Prinses Willielmina lost belofte van Koningin Wilhelmina Onthulde door Koningin Juliana geschonken beeldje in Leids Stadhuis Veel grote stands op Damesbeurs 93ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Dinsdag 28 September 1954 Tweede Blad No. 28333 Na 20 jaar 111 Prinses Wilhelmina hoe werden zij die gistermiddag in de gelegenheid waren deze „Moeder des volks" tijdens Haar kortstondig bezoek aan de Sleutelstad te begroeten, getroffen door Haar grote vriendelijkheid en inne mende eenvoud verwezenlijkte gisteren een gedachte, welke Zij als Koningin Wilhelmina reeds in 1933 had geuit: het aanbieden van een geschenk aan de stad Leiden als een Koninklijk bewijs van medeleven, welke deze gemeente trof bij de Stadhuisbrand in Februari 1929. Reeds onmiddellijk na deze catestrofale ramp bracht Zij een bezoek aan Leiden en drukte Zij tegenover de toenmalige burgemeester, wijlen mr A. van de Sande Bakhuijzen, onder wiens leiding Zij de totale verwoesting van dit prachtige bouwwerk in ogenschouw nam, Haar diep medeleven met deze ramp uit. Een medeleven, waarin deze Koninklijke Vrouwe in die dagen niet alleen stond. Ook onze thans regerende vorstin, Koningin Juliana, die in die tijd in Leiden studeerde, gaf persoonlijk blijk vaar Haar medeleven in deze ramp. Thans is beider medeleven in dit door Prinses Wilhelmina onthulde geschenk: een door de beeldhouwer Pieter Starreveld ontworpen bronzen beeldje en geplaatst op de binnenplaats van het Stadhuis, tot uitdrukking gebracht. Enkele minuten vóór half vijf arri veerde Prinses Wilhelmina in wier ge zelschap zich de Dame du Palais, mevr H. J. de Savornin LohmanVan Has selt en haar particulier-secretaresse, mej. J. C. M. M. Geldens, bevonden, aan de achterzijde van het Stadhuis, waar het publ ek Haar een warme ovatie bracht. Bij de ingang van het gebouw werd Zij verwelkomd door de burge meester, jhr mr F. H. van Kinschot, en de Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, mr L. A. Kesper, waarna de wethouders, de Gemeente-secretaris, mr J. Bool en de chef van het kabinet van de burgemeester, mr E. Brederveld, aan Haar werden voorgesteld. Bij het betreden van het Stadhuis bood Wilhelmina Marianne Flim, een dochtertje van de op 3 Mei 1945 te Lu- beck omgekomen Leidse medicus. Prin ses Wilhelmina een bouquet paarse or- chideën met lelietjes van dalen aan. Na deze begroeting begaf het gezel schap zich naar de binnenplaats van het Stadhuis, waar zeer velen waren samengekomen om van de plechtige onthulling getuige te zyn. Behalve vrywel alle raadsleden, de hoofden van de takken van Dienst en de afdelingschefs ter secretarie, waren hier aanwezig de rector-magnificus en de secretaris van de Academische Se naat, resp. de hoogleraren J. N. Bak huizen v. d. Brink en A. E. van Arkel. de wnd. president-curator der Leidse Universiteit, mr A. F. Visser van IJzen- doorn, de secretaris van het College van Curatoren, mr K. Wiersma, de praeses van het L.S.C., jhr. J. J. Boreel. de pre sidente van de V.V.S.L., mej. E. M. van Eek. mr Ph. J. de Ruyter de Wildt. voor zitter van de 3 October-vereeniging. ds J. v. d. Wiel, voorzitter van de Leidse Chr. Oranjevereniging, de heer J. C. J. Lambermont, secretaris van de Vereni- g ng „Koninginnedag", de garnizoens- Onderzoek op hoogste niveau in Frankrijk OVER SPIONNAGE Majoor de Ressequier van het Parijse militaire hof heeft, volgens welingelichte kringen, besloten de ministers en gene raals, die geheime vergaderingen van de nationale defensieraad hebben bijge woond. te ondervragen in verband met het feit, dat de notulen van deze ver gaderingen in communistische handen zijn gekomen. Hij heeft de inspecteur van politie Jean Dides ondervraagd die werd ge schorst, nadat geheime militaire docu menten in zijn bezit waren gevonden. Het betreft de notulen van drie gehei me vergaderingen van de nationale de fensieraad n.l. een gehouden op 28 Juni en gewijd aan de militaire toestand in Indo-China een op 26 Mei en een op 10 September De laatste vergadering waarvoor spe ciale beveiligingsmaatregelen waren ge troffen, werd bijgewoond door president Coty, premier Mendès-France, de minis ter van defensie Temple, de minister van Financien, Faure, van overzeese gebiedsdelen Buron, van Marokkaanse en Tunesische Zaken, Fouchet, en de stafchef. Guillaume. Ook de militaire adjudant van Coty en de secret a rissen- generaal van de regering en het mini sterie van defensie waren aanwezig. Het centrale comité van de commu nistische parti] had vier dagen later een gedetailleerd verslag van de vergadering gehad, volgens welingelichte bronnen Gistermiddag stelde de dissidente Gaullist Jean Legendre vragen in de Nationale Vergadering over het uitlek ken van militaire geheimen. Frankrijk bouwt grootste truc ter were!d (Van onze correspondent te Parijs) Nog voor de jaarlijkse auto-salon te Parijs zijn poorten heeft geopend, zijn er bijzonderheden uitgelekt over de zogenaamde „Pacific-car"die de groot ste en sterkste truc ter wereld belooft te worden. Het laadvermogen van de truc zal 42 ton bedragen, terwijl de wagen een ge middelde snelheid van 45 km per uur zal kunnen behalen. De 250 pk motor heeft zes cylinders en veertien versnellingen. De banden kunnen van de cabine uit automatisch worden opgepompt. De „Pacific-car" is een Franse vinding en de constructie zal in uitsluitend Franse handen blijven. (Telefonisch van onze correspondent (te West-Duitsland) De Bond der Duitsers zou afgelopen weekeinde de partijdag in Hamm hou den. Deze bijeenkomst werd echter dooi de politie verboden. Daarop besloot men de partijdag in Keulen te laten plaatsvinden maar daar werd zij evenmin door de politie toege staan, omdat de beginselen van deze bond in strijd zijn met die van de West- Duitse Bondsrepubliek. Het bestuur heeft toen een stoomboot op de Rijn gehuurd en op dat schip is de bijeenkomst toch doorgegaan. commandant, luit.-kolonel H. W. Gerth van Wijk, de heer C. Zandbergen, voor zitter van het Comité Dodenherdenking, prof. ir H. T. Zwiers, die zich na het overlijden van de heer C. J. Blaauwmet de afbouw van het Stadhuis had belast, de heer H. Korswagen, een der aanne mers van de Stadhuisbouw, prof mr R. P. Cleveringa, leider van het hooglea- renverzet, de heer G. A. F. Everstijn, voorz.tter van de Stichting 1940—1945, ir P. de Gruyter als vertegenwoordiger van het ongeorganiseerde verzet, de hee C. J. Piena, plaatselijk hoofd van de Raad van Verzet, de heer L. Questroo voorzitter van de afdeling Leiden van de Expogé en de heer J. M. van Stralen, voorzitter van de illegale persraad. Klokslag half vijf nam de plechtig heid, welke een sober karakter droeg, een aanvang. Burgemeester Van Kin schot richtte zich allereerst met de vol gende rede tot Prinses Wilhelmina: Koninklijke Hoogheid. Het gemeentebestuur van Leiden stelt het op hoge prijs, dat Uw Koninklijke Hoogheid ons de grote eer heeft willen aandoen persoonlyk het kunstwerk van de beeldhouwer Pieter Starreveld te Amsterdam, dat H.M. Koningin Juliana aan onze gemeente heeft geschonken als bijdrage voor de versier ng van dit nieuwe Stadhuis, te onthullen. Te meer stemt ons tot grote vreugde Uw goed gunstige beschikking op ons verzoek, deze plechtigheid te willen verrichten, omdat de gedachte van dit geschenk van Uw Koninklijke Hoogheid zelf in 1933 is uitgegaan. Hoezeer wordt door ons allen bij voortduring gewaardeerd de warme Hoogheid voor het lief en leed van onze stad en haar Universiteit; Uw bezoek onmiddellijk na de ramp, welke de stad op 12 Februari 1929 zo zwaar had getroffen, en Uw aanwezigheid op 1 Juli j.l. bij de Universitaire plech tigheid der nagedachtenis van écn harer grootste zonen heeft onze har ten diep geroerd. Daarin zien wij het handhaven van die oude traditionele verbondenheid tussen het Oranjehuis en de stad Leiden, welke door Prins Willem de Zwijger bij zijn bezoek op 4 October 1574 werd gelegd. Bij de besprekingen, welke met prof. Zwiers. de opvolger van de architect van ons Stadhuis de heer Blaauw, en de beeldhouwer, de heer Starreveld, werden gevoerd, kwam direct de vraag naar voren, welke vorm aan het beeld moest worden gegeven. Het College van B. en W. was van mening, dat rekening d ende te worden gehouden met de ge schiedenis van ons Stadhuis: enerzijds de grote nieuwbouw na 1574 overeen komstig de plannen van Lieven de Key, waarvan de mooie bestaande voorgevel getuigenis aflegt, anderzijds de herbouw na 1929, in de oorlogsjaren voltooid, waarvan de achterzijde een uitstekend voorbeeld vormt van de moderne ar chitectuur van deze eeuw. Getracht moest worden een symbool te v nden. dat de twee zwaarste tijdperken, die Leiden doormaakte, verbond. Bovendien behoorde zo mogelijk een uitbeelding te worden gevonden, die voor beide tijd perken uitdrukking kon geven aan één der mogelijkheden van het verzet tegen de Spaanse en Duitse dwingelandij. Wij hopen daarin geslaagd te zijn, door de opdracht voor een beeldje voor stellende een jongen met een duif in de handen, het hoofd naar boven gericht. Zoals u allen uit de geschiedenis van het beleg in 1574 bekend is, was de be vrijding van de stad slechts mogelyk door een gemeenschappelijk optreden van de naderende Geuzenvloot en het in de stad gelegen garnizoen. De gemeen schap van buiten met de stad was in tussen zo goed als verbroken, daar de vijand haar steeds dichter omsloten hield en alle boden trachtte op te van gen; geen van hen noch in de ene noch in de andere richting, kon zyn bestem ming meer bereiken Op de 25ste September verschenen des ondanks twee boodschappers uit Leiden met het bericht dat de stad het niet langer dan nog een paar dagen zou kunnen uithouden; zy brachten 8 dui ven mede, die met bericht terug konden vliegen en daartoe waren afgericht door Ulrich, Willem en Jan Cornelisz wier nakomelingschap later de naam „Van Duyvenbode" met het wapen van Leiden mocht voeren. Tot mijn grote spijt kan het oudste lid van de hier in Leiden woonachtige familie: de wed. Den Duik geb. Van Duijvenbode wegens gezond- I dig hulp en verlossing belovend en met de raad geen uitval te doen, voordat hij I en de zijnen voor de poort stonden. De I 1ste October liet Boisot, dank zij de ver anderde weersgesteldheid eindelijk op het punt met zijn vloot op te zeilen, op- I nieuw een duif op met verzoek, van de stadszijde de schans by Lammen aan de Vliet te bestoken, maar de gevleugelde bode raakte verdwaald. Zo had de stad t geen bericht en bleef het er onrustba- rend stil totdat men plotseling in de na- j middag van 2 October aan de horizon de schepen zag Tegelykertyd streek de duif in de stad neer en de terstond oo de torens en aan de molenwieken op de v allen bevestigde vlaggen toonden de vloot, dat de boodschao ontvangen was i De volgende dag zou dus de afeesn*-nkm eindaaeval tegelijk uit het stad en van het water plaats hebben, teneinde de Spaan=e tmepen uit hun laatste bolwerk te verjagen. Deze pe«cbiedpnis bewijst, boe één der verzet'Tiiddelen tegen de S*»aa«se dwingelandij bii het bel»e van Leiden bes'ond uit de berichtgeving door m«ddel van duiven. Fn nu is bet mTkw-aardiee. dat >n de iaren 194«191»» dit oude mW'M wederom ter hand is -enomen. Veje malen werden vanuit Fngeland dui ven. geborgen in mandies. ner oara- chnte boven Nederland ne»rgelat"n. met het doel. de nodige verbindingen over zee in stand te houden Dank 'ij de medewerking van de illegaliteit konden zo beriebten uit ons Vaderland raar de overzijde worden gezonden, j Zeker past ons een woord van hulde en dank aan allen die op deze wiize b°hhen gebolnpn. het verzet tegen de D"itc» overweldiger te steunen en te dippen. Moge ons tegenwoordig en ons na- geslaeht bii het bewonderen van dit fraai" beeldje, zo voortreffelijk ver vaardigd door de beeldhouwer Starre veld het feit gedenken, dat het duiven waren, die door de eeuwen hpen mee- hielnen aan de bevrijding van onze stad en ons dierbaar vaderland, maar mogen zij bovenal ook het zinnebeeld verstaan van de jongeling, die over zijn duif heen het hoofd richt naar Hem. Die in de grootste nood uitkomst kan geven. ONTHULLING VAN HET BEELDJE Alvorens Prinses Wilhelmina tot de onthulling van het beeldje overging, sprak zy de volgende woorden „Ik acht namens de Koningin en my te ont- verwyderde. Op hetzelfde tijdstip wer den enige honderden postduiven losge laten. Nadat de Prinses haar bijzondere ingenomenheid met het ontwerp en de uitvoering van het beeldje had kenbaar gemaakt, sprak de burgemeester nog een kort dankwoord, waarna in de met bloe men en planten gesierde Burgerzaal van het Stadhuis thee werd aangeboden. Ty- dens deze ontvangst onderhield Prinses Wilhelmina zich lange tyd met prof. mr i; i Cleveringa en wethouder J. C. van to K J Schaik, terwijl tevens aan haar werden voorgesteld de rector-magnificus, de hullen en over te dragen aan U, Myn- I wnd president-curator, de garnizoens heer de burgemeester. Het is een bescheiden geschenk I) commandant, de praeses van het L.S.C, de presidente van de V.V.S.L., prof. Zwiers, de ontwerper en uitvoerder van Prinses Wilhelmina bewondert het beeldje direct na de onthulling. Foto L.D./Van Vliet. aangeboden na de ramp. die het be- het beeldje, resp. de heren Starreveld roemde aloude raadhuis van Leiden op en Stóxen. de voorzitter van de 3-Octo- I hpr-verenipine rip hprpn Fvprstiin pr j ber-vereniging. de heren Everstyn en j Piena. de Commissaris van Politie, mevr. 11 Bool-Gerretsen en het vrouwelijk en Hare Alma Mater en al wat deze stad mannelyk raadslid, die het langst zit- 12 Februari 1929 getroffen heeft. Als studente zo nauw verbonden aan j betreft heeft de Koningin deze ramp innig met U meegeleefd, van welk me de leven dit moment tot in lengte van dagen moge getuigen. Ik sluit mij gaarne aan by de wens van de Koningin, dat dit Stadhuis als richting Den Haag. een centrum moge zijn, waarvan steeds nieuwe groei en bloei voor de stad Leiden moge uitgaan." ting in de Raad hebben, t.w. mevr. C. Braggaarde Does en de heer J. H. I Schüller. Even half zes verliet Prinses Wilhel mina ook nu weer hartelijk toege- juicht langs een haag van zeer vele i verlamming van de ademhaling, waar belangstellenden de Sleutelstad in de hij bronchiën zyn aangetast en het slik ken bemoeilijkt wordt. Toestel ter vervanging van ijzeren long Een toestel ter vervanging vain de ijze ren long is onlangs door een hoogleraar van de universiteit te Renmes, Denis Leroy, tydens het wereldcongres voor poliomyelitus gedemonstreerd. Het toestel gaat uit van het principe van ademhaling door schommeling. Door de zieke te schommelen kan een ver plaatsing van de inwendige organen worden veroorzaakt waardoor een abso luut physiologische middenrifademha ling begunstigd wordt. De zieke kan hierbij onder de best physiologische omstandigheden worden geplaatst. Het toestel kan eveneens ge bruikt worden in alle gevallen waar snel tot het bewustzijn komen noodzakelijk is: zoals by verstikking, verdrinking of electrocutie, evenals in gevallen van BEZICHTIGING VAN HET BEELDJE Naar wy vernemen ligt het in de be- Hierna begaf de Prinses zich naar het doeling van het College heidsredenen hier niet aanwezig zijn. H0H Terwyl men in de stad ongeduldig 1 door Haar te onthullen beeldje, waarna om belangstellenden na 3 October in de 28 zij het kleed, dat tot op dat moment dit gelegenheid te stellen het beeldje te be- wachtte op enig bericht, kwam September eén van de duiven terugge- Koninklijk geschenk voor de ogen der zichtigen. De regeling hiervan zal nog belangstel!.ng van Uw Koninklyke vlogen met berichten van Eoisot, spoe- aanwezigen verborgen had gehouden, nader bekend worden gemaakt. Houtrust iveer in teken van de vrouw 7 stands van handel en industrie 13', (Van onze Haagse redacteur) Van heden, 28 September af. tot en met 8 October a.s. staan de Houtrust- hallcn in Den Haag weer in het teken j van de vrouw door middel van de 72ste damesbeurs, welke vanmiddag door burgemeester Schokking, in aanwezig- gegeven over de toepassing en het ge bruik van geë; poseerde artikelen. I krijgbaar zyn. In dit postkantoor ver zonden stukken krijgen een aparte da- niesbeursstempel. De Staat Luxemburg is er met een stand om de aandacht op Luxemburg als toeristenland te vestigen, j Het Gemeentelyk Gasbedrijf en het Electrisch Bedrijf heeft een stand waar men kan zien hoe economisch met gas en stroom in huis moet worden omge gaan. Een kooklerares zal kookdemon straties geven op een speciaal podium. Het traditionele bruidspaar van de Damesbeurs zal ook dit jaar niet ont- Lachend heek de Prinses naar de sierlijke vlucht der duiven, die direct Foto L.D./Van Vliet. WINNAARS VAN OPSTELWEDSTRIJD OVER AMERIKAANS-EUROPESE BETREKKINGEN. De 18-jarige Noorse middelbare scho lier Dagfinn Stenseth heeft de eerste breken. Op Vrijdagavond l October om prys gewonnen van de opstelvvedstryd j omstreeks half acht wordt het bruids- over het onderwerp,.Waarom is het Naast de commerciële stands zyn er paarKvr,^ de da,g ^esteiyk met muziek voor Amerika en Europa belangrijk om tal van niet-commerclele zoals byv. de !llgehaald' met famdl® ,en a"de/e. brul." vrienden te ziin en hoe kan deze vriend- Durgemevsicr souring, AVRO. de Haagse Gemeenteiyke Dienst sc~ap het besl bevorderd worden?", heid van zyn echtgenote en tal van voor sociale belangen afd blinden, de aan de beufs met ™et Ie^e ba"de" naar De eerste prys bestaat uit een maand j zi n eisen home zal saan. behoeft seen vgnontia ir, Heldringgestichten Marthastlchting, E^n eigen home zal gaan, behoeft geen vacantie in Amerika. betoog. De tweede prijs 'veertien dagen ln een nader te kiezen Europees land) werd 1 gewonnen door de 19-jarlge Michel Eh- Voor de expositie van hedendaagse 'hig (Frankryk), die ziin vacantie in Ver. voor propaganda voor het Neder- schilderkunst, waaraan iedere schilder Griekenland zal doorbrengen, landse boek, NZ.HR.M, Bescherming of tekenaar uit Den Haag of omgeving' De 18-jarige Britse scholier Philip de Stichting Vrouwen Co- i kon meedoen, en waarvoor men als on-1 Tyler won de derde prys (vyf dagen in derwerp „De Vrouw" had uitgekozen, Rome gedurende het congres van de Luchtvaart is er werden 76 werken ingezonden. Hiervan C e a.a. in het volgende jaar genodigden werd geopend. In tegenstelling met andere jaren Valkenheide, het Humanistisch Verbond. zUn er thans meer grote stands, in Ned. Bybelgenootschap, het Ncd. Roode totaal, 137 zodat handel en industrie Kruis, de Ncd. Stichting van het gebrek- uitstekend vertegenwoordigd zyn. kige kind, Ned. Talen instituut. Ned Dit jaar heeft de beurs een wat al gemener karakter en door de stand houders wordt een tweeledig doel na- Bevolking gestreefd nl. het propageren van hun mité en Emigratie, artikelen en het maken van hechte De Kon. Ned. Ver. contacten tussen producent en de- met het bekende rode rydende postkan- j werden door de jury 53 werken uitgeko- Voorts zijn een aantal diploma's ui' taiUist. Verder wordt er aan het pu- toor, alwaar de door de PTT uitgegeven 1 zen, welke thans op de Beurs op een j gereikt, _o aaan leden uit Nederland, bliek wederom uitgebreide voorlichting speciale jeugd- en luchtvaartzegels ver-speciale plaats zyn opgehangen. .België, Griekenland en West-Duitsland. Vechtpartijen te Iserlohn (Telefonisch van onze correspondent in West-Duitsland) In Iserlohn zou gedurende afgelopen weekeinde een grote byeenkomst plaats gevonden hebben van gewezen SS'ers. doch omdat men met recht van oordeel was dat zulk een massa-vergadermg van vroegere volgelingen van Hitler, vlak voor de conferentie te Londen, wel eens een zeer onaangename indruk in het buitenland kon maken, met even tueel m.nder gewenste gevolgen voor de Bondsrepubliek, heeft men deze byeen komst voor onbepaalde tijd afgelast. Nu zyn echter toch meer dan tweehonderd vroegere SS'ers, hoofdzakeiyk uit het Noorden van dit land gisteren in Iser lohn verschenen. Naar het heet, waren er ook Nederlanders en Belgen bij. Zy kwamen met de ietwat naïeve en kin derachtige bewering voor de dag, dat zy er niet meer bytyds van op de hoogte waren gesteld dat de byeenkomst niet zou doorgaan, ofschoon dit toch in de kranten, zowel in het binnen- als bui tenland, duideiyk te lezen was geweest. Tussen de 150 en 200 communisten waren gisteren eveneens, in een viertal autobussen, uit het Ruhrgebied naar Iserlohn getogen. In een hotel vlak by het station is het tot een wilde vechtparty tussen de roden en bruinen gekomen. De politie moest er by te pas komen om de vech tenden met gumm estokken uit elkaar te slaan. Minder verkeersongevallen Houdt rekening met anderen Volgens berekeningen van de KNAC, gebaseerd op voorlopige gegevens van het CBS, heeft de verkeersonveiligheid in ons land gedurende het eerste se mester 1954, in verhouding tot het zelfde tijdvak 1953, minder ongunstige resultaten opgeleverd dan de overeen komstige verhouding 1953/1952. Hierbij merkt de KNAC op dat de toeneming van de intensiteit van het verkeer in 1954 procentueel 25 7e gro ter was dan in 1953. Over genoemd-e tyivakken daalde het aantal verkeersongelukken relatief met ongeveer 19, de procentuele verhoging van het aantal dodelyke slachtoffers daalde tot 1/7, van het aantal ernstig gewonden tot 2/3 en van het aantal lichtgewonden tot de helft Hoewel, naar het oordeel van de KNAC deze verhoudingen niet onbevre digend zyn, heeft zij het vaste vertrou wen dat wanneer de verkeersdeelnemers zich. nog meer dan tot dusver, trachten te houden aan de eenvoudige meest ele mentaire verkeersregels, en vooral in hogere mate rekening houden met an deren, het aantal vermydbare ongeluk ken nog aanmerkelijk zou kunnen wor den teruggebracht. VONNISSEN IN FRANKRIJK Een Tsjechische vluchteling, de 30- jarlge Josef Koebal, is wegens het in ge vaar brengen van de Franse veiligheid tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld, omdat hy met een speciaal ontworpen kleine camera Amerikaanse militaire installaties had gefotografeerd. Een havenarbeider uit Rouaan, Lucien Fournier, werd wegens medeplichtigheid tot twee en een half jaar gevangenis straf en een boete van 80.000 frank ver oordeeld Hy heeft gegevens over de verdedigingswerken van de haven van Rouaan verschaft JOSJIDA IN CANADA De Japanse premier. Sjigeroe Josjida, is ln Ottawa aangekomen. Hy zal op zyn buitenlandse reis zeven Amerikaan se en Europese hoofdsteden bezoeken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 3