Historisch verband tussen de exacte wetenschappen Leidse predikanten in contact met gymnasiasten Intrede van ds S. L. Verlieus als Doopsgezind predikant Openhartige discussie over het geloven in wonderen draadomroep Tweede „Ballot" de mindere van de eerste Oud-gemeente-archivaris van Leiden wordt tachtig jaar Emancipatie Hellenistisch denken thans noodzaak 93ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 22 Januari 1955 Tweede Blad No. 28430 Ned. Chr. Vrouwenbond De afdeling Lelden van de Ned. Chr. Theologisch echtpaar in Leiden Vrouwenbond hield gisteravond in het gebouw Rehoboth aan het Rapenburg een bijeeenkomst. Na een inleidend woord van de presidente, mevr. G. HouwingOostra passeerden allereerst enkele huishoudelijke zaken de revue, waarna de dames het een en ander werd verteld over een bekend wasmiddel, dat ook aan alle aanwezigen werd uitge reikt. Na de pauze hield mevr. Slump Beauveser uit Oegstgeest een causerie over haar werk en leven op Nieuw - Guinea. Spreekster, die er op wees, dat het volgende maand honderd jaar ge leden is, dat het zendingswerk op Nieuw Guinea ter hand werd genomen schonk uitvoerig aandacht aan de grote in- Ook zijn echtgenote niag in dienst des Woords voorgaan Met de intrede van ds S. L. Verheus als predikant der Leidse Doopsgezinde Gemeente, welke plechtigheid morgenochtend zal plaatsvinden, beleeft pro testants Leiden een unicum in haar kerkelijk leven. De theologische opleiding, die zijn echtgenote genoot en de bevoegdheid om in de dienst des woords voor te gaan, welke haar door het Doopsgezind Seminarium werd verleend, maakt het mogelijk, dat ook mevr. A. M. VerheusHoltzappel bij een eventuele ver hindering van haar man in een godsdienst oefening kan voorgaan. Gisteravond kwamen leerlingen uit de hoogste klassen van het Gymnasium bij I elkaar om een gesprek te voeren over de vraag: „Kun je nog in wonderen gelo ven?" Dit gesprek vond plaats op initiatief van de predikanten ds W. J. H. Hubeek, dr P. L. Schoonheim en ds J. van Goud oever. Enkele leraren verleenden gaarne hun medewerking. Nadat alle deelnemers zich omstreeks haMacht dn de bibliotheek hadden ver zameld, waar ds W. J. H. Hubeek een korte uiteenzetting gaf over het ont staan en de bedoeling van deze avond, ging men in drie groepen, volgens klas- severband, uiteen om onder leiding van een predikant de bovengenoemde vraag te bespreken. Het onderwerp was geko zen uit een reeks vragen, die door de leerlingen van tevoren waren ingezon den. Bij iedere groep was ook een leraar aanwezig. Op onze foto ziet u de deelnemers en (Foto L.D./Van Vliet) de groepsleiders weer bijeen na afloop van de gehouden gesprekken. Zittend v.l.n.r. de predikanten Van Goudoever, Hubeek en Schoonheim. Met grote leven digheid werden de ervaringen uitgewis seld. Gezamenlijk bleef men nog enige tijd discussiëren. Het kostte zelfs moeite de deelnemers te bewegen uiteen te gaan, een bewijs hoe zeer deze avond is inge slagen. In Februari zal opnieuw een gesprek worden gehouden. Op de H.B.S. aan de Burggravenlaan en op de Meisjes H.B.S. werd, eveneens op initiatief van de ge noemde predikanten in samenwerking met enkele leraren, een vraag, afkomstig van de leerlingen, besproken. Ook deze bijeenkomsten worden voortgzet. Leidse Biljartbond De uitslagen van de deze week ge- speelde wedstrijden luiden: le klasse A: Cammbole 2TOG 1 4-2; UVS 1DOS 1 60; Centrum 1Ca- 1 rambole 1 4—2. Ie klas B: Zuid 1—Spijkerbak 1 24; Spijkerbak 2Rijnegom 1 60; Vriend schap 1Spoortje 1 60. 2e klas: Centrum 2DVH 1 26; I Sport l^Rijnegom 2 44; TOG 2 TOP 1 6—2; Morspoort 1—DOS 2 4—4. 3e klas: Spoortje 2Marsipoort 2 44; Drei Pott. 1De VaJk 1 44; De Heul 1 -Spijkerbak 3 80; Vierkantje 1 ÜVS 2 6—2. 4e klas: Carambole 3UVS 3 44; Sport 2—Zuid 3 8—0; TOG 3—DVH 2 2-6; Zuid 2Vriendschap 2 26. 3e klas: Centrum 3De Heul 2 44; Drei Pott. 2Morspoort 4 44; Rijne- gom 3—Vriendschap 3 44; Royal 1De Valk 2 2—6. 6e klas: UVS 4—TOG 4 0—8; Vier kantje 2—UVS 5 4—4; TOP 2—Sport 3 5—3; De Heul 3—MBO 1 8—0; Zuid 4— Morspoort 5 35. 7e klas: Royal 3MBO 2 44; Caram- bo'.e 4—De Heul 4 80; Vriendschap 4 Spoortje 3 0—2; Spijkerbak 4MBO 3 5-2; Spoortje 4Royal 2 26. (Ingez. Med.-Adv.) tovenaar in dat kastje.V' „Nou, dan is hij klein behuisd." „Dat hjkt maar zo. Technisch heeft bij alle ruimte van de wereld in zo'n Draadomroep-luidspreker. „Dat begrijp ik niet." „Ik wel. In die luidspreker verwerkt PTT de laatste technische snufjes. Je tiet ze niet, maar je hóórt ze." Ja. zon moderne, strak uitge voerde Draadomroep-luidspreker brengt het rijkste luistergenot in Uw huis - voor het minste geld*! Hinderlijke storingen - door atmosferische invloeden, door stofzuigers, electrische apparaten, trams - behoren voorgoed tot het verleden. U krijgt zuivere, onvervormde studioklank omdat PTT de meeste programma's over eigen, beschermde muzieklijnen aanvoert. Word óók Draadomroep- abonné en B boort het fijnste het best! Als U in het gebied van een gemo derniseerd 4-programma-net woont. geeft storingvrije studioklank Toch veel te waarderen Vorig seizoen bracht Toon Hermans uit zün „Ballot". Het was iets nieuws iets anders dan anders. Geen show, geen cabaret, geen omlijsting van de hoofd figuur zonder meer, al droeg het geheel wel van alle enige ingrediënten in zich. Het werd een succes Toon Hermans heeft nu dit seizoen .Ballot'- willen voortzetten en heeft zijn tweede „Ballot" ten doop gehouden on der de naam Zaza. Zegt niets, zult u zeggen? Accoord. maar wat* is er in een naam? Ieder kind moet, nu eenmaal een naam hebben en zo ook dit geestes kind van Toon Hermans en aan de vader komt toch zeker wel de eer toe de naam te geven? Tweede vraag: Wat wil de auteur met Zaza? Illusies, dat het ouder zal worden dan een jaar schijnen bij voorbaat uit gesloten; Hermans zal ongetwijfeld blij zijn als het dit jaar voorspoedig groeit! Bedoeling? De auteur geeft het. zelf aan als een schetsmatige symphonie van de tijd waarin we leven, zonder pre tenties. Weshalve het zeer gemengde gegeven begint en eindigt met een deur, waardoor men het leven binnentreedt en uitgaat, althans wat deze „Ballot" betreft. Och. het zegt au fond weer niemendal maar wederom: wat doet het er toe, als het doel maar wordt bereikt, n.l. een avond van Klein-kunst. waarvan te genieten valt We zullen daarom niet diepzinnig pogen te peilen, wat de auteur nu pre cies voor ogen heeft gehad zo hij dit heeft gehad maar willen slechts pogen te schetsen, in hoeverre hij o.i. in dit aangegeven doel is geslaagd. Welnu zonder afdinging op het vele goede, menen wij toch, dat zijn tweede „Ballot" voor de eerste verre onderdoet. Er is aan Toon Hermans wel eens verweten, dat hij te spiritueel geestelijk wias en blijkbaar is hij onder de indruk daarvan gekomen. Hij heeft zich daar om meer met beide voeten op moeder aarde geplant doch o.i. is dit geen winst, integendeel. Daardoor benadert Zaza dan ook zeer dicht het cabaret, hetgeen de bedoeling zeker niet is. Er is geofferd aan de aparte atmosfeer en dit betekent verlies. Toon Hermans, zelf natuurlijk de ziel van het geheel," wordt daardoor ook meer het type van de conferencier in het algemeen. Hij doet dat perfect en hij weet zijn gehoor ontegenzeggelijk mee te slepen en te boeien af en toe ietwat met Wim Kan-aliures doch hij raakt zodoende zijn eigen cachet voor een niet gering deel kwijt en dat betreuren* we. Juist in dat eigene ligt toch zijn kracht! Om zich heen heeft hij een gezelsohap vloed, die het Christendom op de Pa poea's heeft gehad en nog steeds heeft. Voorts vertelde spreekster tal van inte ressante bijzonderheden over haar ont moetingen met dat Papoese volk. ACADEMISCHE EXAMENS Geslaagd voor het doctoraal examen Indo Iraanse taal- en letterkunde de heer J. G. de Jong (Warmond); voor het candidaatsexamen Romaanse taai en letterkunde mej. E. F. Wiersma (Lei den) en de heer W. L. Pollen (Den Haag)doctoraal examen Geneeskunde de dames A. M. J. Dolk (Leiden); A. Verschoor (Rotterdam) en de heren Ph. W. H. Eskes (Den Haag); H. W. E. G. G. Hartgrink (Egmond aan Zee); R. W. Kropholler (Leiden) en M. Oort (Schie dam) arts examen le gedeelte mevr. W. v. d. EndeSnethlage (Oegstgeest) en de heren J. H. G. Meesters (Leiden»; J. H. Meissner (Voorburg) en E. M. N. Oosterbaan te Wassenaar 2e gedeelte de dames E. Daalder (Voor burg); F. v. Laar (Maasniel L.)E. K. Sauer (Den Haag) en de heren E. C. v. Assen (Den Haag); K. Mayer (U.S.A.) en J. G. H. Wisse (Leiden). Dr Mr J. W. Verburgt Was voordien twintig jaar predikant van Herv. gemeente te Nigtevecht Dr mr J. W. Verburgt, die 1 Juli 1921 werd benoemd tot adjunct-archivaris der gemeente Leiden en van 1931 tot aan zijn eervol ontslag in 1938 de func tie van Gemeente-archivaris heeft ver vuld, wordt a.s. Woensdag 80 jaar. De thans bijna 80-jarige, die thans te Epe woont, werd 26 Januari 1875 uit een onderwijzersgezin te Hervelde (ge meente Valburg) geboren. Na zijn staats- I examen te hebben gedaan, studeerde hij aan de Rijksuniversiteit te Utrecht I theologie. Nadat cand. Verburgt in 1899 door het Provinciaal Kerkbestuur van Utrecht was toegelaten tot de Evange liebediening in de Ned- Herv. Kerk werd hij 'O Juni 1900 door zijn voorganger. Het theologische echtpaar, ds en mevrouw S. L. Verheus. Foto L.D./Van Vliet van hard werkende jongeren, een enkele uitgezonderd. Zij doen hun best en geven menige uitmuntend geregisseerde scènes mooi van kleur en lijn waar voor een woord van lof voor Johan Gre ta', die decor en aankleding verzorgde doch vooral voor de pauze misten zij de kracht van expressie in woord en zang. Na de pauze werd dit plotseling heel wat beter. Denk aan de twee Oha pi ins-scènes Namen noemen heeft hier geen zin. Echter een woord van lof voor beide vleugel-spelers, Harrv Broekhuizen en Govert van Oest. die de muziek ensce neerden en uitvoerden. Men mene nu echter niet. dat het een verloren avond was. Het zij verre van ons om dit te beweren, doch er was achteruitgang in plaats van vooruit gang. Laat ons hopen dat de derde „Ballot'' weer een tegenovergesteld beeld zal geven. Een geheel gevulde schouwburg wist het gebodene wel te waarderen en on derstreepte de aangeboden bloemen met hartelijk applaus. M. Inauguratie prof. Dijksterhuis Gistermiddag aanvaardde dr E. J. Dijksterhuis het ambt van buitengewoon hoogleraar aan de Leidse Universiteit in de geschiedenis van de wiskunde en de exacte natuurwetenschappen, door in het Groot Auditorium een oratie uit te spreken onder de titel ,,Ad quanta intelligenda condita", welke titel ont leend is aan het theologisch-wijsgerig werk van Kepler. Prof. Dijksterhuis is de eerste hoogleraar, die genoemde leerstoel bezet. Dr mr J. W. Verburgt Prof. Dijksterhuis constateerde in de aanvang van zijn rede een historisch gegroeide gewoonte, om wis- en natuur kunde als verwante wetenschappen te beschouwen, ondanks het feit, dat de wiskunde in wezen een vrije schepping van de vrije menselijke geest is en de natuurkunde en de natuurwetenschap pen wetenschapscomplexen welke te maken hebben met buiten de menselijke wil om bestaande werkelijkheden. De historische groei van deze op het eerste gezicht zinloze binding tussen zo ge scheiden wetenschapsterreinen moet de verklaring geven voor dit verband. Der halve vroeg spreker zich af, wat de historische ontwikkeling te vertellen heeft over de relatie van wiskunde en natuurwetenschap. Daarbij constateerde spreker, mede aan de hand van wijsgerige beschou wingen uit het verleden, dat de algemene exate vorming van de jeugd veelal on voldoende het essentiële verschil tussen wis- en natuurkunde accentueert en daardoor het probleem van hun nauwe relatie ondanks essentiële wezensver schillen niet onderkent. Na verdere historische ontwikkeling zowel in de wiskunde als de natuurkun de en het wijsgerig denken te hebben behandeld, constateerde prof. Dijkster huis dat de aanvaarding van de niet- Euclidische en meerdimensionale mest- kunden de poort openden voor verruiming van de mathematische be- schrijvingsmiddelen van physische pro cessen. Het duurde echter tot de twintigste eeuw, tot van deze middelen gebruik werd gemaakt. Deze vooruitgang werd verkregen doordat de mathematici zich ontwor stelden aan de vooroordelen en denkwijzen van de Griekse grondleg gers van hun wetenschap Het Is vol gens spreker niet onmogelijk, dat de emancipatie van onze nog steeds sterke binding aan het Hellenistische denken nog verder zal moeten voort schrijden, om een voortdurende bloei van de natuurwetenschap te waar borgen. Een diepgaande behandeling van de relaties tussen wiskunde en natuur wetenschappen zou laten zien, hoe rijkelijk de wiskunde zich voor de onmis bare diensten, die zij aan de natuurkun de bewezen heeft, beloond heeft gezien door de inspirerende werking, die van de opdrachten welke zij te vervullen kreeg, op haar eigen ontwikkeling is uitgegaan. Een dergelijk grondig onder zoek zou echter geen nieuw principieel licht op de wezenlijke relatie tussen beide wetenschappen opleveren. Prof. Dijksterhuis vroeg zich af, of de wetenschapsleer er in zal slagen, zelf de functie, welke de wiskunde in de natuurwetenschap vervult, geheel op te helderen, en of zij zal kunnen verklaren hoe het komt, dat de natuurwetenschap door ons slecht^ beoefend kan «worden door middel van de wiskunde. Het antwoord op die vragen hangt af van wat men onder de vraag zelve verstaat. De menselijke geest is, mits hij zich openstelt voor een onbevangen en onbevooroordeelde waarneming, In staat de werkingswijze der natuur af te beelden in dat geestelijk menselijk mathematisch systeem, dat het hem mogelijk maakt te voorspellen, wat er onder bepaalde bewust gekozen omstandigheden in de natuur gebeu ren zal. Met dat alles zal de menselijke geest, door natuurwetenschap met behulp van wiskunde of met wiskunde alleen, slechts datgene begrijpen, wat hem daarvan te begrijpen gegeven is: de voetsporen van het menselijk denkvermogen, welke in de wereld van hemzelf staan uitgedrukt. Na de oratie welke met de gebruike lijke toespraken werd besloten vond in het Academiegebouw een receptie plaats. wijlen ds P. M. Eigeman van Willem stad, te Nigtevecht (Classis Breukelen) in het ambt bevestigd. Deze, zijn eerste en enige gemeente, diende hij tot 1 Ja nuari 1920, toen hem op zijn verzoek eervol ontslag met de bevoegdheid van emeritus werd verleend. In 1919 was ds Verburgt reeds archivaris geworden van het kasteel Nyeenrode te Breukelen. In 1920 volgde zijn benoeming tot parti culier secretaris en rentmeester van de kasteelheer. Deze functies vervulde hij tot 1 Juli 1921, toen hij naar Leiden ver trok. In zijn Leidse tijd studeerde ds Ver burgt, die in 1926 het diploma (eerste klasse) van wetenschappelijk archief ambtenaar behaalde, aan de Leidse Uni versiteit rechten, waar hij in 1925 zijn doctoraal examen deed en op 21 Novem ber 1930 bij prof. mr A. S. Blécourt op het proefschrift „Levering van onroe rende zaken te Lelden" tot doctor in de Rechtswetenschap promoveerde. In 1912 was ds Verburgt mede een van rie oprichters van het Oudheidkundig Genootschap Niftarlake (Vechtstreek), waarvan hij tot 1947 voorzitter is ge weest. In 1936 gaf hU mede de stoot tot de oprichting van de Commissie voor de Vecht en het Oostelijk en Westelijk plassengebied. Hiervan was hij tot zijn aftreden in 1943 voorzitter. In 1914 werd ds Verburgt lid van het Historisch Genootschap te Utrecht; in 1924 lid van de Maatschappij der Ne derlandse Letterkunde te Leiden-, in 1925 corresponderend lid van de Neder landse Oudheidkundige Bond en in 1931 lid van de Vereniging tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlands Recht. Tijdens zijn verblijf in Nigtevecht pu bliceerde dr mr Verburgt in de Jaren 1910/1911: Mededelingen uit de kerke lijke en plaatselijke geschiedenis der Hervormde gemeenten in de Utrecht se Vechtstreek. In 1937 verscheen „Archief der secre tarie van de stad Leiden 12531575 In ventaris en Regesten. Dit werk was door zijn voorganger, dr mr J. C. Over- voorde, begonnen en door hem voltooid Verder verscheen van zijn hand „Over zicht van de geschiedenis van het kasteel Nyenrode en zijn bezitters". Dit werk verscheen in een luxe uitgave in het Nederlands en in het Frans en is niet in de handel. Voorts publiceerde hij nog enkele kleine werkjes en arti kelen in het Jaarboekje voor de geschie denis en Oudheidkunde van Leiden en omstreken. Sinds 1945 is dr mr Verburgt. die a.s. Woensdag uit-stedig zal zijn, nog archi varis van de Herv. Gemeente te 's-Gra- venhage en heeft hij het toezicht op de archieven van de Hervormde gemeente van Scheveningen en Woerden. In Edam-Monnikendam, de eerst kort geleden verlaten standplaats van dit theologische echtpaar, is het enkele ma len voorgekomen, dat mevr. Verheus de plaats van haar echtgenoot 's Zondags op de kansel heeft ingenomen. Ds Verheus, die morgenochtend om half elf zijn intrede doet, werd 10 Janu ari 1924 te Haarlem geboren. Na zijn op leiding aan het Kennemer Lyceum te hebben voltooid, bezocht hij de Gem. Universiteit te Amsterdam, waar hij theologie studeerde. Na vooraf nog een studieleergang aan de Universiteit van Bazel (1946) en die van Oxford (1948) te hebben bezocht, deed hij ln Juni 1962 doctoraal examen aan de Gem. Univer siteit van de hoofdstad des lands. Reeds direct na zijn doctoraal examen 1 deed hij op 6 Juli 1952 zijn intrede als predikant van de Doopsgezinde Ge meente van Edam en Monnikendam, in welk kerkverband ook later Middelie werd opgenomen. Ds Verheus, die hier vooral ook een zeer innig contact met de jeugd onderhield, en reeds sinds Oc tober in Leiden catechisatie geeft, zal thans de plaats bezetten van ds A. J. Snaayer, die kortgeleden naar Haarlem vertrok. Zijn theologische echtgenote, die even eens in Amsterdam theologie studeerde en wier zorgen zich over twee nog jeug dige kinderen uitstrekken, maakte rond de Kerstdagen reeds kennis met het Leidse pastorale ambt. Op een moment dat haar echtgenoot nog niet in het her derlijke ambt bevestgd was, leidde zij de Kerstfeestvieringen, waarvan een grote wijding uitging. In de voormalige pastorie van ds Snaayer, Houtlaan 19. heeft dit door het ambt zo sterk op elkaar ingestelde echt paar zijn intrek genomen. FILMS VAN HAAGSE AMATEURS. Gisteravond waren de leden van de Leidse Smalfilmliga weer verenigd in café-restaurant ..In den Vergulden Turk" voor het bekijken en bespreken van films. Ditmaal werd de aandacht gericht op Vacantiespreiding en het bedrijfsleven Het Centraal Werkcomité Vacantie heeft de directies van de collectief-slui tende bedrijven in Leiden en omgeving geadviseerd de vacantieweek 1955 te bepalen van 30 Juli tot 6 Augustus a s. Voor de bouwvakken is deze week vast gesteld op 2330 Juli. De directies van de niet collectief- sluitende bedrijven worden verzocht de mensen zonder schoolgaande kinderen vóór half Juli of na half Augustus va cantie te verlenen. Men diene zoveel mogelijk de periode van 15 Juli15 Augustus voor jongeren te blokkeren. Werkloosheid nam iets toe De aanhoudende vorst deed het aan bod gedurende het tijdvak van 10 t m. 15 Januari 1955 opnieuw stijgen en wel van 1000 tot 1045. Als geheel werkloos stonden ingeschreven 960 personen; ter wijl 85 personen tewerkgesteld waren bi) objecten voor aanvullende werken. Een vergelijking met het overeenkom stige tijdstip in 1953 en 1954 wijst uit, dat de voordelige verschillen nog steeds belangrijk zijn: t.w. resp. 1375 en 745. De vraag bleef zich op gelijk niveau bewe gen en is hoofdzakelijk gericht op ar beidskrachten voor de metaalindustrie, zowel geschoolden, geoefenden als onge schoolden en jeugdigen. Het aanbod van jeugdigen daalde iets, terwijl de vraag nog enigszins toenam. Hieruit volgt, dat het moeilijk blijft om op enLgermate bevredigende wijze aan de ingediende aanvragen te voldoen. Zeer veel overleg en tact wordt ge vraagd. Het Donderdagavond spreekuur (7-8) blijft een niet te onderschatten hulpmiddel om aan de verlangens zowel van werknemers als werkgevers te vol doen. Het aanbod van vrouwelijke arbeids krachten bleef gelijk en beliep op 15 Ja nuari j.l. ruim 150. Wellicht ten over vloede wordt er op gewezen, dat de vraag naar huishoudelijk personeel nog steeds een dominerende plaats inneemt. Tenslotte kan nog worden vermeld, dat vrijwel in alle bedrijfstakken plaat singsmogelijkheden aanwezig zijn. de producten van de leden van de Haagse Amateur-filmclub. Films werden gedraald, onder meer van Mc Gillavry, Brumsteede en Goo se ns. Het was een mooi programma dat door de Haagse vrienden geboden werd. Aangrijpend werd de film .De Hon den" van Brumsteede genoemd Bij alle films viel de strakke pjelijktiijdigheid tussen geluid en beeld op. .Voor het geluid werd gebruik ge maakt van een tape-recorder. Dit ap paraat was dank zij een eigen vinding van de led en van de HA.F.. zo aar. h t projectie-apparaat gekoppeld, dat beeld en geluid steeds synchroon bleven. Belangrijk initiatief

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 3