WYBERT
Katwijk-Zee in 1599 zelfstandig
LEIDSCH DAGBLAD -
Katwijks kerkgeschiedenis (II)
r~
V
Het aantal wcdikants plaatsen
steeg na 1599 van één op vijf
De Katwijkse bevolking is altijd vasthoudend geweest, hetgeen onder andere
lot uiting kwam in de kerkgeschiedenis. De oorspronkelijke bewoners, de Ger
manen hadden een natuurgodsdienst en eerst zeer langzaam deed het Christen
dom zijn intrede in het dorp. In ons vorige artikel schreven wij hier reeds uit
voerig over. Ook de reformatie vond pas betrekkelijk laat zijn eerste aanhan
gers in Katwijk en als de grote promotor noemden wij Wouter van Barneveld,
die aanvankelijk R.K. priester en 'ater protestants leraar was.
De opvolger van van Barneveld was
jn zekere Kornelis Korneliszoon. van
tl» practisch niets bekend is; men komt
qs naam herhaaldelijk tegen in de oude
tokrekeningen van de jaren 1583 tot
maar dat is dan ook alles. Wilhel-
Vink volgde hem op. Deze Vink was
<p 1 sprokkelmaand 1580 te Noordloos
zijn ambt bevestigd en in de winter
maand van 1598 deed hij zijn intrede in
ie beide Katwijken en Valkenburg, na
eerst in Voorschoten gestaan te hebben.
Vink heeft zich vrij veel uitgelaten over
ie moeilijke en uitgebreide taak, die op
cjn schouders rustte. Ook kreeg hij be-
itrdheid door zijn medewerking aan een
t/xt. Het was
Uitlegginge van de Katechismus der
Gereformeerde Krlstelijke Kerk in
N'eder-Duitsland.
Eertijds geschreven door den
E. Kornelis Korstenls,
Dienaar des Woords tot Delfshaven
ende door
Willem Vink, prediker van het Hei
lige Evangelium tot Valkenburg en
de beide Katwijken.
Oversien en vercierd met vele schone
Aanwijzingen op de Kanten, ende
nu eerst in Druk laten uitgaan. Seer
nut voor alle Mensen tot Saligheid
harer Sielen.
Tot Leiden.
Bi) Hendrik Haaftens, 1598 hl 4.
De voorrede In het boek is gedateerd
Louwmaand 1598. Kornelis Korstenis
volgens de voorrede van dit boek, één
jn de eerste verklaarders van de Ka>
ïchismushij zou deze geschreven heb-
ta ongeveer 15 jaar voor hij predikant
wrd in 1580. Dat moet dus een jaar of
Mi na het verschijnen van de Heidel-
tagse Katechismus in 1563 zyn geweest.
Reeds een Jaar nadat hij ln Katwijk
ns gekomen vertrok Vink %eer.
Belangrijke besluiten
Intussen waren er belangrijke beslui-
m genomen in de drie gemeenten. Op
.den 20 der Lentemaand" werd in on-
taling overleg besloten op „Kristdag"
kt H. Avondmaal te vieren in Katwijk
ur. Zee. op Paasdag te Katwijk aan den
Ei;n en op Pinksterdag te Valkenburg.
Op de Zondag, .voorafgaande aan deze
Voor men aan het Avondmaal ging
„liet men voor onderzoek des harten"
alle leden van de drie dorpen in de
Kerkeraadskamer te Katwijk aan den
Rjjn samenkomen om hen verschil
lende vragen te stellen, zoals o.a. of
„iemand swarigheid mogt hebben met
iemand" of „twijffel had in de Leer".
Verder nam men met de Belijdenis des
geloofs nieuwe lidmaten aan, „hetwelk
geen quade gewoonte was."
Ook besloot men te Valkenburg „wan
neer men tot Valkenburg niet en gepre
dikt had, dat ten enen uren ieder Broe
der der gemeente in de Kerkenkamer
byeen sal komen om in de Bijbel of in
het Huisboek van Bullingerus te lesen".
In 1595 nam men het besluit „dat men
voordaan des Somers Nademiddag tot
Valkenburg van den Preekstoel sal aflc-
sen een Verklaring op den Katechimus
der Kristelijke Hervormde Kerk uit enige
goede Schrijvers" en in 1599 besloot men
„nademiddag predikinge te doen uit den
Katechismus"
Zondagmorgen in Katwijk aan Zee
(Foto L.D./Van Vliet)
lange lijst worden al de namen op te
noemen; wij willen ons derhalve beper
ken tot die predikanten, die na 1900 in
Katwijk aan Zee hebben gestaan. Het
waren dan C. Plug (18901911). A. J.
van Wijngaarden '189719191. R. P. A.
Rutgers (1911—1945'. G. Bolkestein
(1915—1922'. I Voorsteegh (1920—19271,
J. Nauta (1923—1927), W. M. A. Kalk
man (1927—1935). P. Pias (1928—1954),
P. J. Broeyer (1936—1941), C. A. van
Harten H9411947). B van Ginkel
(19421945'. J. G. van Ieperen C1946—
1951), H. A. Jellema (1946—1949». J. J.
van der Krift (1946—1953); D. Bouman
(1947). P. P. J. Monster (1950). P. Moe
renhout (1950) en W. A. B. Hagen
(1952).
Tot 1864 is er reeds slechts één pre
dikant geweest, maar toen hadden de
werkzaamheden zich zo uitgebreid, dat
het voor één man ondoenlijk was de
belangen van de gemeente goed te be
hartigen. In dat jaar werd een tweede
predikantsplaats gesticht en werd W.
A. J. Lucas daarin beroepen. Sindsdien
is het aantal predikantsplaatsen nog
geleidelijk aan uitgebreid en thans zijn
er vijf.
Intussen zijn wij ongemerkt was op de
geschiedenis vooruit gelopen; in ons
derde en laatste artikel zullen wij nog
iets vertéllen over de afscheidingen, die
in de loop der jaren hebben plaats ge
vonden binnen de Hervormde gemeente.
Wagen van goederentrein
ontspoorde
Gistermorgen om kwart voor zes is
ie vierde wagen van een goederen-
keln tussen Culemborg en Geldermal-
•en, ontspoord. Er deden zich daarbij
hen persoonlijke ongevallen voor. Het
(poorwegverkeer werd op dit baanvak
lebeel gestremd.
D» goederentrein was op weg naar
ff?elen. De 35 wagons van de trein wa-
tai hoofdzakelijk geladen met rollen
futyzer van de Hoogovens; vijf rollen
ta wagon, met een gewicht van 30 ton
ta wagon.
Oorzaak was het feit. dat tijdens het
Wseren van de spoorweg te Culemborg,
aspot van de vierde Wagon warm
n» gelopen. Deze is later voorbij het
titko Culemborg gebroken, tengevolge
hirvan de wagon door de as zakte. De
"ton begon met de linkervoorzijde over
Rond te slepen, waardoor een spoor
J® 1 kilometer lengte werd gegraven
rails over die afstand werden ont-
ta en de dwarsliggers werden open-
"*wrd of verwrongen.
JJpordat de luchtleiding werd ver-
™«n, die onder een bepaalde druk
en door de machinist kan worden
^jdezen op een manometer, remde ae
^taaist de trein af
- vierde wagon lag ten dele uit de
jrjf en ten dele ook over het tweede
dat niet vernield werd
werden voor het herstel twee ploe-
van 50 man opgeroepen
reizigers werden vervoerd tot het
«*uon Culemborg en vanuit het Zuiden 1
»aan het station Geldermalsen. Tus- i
heide plaatsen werd een busdienst 1
Weid.
L^at de trein tot stilstand was ge-
T^ht hebben machinist en geleider
r* het plaatsen van een rode lamp op
«andere ritbaan een later uit Gelder-
komende goederentrein nog tij-
binnen waarschuwen.
Boete
Hoezeer men in de nieuwe leer opging
blijkt wel duidelijk uit het feit dat des
Zondags tussen de morgen en de mid-
dagdienst door de lidmaten werd geleerd
uit de catechismus. Men ging zelfs zo
ver dat men de afwezigen een boete op
legde.
Aangezien Katwijk aan Zee steeds
groter werd in zielental, waardoor van
de predikant steeds meer gevraagd
werd, besloot men op 25 Grasmaand
1598 een eigen leraar te vragen. De
toestemming werd verleend en zo deed
Josias Heinsius. op de 15 Lentemaand
1599 zijn intrede. Hij vervulde zijn
ambt te Katwijk aan Zee tot 1606.
Zijn opvolger was Samuel Baselius, die
op de 3 Wintermaand 1606 werd beroe
pen en eerst veertien jaar later vertrok
naar Lisse. Na hem werd Adrianus Bil-
derbeek predikant, die echter reeds twee
Jaar later overleed.
Op de 6de Sprokkelmaand 1624 werd
Nathanaël van Middelhoven beroepen,
die in 1632 naar Rotterdam vertrok.
Zestig predikanten
Sinds Katwijk aan Zee in 1699 een
zelfstandige gemeente werd. hebben er
uiteraard vele predikanten gestaan: to
taal zyn het er 57, met de huidige pre
dikanten mee Rekent men de drie pre
dikanten die ook Katwijk aan den Rijn
en Valkenburg hadden te verzorgen mee.
dan komt men dus op 60. Het zou een te
(Ingez Med.-ArlT.)
Verkoudheid
heesheid en
rokerscatarrh
voorkomt en bestrijdt U door
een regelmatig gebruik van
G.I.A. TWEE MAAL PER WEEK NAAR
HONGKONG
Enige ambtenaren van de Indonesi
sche dienst voor de Burgerluchtvaart
zijn vandaag in Hongkong aangekomen
om een onderzoek in te stellen naar de
geografische omstandigheden als voor
bereiding voor een geregelde luchtver-
binding tussen Djakarta en Hongkong,
die door de „Garoeda Indonesian Air
ways" zal worden verzorgd
Het hoofd van de dienst voor de Bur-
derluchtvaart. Soegito, deelde mede. dat
de G.I.A. thans over 45 vliegtuigen be
schikte en dat spoedig zal worden be
gonnen met het onderhouden van een
rechtstreekse verbinding tussen Djakar
ta en Hongkong. Het traject zal twee
keer per week worden gevlogen.
Minister-president van Ceylon
bij Koningin
De minister-president van Ceylon, sir
John Kotelawala. heeft Zaterdagmiddag
na zijn aankomst op Schiphol een be
leefdheidsbezoek gebraoht aan minister
president dr Drees in dienst kabinet.
Later is de heer Kotelawala in het
paleis SoestdUk ontvangen door H. M. de
Koningin, ln tegenwoordigheid van mi-
nister Luns.
In hotel WlttebrUR heeft de regering j
de heer Kotelawala 's avonds een diner
aangeboden. De heer Kotelawala heeft
daarbij een toast uitgebracht op Ko
ningin Juliana waai na dr Drees een
dronk uitbracht op Koningin Elisabeth
van Ceylon. Gistermiddag bracht sir
John een bezoek aan Delft
Naar aanleiding van het tweedaagse
bezoek aan Nederland van Sir John
Kotelawala, heeft een woordvoerder van
het Ministerie van Buitenlandse Zaken
verklaard, dat dit bezoek gelegenheid
heeft geboden tot vruchtdragende ge
sprekken met Nederlandse regerings
personen en met name met minister
Luns.
In deze gesprekken is o.a. onder ogen
gezien, op welke wijze Nederland en
Ceylon, tussen welke landen oude
historische banden bestaan, verder
zouden kunnen samenwerken op
economisch gebied, waarbij sir John
de gunstige voorwaarden voor buiten
landse kapitaalsinvesteringen in Cev-
lon nader heeft toegelicht.
De economische en politieke situatie
ln het Verre Oosten is eveneens ter
sprake gekomen, mede in het licht van
de Nederlandse belangen in dit deel van
de wereld. De woordvoerder van Buiten
landse Zaken gaf te verstaan dat :n
deze gesprekken een verheugende mate
van overeenstemming van inzicht was
gebleken.
Geen ongerustheid over
wachttijden
bij spoorwegovergangen
De K.N.A.C. deelt mede. dat er voor
het wegverkeer geen reden voor de
ongerustheid is welke thans kenne
lijk heerst doordat men ten on
rechte in de mening verkeert, dat er
een principiële ommekeer heeft plaats
gehad ten aanzien van de beveiliging
van met volledige afsluitbomen voor
ziene overwegen, waaraan de conse
quentie zou zün verbonden, dat on
aanvaardbare wachttijden ontstaan.
De K.N.A.C. wijst er met nadruk op.
dat de gewraakte maatregel in genen
dele een algemene regeling betreft, doch
dat slechts wellicht in een enkel inci
denteel geval, waardoor toevallige lig
ging zulks technisch uitvoerbaar zou zijn
en bijzondere omstandigheden dit wen
selijk maken, aanleiding kan zijn deze
maatregel te overwegen.
De K.N.A.C. is er overigens van over
tuigd, dat in die gevallen overleg zal
worden gepleegd met de vertegenwoor
digers van het wegverkeer ln de door
het Directoraat Generaal van het Ver
keer ingestelde contactgroep „overweg-
beveiliging". waarin zowel de spoorwegen
als het wegverkeer zün vertegenwoor
digd.
Helicoptères
voor verkeersregeling?
Als onderdeel van de grote lande
lijke actie voor het Verbond voor Vei
lig Verkeer, waarbij ditmaal de na
druk wordt gelegd op het verlenen
voorrang, heeft een de laatste maan
den veel besproken figuur uit de
hoofdstad, hoofdcommissaris H. A. J.
G. Kaasjager. Zaterdagmiddag in een
hélicoptère boven besneeuwd Amster
dam gevlogen om eens een andere kijk
te krijgen op de vele verkeersproble
men en vele grachten.
Over zijn eerste vlucht met een héli
coptère was hij zeer te spreken. Alleen
merkte de heer Kaasjager lachend op.
dat. als men met zo n hélicoptère boven
verkeersknopen zou gaan „hangen" het
verkeer nog meer ln de war zou geraken,
omdat alle weggebruikers dan naar bo
ven zouden gaan staan kijken. Maar als
er meer komen dan went het publiek er
wel aan. De heer Kaasjager was van
oordeel, dat een hélicoptère bi) grote
verkeersdrukten van groot nut kan zijn.
omdat men een goed overzicht heeft en
via een verbinding met posten op de
grond een vlotte aan- en afvoer van het
verkeer kan regelen.
„GENERAAL" VAN DE MAU MAÜ
GEVANG ENGENOMEN.
Kikoejoe-soldaten van het Britse leger
in Kenia hebben Zaterdagavond de der
tigjarige Mau-Mau-.generaal" Mwangi
Mambo gewond en gevangennemen.
De „generaal" was leider van de Mau
Mau in Nairobi sinds de gevangenne
ming twee weken geleden van „generaal"
Karioki. Hu werd herkend, toen hij zich
Zaterdagavond in het Parklands gebied
bevond en sloeg op de vlucht. Na een
achtervolging van een half uur werd
hü door een Kikoejoe-soldaat aange
schoten en vervolgens gearresteerd. On
der zware bewaking ls hij naar een zie
kenhuis overgebracht.
Van tijd tot tijd moet de techniek,
hoe hoog ontwikkeld ook. het af
leggen tegen de natuur. Zoals nu in
Zwitserland, waar zware regenval
aanzienlijke schade toebracht en
o.m. lawines van losgeweekte rots
blokken deed ontstaan. De spoorlijn
van Martigny naar Orsières werd
volkomen geblokkeerd door tonnen
zware rotsblokken.
Tweede ontsnapte gesnapt
ln de omgeving van
Cuxhaven
(Speciale berichtgeving)
De tweede ontvluchte uit het Huis van
Bewaring aan de Havenstraat te Am
sterdam. een 28-jarige Haarlemmer, is
in z|jn cel teruggebracht. De Rijks
recherche en de Haarlemse recherche
hebben hem in de nacht van Zaterdag
op Zondag in de omgeving van Cux
haven aangetroffen. Daar hü niet
het bezit was van geldige papieren,
werd hü uitgewezen.
Gebleken is dat hü zich na de ont
vluchting naar IJmuiden heeft begeven,
waar hij contact heeft opgenomen met
iemand, die wel eens naar Duitsland
gaat om koffie te smokkelen. Dezer
dagen is een tocht naar dit land ge
maakt en de ontvluchte Haarlemmer
ging mee. Hij was niet in het bezit van
een pas en heeft zich op clandestiene
wijze over de grens begeven
Bij de Rijksrecherche, die ijverig naar
hem zocht, was een bericht binnengeko
men waar de Haarlemmer zich bevond.
Daarna heeft zij met een vertegenwoor
diger van de Haarlemse politie zich r
Cuxhaven begeven.
Zoals bekend, moet de ontsnapte nog
een gevangenisstraf van een Jaar onder
gaan.
De zondebok van de 35 >goe- (jeldermalsen. de rails over grote
derenwagons, die gisteroentend afstand ontzette, dwarsliggers ver-
ontspoorde tussen Culemborg en nielde en bovendien het treinverkeer
Millioenen slaven in
Rood-Chin a
Russische jeugd gedwongen
naar de Aziatische steppen
Ongeveer 400.000 jonge Russen hebben
zich opgegeven voor ontginningswerk
zaamheden in Siberië. Altai en Kazakh
stan. aldus meldt het officiële Sovjet-
Russische persbureau „Tass". In Moskou
gaven zich 20.000 „jonge patriotten" op,
de rest komt uit andere gebieden van de
Sovjet-Unie.
(Wie, naïef, menen mocht, dat er in de
gehele Sovjet-Unie een golf van enthou
siasme door de jeugd is gegaan om de
ontginning van Siberië en Kazakhstan,
„eens even aan te pakken", vergist zich
niet weinig. Deze 400 000 jongelui zün
zonder meer aangewezen en geen hunner
ziet kans „onder te duiken" voor het ge
val hun ambitie voor de barre steppen
van Aziatisch Rusland, waar zeer weinig
voorzieningen voor deze „dwangarbei
ders" bestaan, niet al ie groot mocht
wezen. De contróle op tewerkstelling in
de Sovjet-Unie is zo scherp, dat er geen
schün van kans is deze contróle op grote
schaal te ontgaan. Red.)
Een lid van de Internationale commis-
j sie tegen concentratiekamp-practüken,
I David Rousset, heeft Zondag in Hong
kong medegedeeld, dat zich in Commu-
nistisch China „millioenen" siavenarbei-
j ders bevinden. Hij zei deze cüfers te ba-
j seren op officiële publicaties van de
I Communistisch-Chinesc regering en op
gegevens verkregen van personen, die
1 onlangs uit Communistisch China zün
gekomen.
j Rousset arriveerde in Hongkong uit
i Taipeh. de hoofdstad van Formosa. Hy
is de stichter van genoemde commissie
die is samengesteld uit vertegenwoordi
gers van Frankrijk. België. Polen. Spanje
en West-Duitsland.
DE PAUS DRAAGT ZELF WEER
DE MIS OP.
Paus Plus de Xllde heeft Zondag,
voor het eerst sedert zün ernstige ziekte
in het begin van December, zelf de mis
opgedragen ln de kapel van zün parti-
culiere appartementen
aanzienlijI. stagneerde. Een van de De Paus. die geleidelijk sterker word;
assen u-as warmgelopen en doa> - nu ledere *'eer een kardinaal
W/./ir nehrnban ontvangen ter besprek:: an kerkelijke
door gebroken. aangelegenheden.
„Niet letterlijk"
„Een der opvallendste feiten, die ik
mü uit het gesprek met de nieuwe Sov
jet-Russische premier Boelganin herin
ner, was zün klaarblükelijk pogen ons
duidelijk te maken, dat de verklaringen,
die Sovjet-Russische leiders ln de bü-
eenkomst van de Opperste Sovjet heb
ben afgelegd, niet naar de letter geno
men moeten worden", aldus verklaarde
William Randolph Hearst junior, hoofd
redacteur van de bekende Amerikaanse
Hearst-bladen, die dezer dagen te
zamen met zün collega's Kingsbury
Smith en Connif een bezoek aan de
Sovjet-Unie heeft gebracht en daar met
vooraanstaande figuren heeft gesproken.
Hearst legde zijn verklaring gisteren in
Berlün af. Vandaag zou hü in Londen
aankomen, waar hü en de twee anderen
door Churchill en Eden ontvangen zou
den worden.
„Boelganlns houding maakte een veel
verzoeningsgezinder indruk dan de
standpunten waarvan de Sovjet-Russi
sche leiders in de Opperste Sovjet bljjk
geven", aldus Hearst.
Kingsbury Smith, directeur voor
Europa van de ..International News Ser
vice", verklaarde dat de Russen „geen
enkele neiging vertonen zich in een con
flict te storten", waaraan hü toevoegde:
„De Sovjet-Russische Communisten "leg-
gen begrip voor de Westerse verdediging
aan de dag. Dit houdt echter niet in,
dat zü hun denkbeeld, om de wereld
door het Communisme te doen beheer
sen. hebben prüs gegeven".
Het drietal meent, dat de benoeming
van maarschalk Zjoekof tot minister van
Landsverdediging (als opvolger van zün
premier geworden ambtgenoot maar
schalk Boelganin „niet betekent dat
de invloed van het leger op de Sovjet-
Russische politiek groter is geworden,
doch moet worden opgevat als uiting
van het streven der Sovjet-Unie om
haar militaire kracht te vergroten".
Tenslotte menen de drie Amerikaanse
journalisten, dat secretaris-generaal Ni-
kita Kroesjtsjef. „een dynamische fi
guur". „de toestand goed in handen
heeft".
Grensincident bij Hebron
Een commissie van onderzoek van de
Verenigde Naties, vergezeld van Israëli-
sohe en Jordaanse officieren, is aange
komen in het gebied van Hebron, waar
Zaterdag in een grensincident één Jor
daanse en twee Israëlische militairen om
het leven zijn gekomen.
Kerkelijk Leven
NED. IIERV. KERK
Beroepen te BrandwUk. A Kool, cand.. te
Gouderak. Te Wynjeterp-Duurswoude
(toe*.) A. Meijerlng. vlc. te Schonebeek.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN
Bedankt voor Brussel (Belg. Evang.
Zendingskerk) J. I. v. Wyck te Gouda
(nad. besllss.)
GEREF. GEMEENTEN
ECONOMENCONFERENTIE
„KERK EN WERELD"
Als onderdeel van het beroepsgroepen-
werk van het Instituut .Kerk en
Wereld" te Driebergen, is Vrydag en
Zaterdag onder leiding van mr dr A. A.
van Rhijn. de achtste economenconfe-
rentie gehouden. Aan de conferentie
werd deelgenomen door 50 belangstel
lenden. Het algemeen onderwerp voor dit
Jaar was: „Chrlstelük geloof en econo
misch leven".
Inleidingen over dit onderwerp werden
gehouden door dr F. J. de Jong lector
aan de Rijksuniversiteit van Groningen
over „De pijlers van de economische
politieken door prof. dr J Tinbergen
directeur van het Centraal Planbureau
over de vraag „Voor welke doeleinden'
kan ln de naaste toekomst de toeneming
van het nationaal product worden aan
gewend?".
