vereniging dezer
dagen haar 50-jarig bestaan viert
VOETBAL.
L.P.S.V. WINT VAN SCHIEDAM.
Het Leids Politie-elftal heeft In zijn
thuiswedstrijd tegen Schiedam de kleine
kans op de titel behouden. De Leid na
ren wonnen met 3—2.
Voor de rust doelpuntten v d Sleet
en J. v. Leeuwen, terwijl de Schiedamse
linksbinnen tegenscoorde
Uit een corner kopte v Leeuwen het
derde Leidse doelpunt ln de touwen
waarna de midvoor der casten de eind
stand op 3—2 bracht.
