LEIDSCH
DAGBLAD
Britten zullen tot 1998 op
vasteland biij ven
VIJFTIEN BELGEN GEDOOD BIJ VRESELIJK
VERKEERSONGEVAL TE VALKENBURG
Touringcar in volle vaart van Cauberg
93ste Jaargang
DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1954
No. 28335
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorat en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f0.40 per kwartaal: f2,15 per maand; f0,50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Grote opluchting in Londen
Welslagen der conferentie gunstig beïnvloed
(Telefonisch van onze correspondent te Londen)
Eden heeft namens de Britse regering aan Europa een nieuw hoogst belangrijk
aanbod gedaan, dat bedoeld is het succes van de Negen-mogcndheden-con-
ferentie te verzekeren. Engeland is namelijk thans bereid om gedurende 44
jaar strijdkrachten ter sterkte van de huidige 4 divisies en de tactische lucht
macht op het vasteland te handhaven. De belofte is afhankelijk gesteld van
het welslagen van de conferentie. Maar op zichzelf reeds verhoogt het Britse
aanbod de kansen op succes van de conferentie in aanzienlijke mate.
Engeland zal zich verplichten zijn strijdkrachten niet terug te trekken
zonder toestemming van de meerderheid van de landen van het Brussels Ver
drag.
In diplomatieke kringen noemde men dit aanbod een „revolutie in het Britse
denken". Adenauer verklaarde dat dit het keerpunt van de conferentie kan be
tekenen. Vooral Mcndès-France was aangenaam verrast door Eden's voorstel, dat
vooral de Franse vrees dat Engeland zich afzijdig houdt, wil wegnemen.
Minister Beyen beschouwt Eden's verklaring van enorme betekenis. Volgens
hem was het een van de hoopvolste verzekeringen, welke konden worden ge
geven voor de toekomst van Europa.
Het schijnt de bedoeling te zijn dat
de nieuwe Britse verplichting wordt op
genomen in de tekst van het nieuwe
verdrag, dat op het ogenblik in voorbe
reiding is.
De Fransen hebben herhaaldelijk ver
klaard, dat Duitse herbewapening voor
hen pas acceptabel zal worden door een
definitieve belofte van Engeland om
zijn strijdkrachten definitief op het
continent te houden.
Het Britse aanbod van thans paat veel
verder dan waartoe de Britse regering
in April van dit jaar bereid was, toen
het een stap deed in de hoop dat de
Fransen de E.D.G. zouden ratificeren.
Het aanbod van toen was om voldoende
strijdkrachten in Europa te houden als
redelijk aandeel in de collectieve defen
sie en ze niet terug te trekken zolang de
veiligheid bedreigd werd. Maar Engeland
beloofde niet om een definitief aantal
dl vises op het vasteland te legeren en
het behield zich het recht voor zyn
troepen terug te trekken.
Het nieuwe aanbod is echter bindend
EEN FORMIDABELE STAP
Voor het eerst geeft Engeland de be
slissing over een deel van zijn militaire
macht in handen van een internatio
nale organisatie. Dit nadert zeer dicht
de supranationale gedachte.
Londen gelooft dat het aanbod de
Fransen volkomen tevreden zal stellen.
Eden noemde het besluit „een formi
dabele stap".
Eden deed zUn aanbod nadat Dulles
eveneens een aanbod had gedaan, maar
hij kon lang niet zo ver gaan als Eden.
mede gezien de constitutionele positie
van de president der Ver. Staten, die ten
aanzien van de strijdkrachten zich niet
op deze wijze kan binden. Bovendien
werd het vage aanbod van Dulles met
gemengde gevoelens ontvangen. Er klonk
namehik een duidelijke waarschuwing
door zijn betoog. In de Ver. Staten is
men zeer teleurgesteld over de verwer
ping van de EDG. en er heerst een
gevóel dat de toestand in Europa vrij
hopeloos is. zei hij. In deze omstandig
heden kan Amerika geen nieuwe ver
plichtingen op lange termijn aangaan
Dulles kon zelfs niet het Amerikaanse
aanbod, dat indertijd in verband met ;le
EDG. gedaan is. vernieuwen. Dit aan
bod kwam vrijwel overeen met het Brits?
voorstel in April, maar indien de situatie
zou veranderen en er weer hoop op
Europese eenheid zou komen, zou Dulles
de president aanbevelen de belofte, ce-
daan ten opzichte van de EDG.. te ver
nieuwen Dulles eaf de conferentie de
vrzekerine dat men er op zal kunnen
rekenen dat de Ver Stat°n hun steun
zullen verlenen aan hetgeen Europa
besluit te ondci
Hoe het ook zij: Engeland en de Ver.
Staten hebben Frankrijk thans zijn
laatste kans gegeven om zich te bezin
nen op de aanvaarding van een Duitse
herbewapening onder contróle.
Het Britse aanbod is onderworpen aan
een voorbehoud van tweeërlei aard. Een
dringende nood-toestand overzee zou het
nodig kunnen maken de Britse strijd
krachten terug te trekken. Dit zou bij
voorbeeld dienen te gebeuren bij een
vijandelijke doorbraak in het Midden-
Oosten. Ook om financiële redenen zou
Engeland zich genoodzaakt kunnen zien
om de Nato-raad te verzoeken de finan
ciële voorwaarden, waarop de Britse j
formaties berusten, te herzien.
Eden en de andere ministers verklaaf-
den na de rede van Dulles dat zU volle-
dig begrip tonen voor Amerika's positie.
Eden drukte zijn dankbaarheid uit1
namens Europa voor hetgeen de Ver-
enigde Staten voor ons gedaan hebben
en gaf Dulles de verzekering dat de
conferentie haar best zal doen om zich i
het Amerikaanse vertrouwen waardig te I
tonen.
In elk geval heeft Engeland thans het j
besluit genomen dat algemeen noodza- i
kelijk werd geacht.
EEN NIEUW HOOFDSTUK j
AMERIKAANS DREIGEMENT J
I
- li
Het wordt beschouwd als een nieuw
hoofdstuk in de Britse buitenlandse
politiek. Het besluit vloeide niet alleen
voort uit de wens om de Fr nse on
gerustheid jegens Duitsland weg te
nemen, maar is tevens een nadrukke-
Dulles' betoog viel samen met geruch- liike erkenning van de realiteit dat
ten over een door de Ver. Staten aan Engeland's verdediging in het licht van
de landen, die aan de Londcnse con- de moderne wapens hopeloos dreict te
fcrentie deelnemen, gezonden drcige- I worden als de Noordzee- en Kanaal-
ment. dat in geval van mislukking van kuiten in vijandelijke handen zouden
de conferentie. Amerika zou overgaan I vallen.
tot de reeds zolang aangekondigde Churchill's denkbeeld van een ge-
pijnlijke her-oriëntatie", hetgeen zou unificeerd Europees leger is door de
betekenen dat de Amerikaanse strijd- nieuwe vérgaande Britse concessies
Wat reeds bereikt schijnt
(Telefonisch van onze
correspondent te Londen)
De Negen-mogendheden-confe-
rentie houd zich in hoofdzaak met
algemene beginselen bezig en niet
met détails.
Thans schijnt overeenstemming
te bestaan over.de volgende pun
ten:
gelijktijdige toetreding van
West-Dultsland tot de N.a.t.o.
en het Brusselse Verdrag.
aansluiting van Italië bij het
Brusselse Verdrag.
herstel van souverelniteit van
West-Duitsland en een beperk
te herbewapening van de Bonds
republiek
contróle en inspectie van de
bewapening en u tbreiding van
de bevoegdheden van het geal
lieerd opperbevel in Europa als
een eventueel midde! ter con
trole van de strijdkrachten en
de wapenproductie.
Een moeilijk punt leverde het
voorstel op tot beperking van de
bewapeningsindustrie in strategi
sch kwetsbare gebeden Hoewel
het wenselijk wordt geacht de be
wapen.ngsindustrie zo Westelijk
mogelijk te locallseren. werd blijk
baar van Duitse zijde de vrees ge-
uit dat de Franse industrie op on
billijke wijze zou worden bevoor
deeld.
Er werden twee commissies ter
bestudering van dit probleem be
noemd. Een betreffende de con
trole van de bewapen ne met
Spaak als rapporteur en een tweede
betreffende de instelling van een
bewapeningspool met Mendès-
France als rapporteur.
Dertigduizend mensen ontvingen
Prins Bernhard in Durban
Receptie Nederlandse gemeenschap
Prins Bernhard Is gisteren na een vlucht van twee uur uit Pretoria te Dur
ban aangekomen. De Prins werd op het militaire vliegveld Reunion begroet door
de gouverneur van Natal, Douglas Shepstone, burgemeester Percy Osborn en de
militaire bevelhebber van Natal, brigade-generaal William Hingeston.
Onderweg had de Prins, die zelf z(jn „Dakota" bestuurde, een prachtig ge
zicht op het dal van de duizend heuvels tussen Pietermaritzburg en Durban.
Het eerste deel van de vlucht had de Trins boven de wolken afgelegd. Toen
de Dakota op Reunion landde, scheen de zon.
De vorstelijke bezoeker werd door ongeveer 30.000 mensen van alle rassen, die
rich langs de 18 kilometer lange weg van het vliegveld naar de stad hadden
I opgesteld, luide toegejuicht.
j De Prins was vergezeld van de Neder-1 schiedenls en zijn bijdragen tot de be-
landse ambassadeur, de heer J. van den schaving. Van Riebeeck en zijn opvol-
Berg gers hadden 300 jaar geleden de eerste
Na een kort bezoek aan zjjn hotel be-1 zaden der kolonisatie aan de Kaap ge-
I gaf de Prins zich naar het stadhuis. [plant. De Nederlandse beschaving, die
Daar bevonden zich honderden Ne-1 Van Riebeeck had geplant, schoot wor-
derlandse Immigranten, die de Prins b;- j tel. verspreidde zich en smolt samen
groetten met het z.ngen van het „Wil- met de Unie van Zuid-Afrika.
i he'mus" j Op een receptie ter ere van de Prins
i Óp een ter ere van de Prins door gou- door de Durbanse Nederlandse gemeen-
verneur Shepstone gegeven noenmaal, j schap gegeven, heeft Prins Bernhard de
zeide Prins Bernhard. dat hi) meer dan i medaille in brons van de Nederlandse
\oldaan was te zien hoe Natal na zovele 1 Leeuw uit naam van Koningin Juliana
conflicten in het verleden een provincie uitgereikt aan de uit Arnhem afkomstl-
van rust en welvaart is geworden. Hij gc Nederlander J. B Ubbink wegens bij-
wenste Durban geluk met zijn 100-jarig I zondere diensten gedurende de laatste
1 bestaan en de bereikte resultaten. Vele oorlog bewezen. D? heer Ubbink is nu
Nederlanders hadden zich in Durban ge- ;erbonden aan het kantoor van do
I vestied en d^el gehad aan de enorme Holland-Afrlkaüjn te Durban.
ontwikkeling van de laatste jaren. „Ik j HJervoor had de Prins een receptie
hoop dat zij in staat zullen zijn hun j bijgewoond aan boord van ae „Blcem-
activiteit in handel, icheepvaart en in- fontein" in de haven van Dm ban. gege-
dustrie te vergroten en in belangrijke ven door de directeur van de Holland-
I - - - Afrlkalijn. de heer S. J. Mook.
mate deel te nemen aan de verdere ont-
J wikkeling van Natal als deel van een
I °Pl>0UW °P P">» PM
krachten uit West-Europa zouden I belangrijke m3te naderbit gebracht. I Saar-vraagstuk Dit veelomvattende pro-j Gouverneur Shepstone heette Prins dag^die d^oor^hon.enaen^ Nederlanders
worden teruggetrokken en de. op de Nu is het de beurt aan de anderen bleem kan natuurlijk niet door de con- Bern aard we.kom al> ...erte=en oor.^- s - -- -
randgebieden berustende, strategie. 1 om te tonen dat zij bereid ziin elkaar zo ferentie van Neren worden behandeld; ?er van een groot en dapper volk van ae«eaerianose uuo. nenur„uin,
gebaseerd op de luchtmacht, in wer- ver mogelijk tegemoet t» komen vandaar dat Adenauer en Mendès- Volgens de Gouverneur worden overal dat_ de Nederlandse ^gjneen cnapjn
king zou treden. Hierbij dient in d® eercte plaats ge-France gisteren hierover privé-bespre-ter wereld bewijzen gevonden
i dacht te worden aan Frankrijk en Duits-
Invloed van Nederland op d? wereldge-
de Durban van in het geheel tien pc-rscnen
Verbijsterend slot van uitstapje
Verpletterd tegen monument en gevel
in 1925 was uitgegroeid tct het huid.ee
aantal van 2000. Prins Bernhard ant-
woordde te hopen, dat de Durbanse Ne
derlandse gemeenschap in de volgende
20 jaar tot 20.000 zou uitgroeien. Het
kon slechts in het belang van b»iie lan
den zón als de band met Nederland
werd bewaard.
Van te voren had de Prins geschen
ken gekregen van kinderen van aanwe-
I ziee Nederlanders voor de vier Prinses-
sen. o.a. een Zoeloepop voor Prinses
Marijke. Prins Bernhard schudde alle
aanwezigen de hand en sprak met velen.
Gistermiddag omstreeks kwart over drie gebeurde in het Limburgse toeristenoord Valkenburg het ernstigste auto
ongeval, dat ooit op Nederlandse wegen is voorgekomen. Een Belgische touringcar reed te pletter tegen het monu
ment en de gevel van een eethuisje op het Grendelplein na in volle vaart de gevaarlijke Cauberghelling te zijn
Dulles met afgereden. Niet minder dan vijftien Belgische inzittenden van de bus, deelnemers aan een uitstapje van gepensi-
onneerde mijnwerkers uit Luik en omgeving, kwamen door dit dramatische ongeval om het leven, terwijl twaalf
zwaargewonden in verschillende ziekenhuizen zijn opgenomen. De touringcar maakte deel uit van een serie van zeven
bussen, waarin ruim 200 deelnemers aan het uitstapje waren gezeten. De wagen werd herschapen in een massa
verwrongen staal, waaruit vele van de slachtoffers slechts met de grootste moeite konden worden bevrijd. Andere
doden en aewonden werden uit de bus geslingerd en werden op het plein aangetroffen.
Chauffeur:
„Rem en versnelling
weigerden"
Naar wy vernemen heeft de chauf
feur van de verongelukte autobus, de
jongeman Roger Mils, die slechts
lichte verwondingen aan het gelaat
blijkt te hebben opgelopen, maar zeer
ernstig geschokt is door het gebeurde,
in een voorlopig verhoor medegedeeld,
dat de oorzaak van het ongeluk z.i. te
wüten Is aan een niet. of niet vol
doende. funetionneren van rem en
versnelling. Toen hy met zijn bus van
de dierentuin wegreed bleken de rem
en de versnelling niet goed te fune
tionneren. Hij was pas sedert kort in
dienst bij de busonderneming „La
Wallonië" uit Luik en bestuurde deze
autobus voor de eerste maal. Hij poog
de, toen hem bleek, dat de rem
niet functionneerde, de voor hem rij
dende autobussen te passeren cn kon
daarbij een botsing met de gemeente-
gids Vijghen niet vermijden. HU heeft
in een laatste wanhopige poging om
weer meester over de autobus te wor
den getracht op de motor te remmen.
HU wilde daartoe de versnellings-
handlc overschakelen, doch deze bleef
op het dode punt steken. Toen werd
de bus practlsch onbestuurbaar. Slin
gerend heeft toen de zware bus het
laatste gedeelte van de helling afge
legd en is tenslotte tegen het monu
ment op het Grendelplein gebotst.
Gevaarlijke helling
Het ongeluk gebeurde om ongeveer
kwart over drie op de z;er gevaarlijke,
steile en bochtige Cauberghelling. welke
van Berg en TerbUjt naar Valkenburg
leidt en die door de afsluiting van de
historische Grendelpoort aan het Gren
delplein een uiterst gevaarlüke afdaling
veroorzaakt.
Zeven bussen uit Luik. die met een ge
zelschap van ruim 200 personen, gepen-
sionneerde Belgische münwerkers met
familieleden, een dagreis maakten, ver
trokken van Klants dierentuin op d?
Caubeig. waar het gezelschap enige tijd
had vertoefd. Het was een gezelschap uit
Grace-Berleur. een gemeente ln de on
middellijke nabijheid van Luik dat op
deze dag een uitstapje had gemaakt, ffef wraf- van de bus. waarmee
naar Maastricht en dat vla Valkenburg
en Moresnet naar zyn woonplaats terug I 15 Belgen om het leven kwamen.
zou keren. Vier van de bussen waren bij1
de dierentuin, welke aan het begin van
de gevaarlijke helling van de Cauberg
ligt. reeds vertrokken, waarna de laat
ste drie bussen in een tweede groep
volgden.
Remmen
baatte niet
De laatste bus van deze tweede groep
heeft biykbaar een plaats aan de kop
willen innemen en passeerde daarvoor
bussen. Op dc steile helling verkreeg
deze bus direct een zeer grote snel
heid. De weg was niet bijzonder glad
en in ieder geval droog, want pas kort
na het ongeluk begon het te regenen.
De ongeluksbus heeft na het passeren
van de andere bussen van de zoge
naamde Lourdesgrot af geremd en
heeft een daar staande personenauto
in volle vaart ontweken. Toen is de al
door remmende, maar toch snel voort-
giydendc wagen in aanraking geko-
In Kaapstad heeft de administrateur
van de Kaapprovincie. P. J. Olivier, er
speciaal op aangedrongen, dat kinderen
Zaterdagmorgen de onthulling door
Prins Bernhard van het beeld van Maria
de Quellerie. de echtgenote van Jan van
Riebeeck, voor het gebouw van de Zuid-
Afrlkannse Nationale Galerij in Kaap
stad zullen bijwonen.
HU zei. dat de Prins veel van kind?-
ren houdt en gaarne velen van hen bij
de ceremonie tegenwoordig zou willen
zien.
langs de wegkant naar de naderende
bus stond te kijken. De man werd door
de bus meegesleept en werd zwaar ge
wond.
De bus is. volgens de eensluidende ver
klaring van de personen die op het
Grendelplein het ongeluk zagen ge
beuren. met grote snelheid verder de
helling afgegleden, zo slingerende, dat
de chauffeur volkomen de macht over
het stuur moet hebben verloren.
Bij later onderzoek is tenminste
bleken, dat de remsporen vlak voor
het bereiken van het Grendelplein op- Valkenburg en kapelaans van de paro-
hieldcn. zodat het vermoeden voor de Chie 5neiden toe om de sten-enden en
hand ligt dat de bestuurder getracht j zwaargewonden geestelyke bijstand ta
heeft, met een andere manipulatie de verlenen
situatie meester te worden en daartoe Burgemeester Breekport van Valken-
de remmen heeft losgegooid. Met gro- I t>urg schakelde onmiddellijk de dienst
te kracht is de autobus toen met de van gemeentewerken in om de plaats
reclitervoorkant tegen het monument van het ongeval af te zetten, opdat de
op het Grendelplein opgevlogen en er medici en de geestelijken hun taak kon-
daarna afgegleden, waarna de bus den verrichten
met de rechterachterwand een groot
deel van hel mergelstenen monument
vernielde.
De 57-jarige gemeentewerkman Albert
FrUns. die bezig was met het dempen
van een sleuf aan de achterzijde van
het monument, bevond zich slechts op
enkele meters van de bus. toen deze
met enorme kracht tegen liet monu
ment botste. Hij stond gelukkig aan
de ander» zijde en ontsnapte zodoende
aan de dood.
Afschuwelijk toneel
op Grendelplein
Twaalf doden
ter plaatse
Al direct bleek dat twaalf der inzit
tenden. zeven vrouwen en drie man
nen alsmede een jongen en een meis
je. die achteraf broer en zusje bleken
te zUn. onmiddeliyk of vrUwel direct
ter plaatse waren overleden.
De zwaargewonden, die uit de enorm
gehavende autobus waren geslingerd.
De bus is verder geschoven. In de w-erden gebracht in hotel Centrum aan
stofwolk, welk; het verbrijzelde mergel- het Grendelplein, waar de eerste medi-
stenen monument veroorzaakte, hebben Sche verzorging kon worden gewijd aan
de omstanders blijkbaar niet goed kun- t de slachtoffers De ambulance van het
nen onderscheiden, wat er verder pre- Roode Kruis Valkenburg en later die
cies gebeurde. Een wiel vloog door de van Maastricht verleenden hulo bij het
lucht en krakend en schurend is de bus transDort van de doden naar de brand-
met de linkerzijde tegen de gevel
het restaurant „Eethuis 't Hapje' tot
staan grkomen. Sommigen verklaren
dat de bus geheel cm zijn lengteas is
gekanteld en weer cp de wielen terecht
kwam. anderen houden met evenveel i
hardnekkigheid vol dat de bus helemaal I
n:et gekanteld is.
veerkazerne v
Valkenburg.
De slachtoffers waren merendeels
aan het hoofd zo deerlijk verminkt,
dat herkenning niet direct mor»'iik
was. De chauffeur van de verongeluk
te bus bleek zwaar gc-wond te z(jn.
Vijftien gewonden zrn later overge
bracht raar Maastricht. Voor zover
nu bekend, waren er twee minder ern
stig gewonden, die niet naar een zie
kenhuis zijn gebracht.
In het Heerlens ziekenhuis zUn spoe
dig na aankomst twee mannen en een
kind overleden. Andere rewenden ver-
Na enkele ogenblikken van verbijste
rende stilte steeg aan alle zijden ge
kerm cn geschreeuw- op en zagen dc
omstanders tol hun ontzetting op het
plein over een grote oppervlakte ver
spreid zeven of acht zwaar verminkte
mensen liggen.
Een vrouw, c'.ic in het eethuisje op dc
bovenverdieping voor het raam zat.
maakte de schrik van haar leven door
toen dc bus met alles vernielende
kracht op het pand afkwam en het
hele huis deed wankelen. Toen zij uit- j
zinnig van schrik naar beneden rende,
lagen voor de deur van de woning
verschillende lichamen van doden cn De burgemeester van Valkenburg
stervenden, die haar de doorgang ver- heeft, nadat de zorg aan doden en ge-
sperden. wonden was bewezen, direct order ge-
Toen de bus later was opgeruimd, geven het monument op het Grendel-
bleek in de voorgevel een groot gat te plein geheel te slopen, omdat door de
Monument gesloopt
zUn gedurkt, terwijl het huis zodanig botsing dit gedenkteken z
in zyn voegen is gekraakt dat op vele
punten stutten moesten worden aan
gebracht.
Met het gekerm van de zwaargewon
den vermengde zich het gegil van de
Belgische inzittenden van de twee
bussen, die waren gevolgd en die r i
in paniek over het plein h;en en weer
holden.
wiuen innemen cn passccruc osu vwii i men met de 53-jarlge Valkenburgse i het klooster der priesters van het Heili-
de beide voor hem uit rijdende auto- gemeentegids Annand Vijgben, die I ge Hart op de Cauberg, de pastoor van
Om zes uur kwamen de commandant
van de Belgische rykswacht te Genck,
en enkele zpner officieren op c!e
plaats van de ramo Zij hebben o--
middellUk assistentie verleend bli de
eerste verhoren, welke door de Neder
landse RUkspolitie aan getuigen van de
ramp werden afgenomen.
De Commissaris van de Konir.zin in
Limburg, dr F. Houben kwam in de
vooravond eveneens zich op de hoogte
stellen van het gebeurde.