Dr G. P. H. Loclier met vliegtuig, motorboot .„ueii prauw op „huisbezoek" in Nieuw-Guinea Problemen der economie ill J >S3st« Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 30 October 1954 Derde Blad No. 28360 135.000 PAPOESE CHRISTENEN 1956 is de zelfstandigwording van de Evang. Christelijke Kerk een feit Hervormden en Gereformeerden lachten liier de ivoorachtige oecumene (Van een onier redacteuren) Mogen Hervormde predikanten in Nederland met alle respect voor hun dan al een arbeidsveld hebben van 800 tot 1.500 gemeenteleden, cel anders wordt het wanneer een secretaris van de Raad voor de Zending NH Kerk op „huisbezoek" gaat langs de verspreid liggende zendings- |m. Mag een Hervormd predikant „op het thuisfront" zich dan al bedienen een rijwiel of bromfiets (in een enkel geval zelfs van een auto), op het dingsveld bedient hij zich het ene ogenblik van een vliegtuig of motorboot het andere moment plaats te nemen in een prauw of zich te voet een weg banen door een rivier of moerassige streken, met alle gevaren daaraan ISdsn. Wij zitten tegenover dr G. P. H. Locher, de met een Paulinische zendings- Jyervulde secretaris van de Raad voor de Zending der N.H. Kerk jong- ioon van de overleden Leidse predikant, dr J. C. S. Locher als hij ons |t Ned. Zendingshogeschool te Oegstgeest iets vertelt over zijn „omzwer- want dat waren het langs de Papoese zendingsposten op het •ekte Nieuw Guinea. Ruim vier maanden heeft hij dit, ook in de belang- van de wereldpolitiek staande gebied doorkruist. Van Hollandia naar m Biak naar Seroei, van Seroei naar Fakfak, naar Merauke en de Wissel- Op deze tocht, waarvan dr Locher eerst kortgeleden terugkeerde, hij een „huisbezoek" aan niet minder dan 14 zendingsposten, waar tse zendingsarbeiders werken, om daarnaast zijn „opwachting" te maken mtallen kampongs waar Papoese gemeenten met hun voorgangers het joord: „Predik het evangelie aan alle creaturen" in practijk brengen. L aldus dr Locher, een onverge reis geworden, die mU niet alleen ft deed slaan „in de ziel van dit laarvan ongeveer 135.000 „de weg iristus hebben gekozen", doch lij ook volop de gelegenheid gaf |d te leren kennen. Goede en looi met het oog op de toekomst jigruke, besprekingen woonde hij v Seroei gehouden proto-sy- Ejjewoond door vertegenwoordi- ■n alle kerkelijke ressorten van de fcds en Maleissprekende gemeen- r de grondslag werd gelegd van ogelische Christelijke Kerk in ha huis uit bekend met de kerke- Trrdeeldheid in ons land, trof hij assen Hervormden en Gerefor- >n de kring kan echter veel jetrokken worden een harte - oecumene aan. Jdr Locher, die voordien reeds 14 ito Oostelijk Indonesië heelt ver- |L o.a. diende hij op Timor, de lisa en op Makassar de Prot. Kerk Zending in Nieuw Guinea, waar veel medewerking ondervonden het Binnenlands Bestuur en Nieuw Guinea Petroleum Mij, t getroffen, dat is dat het land een behoorlijk wegennet kent. nderzng van de grote plaatsen, lollancia en op Biak. treft men auto-wegen aan. Een „auto- na zeg 50 4 60 kilometer leng- dit land een witte raaf! Men oor al dicht rond de grote ste en Vliegtuig, motorboot en n de vervoermiddelen waarvan bedient. En moet men al te J el nu. dan is het vaak van tot rotsblok, al wadend door rum versnellingen. Ook de on- 'heid van het land heeft op dr n diepe indruk gemaakt. Wie Guinea werkt en dit geldt zo sterk voor de zendlngsar- heeft niet, zoals in de grote fispeetief van werkzaam te fre jenden, doch slechts onder to. ret zijn er in vele gevallen oM'len Een en ander ligt voor dat het probleem van de werk- a Nieuw Guinea wel zeer njj- ONTLUIKEND NATIONAAL BESEF Alvorens op het terrein der zending over te stappen, vragen wg dr Locher nog naar de politieke gesteldheid van Nieuw Guinea. Ogenblikkelijk begrgpt hg de diepere ondergrond van onze vraag. Zijn antwoord wordt dan ook nauw gewikt en gewogen en na diep nadenken geeft hij ons te verstaan, dat de bevolking van Nieuw Guinea niet pro-Indonesisch is. doch. laat hij er in één adem opvolgen ook niet pro-Nederlands. Met name onder de jeugdige en deels ook intellectuele be volking valt een ontluikend nationaal besef te bespeuren, waarbij en dit moet hier direct aan toe worden ge voegd men althans in de eerste ja ren nog een Nederlandse leiding pre fereert. Algemeen gaat men van de gedachte uit, dat bij een dergelijke lei- Dr G. P. H. Locher ..sterk oecumenisch besef Indien wij dr Lochsr vragen naar de zelfstandigwording van de Kerk op Nieuw Guinea, dan gaat zgn herinne ring terug naar de dagen, dat hg te Seroei de proto (voorlopige) synode bij woonde, waarin de grondslag is gelegd voor de Evangelische Christelijke Kerk, welke zowel de Maleis- als de Nederlands sprekende gemeenten zal omvatten. In gezamenlijk overleg werd op deze sy node gezocht naar de formulering van de belijdenis der kerk en naar een or ganisatievorm. welke het mogelijk zal maken, dat christenen van verschillende kerkelijke herkomst en van verschillen de taal, in deze kerk kunnen samenle- en en samenwerken. Na uitvoerige beraadslagingen wer den een belijdenis en kerkorde aan vaard, die door de afgevaardigden in de eigen ressorten zullen worden toe gelicht. opdat de in het najaar van 1956 bijeen te roepen generale synode der kerk de definitieve tekst van be lijdenis en kerkorde zal kunnen vast- Twee interessante, rijk getooide „koppen" van een Papoea, die men in de nog niet gekerstende binnen-1 landen van Nieuw Guinea veel vuldig tegenkomt. (Foto dr J. v. d. Hoeven.) stellen. Tot dit jaar verkeert, aldus dr Locher. de Evangelische Christelijke Kerk in Nieuw Guinea derhalve in een overgangsstadium. Ingevolge een na de oorlog getroffen regeling behoorde een deel van de Ne derlands sprekende gemeenten tot het gebied van de Molukse Protestantse Kerk De thans aanvaarde voorstellen houden o.m. in deze regeling te ontbin den en ais Nederlands sprekende ge meenten. welke in een classis verenigd worden, opgenomen te worden in de Evangelische Christelijke Kerk. Uitermcte verheugd is dr Locher over het feit. dat mdle.i de Protestantse ker ken in Nedeiland tzt de Evangelische Christelijke Kerk als „corresponderende" kerk erkennen, de leden van de Ned. Herv. Kerk. de Geref. Kerken, de Lu- ther-e Eer,-:, de Doopsgezinde Broeder schap, de Vrije Evangelische gemeenten en andere Protestantse kerken in Neder land in Nieuw Guinea een kerk zullen vinden, waarin de oecumenische samen werking in de praktijk verwezenlijkt zal zijn Uit alles blijkt, aldus dr Locher, dat de oecumene in Nw.-Guinea (zo werkt o.a. in Hollandia de oud-Lcidenaar ds J. Sicrat als Hervormd predikant har telijk samen met de Gereformeerde ds J. Drost als twee predikanten van éen gemeentel hartelijk wordt nagestreefd en fcevorde.-d en dat men er, voor zo ver dit in het vermogen ligt. wel voor waken zal. dat de kerkelijke verdeeld heid, welke men helaas nog in Hol land aantr-ft. naar Nieuw Guinea wordt overgebracht. Kerkelijke verdeeldheid in Koüand niet overgebracht naar Nieuw Guinea Als wij reeds op het punt staan te vertrekken, ls het dr Locher, d e thans van zijn kant, nog een brandend pro bleem aansnijd' i nijpend tekort aan leerkrachten bij het idi:i:-onderwijs. Terwijl tie honjer i a r onderwijs zeer groot ls. meet de zending het momen teel met c.rca 40 leerkrachten stellen. Een aantal, dit in de verste verte niet voorziet in de behoefte Wj) zouden er zeker, aldus dr Lochtr nog wel een ge lijk aantal bij kunnen hebben. Op de be- grotmg - en cat maakt de zaak des te pgnlgker - is voor een dergt'ij.-: aantal reeds een post u.f'"I c*rkrach ten - z.j moeten uiteraard ntg jong zijn - d:e zich tot d.t onderwijs :e:en aangetrokkpn. kunnen cp en van het Gouvernement een I:te cursus op Met de prauw in Nieuw Guinea op huisbezoek ie N -1 7.rnd.ngshogescho;l te Oezst- ;e t v 1 ca. terwijl ook hun overtocht vordt bekaaid. Het onderwijs, dat tevens :p een ,.e telijke vorming der leerlingen s af: tem wordt gegeven in Intern»- ;en cp Nlenw Guinea. Na dit even prettige als openhartige onderhoud, keren wij „Oegstgeest" - voor de zending een begrip - de rug toe in de overtuiging, dat voor deze zendiiiTsgemcenschap het Bijbelwoord „de velden zijn wit om te oogsten" geen ijdclc klank is. doch een reali teit. waarmede men en op het zen- dingsveld én rp het thuisfront terdege rekening houdt. Een opmerkelijk resultaat van deze oecumenische samenwerking ziet dr Locher in het op de proto-synode ge nomen besluit om aan de generale zendingsdeputaten van de Geref. Ker ken in Nederland te verzoeken een zendingspredikant naar Nieuw Guinea uit te zenden, die naast ds I. S. Kijne en ds J. P. Kabel (van de Ned. Herv. Kerk) als derde docent verbonden zal worden aan de Theologische School te ZENDING EN MISSIE Nog even roerden wij de verstandhou ding tussen zending en missie op Nieuw Guinea aan. Ook daarover had dr Lo cher zijn oordeel. Ook op het zendings- veld, aldus was zijn visie, is duidelijk merkbaar, dat de R.K. Kerk wereldse ojaclit nastreeft. Dit in tegenstelling met het reformatorisch christendom, dat er van uitgaat, dat de Kerk geen we reldse machtheb ter is Zoals ook in Eianston nog duidelijk aan de dag trad. predikt het reformatorisch chris tendom - ook op het zendingsveld - dat Christus de Heer der wereld is. FEBRUARI 1955: EEUW ZENDING OP NIEUW GUINEA Tenslotte vernamen wij nog van dr Locher. dat het 5 Februari as. een eeuw geleden is. dat de zendelingen Ottow en Geissler de vaan van het evan gelie op Nieuw Guinea plantten Sinds dien heeft het evangelie honderdvoudig vrucht afgeworpen. hebben circa 135.000 Papoea's de zijde van Chr.stus gc-kozen en werken 10 zendingspredikan ten en een 6 700 goeroes eendrachtig samen om de blijde boodschap nog gro tere ingang te doen vinden. Ter gelegenheid van dit eeuwfeest zal na afloop van de in November te hou den Najaarszendingsweek zowel in Ne derland als in Nieuw Guinea een actie op touw worden gezet, met het doel gel den in te zamelen, welke aangewend nullen worden voor de opleiding iop verschillend terrein) van Papoea's. Nieuw Burgerlijk ffetboek Diepe bewondering voor prof. Meijers Wanneer verdere publicaties Aan het voo lopig verslag van de Commissie van Rapporteurs uit de Twee de Kamer over het hoofdstuk Just.t.e ontlenen wij. voor wat het Burgerlijk Wetboek betreft, dat verscheidene leden, met alle waardering voor 's ministers werkkracht, niet nalaten konden te herhalen, dat hii huns inziens te veel wetgevend werk heeft aangevat. Alge meen beschouwde men als het voor naamste punt in het wetgevende pro gramma van de minister de arbeid aan het nieuwe Burgerlijk Wetboek. Men wilde in verhand hiermede in de eerste plaats algemeen uiflng geven aan zijn diep? bewondering voor het werk. dat prof. mr E. M. Meijers ter voorbereiding hiervan heeft verricht. Tevens gaf men uitdrukking aan groot leedwezen, dat de dood prof. Meijers wegnam midden in de vervulling van de aan hem verleende opdracht tot het ontwerpen van een geheel nieuw Burgerlijk Wetboek. Men was er zich van bewust, dat d» voltooiing van het nog niet verschen~n gedeelte van zijn ontwerp aan hen. die zich daartoe be- - LL ïoese predikant te Seroei l»de akker is de wereld iï'EUW GUINEA BOEIEND, FASCINEREND welke deze zendings- e n u e' op deed was de L7u rstl?heid en grilligheid d .Hpewe! Nieuw Guinea met er~t< ,r °pengelegd, moet men, inili»*v>f slagen, van doorzetten i "emen weten Veelal wordt veel n- ?rw6? z?er nauwkeurig en l3er dé tSLuÜ? voorbereid, plot- -it Kher L^enl'ncesiagen. En dan CH ai P Pruw finnen, somseen- Vn"el twee- dr'e. vier ■""rtiffhet nogmaals. k hiit mi>n uenhPt ene ogen- El"' itertia et and chten en *een J> ^■*crkkr«2?e moment materiaal aak in -wPi.e,n' k,|nnen hier „een I Moehf-r vrnSviiSP" Nienw Guinea K lTe'nb)£w,A e«ons dlt mo' na" f i ^Hiorbesipm^ en fa?c>nerend land, n «WentaïS» V0?r "kerels- die er et€n te zetten". Tegengestelde meningen Van Heek contra Tinbergen Kapitaal voor nieuwe investeringen (Van onze financiële medewerker) Er is een aardig verhaal van een zakenman, die na 20 jaar de universiteit bezocht, waar hij vroeger economie had gestudeerd. Hij vroeg voor de aardig heid de examenopgaven ter inzage en constateren tot zijn vcrbczing, dat meer de huidige studenten precies dezelfde vragen voorlegde, die hg indertijd had moeten beantwoorden. Kg sprak hierover de professor aan cn vroeg of dc studenten niet in de gaten kregen dat steeds hetzelfde werd gevraagd De professor zei hem. dat weliswaar de vragen dezelfde waren, maar dat de oplos singen telkens werden veranderd. Zoiets is alleen maar mogelijk in dc Er zit ln dit verhaal zonder twijfel veel waars. Er is een tijd geweest oat men zwoer bij de gouden standaard als het enige systeem dat gezonde monetaire verhou dingen tussen de verschillende landen kon handhaven, er is ook een tijd ge weest. later, dat men de gouden standaard als absoluut onbruikbaar voor deze tijd heeft afgezworen, zodat men er Jaren lang niets meer van hoorde Thans echter zijn er onder de economen weer sterke voorstanders van dit oude systeem cn in de jongste besprekingen op de vergadering van het Irternatio- naal Monetair Fonds lag onmisbenbaar een tendens naar de terugkeer daarvan. Er is een tüd geweest d3t men alge meen van Inflatie en deflatie als in strumenten in de hand van de Overheid om de conjunctuur te beïnvloeden niets moest b»bben In onze tijd zijn er echter velen die van mening zijn. dat deze wapenen door de Overheid moeten wor den gehanteerd om depressies op te vangen of tegen te gaan. We hebben vroeger altijd geleerd dat bg een goed financieel Staatsbeleid tekorten zoveel mogelijk moesten worden voorkomen, later heeft men ln ver schillende kringen ook een deficitten- politiek bepleit als middel om het ver loop van de volkshuishouding te regule ren We willen het nu over deze vraagstuk- ken niet hebben, doch er alleen op wij- zen. dat er ook in de opvattingen over de factoren, welke het economisch leven beïnvloeden en moeten beïnvloeden, voortdurend wijziging komt en dat het daarom zo moeilijk is voor het verder verloop de horoscoop te trekken. Minister Zijl-tra en prof. Wittevcen hebben on'anes betoogd dat we in veel t-rkere mate dan vroeger de eon- icnctuur kunnen beheersen en der? '•esrhnuwïncen hebben niet nagelaten grote indruk te maken. Voor een niet gering d»el is de voortdurend va-Ie 'temming op de aandelenmarkten daarop geba-eerd, maar de heer Van i i Heek Hzn., de voorzitter van de Kamer van Koophandel in Twenthc meent dc eerste tekenen van een eco nomische terugplag te kunnen con stateren. Daar staat weer tegenover de mening van prof. Tinbergen op de vergadering van het Verbond van Nederl. Werkgevers te Middelburg, dat dc toestand zich. ook na de loons verhoging, niet sterk ral wijzigen en de vermindering van de export slechts gering zal zijn. Een feit Is intussen, dat de export van September welis waar groter was dan in Augustus en het dekkingspercentage weer is ge stegen. maar dat te in vcrge'ijking met September 1953 met f. 4 milliocn is teruggegaan, terwijl de import met f. 120 milliocn vooruitging. Fr is dan ook een geleidelijke stijging van het importsaldo. Wat dit in de eerste neren maanden van 1953 slechts f. 576 millioen en voor het gehele jaar 1953 f. 796 millioen. de eerste negen maanden van 1954 hebben reeds een tekort van f. 1185 milliocn oogeleverd en het is daarom geen wonder dat men in vele kringen van het bedrijfsleven, bijv. in de textielindustrie in het Oosten des lands, veel minder optimistisch is dan de regering. De Amsterdamse effectenbeurs hand haaft haar optimisme echter, zoals ook deze week weer uit het verloop van de aandelenkoersen is gebleken Het index cijfer voor de Industriële aandelen, dat bezin 1954 nog 236 was. staat thans op 307. wat een stijging betekent van ca. 30 pet. en dc laatste tlid wordt ook aan de ..vergeten groepen", zoals Scheep vaartpapieren. meer aandacht geschon ken zodat het indexcijfer deze maand van 188'; tot 203 28 is opgelopen Ook ten opzichte van de geldbelegging blii- ken thans andere normen te worden aangelegd Vroeger «aren obligaties het summum van soliditeit, thans beginnen de eeldinstituten hun aandacht op aan delen te richten Vroeger was iet ren dement een van dc belaneriikste fac'oren bil de beoordeling van aandelen, than- hecht men daaraan veel minder waarde en men ziet het dan ook nog steeds dalen. Gemiddeld bedraagt het op de aandelenmarkt r.iet meer aan 5 pet., dat ls 1 pet minder dan een jaar en 1.7 pet. minder dan twee jaar geleden en de boste aandelen op de beurs laten thans zelfs minder dan 4 pet. Daar de mindere waardering van het rendement met een verhoging van de dividenden gepaard gaat ivan 400 mptjen keren ca 180 een hoger cn slechts 50 een lager dividend uit) gaat er op de aandelenmarkt een dubbele prikkel uit, nog afgezien van de buiten landse aankopen, die met mme de inter nationale waarden nog steeds hoger stuwen. Het feit. dat de fiscale druk zwaar is en dividenden tweemaal worden belast, zodat van het dividend per saldo weinig overblijft, vooral als men met Ce sterke progressie rekening houdt, leidt tot de overweging dat men beter aan delen kan kopen, die zich door inhou ding van de winst, voortdurend innerlijk versterken, waardoor men tenslotte aan kapitaalsaanwas wint wat men door h=t uitblijven van hege dividenden derft Vandaar dat er thans grote bedragen naar de aandelenmarkt vloeien en ook de lang bestaande barrières voor de uitgifte van nieuw kapitaal zijn door broken Het gaat nog niet in een snel tempo en de gevraagde bedragen zijn noe niet omvangrijk, maar het is dui delijk dat nieuwe aandelenemissies thans geheel andere worden ontvangen dan een en twee jaar geleden. Toen ging de aankondiging van een aande lenemissie veelal met een koersdaling voor de aandelen gepaard, thans ls c'e uitbreiding van het aandelenkapitaal in de meeste gevallen oorzaak van een min of meer belangrijke koersstijging, waarvan ook deze week weer de voor beelden kunnen worden genoemd. De t.g. zelffinanciering heeft de laat ste jaren het resultaat gehad da» vele ondernemingen hun financiële pn-itie aanmerkelijk hebben kunnen verster ken. dat thans echter soor d- nieuwe nvesteringen nok nieuw kapitaal wordt aangelrokken, betekent voor de - olkshuishouding ren gezonde door- (roming van het kanitaal. aan 4e nog aMiid wenselijke uitbreiding an de industrialisatie ten goede kan komen. rcid hebben verklaard, meer tijd cal ko-ten dan prof. Meijers zelf daartoe nodig gehad zou hebben. Gaarne itu men van de minister vernemen, of deze reeds kan mededelen, wanneer de heren Drion, Eggens en De Jong zich voorstellen verdere gedeelten van het ontwerp te publiceren, of hij ook rog op anderen een beroep heeft ge- d?an om bepaalde onderdelen te be werken en, zo ja, op wie. Vele leden wilden bil voorbaat reeds uitspreken, dat zij. wanneer deze op volgers binnen niet te lange tijd het werk van Meijers kunnen voltooien en de bewindsman in staat ls b'nnen be kwame tiid daarna de indiening van wetsontwerpen, betrekking hebbende cp de overige 5 boeken, te bevorderen, ket als een erezaak tegenover de nagedach tenis van prof Meiers zouden beschou wen om de aangekondigde en de nog volgende regeringsontwerpen r.eg in deze parlementaire periode de openbare be handeling in de Tweede Kamer te doen passeren Andere leden, die met grote belang stelling de indiening van de eirizekon- digde 6 wetsontwerpen afwachtten, wilden ach niet bii voorbaat binden om aan een zo snelle afdoening van deze wetsontwerpen me? te werken Inte gendeel. zii meenden, dat een van rie voornaamste redenen tot een zo snel trmno van behandeling, als waarop de minister van het begin af aan heeft aangedrongen, door het. betreurd? over riden van prof Meiiers vervallen is "ij eiin leven mocht men de hopp koe"?- i ren. dat het nieuw? wetboek door é?n man volledig tot stand gebracht kon worden, doch men wist ook dat dit. g?let o zijn leeftijd, alleen mogelijk zou zi'n. indien m»n crot? haast maakte. Thans blijft als argument voor f«r. snelle behandeling nog over da* ''e kans op totstandkoming wordt vergroot, indien de behandeling althans zoveel mogelijk geschiedt door één minister en hinn»n éen parlementair" periode Daar staat echt"r tegenover, da» r"n ove-- haaste werkwijze geen w-a-rborgen biedt voor een gedegen behandeling. Deze led?n achtten het henaald noodzakelijk, da» na de puhlieatie van de delen van het ontwerp-Megers een geruime tijd verloopt, waarin de be langstellende deskundigen, al d-n niet rechtstreeks belanghebbend b>: de ontworpen regelirgen. dus relee-den, rerhters. advoraten. no«ari«rn. zaken, lieden en hun organisafie«. gele?"n- beid kriieen om z» te bea'ud-ren en 7l"h daarover ui» le «preken. In bet oorrprenk'Ijike schema rw aj.mo'r een U'd-ak ran o Trr,„n^.„ ken. y oordee'den brt wer ejiik e->t dit tiid"ak ni-t vrrk<v# «-o-dt Trïkn tengere'-» hiervan d" tot"-n<»Vow.<ng van het Wetboek met ren 1-a- morbj worden vertraagd zeud-n -ij dit geen overwegend bezwaar aehten. Verscheidene van deze leden achtten he» vooral van belang, dat er gelegen heid zal bestaan om het entwem- Meiters (waarvan het tweede de 1 d-n door zijn opvolgers zal worden voltooid) in zijn geheel te bestuderen vóórdat met de parlementaire behand^lng van het eerste deel begonnen wordt. Het jaarverslag van de Nederlandse Vereniging tot Steun aan het Koningin Wilhelmina Fonds voor de Kankerbe strijding deelt mede dat het absoluut noodznkclnk is. dat de vereniging jaar. lilks meer dan anderhalf mlUloei tul den bijeenbrengt, opdat het kanitaal 'n een korte spanne tjjds niet geheel wordt opgebruikt. De vereniging te'de aan het einde van hpt verslagjaar 47 537 leden -in 1P52- 46 013) De totale inkomsten over "153 waren f 1.318 8S5 tegenover f 1 '94 OAO in 1952 Het totaal aan prmT-i-'e subsidies" was f 58.697, waarvan f 19893 van terugwerker.de krarlv over ".'S'1 de subsidie van 910 gemeenten was f 33 073 Aan contributies kwam binnen f. 167 186

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 9