In weinige jaren voltrok zich een Fins wonder
"VoGFT
v der GODEN"
is niet meer vogelvrij
VJ
Ondanks zware
verliezen
krabbelen de
bewoners van
Suomi er weer
bovenop
Dier zonder
poten en
vleugels
meende
men vroeger
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 5 FEBRUARI - PAGINA 4
Vrouwen staken
eveneens handen
uit de mouwen
(Van onze correspondent in Stockholm)
In de bar van de nieuwe Finse boot „Allotar" heerste een
- nogal gemoedelijke stemming. De afstand van de Zweedse
hoofdstad Stockholm, naar Helsinki, de hoofdstad van Finland,
is nog geen dag varen, maar toch heeft iedereen de gelegen
heid door het kopen van cigaretten en alcohol de belasting te
ontduiken en dat schijnen alle nationaliteiten graag te doen.
Edoch, plotseling horen wij te midden van die opgewekte
Babylonische spraakverwarring de wat vinnige woorden: „En
jij .wilt dus niet van mij aannemen, dat het Mannerheim-kruis
de hoogste orde is, die wij tijdens de oorlog konden krijgen...?"
„Neen" zegt de aangesprokene zeer beslist, „de hoogste
onderscheidingen, die een Fin kon krijgen en die vandaag nog
waarde hebben, zijn de lidtekens van onze verwondingen."
Van dit argument had de eerste spreker niet zo vlug terug.
Men zag hem denken, maar nog voor hij zich kon verdedigen
kwam een derde opdagen. „En weten jullie, wat ik de hoogste
beloning noem? Dat is het eenvoudige feit, dat ons vaderland
weer is opgebouwd."
Het t.b.-ziekenhuis in Tampere
De volgende ochtend moesten wij
weer aan deze woorden denton. Toen
het sohip in Abo (Fins: Turku) aan de
kade lag het had nog heel wat
moeite gekost, om het ijs te verwijde
ren zagen wij een nieuwe sneeuw
ploeg. De douane en de agenten, die
wij ontmoetten, waren gekleed in
nieuwe uniformen. De stoffen waren
van beste kwaliteit en de bontmutsen
even nieuw als de grote laarzen. En
ook de bus, die ons spoedig naar de 175
km verwijderde hoofdstad bracht, was
van jonge datum. Slecht-s de vrijwel
geheel lege trein, die door het Russi
sche gebied leidt, zag er ouderwets uit.
Zoals de lezer waarschijnlijk weet, wor
den op het laatste Finse station bruine
luiken (van blik) van buiten voor het
raam geschoven en afgesloten. Dan
komt in iedere wagen een Finse con
ducteur en zo gaat het getrokken
door een Russische locomotief, die een
lawaai maakt als een schip in dikke
mist, door het 380 km2 grote Porkkala-
gebied, dat vijftig jaar door de Russen
bezet zal blijven. Of de Russen hier
werkelijk een vesting hebben aange
legd? Neen, zei men ons later in Hel
sinki de Russen hebben slechts op
enkele eilanden activiteit ontplooid.
Goedgeklede dames en
mooie auto's
In Helsinki, meer nog dan in Abo,
werden wij verrast door de ontwikke
ling gedurende de laatste twee jaar.
industrie, die men had opgebouwd om
te kunnen voldoen aan de zo hoog
gestelde Russische eisen. Ook daarin is
men geslaagd en in 1954 bedroeg ne
Finse uitvoer 160 milliard Finse mark,
tegenover een invoer van 150 milliard.
Het is moeilijk te zeggen, hoe de ver
houding van de handel met Oost en
West is, omdat hetzelfde Finse pro
duct in Rusland meer opbrengt dan in
het Westen. Aan de andere kant ech
ter moet Finland voor zijn import uit
het Oosten ook meer betalen. Maar in
ieder geval overweegt de handel met
het Westen nog belangrijk.
Biljetten worden munten
Het Finse wonder spiegelt zich ook
af in het geld. En zo zijn thans alle
biljetten van onder de honderd mark
door munten vervangen.
De eigenlijke verklaring voor „het
wonder" kregen wij echter op een
cocktail-party, waar de talrijke dames
door charme en kleding opvielen. Want
toen iemand voorstelde, om na afloop
het feestje nog in kleinere kring voort
te zetten, stuitte dat op veel tegen
stand. Haast iedere dame heeft im
mers naast haar beroep en haar
representatieve plichten, nog een huis
houding te verzorgen. „Mijn jongen is
nu al kwaad, dat ik een uur later thuis
kom", verklaarde er een, die vader en
moeder tegelijk moest zijn. En even
later was toen het cocktail-gesprek
gekomen op het familie-leven.
Niet alleen de lage salarissen, maar
vooral de wil, om weer in een normale,
vooroorlogse maatschappij te kunnen
leven, heeft oud en jong, man en
vrouw, doen aanpakken. En er is werk
genoeg.
Het prettige van de Finnen is daar
bij, dat zij leed en last even gemakke
lijk weten te dragen als een school
jongen bij het maken van zijn sommen.
Zij wensen bovendien geen medelijden.
Wel daarentegen respect.
Veel zorg voor invaliden
Wij zien nog de blinde man, die in
een cafetaria kwam. De bedienden ra
hun witte jassen hadden het druk.
Maar toen de blinde gast door iemand
van de garderobe naar een plaats was
geleid, kreeg hij het menu voorgelezen
en het eten zo neergezet, dat hij zich
geheel zelf kon redden. En geheel on
gevraagd kreeg ook de hond een extra -
hapje. Dat alles ging vanzelfsprekend
En niet een der aanwezigen sloeg hem
verder gade. Eigenlijk wilde zelfs de
vrouw van de garderobe de royale fooi
niet hebben.
Zij accepteerde die echter tenslotte
toch met veel dank, want hoe depri
merend zou het niet voor de blinde
zijn steeds met medelijden te worden
bejegend. De ware beleefdheid, zo zegt
de componist Erkki Melartin is tact.
En tact is fantasie. Wij moeten aan
voelen, hoe onze handelingen door de
ander worden opgevat. Een schema
bestaat voor beleefdheid niet.
De Finnen spreken derhalve waar
schijnlijk ook niet veel over hun ver
liezen en zorgen. Maar hun mooie
ziekenhuizen getuigen, dat zij veel over
hebben voor de mensen, die niet meer
aan de opbouw van hun land kunnen
deelnemen.
Paradijsvogels zijn uiterst kostbaar
In April 1953, waren wü er voor het
laatst geweest. Toen zag men nog de
armoede van de bevolking. Thans viel
ons oog op de goed geklede, trots
kijkende Finse dames en op de vele
nieuwe auto's van haast alle merken.
De Studebaker en de Moskowitseh, de
Saab en de Skoda. En ver buiten de
stad verrijzen nieuwe, zeer degelüke en
comfortabele woonwijken. De woning
nood is er al niet groter meer dan in
Stockholm.
Natuurlijk mogen wij dit beeld niet
overdrijven. Op bepaalde gebieden is
er zeker nog gebrek. Als de meerder
heid het al weer vrij goed heeft, wil
dat nog niet zeggen, dat er in het ge
heel geen armoede meer is te vinden!
Maar wij zagen niet meer de na-oor-
logse verschijnselen als bijvoorbeeld een
deurmat, die met een ketting tegen
diefstal was verzekerd.
Enkele autoriteiten hebben ons met
veel cijfers laten zien, hoe de opbouw
zo vlug mogelijk is geweest. Het ging
daarbij over twee perioden. De eerste
ging tot de afbetaling van de oorlogs
schuld aan Rusland. Op 18 September
1952 een datum welke men in Fin
land niet zo vlug vergeet was hier
aan voldaan.
Er waren goederen geleverd ter
waarde van 226.5 millioen dollar. De
(denkbeeldige) trein met Finse herstel-
betalragsproducten zou een lengte
hebben gehad van ongeveer 3 400 km!
De tweede periode bracht de moeiliik-
heid met zich mee om werk en afzet
te vinden voor de producten van de
(Bijzondere medewerking)
Farnando Magelhaes, de Por
tugese zeevaarder, die in de
zestiende eeuw in Spaanse dienst
de eerste reis om de wereld vol
bracht, was het niet gegeven om
de „Vogel der Goden" te zien.
Hij stierf op de Philippijnen kort
nadat hij daar als eerste Euro
peaan voet aan land had gezet,
zijn tochtgenoten gingen verder
naar de Molukken. De Radja van
Tidore schonk de Portugese
onderbevelhebber vijf paradijs
vogels.
Opname P. J. Kuyte
Paradijsvogel, de Schoon
heidskoningin der Nieuw
Guinese fauna
De kent in hajamuki io e^.i ^L.^-e.u van inoaerue
Finse architectuur
Deze vijf exemplaren waren de
eerste, die Europa bereikten.
„Manuco Diata", „Vogels der
Goden", aldus werden zij ge
noemd in een in de jaren twin
tig der zestiende eeuw versche
nen verslag van de expeditie van
Magelhaes.
Toen meer Europese schepen de wa
teren van de Zuidelijke Pacific gingen
bevaren, nam het aantal berichten
over de paradijsvogel toe. Ja, het dier
werd tot een legendarische vogel, die
de „sterke" reis- en zeemansverhalen
bij herhaling bevolkte. De Papoea's
van Nieuw-Guinea, die de kostbare
vogels ruilden tegen andere goederen
met de bewoners van naburige eilan
den. plachten bij het prepareren de
poten en de vleugels weg te nemen.
Hierdoor ontstond een ra vroeger
eeuwen wijd en zijd verbreid en ge
loofd sprookje, volgens hetwelk de pa
radijsvogel geboren werd zonder vleu
gels en poten. Het dier (zo heette het)
vertoefde zijn leven lang in de lucht.
Een oude kroniekschrijver wist niede
te delen, dat de paradijsvogel steeds
naar de zon toevliegt, voortdurend in
de lucht is, poten noch vleugels heeft,
doch alleen kop, lichaam en staart, zo
als blijkt uit de exemplaren, die via
Indië in West-EuTopa aankwamen.
Veel (wist hfj er aan toe te voegen)
waren dit er niet, want de vogels zijn
zeldzaam, begeerd en kostbaar. Een
andere „geleerde" auteur wist mede te
delen, dat het wijfje haar eieren legde
in een holte in de rug van het man
netje en ze, ruggelings gezeten op haar
echtgenoot, uitbroedde, terwijl belde
dreven op de wind en de lucht. Aan
deze en dergelijke sprookjes kwam pas
een einde, toen een der reisgezellen
van Cook, dr Johann Reinhold For-
ster, tegen het einde der achttien e
eeuw met waarlijk gefundeerde mee
delingen, berustende op eigen studie,
over de „Vogels der Goden" de weten
schap verrijkte.
Tot voor luttel tientallen jaren
stelde een blanke die op Nieuw-
Guinea op de paradü'svogeljacht
ging, zich bloot aan bet gevaar
van een vreselijke dood. Menige
jager verdween in de hongerige
magen der Papoea's.
BEGEERDE VEREN
WEINIG veren zijn zo begeerd als
die van de paradijsvogel. Voor
al in het begin onzer eeuw wa
ren zij gevraagd. Vóór 1914 kwamen er
jaarlijks uit Nieuw-Guinea meer dan
lOO.OpO geprepareerde paradijsvogels
op de Europese mode-markt. De ja
gers, die de vogels vingen, waren dap
pere kerels, die zich aan grote geva
ren blootstelden om fortuin te maken.
Een aantal hunner verdween in de
hongerige magen der Papoea's.
Anderen werden op verschrikkelijke
wijze gemarteld en gedood.
Vermaard was Antonio, een half
bloed uit Macao, die meer dan tien
duizend vogels had buitgemaakt, al
vorens het noodlot in de vorm van
een horde Papoea's hem achterhaal
de. Toen werd hü op heel erge wüze
onderhanden genome en tenslotte
opgepeuzeld. De legende zegt, dat de
Papoea's, die hem gevangen namen,
zo onder de Indruk van 's mans
moed en onverschrokkenheid kwa
men, dat hun hoofdman er op stond,
zelf het hart van Antonio te veror
beren, wül hij hoopte, aldus de ziel
van Antonio te kunnen annexeren.
VOGELS WAREN AL 20 JAAR
DOOD!
Die afslachting der paradijsvogels op
grote schaal liet niet na het aantal
der dieren te verkleinen. Volgens des
kundigen is dit nu nog merkbaar, hoe
wel de paradijsvogel (in Australisch
Nieuw-Guinea) al sedert jaren niet
meer „vogelvrij" is. Een Europeaan,
die in het bezit is van een dode vogel,
krijgt een geldboete van ongeveer
f. 400. De controle op de uitvoer van
paradijsvogels is zeer streng. Geen
wonder dus, dat er enige consternatie
ontstond, toen enige tijd geleden in
Londen een partij paradijsvogels op de
markt verscheen. Een diepgaand on
derzoek naar de herkomst werd inge
steld.
Toen bleek, dat de paradijsvogels
ruim twintig jaar geleden in Enge
land waren aangevoerd en pas on
langs door de douane waren vrijge
geven!
Tegen de beschermende maatregelen
heeft men hier en daar krachtig ge
protesteerd. Handelaren en jagers be
toogden namelijk, dat er geen bezwaar
was tegen het doden der mooiste man
netjes, omdat deze geen nakomeling
schap meer zouden kunnen krijgen
Een bioloog van naam, Charles Bar
rett, kreeg toen de opdracht om te
FINSE SPREUKEN
(Samengesteld door onze
Zweedse correspondent)
De mooiste en laatste kunst en
het geheim van de geniale
politicus is: misleiding door
absolute eerlijkheid
Men mag zich niet verbeelden,
dat het uitoefenen van goed
heid iets anders is dan een
genotmiddel. Niettemin is
het een gezondheid bevor
derend genotmiddel!
Een wantrouwend mens stelt in
ieder geval zich zelf te kijk.
Analyseer nauwkeurig je ont
stemming en je zult ziefi, dat
de oorzaak steeds is gelegen
in een verwonding van je
eigenliefde.
Grote zorgen zoeken grote zie
len. Dit zijn hun palen voor
een nieuw en innerlijk ver
diept leven.
Laten wij onze kinderen opvoe
den door hun goede ouders
te geven.
Met slagwoorden zijn meer
mensen gedood dan met welk
ander wapen.
Het is tien keer beter steeds en
steeds weer bedrogen te
worden, dan altijd wantrou
wen te koesteren.
onderzoeken of dit klopte. Barrett's
antwoord was kort en goed „NEEN".
Hij kwam tot de conclusie, dat de
wijfjes juist geen belangstelling had
den voor de „mannen zonder huwe-
Hjkspluimen" en verhief zijn stem
krachtig tegen de afkondiging van een
open jachttijd.
Andere biologen paarden hun stem
aan die van Barrett en drongen met
hem aan op nog krachtiger bescher
ming. Vooral nu de houtkap toeneemt
en nieuwe gebieden op Nieuw-Guinea
worden geopend, wordt de paradijsvo
gelstand ernstig bedreigd. Een tweede
gevaar schuilt in de steeds verder
gaande pacificering van tal van tot
voor kort oorlogszuchtige stammen.
PAPOEA-TOOI
DE wetten ter bescherming van de
paradijsvogel gelden namelijk
niet voor de Papoea's. De autori
teiten wilden niet tornen aan hun
jachtrechten, daar de Papoea's zich
gaarne tooien met paradijsvogelveren
bij hun oude stamplechtigheden. Vroe
ger waagden de mannen uit de streek,
waar de paradijsvogels zijn, zich niet
op het territorium van aangrenzende
(vijandige) stammen, zodat de joara-
dijsvogeljacht toen op betrekkelijk be
scheiden schaal geschiedde door de
inheemse bevolking. Heden ten dage
echter beginnen de hoogland- en berg
bewoners zich steeds vrijer door het
gehele land te bewegen en drijven zij
met him vroegere vijanden handel in
paradijsvogels. Vooral de prachtige
Blauwe Paradijsvogel heeft het zwaar
te verduren. Barrett schat, dat de Pa
poea's thans twee tot drie keer zoveel
jjaradijsvogels doden als in de minder
vreedzame dagen van weleer. Vandaar
dat hij van oordeel is, dat er iets moet
worden gedaan om ook de jacht door
inheemsen aan banden te leggen.
Diep in de tropische regenwouden
woonde ik (vertelde Barrett) een
feest bü van een aantal krygers uit
de streek van Mount Hagan. Lang
zaam, plechtig en boeiend voerden
zü hun rhythmische dansen uit. Eik
der dansers droeg een fabelachtige
hoofdtooi, gemaakt van paradijsvo
gelveren. Voor elke danser bestond
de hoofdtooi uit niet minder dan
tien stel paradysvogelpluimen. Voor
een waarde van enige honderddui
zenden guldens droegen die primi
tive dansers aan de rand van het
nog niet gepacificeerde land der
Menseneters op het hoofd.
KLEURENSPEL
DR ERNST MAYRE, een autoriteit
op het gebied der vogels van
Nieuw-Guinea, zegt. dat er te'
dusverre 39 verschillende soorten pa
radijsvogels bekend zijn, De wijfjes
zijn onopvallend, maar de schitterende
verentooi der mannetjes vindt zijn
weerga niet op aarde. „Changeant" is
het beste woord om die kleurenpracht
te beschrijven. Naar gelang van het
licht zijn de vogels nu eens diep-pur-
per, dan weer groen of staalblauw van
kleur. Aan de keel hebben zij veelal
een plukje groene en paarse veren.
Andere soorten hebben een gouden
of oranje glans. Sommige soorten heb
ben een prachtige kuif, andere weer
onderscheiden zich door hun schitte
rende, sierlijke staarten. Er zijn er
met een lint-staart van anderhalve
meter lang, die als een sluier achter de
vogel aanzweeft, als hij zich snel
voortbeweegt door het vaag-groene
licht van het tropische oerbos.
„Vogels der Goden" noemden de
eerste Europeanen, die de dieren te
zien kregen, de paradüsvogcls. „Vo
gels der Goden" zyn zü naar tooi en
kostbaarheid. De oude sprookjes
over hun büzondere eigenschappen
zün verdwenen, maar de onderzoe
kingen en camera's der wetenschap-
pelüke speurders brachten zoveel
over deze dieren aan het licht, dat
zij boeiender en belangwekkender
zijn geworden en toch even sprook
jesachtig mooi zün gebleven als de
legendarische vogels, die de zee
mansverhalen uit vroeger eeuwen be
volkten.
(Nadruk verboden)
