Vóór 50 jaar deed Raad
begroting in één middag af
Gedenkwaardige jubileumviering „De Stem des Volks"
ijle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Woensdag 8 December 1954
No. 28393
De
Leidse
Gemeente - begrotin
Thans vermoedelijk vijf dagen
(aelit zittingen)
1904 was begroting vastgesteld op
bedrag van f 1.277.598
Mr N. DE RIDDER,
die van 25 Februari 1902
tot 20 November 1909
burgemeester van Leiden
Morgenmiddag om twee uur begint de Leidse Raad met de
(handeling van de Gemeente-begroting voor het jaar 1955. Terwijl er
jgns acht zittingen en zo nodig nog meer - voor uitgetrokken zijn,
Leidse Vroedschap dit „staatsstuk" vóór vijftig jaar in slechts
d middagzitting af. Bovendien gingen aan de behandeling van deze
groling, welke als punt zeventien op de agenda stond, nog een
glal voorstellen en een zitting achter gesloten deuren vooraf.
algemene beschouwingen, waarvan wij het vorig jaar bij de
ihandeling van de begroting 1954 enkele pagina's verslag gaven,
■men in ons Blad van 27 October 1904 slechts39 regels in beslag!
5» begrotingszitting „Anno 1904"
cd onder leiding van de toenmalige
«meester, mr N. de Ridder, terwijl
,«e zitting van de 31 leden 29 aan-
g waren, t.w. de vier wethouders, de
ia H. C. Juta, J. A. van Hamel, mr
H j H Kerstens en J. Korevaar en
>-.?n Fockema Andreae, Van Lidt de
Pera, Van Hoeken. P. J. Mulder,
Witmans, Sijtsma. Verhey van
ILePoole, Van Gruting, Vergouwen,
n, Aalberse. Van der Lip. Van
Van Tol. Timp. Bots, Driessen.
Dissel. De Vries, Van der Vlugt. de
en Hasselbach. Afwezig waren de
a Paul en A. Mulder, terwijl mr M.
nn He vit. de zitting als Gemeente-
puns bijwoonde.
j»at een groot gedeelte van de mid-
<sui de behandeling van een groot
01 voorstellen en ingekomen stuk
tas qewyd. stelde de voorzitter de
"deling van de begroting aan de
i De algemene beschouwingen wcr-
mrezet met een juridisch debat tus-
lid. prof. mr Van der Vlugt en
wratter over de vraag, of de burge-
xr. ah hoofd der Politie al of niet
otwoording schuldig is aan de Raad,
BURGEMEESTER: GEEN
i!(tn wij de discussie, welke over
begroting in de Raad werd ge-
op de voet, waarvoor wij terug-
n op de verslagen in ons Blad
en 78 October 1904, dan leien
jdur, dat de voorzitter van mening
.oil de Burgemeester als zoodanig
n verantwoordelijk is tegenover de
;i Regeering en niet tegenover
gemeenteraad. Hij beriep zich
bij op verschillende rechtskundige
heer Van der Vlugt was het vol-
net met hem eens en beriep zich
mr Oppen.ieim en mr Idsinga
steriele beschikkingen. Hij stond
wht in dit opzicht tegenover den
:r. Hij wenschte hier echter niet
net een academisch betoog op
in te gaan. cmdat het ln ande-
ir.ngen ook reeds een punt van
rsezette overweging uitmaakte.
Voorzitter achtte het protest niet
en beriep zich
om zijn
dat op hem de
kwam op hetzelfde
bewering betreft der dis-
m by de politie, over welk korps hij
tunstig oordeel uitsprak.
Voorzitter herhaalde hierop, dat
genegen was in geheime zitting
inlichtingen omtrent de po-
maar niet verplicht is dit
vergadering te doen.
hulde voor zuinig beleid
Aalberse bracht hulde aan
zuinig beheer van b. en W.,
welke woorden de voorzitter lia
nen dank zeide met de verzekering
op dezen weg zullen blijven voort-
ennede waren de algemene beschou-
beeindigd en kwam de behande-
nn de Uitgaven in behandeling,
'jtarwedde van den adjunct-markt-
'er Haselhorst wordt alsnog met
verhoogd na de opmerking ge-
in de sectiën.
:e verhooging van de jaarwedde
a hoofdinspecteur van politie met
kon de heer Witmans zich met
!?en. Hij meende, dat Leiden niet
Den Haag. Utrecht enz. kan verge-
worden Hij achtte de bezoldiging
'«doende.
ner Van Hoeken wees er op. dat
'eer Pronk feitelyk de verhooging
-tfïegd Hij stelde daarom voor orn
-eer Pronk zoolang hij hier werk-
4, jaarlyksch een personeele toe-
ba f. 200 te geven.
Voorzitter kan zich met de rede-
k? van den heer Witmans niet ver-
la en zeide. dat de verhoogin?
-■ traktement vroeger eigenlijk
1 is goedgekeurd, enkelen vonden
200 indertijd te weinig.
H-r Van Hoeken bleef zijn voor-
Mdhaven, dat voldoende werd on-
weigement van voorzitter
Van der Eist verklaarde zich
lerhooging en besprak de ver-
'usschen den heer Pronk en
K?'Uie-korps, welke te wenschen
hy is niet bij het korps gezien,
de Voorzitter dreigde met slul-
openbare zitting, als er perso-
'itie ter sprake komen.
*f-*r Van der Lip wees op de vroe-
blijk genomen beslissing, waar-
Raad gebonden ls.
'Mrzitter keurt het eerst af. dat
Van der Eist gesproken heeft.
®MI deed; hij wees er op hoe de
•"n de Leldenaars was. toen een
commissaris van politie benoemd
Os heer Pronk is een eoed. nauw-
mar stjeng politieman,
br Van der Eist nam niets van
hy gezegd had. terug.
Witmans maakte duidelijk,
■sliet tegen den heer Pronk was,
maar tegen de verhooging van den
hoofdinspecteur, wiens salaris hij hier
voldoende achtte.
De motie-Van Hoeken werd verworpen
met 15 tegen 14 stemmen
Het voorstel zelf tot verhooging met
f. 200 en die te brengen op f. 2000 werd
aangenomen met 25 tegen 4 stemmen.
Tegen stemden de heeren Van der Eist
Witmans. Van Tol en Van Hoeken.
De heer Van Gruting wees. evenals
in de secties, op het wenschelyke van
een paardenspoor aan den Lagen Rijn
dijk.
Wethouder Korevaar vreesde dat men
eenmaal aldus begonnen, eindelyk zal
komen tot een geheelen straatweg, waar
van de kosten niet gering zyn. Laten de
buitengemeenten dan ook er in bijdra
gen.
Spreker vraagt of B. en W. geneigd
zyn. in dien geest met den directeur te
spreken.
De voorzitter wist al wat deze zou ant
woord: n: Het subsidie van f3800— is
j thans te zer.ng, wat ook r. et gehee
Schouwburgsub-idle
ïomen mot 17 tezen 12 stetn-
Tegen stemdeci de heren Van To!,
i Van Hoeken. Aalberse, Vergouwen. Timp
Dr.essen. Bosch. Kersten-, P J Mulder.
Bot-, Msuiemir. en Pera
Eij d? behandeling der inkomsten
sprak de he=r Po=ch by ro.gr.ummer 23
WO (d telling uit ever het: en :n de
Memorie van Antwoord pe2»gd op
aanmerkingen omtrent de hef
ingen
Open baar Slachthuis.
De heer Van Hoeken is het met den
heer Van Gruting eens, dat een wagen
spoor, ofschoon in het begin kostbaar,
op den duur minder zal kosten dan het
aanbrengen van grind Hij stelde voor,
nog geen besluit te nemen, maar aan
B. en w. een nader onderzoek over te la
ten.
De heer Van Gruting had de bedoe
ling alleen op het wenschelljke en op het
meer voordeellge van verandering te
wijzen.
VERBETERING JANVOSSENSTEEG
De heer Bosch sprak een woord ten
gunste van een verbetering der Janvos-
sensteeg en de heer Vergouwen voor een
verbetering der afwatering van de Jan
van Houtkade, waardoor ook een verbe
tering bijv. van de St Jacobsgracht
achterwege moest blyven. cmdat B. en
W. geen voorstel tot verbeterde riolering
der geheele stad hebben gedaan.
Wethouder Korevaar zeide. dat dit
een zeer kostbare zaak is en nauwgezet
te overweging vereischt. teneinde defi
nitief een goeden toestand te verkrygen,
waarop nog geen uitzicht bestaat.
De Voorzitter zeide een onderzoek om
trent de Janvossensteeg toe.
RAAD MOET RUSTIG KUNNEN
VERGADEREN
De heer Van der Lip stelde voor om
f. 3700 op de begrooting te brengen
voor verdere bestrating met kleine
klinkers der Breestraat in de richting
van het Raadhuis, waardoor men dan
rustiger kan vergaderen.
De Voorzitter vreesde, dat daardoor de
tegenwoordige begrooting in de war zou
raken en zeide overweging toe voor het
volgende jaar, waarmede de heer Van
der Lip eindelyk genoegen nam en al
dus zyn voorstel weer introk.
GEEN SCHUTTERIJ-MUZIEK MEER
Bij den post ad f. 1500 voor subsidie
aan den Schouwburg, werd een schrij
ven voorgelezen van de Schouwburg-
commissie, aangevende de reden,
waarom nu niet meer de Schuttery-
muzirk. maar die van de infanterie
gebruikt wordt, namelyk. omdat deze
laatste goedkooper en beter is. en er
reeds meermalen op verandering was
aangedrongen.
In verband daarmede vroeg de heer
Pera of het dan met wenschelyk is po
gingen te doen om de Schutterij-muz.ek
op hooger peil te brengen.
Dat voor een lit?r melk 10 ets ln refce-
nicsg w:-rdt gebracht, waar de markt
prijs 7 a 8 cti is. kan hij n;et biüijken
Ook .ngebraehte b 'warer. tegen stal
gelden en weez!oor?n blijft hij handha
ven H:j hoopt:, dat men de verorde
ningen dieDaangaan.de zou willen wij
zigen
VRIJE DAG VOOR GASBEWERKERS
De ha?r Sijtsma pleitte r.og voor één
vrijen da? per weik voor de qa-bewer
ker- In strijd met het medegedeelde in
de Memorie van Antwoord meende hij.
dat ook dc werklieden zelf gaarne het
drieploegenste'.ie'. zouden z: emngevoerd.
Voorloop? zou hjj echter tevreden zijn
met een rijen diq per week
Wethouder Juta hield vol, dat de
werklieden met een eventueele invoering
van het drieploeqenstelfel met Ingeno
men zouden zdjn. Den anderen wensch
zou hy brengen ir. de commissie, die
dezen zeker in ernstige overweging zal
De heer Witmans kwam onder eeniqen
hilariteit der vergadering, aldus het ver
slag, weder cp de proppen met zyn
denkbeeld om aan te stellen een con
troleur der gemeente-belasting. Hij zei
de nu een voorstel toe om deze belang
rijke quaert.e principieel te behandelen,
welk voorstel spoedig kon worden tege
moet gezien.
BEGROOTING AANGENOMEN
Hiermede was men aan het einde
gekomen en werd de begrooting vast
gesteld in ontvangst en uilgaaf op
f 1.277.598, de plaatselijke directe be
lasting bepaald op f281.200 en de post
onverzien op f 11 204 (oorspronkelijk
geraamd op f8204.
By de rondvraag beantwoordde wet
houder Kerstens als voorzitter der
Slachthuiscommissie uitvoerig de vra
gen door den heer Pera aangaande het
Slachthuis aan het eind der vorige zit-
tin; gedaan. Hij verklaarde om. voor
I onwaar, dat de directeur twee volle da
gen uit zou zijn geweest Hij had des
Vrijdags een avondvergadering ln
Utrecht by gewoond en was daarna
Jaarwedde 50 jaar
geleden
In de jaren, dat mr N. de
Ridder burgemeester van
Leiden v/as. genoot deze
een jaarwedde van 1 5.500.
De vergoeding voor een
wethouder, die, in tegen
stelling met thans, in d:e
laren weliswaar geen volle
dige dagtaak had, bedroeg
toen f 1.000 per jaar
thuis gekomen Hij had des morgens de
zaken geregeld en was daarna weer naar
de vergadering gegaan De adjunct-di-
rerteur was des Zaterdags na afloop der
werkzaamheden eer t heengegaan
De heer Pera zeide den he r K*r<tens
dank voor de verstrekte inlichtingen,
waarna de vergadering uiteen g.ng.
De komende begrotingszittingen zul»
len ongetwijfeld wat meer voeten in
de aarde en letters in ons Blad
geven. Hoewel wij niet uit het oog
verliezen, dat de taak van de huidige
stadsbestuurders veel meer omvattend
is geworden, behoort het veelal niet
tot de eigenschappen van de Raad de
zaken kort en bondig weer te geven.
Ook B. en W. zyn in hun op de bc-
groting-1955 verschenen Memorie van
Antwoord van mening, dat het een
onmiskenbaar feit is. dat betrekkelijk
weinig mensen de kunst verstaan hun
mening in een debat kort en duidelijk
te formuleren. Ook naar hun opvat
ting moeten de raadsleden er steeds
naar streven de debatten niet te lang
te rekken, waaraan zij tenslotte de
wens verbinden, dat de Raad uitvoe
rige beschouwingen alleen bij onder
werpen van groot algemeen belang zal
houden en bij agendapunten van on
dergeschikte betekenis de discussies
tot een daaraan evenredige lengte be-
Een opvatting, waarmede wy het
volkomen eens zijn en die naar wij
willen hopen in de komende dagen
algemeen in toepassing zal worden
gebracht. De vooruitzichten zijn niet
direct bemoedigend: in 1953 deed de
Raad de gehele begroting af in 4 zit
tingsdagen; ditmaal zyn er 5 voor
uitgetrokken.
heel, waarbij men zelfs het „toneel"
mist en soli, die men tot cie opera-aria
zou willen rangschikken. Het extatische
slot een geweldige climax! waar
bij echter sterk Wagner's „Meistersin-
ger" om de hoek komen kijken, vormt
Ovatie na monumentaal besluit
Verrassende ontwikkeling in j
La Vita Nuova en Carmina Bnrana
Het gouden jubileum van de Arbeiderszangvereniging „De Stem
des Volks" waaraan wij onlangs reeds uitvoerig aandacht besteedden,
heeft tot bewonderenswaardige prestaties geleid, zowel van de zijde
van dit koor zelf, als van de dirigent Iskar Aribo.
Men zal zich ongetwijfeld herinneren, dat wij in onze inleidende
voorbeschouwing interessante en muzikaal leerzame kennismakingen
in het vooruitzicht stelden. Welnu: dit is ten volle bewaarheid, speci
aal wat het gedeelte na de pauze betreft, waarin de Carmina Burana,
van de Münchener componist Carl Orff, een aantal verzen uit een
verzameling Latijnse liederen gevonden in het uit 740 daterende
klooster te Benediktbeuem (Beierse Alpen), ten gehore werd gebracht.
Wat met de vertolking van deze tintelende en van geniale vondsten
rijk doortrokken, bij voortduring boeiende partituur, waarin een aller
gelukkigste combinatie van „oud" en „modem" de aandacht gespan
nen houdt, aan de orde werd gebracht, getuigde van de merkwaardige
vooruitgang van een koor, dat zich - dank zij een uitermale grondige
voorstudie - tot een opvallende hoogte heeft weten op te werken.
De inzet was aan Ermanna Wolf-
Ferrarl's „La Vita Nuova" (Het nieuwe
ven»; deze ontroerende uitbeelding
in Dante's liefde voor Beatrice.
Oorspronkelijk is Wolf-Ferrari geens
zins.
Daartoe ztjn de her
inneringen aan an
dere componisten
öyv. Verdi, Puccini,
Brahms, Bruckner.
Wagner en zelfs een
Leoncavallo te
veelvuldig. En zelfs
pen Vivaldi en Bach
z(jn hem bewust?
tot sprekend voor
beeld; men denke
lan de Proloog. In
le rustige negenacht
ste maat en in de E
majeur (by Bach e
Tilneuri gehouden
■ponsoort reminicen-
:ies oproepend aan
ie inleiding der
Mattheus Passion
Van een „eigen"
stijl kan men by hem
lus niet spreken.
Deze muziek is door
?n door romantisch,
breed-lyrisch, melo
dieus en recht-tot-
de-harten-sprekend.
smartelijk aangry-
oend en gevoelvol.
Zeer ongelijk van
waarde overigens
naast serene en ver
heffende passages, af
en toe triviaal en
hellend naar het ni
veau der „Liederta-
felel". Maar in het
algemeen uitermate
dankbaar, ook door
ie effectvolleen illu
stratieve instrumen
tatie. waarvan wij in
het bij/onder de sug
gestieve orkestrale
schildering van de
sombere Dood. met
bekkenslag, pauken-
roffel, bastremoli en
tuba onder de aan
dacht brengen. (Een
orgel werd hierbij wél
jemist!).
Bijzonder dankbaar ook voor de stem
men geschreven, geeft het werk een
I koor alle gelegenheid zich van zyn
schoonste wijze te doen horen, een ge-
legenh-id die „De Stem" zich niet liet
I ontgaan en dit deed met glanzende en
beschaafde klank, in samenwerking met
de heldere kinderzang.
Weliswaar was niet steeds de harmo
nie met het soms nog wat aarzelend
spelende NH. Phil. Orkest, dat zich
ook in diverse tussenspelen met soli
i viooldeed horen, altijd volledig, doch
overigens mag lof gelden voor een be-
gripvolle en doorleefde weergave Een
opmerkelijke rol was ook toebedeeld aan
de twee harper. tijdens de Engelenzang.
Corry Bijster (Beatrice) en* Herman
Schey (Dantei maakten in hun soli de
1 aangrijpende situatie's volkomen waar.
hetgeen het hoogste compliment ïn-
houdt.
De pianist Henk Brlër voegde zich
muzikaal en met welgekozen toucher in
dit bewogen geheel.
DIRIGENT ARIBO
De opera-componist Wo.: Ferrari
verloochent zich niet: er zyn diverse
fragmenten ln dit fragmentarische ge
pen imponerende afsluiting van een ge-
I heel. waarm bij voorkeur de treffende
[Sonnetten (voor baritonsolo en vrou
wenkoor), tot de meest geïnspireerde
en verheven passages behoren.
Stellig interessanter, want van een
oorspronkelijke geest getuigend, zyn de
Carmina Burana van Carl Orff. gevat
in een schitterende en fascinerende in
strumentatie. waarbij van alle denk-
baie orkestrale hulpmiddelen gebruik
wordt gemaakt en in het bijzondci de
s'.agwerkersgroep met xylofoon, pauken,
castagneiten. ratel, triangel, tambouryn.
bekkens en ook het klokkenspel, dat al
in „La Vita Nuova" klonk, zich laat
gelden
I Is by Wolf-Ferrari alles Ingesteld op
het vloeiend-melodieuze. hier. in scherp
contrast welhaast alles op het fel en
pakkend rhythinische. veelal een uiterst
gecompliceerde rhythmiek. die aan de
uitvoerenden koor. orkest en twee pia
nisten t w. Henk Briér en Henk Franke,
de allerhoogste eisen stelt.
Ieder détail moet feilloos kloppen, an
ders kómt men er eenvoudig niet.
Wat Orff van de naïve verzen (lief
des- drink- speel- en vagantenliederen)
door de rijkversierde instrumentale om
lijsting gemaakt heeft, grenst schier aan
het ongeloofwaardige. Elk vers wordt
een absolute verrassing: door de poëti
sche s.'eer als de geestige Invaller,, de
vreugde als de weemoed, de innigheid
als de monumentaliteit, die ieder een
onnavolgbaar rake karakteristiek ont
vangen.
Verrassend is ook de harmonie tussen
de dikwijls ondeugende tekst en de mu
zikale uitbeelding.
Het is. alsof wy met een totaal nieuwe
wereld, ondanks haar ouderdom gecon
fronteerd worden, waarbij het volks
achtige idioom gehandhaafd blijft. Deze
als 't ware geïnstrumenteerde madri
galen verplaatsen ons naar de gevoe-
i lens van de middeleeuwse mens. maar
I in een totaal nieuwe aankleding, die
echter de hedendaagse mens geheel in
haar ban slaat De hoogste discipline
wordt van koor en orkest, die belden
plezier in al deze gevallen h°bben. ge
vergd. En waar de ernst aan h:t woord
komt. ls deze in grote oprechtheid aan
wezig. Het is één constante wisseling
aan flitsende momenten waarbij onze
bewondering vooral uitgaat naar de
slagwerkers, wier punctualiteit „op-de-
secondc-af" moet zyn.
En de rauwe schreeuw van de mid
winterhoorn geeft een effect, waarop
geen mens verdacht ls en dat toch zo
uitnemend te pas komt
De roep der vroege middeleeuwen,
waarvan de geest van dit werk on
danks alles vervuld blijft.
Tijdens de pauze van liet concert
van de ..Stem des Volks". V.l.n.r.:
burgemeester Van Kinschot, dirigent
Iskar Aribo. wethouder Jongcleen.
gemeente-secretaris Bool en wet
houder Van Schaik.
(Foto LD./Van Vliet)
Men zou over alle détails dezer brll-
lante partituur pagina's kunnen vullen
1 Wij zyn Arlbo dankbaar voor de In-
troduct.e ervan. Dat hij er in kon sla-
i gen. er in menig opzicht reeds een even
brillante indruk van te geven, is een ge- i
volg van harde studie, zowel van het
I koor. waarvan vele leden hun moeilijke
I partijen geheel uit het hoofd kenden.
als van het orkest, dat nauwsluitend
I op elkaar afgestemd, kernachtig en be-
slist op de Intenties van de dirigent i
reaeeerde.
A"hn stimuleerde tot het vereiste
I er'hmislasme en het de spanning geen I
ogenblik varen.
I Daarbij was het opvallend, hoe het
I koor zich nimmer tot een onedele toon-
geving liet verleiden. In tegendeel; de
zang bleef rein, was nimmer ruw. En
hoe de koorleden zich zo spoedig een
nauwkeurige uitspraak van het Latijn,
het Provencaals en het oud-Duits heb
ben eigen gemaakt, is ons een raadsel.
I Ook in deze Carmina Burana hadden
Corry By ster en H-irnan Schey een
[voornaam aandeel Zij deden dit in de
vereiste geest en met hun reeds meer
malen geroemd stemmaterlaal.
1 Vocaal en qua voordracht was Schey
waarlijk meesterlijk! En het orkest in
Wolf Ferrari nog een enkele maal on
zeker, was in deze Orff fameus!
De wilskrachtige Aribo had by dit
gouden jubileum zyn gehoor geen pas
sender geschenk kunnen aanbieden!
Een geschenk, dat getuigde van een
enorme chorale ontwikkeling en ons
een introductie bracht, uniek van op
zet en aankleding en begrijpelijk vool
een gehoor, dat het ..volksachtige" in
superieure lorm weet te waarderen
en daar van harte mee meeleeft!
Dit ook is verheugend: dat in steeds
bredere kring, die daarvan vroeger
verstoken was. kennis genomen wordt
van waardevolle muziek en. men
daarvoor het nodige begrip betoont!
Deze culturele verheffing spreekt van
een tot grote dank stemmende voor
uitgang.
Het stormachtige applaus, dat reeds
na Wolf-Ferrari was opgelaaid, ge
tuigde daarvan.
Het groeide aan tot een ovatie!
Deze muziek wist het „ware" contact
te leggen!
Is er iets gelukkigers denkbaar?
Speciaal voor ern koor als dit zo
heel klpin begonnen en nu, na 50
jaar uitgegroeid tot een. dat tot een
dergelijke zware opgave in staat is!
Proficiat!
Het concert is bijgewoond door veie
autoriteiten, oa. burgemeester jhr. mr
Van Kinschot en de wethouders Van
Schaik en Jonqeleen. alsmede de ge
meente-secretaris mr Bool.
Na afloop zyn aan dirigent Arlbo en
Corry Bijster bloemen aangeboden.
