EIDSCH
DAGBLAD
EERBERICHT
Saarprobleem staat in de weg aan
slotaccoord in Parijs
Alleen maar gelukkige gezichten!
Jaargang
ZATERDAG 23 OCTOBER 1954
No. 28354
f: J. W. Henny
lacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f 0,50 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
1 gevaar van
laatste klip
atste tijd bevindt het inter-
—l-poiitieke leven zich als het
Ineen stroomversnelling, met alle
"Andien. Maar gevaar of geen
- zit vaart in en er worden
ike resultaten geboekt. Nau-
een zo hardnekkig probleem
Triest geregeld waardoor
de defensie van Zuid-Europa
Jeerd kan worden of reeds
m oplossing voor het delicate
van de Britse bases aan het
in zicht, wat naar alle waar-
ii ld een kalmerende invloed
«gehele Midden-Oosten zal heb-
fejfintussen was, op het hoofdto-
de zieke man van Europa n.l.
bezig zich te herstellen (deze
nnls getuigende uitdrukking
nier Mendès-France in eigen
»aven de Britten door het
°van troepen in West-Duits-
Cn'duidelijk bewijs van inzicht in
ode strategische verhoudin-
°de republiek van Bonn poli-
C militair mondig en kwam de
tot stand van het Verdrag
„•1 (tussen Engeland, Frank-
de Benelux) in een West-Euro-
r>, waarbij ook Italië en West-
zijn aangesloten. En als er op
;e oeenblik geen al te grote
'den" opduiken, wordt boven
doe de Saarkwestie geliquideerd
t in de toekomst een Frans-
inomische samenwerking op
omvangrijke schaal, dat de
misschien zelfs het verlies van
gaan vergeten
eleden schreven wij over
iaardlge methode van de Fran-
•r, die het ene probleem het
iat oplossen. Hij had toen de
toezeggingen gedaan op so-
d, waardoor hij hen stimu-
steunverlening aan zijn bui-
beleid in Londen. Iets derge-
Mendès-France ook deze
ten beste gegeven. Het was
•l-staaltje van zijn springkunst-
enen. Teneinde de West-Duit-
—skanselier Adenauer mee te
in de Saarkwestie. kwam hij met
grote fantasie getuigend plan
fcnomisch samengaan voor de
At zoveel als het stichten van een
hDm's consortium kan gaan be-
"De Saar was echter slechts één
a dit project. De andere was.
Iff op deze wijze tevens zijn bin-
ndte moeilijkheden hoopt te kla-
Ds Duitsers beschikken namelijk
een kolossaal dollar-tegoed en als
Eilthans ten dele. in Franse on-
nto;en zouden willen investeren
«r.c'er. zouden bijdragen tot de
Blins van Frankrijks uitgestrek-
■lale gebieden in Afrika de
.Incluis zou dit een zeer krach-
in betekenen voor de Franse
Wordt deze grootse concep-
van waarlijk Europese allure tot
lelijkheid. dan zou de Franse pre-
Kgens zijn bekend recept, eens
Weerrapporten
ÏVan hedenmorgen 7 uur)
I Is
windstil 2 0
windstil 7 O
windstil 10
Regen en wind
r Alt verwacht tot morgenavond:
eend_ zwaar bewolkt met nu en
r. Kracht-ge en aan de kust
i harde Zuid-Westelijke wind.
g verandering in temperatuur.
'Opgemaakt te 10 uur).
Bange vraag, of stukken wel op
tijd getekend kunnen worden
(Telefonisch van onze correspondent te Parijs)
Premier Mendès-France en Bondskanselier Adenauer zijn nog steeds niet
tot overeenkomst inzake het Saargeschil gekomen en daarmede worden alle
resultaten van deze week souvereiniteit voor West-Duitsland, zijn toetreding
tot de N.A.T.O. en de oprichting van een West-Europese Unie op losse
schroeven gesteld. Vannacht hebben de beide staatslieden tot over tweeën
in de Britse ambassade overlegd, nadat ze samen met Sir Anthony Eden had
den gedineerd. Er zouden zekere vorderingen zijn gemaakt en voor hedenoch
tend stond een nieuwe ontmoeting op het programma.
Ook de Franse regering zou vanochtend ten tweede male sedert gister
middag onder leiding van president Coty bijeenkomen om de situatie, die nu
als ernstig wordt omschreven, onder ogen te zien. Er is sprake van een bemid
delingspoging van Dulles en Eden ,die zich tot nu toe afzijdig hebben gehou
den. Alle deelnemers beschouwen het als een catastrofe indien Mendès-France
en Adenauer vandaag op de valreep elkaar niet zouden vinden in een princi
pieel accoord over de toekomst van de Saar.
Fransen beweren, dat
Adenauer met nieuwe eisen
is gekomen
De Fransen verwijten Adenauer, dat
hij zijn houding plotseling heeft ver
stard. en met nieuwe eisen aan is ko
men draven. De kanselier zou nu niets
r voor een Europeanisering van de
Saar gevoelen, maar willen streven naar
een soort Frans-Duitse bufferstaat op
economische grondslag, waarvan het
statuut in Franse ogen echter voortdu
rend voor wijzigingen vatbaar zou moe
ten blijven. Ook de pro-duitse partijen
in de Saar blijven een steen des aan
stoots vormen, al zijn ten aanzien van
die kwestie dan ook zekere vorderingen
gemaakt.
Intussen bleef het op het moment, dat
wij deze regels telefoneerden (Zaterdag
ochtend) nog een open en vooral bange
vraag of vanmiddag de stukken, die zo
vlot zijn opgesteld, wel getekend zullen
kunnen worden. Zo niet. dan zijn dus
alle moeiten vergeefs geweest en zal er
opnieuw naar andere wegen voor de
kt.-
Onbestendig weer
MI deelt mede:
Oceaan afkomstige sto-
a gisteravond in de omgeving
land snel in activiteit toe en
t flinke regenval en har-
land. Op verscheidene
L*iel meer dan 10 millimeter
P Schiphol werd tijdens de pas-
het koufront zelfs onweer
invloed van een zwakke rug
je luchtdruk, die op de storing
[kwamen vannacht na de regen
•klaringen voor. Intussen blijft
s eactlviteit aanhouden.
-Bgeirukgebied ten Zuiden van
1 beweegt in de richting van
'd Het wordt voorafgegaan door
—enzcb.ed. dat vanmorgen tot
■Engeland was doorgedrongen,
■roind hiermede moet in de ko-
'O uur tijdelijk regen verwacht
O en veel wind.
24 OCTOBER
-MunPrn7lS(BUUr: 0nder: 1729 uur"
F uur' onder: 16.10 uur.
5Bruaurer te 145 uur en
uur) t25/1° 2 22 uur en 14.37
»il U pagina',
en een Bijvoegsel
te meer twee vliegen in één klap hebben
geslagen! Hoe dit alles zal aflopen, is
op het ogenblik nog niet bekend, maar
in elk geval is het een kenmerkend
voorbeeld van de onderhandelingstech
niek van Mendès-France.
Die techniek omvat o.m. nóg een lis
tigheid je: eerst iaat hij de besprekin
gen tamelijk rustig voortkabbelen om
dan tegen de tijd, dat er spijkers met
koppen geslagen zullen worden, alsnog
zeer stringente eisen ter tafel te bren
gen. Hij paste dit niet onbedenkelijke
middel toe in Brussel en liet de EDG
stranden, maar moest in Londen bak
zeil halen, omdat zijn collega's kenne
lijk niet van plan waren ten tweeden
male de dupe te worden Toch kan PMF
ook ónders. Inzake de bewapeningsge
meenschap heeft hij ofschoon het
Franse parlement hem te dezer zake
onder zware druk had geplaatst dezer
dagen een belangrijke concessie gedaan.
Dit punt komt namelijk eerst half Ja
nuari aan de orde, dus nódat de volks
vertegenwoordiging, en dus ook het
Franse parlement, het resultaat van
„Londen" en „Parijs" zullen hebben
goedgekeurd. De Nederlandse mi
nister van Buitenlandse Zaken, mr
Beyen. gesteund door andere collega's,
had n.l. de vrees uitgesproken, dat de
Franse Nationnlp Vergadering zou gaan
treuzelen als dit punt niet volkomen
naar haar wens geregeld zou zijn. De
Franse Kamer zal zich dus in goed ver
trouwen op het beleid van de premier
en op dat van de bondgenoten bü de
stand van zaken moeten neerleggen.
En dan is er tenslotte het Saarpro
bleem. waar alles op dit moment om
draait. Eigenlijk is dit niet anders dan
een zaak van machtsevenwicht. Zonder
de kolen en het staal van de Saar is
Frankrijk in sterke mate economisch de
mindere van West-Duitsland terwijl het,
versterkt mèt de Saar-potentie, onge
veer met West-Duitsland in evenwicht
verkeert. Vóór de verwerping van de
Europese Defensiegemeenschap ware
„Europeanisering" volgens het plan-
Van der Goes van Natersi een aantrek
kelijke oplossing geweest, maar nadien
moesten andere wegen bewandeld wor
den. De overkomst van de leider der
Duitse socialistische oppositie naar Pa
rijs heeft Bondskanselier Adenauer
sterker gebonden dan hij zelf wel wen
selijk zai hebben geacht. Het zou ramp
spoedig zijn als h"t scheepje van het
internationaal overleg, dat zo rap voort
snelde op de eo'.ven van de stroomver
snelling. op het laatste ogenblik nog op
deze klip zou vastlopen.
Dulles kan niets riskeren
Vooral voor John Dulles, de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Za
ken, zou dat een nieuwe nederlaag voor
zijn Europees beleid betekenen, een ne
derlaag, die hij met het oog op de ko
mende Amerikaanse verkiezingen moei
lijk kan riskeren. De Fransen hopen dan
ook. dat hij het massieve gewicht van het
Amerikaanse aanzien ten gunste van
het Franse standpunt op het laatste
ogenblk nog in de weegschaal zou wil
len werpen.
Intussen tracht men hier nog wat
troost te putten uit de ervaringen, die
men bij vorige conferenties, waaraan
Mendès-France heeft deelgenomen, had
beleefd. Ook die hebben hun momenten
van hoogste crisis vlak voor het einde
Londen op het allerlaatste ogenblik toch
gekend. Niettemin kon zowel Genêve als
nog slagen laan Brussel denkt men
maar liever niet meer terug).
Inmiddels heeft de crisis in de Pa-
rijse besprekingen gisteren de talrijke
journalisten en andere waarnemers te
ernstiger ontsteld, naarmate de berich
ten tevoren hoopvoller geklonken had
den. De wittebroodsweken van de Frans-
Duitse liefde heeft men voorlopig nog
maar in luttele uren kunnen tellen. In
katerstemming ijsbeerden vooral de
Duitse en Franse journalisten door de
lange gangen van het bordpapieren pa
lels. het Palals de Challiot. waar alle
conferenties nu gehouden worden De
roep van een Frans-Duitse verbroede
ring op basis van een economische sa
menwerking in Europa en in Noor#-
Afrika was voor hen wel te snel ver
vlogen.
Oppositie gooide roet in
het eten
Het schijnt overigens dat .voor deze
plotselinge draal in de Duitse houding
Adenauer persoonlijk minder verant
woordelijk kan worden gesteld dan zijn
socialistische oppositie. Ol enhauer en
Mommer, wiens Saarplan door de
Bondsdag onderschreven was, hebben de
tegenvoorstellen van Mendès-France
niet willen aanvaarden. Voor dat feit
ziet men zich thans geplaatst. En
Adenauer werd daardoor wel verplicht
eveneens uit een nationalistisch vat te
gaan tappen en alle grieven te herha
len. die jarenlang in Duitsland tegen
de Franse Saarpolitiek te berde waren
gebracht! Vandaar dat het accent op
beslissende momenten kon komen te
vallen op de tamelijk bijkomstige vraag
op welke wijze de pro-Duitse partijen
in het Saarland hun activiteit weer
zouden mogen ontplooien.
lAARGCaiCD
Zelfs een zakelijke en onroman-heeft. Zoals dit doorkijkje door het
tische aangelegenheid als een be- geraamte van een bijna 6y2 meter
tonnen pijpleiding kan plotseling i dikke pijp. welke voor een water-
een artistiek en luchtig beeld op- krachtstation in Frankrijk gebouwd
leveren, mits men er maar oog voor I wordt.
Ontwapeningsoverleg Grote Vijf
wordt mogelijk hervat
Het I! eslen en de Sovjet-Unie zouden het
eens zijn over geheime besprekingen
„Gelukkig voorteken'
Var
De Canadese afgevaardigde. Johnson,
die een resolutie heeft ingediend, waarin
verneemt Reuter uit New York. dat d
Westerse mogendheden en de Sovjet
unie „volledige overeenstemming
hebben bereikt over een resolutie wel
ke beoogt tot een hervatting der ge
heime vijf-mogendhedenbesprekingeo
over ontwapening le komen.
De Grote Vijf zijn: de Sovjet-Unie. de
Ver. Staten. Groot-Brittannië. Frank
rijk en Canada.
Prins Bernhard vertelt over Zuid-Afrika
Nederlander bereikt hogere
levensstandaard dan bier
Afrikaaiider wil ons graag helpen
Culturele en maritieme samenwerking
(Speciale berichtgeving)
„U vraagt mij: hoe maken de Nederlanders het in Zuid-Afrika? Mijn ant
woord uiteraard gebaseerd op wat ik zelf heb meegemaakt en wat men
mij (in veelvoud) heeft verteld is: uitstekend. Ik heb alleen maar gelukkige
gezichten gezien. Men is globaal genomen zeer tevreden en enthousiast over
het land en zijn mogelijkheden".
Prins Bernhard ontving de binnen- en buitenlandse pers in een der Louis
Seize zalen van het Paleis Soestdijk. Z.K.H. zag er in zijn sportieve kledij zon-
doorstoofd uit. Achter de brede brilleglazen twinkelen de schrandere ogen en
af en toe, als wil hij kracht aan zijn woorden bijzetten, gesticuleert hij met zijn
overigens lege pijp.
ffZJ
Twee doden op
overweg
Aufo 30 meter meegesleurd
Gistermiddag om half vier is op de
onbewaakte spoorwegovergang Zand-
vaart te Brcezand (N.H.) een auto met
twee inzittenden, door een trein uit
Den Helder gegrepen. De wagen werd
een dertigtal meters meegesleurd en
de beide inzittenden waren op slag
dood. Zii zijn de lieren T. Vlaar, 38
jaar. gehuwd en vader van een kind
en de 30-jarige C. van Oorschot, onge
huwd. beiden afkomstig u!t Anna
Paulowna.
Voor bepaalde Nederlandse groepen
zie ik, om op een ander onderwerp over
te stappen, goede emigratie-mogelijk
heden. Geschoolde vaklieden in de land
bouw, de veefokkerij, op technisch ge
bied en \oor moderne machinerieén kan
Zuid-Afrika in ruime mate gebruiken.
Er is bv. een school voor mijnopzichters.
Er zijn 160 jonge Nederlanders op, en
die gaan beslist een grote toekomst
tegemoet. In het algemeen geldt dat de
Nederlander in Zuid-Afrika een hogere
levensstandaard bereikt dan hier en
zeker in korter tijd. Mits hij bereid is
goed en hard te werken. Dat kan ook
beslist, want Zuid-Afrika heeft, met
betrekking tot de emigratiekansen, twee
voordelen boven de andere landen in
de wereld. Namelijk het heerlijke klimaat
en de taalverwantschap.
Maar, In tegenstelling tot bijvoorbeeld
Zuid-Amerika. biedt de Unie vrijwel
geen kans aan de ongeschoolde Neder
lander. Zuid-Afrika kent ook wel het
huisvestingsprobleem, maar lang niet in
die mate als Nederland.
Daarenboven is Zuid-Afrika. en nu
spreek ik nog niet eens over het schit
terende Paul Kruger park, een prachtig
tourlsti'ch land. Er zijn mooie wegen,
er is heerlijk natuurschoon, en goéde,
ja zelfs heel goede, hotelaccomodatie.
Overigens, en dat tussen haakjes, wij
hadden eedacht na al die drukte V3n
ontvangsten, bezoek en recepties eens
een paar dagen te kunnen uitrusten in
het Paul Krugerpark.
schaterde Z KH. breed
en West op liet punt van ontwapening
nog wijd en diep is, hoewel de stand
punten ln de afgelopen weken wat nader
tot elkaar gekomen zijn Hij voegoe
hieraan toe. dat twee van de vier door
Wisjmski voorgestelde wijzigingen in de
resolutie geheel en de twee andere ge
deeltelijk waren aanvaard.
De Britse afgevaardigde. Sir Pierson
Dixon, juichte de bekendmaking van
Johnson hartelijk toe.
Jules Moch 'Frankrijk) verklaarde,
dat nu voor de eerste maal sedert 1943
een gemeenschappelijke resolutie door de
Grote Vijf wordt ingediend, hetgeen een
„gelukkig voorteken voor het toekom
stige werk" mocht heten.
Wlsjinskl (Sovjet-Unie) zei. dat. hoe
wel het hier slechts een overeenstem
ming met betrekking tot de procedure
betreft, toch van een belangrijk succes
kan worden gesproken, hetgeen echter
niet wegneemt, dat er nog vele hinder
nissen uit de weg geruimd moeten wor
den. Er dienen echter geen stemmen te
worden gehoord die twijfel uitspreken
aan de goede wil van de tegenpartij, zo
voegde hij hieraan toe.
I Oor
Vluchtelingenhulp;
390.000
Voor de actie Vluchtelingenhulp is
gisteren bij het Comité f. 33.000.—
binnengekomen. Het totale bedrag is
daardoor gestegen tot t. 390.000.
De Dalai Lama huilt met de
wolven in het bos
De Dalai Lama en de Pantsjen Lama,
de leiders van Tibet, studeren thans sa
men aan de „volksuniversiteit" van Pe
king. aldus de nieuwsdienst van het
Nationalistisch Chinese ministerie van
Defensie.
De Dalai Lama. die deze zomer naar
China gegaan is. heeft volgens deze
nieuwsdienst openlijk ten gunste van de
lachend iii't dat is een erote vereissinr chlnese communisten gesproken en zich
KSÜVi taSeESSirs ""ssl
Hij meet met kennersblik h.t audo- Z.K.H. Prins Bernhard heeft Vrij
ss^&'zrssrïsEs»
park.
Ja. en met dat al is het een en al
hartelijkheid geweest wat men mij heeft
betoond.
if te vuren. Af en toe wilde men
Z.K H. meer weten dan hij wilde loslat n
en dan pareerde de Prins deze vraag
met een wedervraag.
..Wat wilt O", te, j» ben twee ''f" imscmlcrcalK tegenwoordig.
weken ln Zuid-Afrika geweest Ik h.-b We zien hier v.l.n.r.: dr rA. dc
mezelf veel geleerd. I» heb heel \('iraaf. particulier secretaris van dc
jezien en beleefd Maar ik mag my n n o, „i. „j v,
toch niet verstouten bijvoorbeeld in uw A tins, Z.K.H. Pt ins Bitnltard en dr
midden over de rassenpolitiek te gaan fj. f. Lammers, directeur van de
debatteren. Trouwens ik vind dat wy wnnrljr!,tma<;dirnst
daarover bepaald geen oppervlnltki?\'<IJhs OOrUCIUin^saiensi.
-—'-el mogen geven Over de/" uiterst
s nv
Ons bezoek aan de Unie neeft de
„Afrikaanders" aangesproken. Het heeft
hen even geraakt.
Ik heb soms wel het gevoel gehad,
dat de Nederlanders al te lange tijd
tegenover Zuid-Afrika te lauw hebben
gestaan.
Dat heeft hem wel iets gedaan, maar
aan de andere kant is het beslist niet
zo dat h(j nu tegen dit stamverwante
volk zegt. nu is het te laat. Integendeel.
De Afrikaander wil gaarne de helpende
hand grijpen en geven. Er is een drin
gende vraag, met name naar culturele
uitwisseling. Volgend jaar bijv. geeft
Zuid-Afrika een groot dansfestival. Men
rekent op een sterke Hollandse deelne-
min? Temeer omdat de Zuid-Afrikaanse
folkloristische dansers in Nederland van
vorig jaar zo enthousiast zijn begroet
Voor het Nederlandse boek is eveneens
een persconferentie 'chouden over ?rote belangstelling"
-7 w„ r-„„ „Neen. zo zeide de Prins, en h!) klopte
zijn reis naar Zuid-Afrila. Een ±eer de le?e p)Jp nadrukkelijk in de palm
oroot aantal journalisten was hij van Zijn hand, „Zuid-Afrika wil wel
eel gezien
De Dlesel-electrische trein, dleom 15 15
uur uit Den Helder vertrok en om 15.55
uur in Alkmaar had moeten aankomen,
heeft een uur vertraging gehad De
trein waarvan alleen maar een der kop-
pellnsen was gebrvyen, kon oi) eigen moeilijke
kracht de rit naar Alkmaar voortzetten als je er tenminste een paar jaar zelf d li n,
De overweg is niet docr een zgn. knip- I hebt geleefd en over het vraagstuk veel Tc;en bet:
perlicht-lnstallatie beveiligd. hebt gelezen. Wie het anders doet, han- 1
degelijk stevige banden met h°t moeder
land Hoe steviger, hoe liever."
..U hebt geliikeen andere vraag be
antwoordend. „ik ben er heel hsrtel ik
ontvangen De hari"H!kheid heeft zich
zelfs eenmaal ontladen in een goede
grap. Want een hooggeplaatst Zuid-
Afrikaander zei mij een keer ln alle
ernst: als wü een Republiek worden,
n°men wij U als onzp eerste president."
En de Prins vervolgde: ,Ik ben maar
gai'w over wat anders gaan praten."
„Wat ik niet mooi vond in Zuid-
Afrika?"
Tibetanen in India vreesden, al. dat
ae communisten zouden trachten de
Dalai Lama voor zich te winnen óf
hem door de Pantsjen Lama zouden
vervangen.
De Prins keek zijn secretaris, dr De
Graaf f. aan en zei toen:
„Ik zou het niet weten. Of ja, tóch. Een
ding. Toen wij een zeebra zonder staart
zagen. Dat was geen gezicht."
Tenslotte sprak Z KB. nog kort over
de mogelijke maritieme samenwerking
tussen Zuid-Afrika en Nederland Hu
zeide
„Het gaat hier om kleine eenheden.
Het is een regeringszaak, waarover ik
niet veel weet te zeggen. Alleen dit
het geschiedt uitsluitend op een vrijwil
lige basis. Veel Marine Kaderleden zul
len er niet bij betrokken worden. Die
hebben wy immers zelf te hard nodig."
Prins Bernhard vindt een Dakota
antwoord op de zoveelste vraag ideaal
voor niet al te lange reizen Zeer veilig
en gerieflijk. Een klem bezwaar: men
zit aan bepaalde hoogten gebonden
Kort ook zei de Prins iets over een
lastig vraagstuk in de Unie. namelijk
het spoorwegprobleem. Te nauwe rails-
breedte en erkelsporlg.
Wel kan Nederland technische hulo
verlenen.
Op de laatste vraag, namelijk waar
Prins Bernhard te korter of te Inne r
tijd naar toe zal gaan als Nederlands
goodwill ambassadeur, antwoordde hij
laconiek.
,,Pat is een zaak van de regering. Ik
wacht af, maar ben en blijf gaarne be
reid mijn diensten aan het land aan te
