Expositie Betje Wolff en Aagje Deken
Twee bijzondere vrouwenfiguren
lit geschiedenis der Nederlandse
Letterkunde
Vernieuwde behuizing anatomie in
gebruik genomen
„Verrukkelijke muziekhonger"
der Leidenaars weer gestild
3ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Zaterdag 15 Januari 1955
Tweede Blad No. 28424
Bijsonder en hoogst interessant
De eerste tentoonstelling, die de Museumdirectie van de Leidse Lakenhal
is in dit pas begonnen jaar voorzet is al even büzonder als interessant. Bu
nder omdat Is geput uit het particulier bezit van velen, interessant omdat
lons een goede kijk geeft op het leven en werken van twee bijzondere figuren
de geschiedenis der Nederlandse letterkunde: Betje Wolff en Aagje Deken,
vrouwen, die voor In de tüd. dat zü leefden, „veel beroering teweeg heb-
B gebracht".
deze vrouw antwoordt op de wat bemoei
zieke brief van Aagje en waarmede de
basis voor een hartelijke kennismaking
en langdurige samenwerking wordt ge
legd.
Voorts werd onze aandacht getroffen
door het is alweer een brief een
schrijven, waarin Betje vraagt om
staatspensioen.
Ï-h M
Sd- hi
Ook het rieten kluisje op
Lommerlust aanwezig
be exposities, welke in navolging van
I in het Haagse Gemeente-museum
larvan zü een getrouwe copie is»
rd samengesteld ter gelegenheid van
1150ste sterfdag (Novmber 1804» van
jie en Aagje, geeft ons een overzich-
jjie indruk van al hetgeen deze vrou-
fe bewoog voorkeur te betonen voor
f „revolutionnaire richting". De
1 [toonstelling, met zeer veel smaak
[toewijding in de Hartevelt-zaal inge-
ht, confronteert ons allereerst met
Fles jeugd in Vlisslngen Doen wü een
fep uit het tentoongestelde en authen-
ke materiaal, dan ligt daar Helle-
feks „Voorbeeld der goddelijke waar-
Ei", een 18e eeuwse catechismus,
kruit Betje haar belüdenis leerde.
Fn verder wordt de aandacht der be-
(gstellende bezoeker getroffen door
f gelukwens, die Betje op 20-jarige
[tijd „componeerde" ter gelegenheid
haar vaders drie-en-zestigste ver-
,Jag, overlopend van liefde en toe-
egenheid voor deze in haar leven zo
ingrijke figuur. Op slechts enkele
timeters afstand ligt daar dan ver-
het Extracte Actorum (eigendom
i de Herv. Gemeente te Vlissingen),
iruit blijkt, dat op Dinsdag 9 Sep-
(oer 1755 de vaandrig Matthijs Car-
i en Elisabeth Bekker (Betje Wolff)
tden gecensureerd (van Ihet Heilig
mdmaal uitgesloten», waarby „hun
«er namen op het klappertje worden
leidt".
Een getrouwe en hoogst merkwaar
de nabootsing een schelpenpad
lèrd hiervoor zelfs aangelegd treft
ten op deze expositie voorts aan van
jet Rieten kluisje op Lommerlust te
iererwijk. het studeer- en werkver-
Itk van Betje. Hoevcle manuscripten
■in juist in dit huisje niet tot stand
fekomen? Het ademt alles de sfeer
an de achttiende eeuw!
L
fe een afzonderlyke vitrine het is
even interessant treft men een
summier overzicht aan van de ont-
i feeling der politieke denkbeelden van
te schrfjfsters. van wier geestelijk in-
lt, opgetekend in vele werken, een
hbreide keur aanwezig is.
li eraard wordt in deze levensgeschie-
lii de periode Trévoux (17881797),
Franse „uitwükhaven" van Betje,
k vergeten.
DE EERSTE BRIEF
fiet onbbreekt verder de eerste brief
Augustus 1776) van Betje aan Aagje,
k is een vriendelük schrü'ven, waarin
DE LAATSTE BRIEF.
van Hall), waarin Aagje zich op 5 No
vember 1804 uitlaat over de zware slag.
die haar trof bij het overlüden van
Betje. Een s az, die zü zelf slechts negen
dagen overleefde.
SARA BURGERHART
Het spreekt vanzelf, dat op deze ex
positie ook een vitrine is ingeruimd voor
de in romanbrieven geschreven „Histo
rie van Sara Burgernart", een werk
waarmede de beide schrijfsters zich be
roemd maakten en die haar een onver-
gankelüke plaats bezorgden in de ge
schiedenis der Nederlandse letterkunde
Wü zouden zo door kunnen gaan met
het noemen van authentieke, hoogst in
teressante brieven en manuscripten,
welke het bewogen leven van deze bij
zondere vrouwenfiguren voor ons op
nieuw doen leven Doch waarom? Aagje
en Betje ztin in de komende weken 'tot
en met 14 Februari is de tentoonstelling
geopend) in haar geest vertegenwoor
digd op d:ze met zo veel zorg samenge-
ste'de expositie, welke tevens een over
zicht biedt van de werken, die over
deze twee vrouwen zün verschenen.
Aan deze door de burgemeester, jhr.
mr F. H. van Kinschot hedenmiddag ie
openen tentoonstelling is tevens een
tweetal in de styl van deze dagen in
gerichte interieurs toegevoegd.
(Foto LD./Vin Vliet)
Het rieten kluisje op Lommerlust te Beverwijk.
Veel waardering' voor
gepresteerde
een ononderbroken integriteit van de
wetenschappelüke arbeid in het labora
torium tüdens de vérbouwingen.
DANK OVER EN WEER
Dr J. E. baron de Vos van Steenwük.
de president curator, sprak over de his
torische ontwikkeling van de behuizing
I der anatomie en herinnerde aan de
zware taak waarvoor het curatorium na
I de oorlog stond, toen op alle fronten
strüd geleverd werd voor uitbreidingen
Eregasten hadden zware start van rondleiding Kg'ggSi, ™T«rrui™tw
voldoen, doch ook weer niet te lang om-
Onder grote belangstelling werd gistermiddag de nieuwbouw en verbou- dat dit betekenen zou dat de anatomie
i a a zich niet verder ontwikkelde door steri-
wing van het Anatomisch Laboratorium op het terrein van het Academisch liteit of in die ontwikkeling werd geremd.
Ziekenhuis oHicieel in gebruik genomen. Na divers, toespraken in de college- BakhuSf van'Im'BHnk'u'enï. pro"?:
zaal van het laboratorium, werden de genodigden niet zonder moeilijkheden Dankmeyer en zijn medewerkers namens
ie... i iI i. de senaat geluk met zün vernieuwde
rondgeleid door de vernieuwde behuizing van het „moedervak der medi- hulsvesting, waarna de heer A. A. van
I u l i Li i l Rijn. waarnemend directeur van de af- 3 Octobe:
cijnen, waarna men tenslotte in het nieuw ingerichte anatomisch museum deling onderhoud en uitbreiding werken 2 Oct:;::
bijeen kwam
Onder de aanwezigen in de collegezaal f ging van de wetenschap, die slechts ^e verbouwmc
bevonden zich de president curator en j bloeien ken wanneer zij steeds word. de® si? en le^S
werkers van anatomie voor de zorgen,
besteed aan het hoger onderwys
andere leden van het college van cura- aangepast aan de eisen en inzichten v
toren, de rector magnificus en de secre- de tüd. Men hoort zo dikwijls zeggen.
taris van de Academische Senaat, vele dat de wetenschap in de moderne tüd „.„cpnechan wa,rna~ de heer a i r
Senaatsleden, vertegenwoordigers van de een revolutionsïr snelle ontwikkeling Koumans rog het w^oord voerde als
Rüksgebouwendienst en van diverse or- doormaakt, doch dit is slechts tot op nra^ iAn df m^che studeXnfaeul
ganisaties. I zeker hoogte het geval. Dit blükt o.m. P2£ \an d. medische studentenfacul-
Prof. dr J. Dankmeyer, directeur van lC11,
het laboratorium, herinnerde in zün toe- j
spraak aan het grote belang voor de
anatomie van het „rampjaar" 1672, toen
in Frankrük de strüd ontbrandde over
de wezenlüke betekenis van en de gang
van zaken bü de bloedsomloop. Spre
ker coneluaeeide uit deze toen heftige
strijd waarin gehele medische facultei
ten tegen elkaar van leer trokken, de
noodzaak var een voortdurende verjon-
Leiden telt nog 1000
geregistreerde werklozen
Ook gedurende de periode van 3 t m
8 Januari 1955 zette de stüg ng van het
aanbod zioh, hoewel in gerlnrtr mate
dan sinds medio December het gevat is
geweest, verder voort en beliep 1000, t w.
950 als geheel we-toloos Inoc chrevenon
en 53 bü cbjecten vcor aanvullende wer
ken gcp'aatete persoren De stijging is
hst gevj"; van de invloed van het win
terweer en de beëindiging van enkele
werken, (van tüdelük? aard).
Een verze'iijpklr.z met het overeenkom
stige tljcitp In 1953 en 1954 doet zien,
dat de voordelige verschillen neg steeds
belar.rri 'c kur-.en worden genoemd, nl
resp 1390 en 740 Zou hieruit reeds ce
conclusie gct-ckken kunnen worden, dat
de z g b.'ij'verde werkgelogenhe d aan-
merkièü'i Is toegenomen, n:g overtui
gender wtfesn onderstaande verge lü-
kir.igscajfers d:t uit Haagrfe najaars-
star.den, banrveas slotcüfers).
Stand E.ndstand
4 October 1952 1722 ui* Dec. 1952 2301
1953 1056 u!t. Dec 1953 1560
■■PHI 1954 439 uit Dec 1934 890
van de Rijksgebouwendienst, dank zegde
oor de prettige samenwerking tijdens Vergelijkende cüters:
Stand Eendstand
2 October 1952 1722 December '52 2301
3 October 1953 1056 December '53 1560
Populair K. en O.-concert
Marinus Flipse virtuoos en poëtisch
in Frans Lisst
#n kostelijke grap:
„Le carnaval des Animaux"
..Ik hoop, dat deze verrukkelijke muziekhonger der Leidenaars zich in het
kende seizoen zal voortzetten". Zo nam Eduard Flipse gisteravond afscheid
1 de weer tot de nok toe gevulde Stadszaal op het „populair" K en O. concert,
tol de volgende en laatste maal treedt Karl Elmendorff als gastdiiigent op,
bt men Flipse inderdaad tot October zal moeten missen.
pie verrukkelüke muziekhonger" ma
tteerde zich dus wederom door een
pale opkomst en een enorm enthou-
pipse diende dan ook een écht „pro-
pnloos" menu op. juist geschikt voor
[tallozen die het al-te-zware wellicht
I- of nóg niet savoureren kunnen.
Hl toch gesproken kan worden
l,.muziek" in oe ware zin aes wooias.
»lt vreugde biiv. biedt niet Tstaikow-
rs ..Notenkrakersuite." vooral wan-
fe zü opnieuw zó fijnzinnig is inge
keerd en wordt geserveerd als onder
pes hand? De componist, die deze
fe in Maart 1892 voor het eerst ten
jore bracht, had er zelf ontzaeliik
irier in De perfecte instrumentatie
het ganse verloop geeft er dan ook
aanleiding toe.
h romantische, virtuose, brillante,
eerirk gezegd ook triviale Liszt
llent, ondanks alles, alleen reeds
ztjn beroemd eerste pianoconcert in
«n erepalm.
ft was een der triomfen der 19e eeuw
il zijn wij tegenwoordig een heel stuk
inderd er> een eeuw verder, deze
spreek! nog altüd een taal. recht
hart. Jozef Pembaur was éénmaal
ia Liszt zèif op 17 Februari 1855. te
len mei Hector Berlioz als dirigent
..held van dit 'tuk. Thans waren het
beidp Flipse s Eduard en broeder
(inus aan de vleugel die het opus
«en, in waarlijk broederlüke samen
ging.
Hpse voerde het meermalen met
ïbaur uit: hü kent diens visie door
ooor, getuige ook, hetgeen hü daar-
vertelde
och schonk Marinus een eigen, per-
nlilke visie, waarin hü het juiste
Wicht wist te vinden tussen het él
omantische en het él te moderne. Hü
«ètisch genoeg om dichterlijk te zün
zakelijk ecnoeg om niet in excessen
vervallen. En wat zün virtuose tech-
1 betreft teeen alle mcdKWHerien
het meeslepende presto is hü vol
len opgewassen. Zo werd dit een ver
ging van de eerste rang, in uitnemen-
eenheid met een volgzaam orkest, dat
onder Eduard de puntjes op de i wist te
zetten.
Een triomfantelijk applaus beloonde
dit triomfantelüke samengaan van alle
partüen!
Verschil 6
het feit. dat de röntgenstralen in £en ran (fe curatoren, mr A. F.
telüke Carnavalsgrap. welke hij zich tri-18;>5 werden „ntoekt. doch dat het tot
dens een pnve-concert ten huize van de tf)„ rinrpn ,lvn„„. rip 9n,in. 1
nu toe moest duren, alvorens de anato- isser vatl IJzcndoorn. wordt door
f mie te Leiden de beschikking kreeg over prof. Dankmeyer rechtsen een
dens een privé-concert ten huize
cellist Lp'oouo ver-nrlooloe. oe gr-a
later onder ae titel „Le carnaval
Hel car"ava' der dieren) we- i een 0Verülde ontwikkeling van de we-
reldfaam zou verkrijgen. tenschappelüke outillage kan dus zeker vrtjd. toen die was blijven steken op
*ss& ïrassr^ir»- »-4 «w
I» een juiste onlnikkeling van een h[' Mmatomm. Een groot ge-
wetenschappelijk instituut zag prof. 'clschap moest op deze ongebruike-
Dankmeyer overeenkomsten met de Ujke manier de rondleiding door het
epigenese belangrijke pnnelpes «gn. j grfwB#, begi„„c„
eigen physionomie verknigt toont het
meesterlnk kunnen van S.Szün orkes
traal raffinement en zün geestige inven
ties voluit Het gaat hier zo beerüpelyk
en vaak karakteristiek toe. dat men
als het ware pen ganse zaal „voelt" mee
leven
Eduard Flipse en Adri Slootmaker
waren de beide pianisten, zelfs in hun
Czerny-etudes boeiend en de cellist Sa-
muell Brill speelde „Le Cygne" zó vi
brerend schoon, dat Anna Pavlova er
haar ontroerendste creatie bü gegeven
zou hebben!
Een dierentuin vol is op ons los gela
ten en niemand die géén dier herkend
zal hebben, zó beeldend ging het toe!
De balletmuziek uit Gounod's „Faust"
kent elkeen dromen En omdat men
heerlüke dromen graag in herinnering
terugroept of nog eens doorleven wil,
was er niet het minste bezwaar tegen
haar zó vlak voor het slapen gaan op
nieuw te horen. Met deze muziek gaat
ledereen een goede nacht tegemoet,
vooral wanneer zü zo gracieus, lieflük of
bezielend klinkt als Flipse ons haar
voortoverde!
Ook na alt charmant besluit een ova
tioneel applaus
epigenese belangrijke pricipes zijn-
Deze beide principes zyn ook terug te
vinden in ontstaan en groei van het
anatomisch laboratorium. Dal dertig
jaar na de opening van het Anato
misch Laboratorium weer aanzienlijke
(Foto LD/Van Vliet)
LIFT BLEEF STEKEN
O— Na de toespraken nam het gezelschap
ilbreidingen en reorganisaties nodig de aanwinsten van het laboratorium in
zjjn. betekent geenszins een verwjjt ogenschouw Dit ging voor een deel van
aan de krachten, die met preformatie het gezelschap met enige ongewone moei
te vergelijken zijn. Integendeel, onder "Jahed^" Repaard
leiding van prof. Barge werd indertijd z_c_ dl£ Pro'; Dankmeyer met zijn
een voortreffelijk laboratorium tot
stand gebracht, zelfs zodanig, dat in
overeenstemming met de grote reser-
vemogclijkhcden bü de preformatie in
de embryologie de anatomie zich in dit
oude gebouw krachtig heeft kunnen
eregasten naar de bovenste verdieping
voerde, bleef steken, en de bevrijding
van de gasten vergde van „reddings
ploegen" en slachtoffers ongebruike-
iyke gymnastische toeren.
In het museum werden tenslotte ver-
ontplooien en dertig jaar lang ruimte verslngen aangeboden. Tüdens deze bü-
gevonden heeft voor die groei. De epi- eenkomst bood dr Landsmeer namens
genetische invloeden hebben thans het personeel van het laboratorium aan
echter geleid tot een verdere uitbouw P*" Dankmeyer tcn^ antieke zilveren
van de outillage.
Prof. Dankmeyer zette zün gehoor uit
een. welke vernieuwingen zün aange
bracht en bracht dank aan allen, die
Men hcctt Flipse beslist ongaarne daaraan hadden medegewerkt. Een bü-
laten gaan al was. voor deze avond, zonder woord van lof richtte spreker tot
de „verrukkelüke muziekhonger" weer de heer Maas van de Rüksgebouwen-
eens gestild. dienst, die hü kenmerken van een voor-
Maarh(j komt terug Daar staat treffelük embryoloog toeschreef
K. en O. wel borg voor!
tchll 666 Verschil 741
ad Eindstand
3 October 1953 1056 December '53 1560
2 October 1954 430 December '54 890
i Verschil
- 670
De vraag steeg met ruim 70, hetgeen
als een verheugend versnhlj.nsel kan
worden aangemerkt en mogelijk een be
lofte voor het pas begonnen jaair in
houdt
De \-mag naar jeugdigen bleef zich op
gal ijk niveau bewegen - 70». Het aan
bod nam Iets toe, doch dit betekent niet
dat het tekort aan jeugdugen zal afne
men, aangezien de stijging grotendeels
het gevolg is van seizoeminvloedien (o«.
bouwsector)
Het aanbod van als geheel werkloos
ingeschreven vrouwen steeg enigszins
en bedroeg op 8 Januari jl. ruim 130.
Eveneens echter nam de vraag toe.
Voor ruim 60 hebben de ingediende
aanvragen betrekking op huwhoudeLijk
personeel. Het zal dan ook slechts
langs de weg der geleldelUfcheid en het
benutten van alle daarvoor in aanmer
king komende kansen, mogelijk zrtjn op
enigszns bevredigende wüze het tekort
te daen afnemen Het aanbod was en is
uiterst miniem. Overigens zü-n er p'iaat-
sinigsmogelüikheden In vrijwel alle be
drijfstakken.
JAPANSE GELEERDEN NAAR
ONS LAND
Ook bezoek aan Leiden
West-Europa heeft bezoek van 14
Japanse geleerden, die studie maken
van de vorderingen, welke gemaakt zün
met betrekking tot de vreedzame toe
passing van atoomenergie.
De groep, onder leiding van dr Yoshlo
Fujloka, hoogleraar in de natuurkunde
te Tokio kemt binnenkort ook in ons
land. Bezocht zullen o.a. worden het
kernphyslsch laboratorium te Amster
dam. de universiteiten aldaar en te
Utrecht, het Kamerllngh Onnes-labora-
torium te Leiden en de Philips-fabrie-
ken te Eindhoven.
De geleerden zullen twee of drie da
gen ln ons land vertoeven.
VROEGERE REIZEN NAAR
GRIEKENLAND
Nadat dr B runs ting reeds ln 1953 voor
eigen rekening Griekenland had be
zocht. verleende de Nederlandse Orga
nisatie voor Zuiver Wetenschappelük
Onderzoek hem het vorige Jaar een sub
sidie om deel te nemen aan de opgra
vingen. die prof. Mirtnatos bü Chora ln
de daar ontdekte necropolis verrichtte.
Lcidenaar voor opgravingen
naar Kreta
De Nederlandse Organisatie voor Zui
ver Wetenschappelü'k Onderzoek heeft
d- H. Brunsting, conservator aan het
Rijksmuseum van Oudheden te Lelden^
een subsidie toegekend om met prof.
Marinates op Kreta opgravingen te gaan
verrichten.
Voor deze expeditie heeft dr Brun
sting de toestemming der Griekse auto
riteiten moeten vragen en wanneer deze
hem verleend zal zün. vertrekt WJ in
September naar het bovengenoemde
eiland.
Prof. Marl na tos. met wie hü zal sa
menwerken, ;s hoogleraar ln de archaeo-
logie aan de Universiteit van Athene, en
heeft als a rchaeoloog een grote naam.
Hü verrichtte vooral op Kreta vele op
gravingen en ontdekte daar onder meer
naast de drie reeds bekende paleizen,
een vierde.
Leids ambtenaar voor Haags
Gerechtshof
HOGERE STRAF GEKIST VOOR
VIER MISDRIJVEN.
Een 36-jarige ambtenaar uit Leiden
hoorde voor het Haags Gerechtshof acht
maanden gevangenisstraf tegen zich
eisen in plaats van de ln eerste instan
tie opgelegde zes maanden gevangenis
straf. Verdachte had zich ln dienst van
de Stichting Rijnlands Borgstellings
fonds schuldig gemaakt aan het meae-
pleg envan valsheid in geschrifte, het
opzettelük gebruik maken daarvan, ver
duistering van f.3600 en een zeden de-
licht. Gedurende de iaren 1948—1951
moesten verdachtte kleine zaken steu-
enn en saneren. De verduisteringen,
die hü pleegde, diet hü door een van
zijn kantoorbedienden ln de administra
tie verbergen. Deze kantoorbediende zou
ook de maker zijn van een valse acte-
cessie
De directeur van de Twentse Bank te
's-Gravenhage legde een zeer gunstige
verklaring af over verdachtes persoon.
Deze zaak werd gedeelteHtk met geslo
ten deuren behandeld. Arrest 28 Januari
Reprise-succes
De tweede voorstelling door de Fritz
Hirsch-Operette van bovengenoemde
operette is hetzelfde succes geworden
als de eerste in September van vorig
jaar. Wü hebben er toen uitvoerig over
geschreven en mogen dus daarnaar
verwüzen.
Alleen: er was een nieuwe dirigent,
de Zwitser Jan Brookhouse. die zün
naam reeds heeft gemaakt in het ope
rette-milieu en daarvan ook hier de
bevestiging bracht. Hü heeft de muzi
kale leiding vast in handen!
Jan Brookhouse.
De Schouwburg was ook nu vrijwel
geheel uitverkocht en men heeft het
aan waardering voor dit wat ernstiger
genre niet laten ontbreken. Ook niet
bü open doek zodat enkele passages
werden gebisseerd.
Dr Landsmeer (rechts) over-
i handigt prof. Dankmeyer het ge-
schenk van het personeel. In hel
midden de echtgenote van de direc-
tav UUllUl^fb UlllUIJUlUUgt uucowtlicci fill J
H. grond van zün voortdurende zorgenvoor \tcur van het laboratorium.
