LEIDSCH DAGBLAD WEERBERICHT Dulles en Eden achten snel handelen dringend vereist 93ste Jaargang ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1954 No. 28325 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkborst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f0,50 per week Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 NAAR BESLISSINGEN Toen Frankrijk de EDG verwierp, was te verwachten, dat getracht zou worden, het effect van de EDG toch te verwe- tenlyken. Men vergete toch niet, dat oe herbewapening van West-Duitsland noodzakelijk ls, wil men West-Europa erdeddgbaax maken tegen agressie uit jet Oosten. Zonder deze Duitse deelne ming gaat het niet. Met deze axioma voor ogen, mag het nog zeer voorzichtig worden geoordeeld, dat niet meer rlgoreus ls doorgetast. Want. al is ook Frankrijk's deelneming aan de Europese verdediging van bij- ronder grote betekenis, aan de andere kant mag worden verwacht, dat zelfs het halsstarrige Parijs uit eigen belang ach tenslotte niet zal onttrekken aan de plicht West-Europa te verdedigen tegen rode agressie. Het is voor de zoveelste maal in de geschiedenis van de jongste historie, oat Engeland meende, langs de weg van overleg de impasse te kunnen overwin nen. al was deze weg weinig minder kn een labyrinth. Na de Franse weigering van de EDG icheen de aangewezen weg om West- Duitsland op te nemen in de Nato, maar men moest er op bedacht zijn, dat Frankrijk dit door een veto kon voor komen. Welnu. Londen meende er een uitweg voor te hebben gevonden en Eden kwam met het voorstel om West-Duits land te doen deelnemen aan het ver drag van Brussel, daterend uit 1947! Maar dit verdrag komt in wezen neer op uitschakeling van West-Duitsland \an herbewapening, zodat er nog al zo het een en nnder aan veranderd zou moeten worden, voor en aleer de Duitse herbewapening een feit zou kunnen wordenOm niet te zeggen: geheel wmieuwd. Niettemin voelde West-Europa wel Sets voor het plan van Eden. Het zou een uitweg kunnen betekenen, tenmin ste als Frankrijk het aanvaardde. Van daar dan ook, dat Eden, die een blik- semreis maakte langs de betrokken hoofdsteden Brussel werd als hoofd stad der Benelux genomen overal warme ingenomenheid ontmoette met run plan behalve wederom in Parijs, dat opnieuw tal van tegenkantingen maakte ln de vorm van voorwaarden, waarop ook de EDG mislukte. Welis waar wordt dit in het slot-communi- ijué over Edens besprekingen te Parijs niet met zoveel woorden gezegd, doch ce conclusie ligt voor het grijpen; Inderdaad voert de Franse premier Mendès-France een politiek, die ernstig ie denken geeft, zelfs reden te over schenkt voor argwaan! Vast staat Immers, dat de Franse pre ster vast houdt aan beperkingen van de Westdu'tse herbewapening, hetgeen de Duitse Bondskanselier Adenauer bui- •»r. de EDG om niet kan aanvaarden fc.is al zou hy willen, dan nog zou hu niet kunnen, want hij zou zodoende zijn lach al tanend prestige volkomen onder mijnen. Dit prestige heeft bedenkelijke deuken ondergaan, getuige de jongste lerkiezingen in Sleeswijk-Holstem. waar ie socialisten een eclatante overwinning behaalden. Adenauer kan geen discri- ainatie inzake de bewapening aanvaar- en daarop komen de voorwaarden Mendès-France neer), wil hij geen ifltmoord plegen! En de Franse poli- lijkt juist op Adenauer's beknot- .12 van macht uit. hoe kortzichtig dit is Zou Adenauer immers vallen en tt socialisten de macht overnemen, dan S de Duitse herbewapening niet alleen toorlopig van de baan. doch zou West- Duitsland bovendien terugvallen in de positie van de republiek van Weimar, e voor Hitier de voedselbodem bood in een gemakkelijke overwinning, i .u island moet nog voor werkelijke de mocratische gevoelens rijp worden ge taakt en een socialistische regering zou twr West-Duitsland weinig minder dan iijstrophaal zijn. De weg voor een ItUer II zou open liggen! In dit stadium heeft Amerika weer ■-rus Ingegrepen, ook al wordt zijn geste u diverse kringen ten strengste afge- irird Washington wil de Duitse her- mpening niet langer uitgesteld zien. Itndat het dit gevaarlijk oordeelt en in '.t opzicht ls het gelijk ontegenzeggehjk un zijn zijde. Daarom vloog Dulles on- «rwacht naar Bonn. Duidelijk was de Woeling om Adenauer's positie te ver- •rken, zelfs tegen de Franse zienswijze J Amerika ls het langzamerhand beu; wil de Duitse divisies, die onont- l'A-rliik zijn en het sohroomt niet lan- r: Parijs, dat niet bezocht wordt.. ïrvan op minder gebruikelijke weg ..sen bondgenoten op de hoogte te Hen. In Londen zal Dulles wel met lilen nader overleg plegen, maar het bit er veel van weg. dat Washington men teel wil doorzetten, desnoods al- tn. Langer uitstel van de Duitse her- wapening speelt bovendien het nog Jimer overleden isolationisme in _aerika in de kaart! I Iriigt Washington zijn zin de kans niet gering, dat Engeland noodge- l'incen zal moeten meegaan dan I i: Parijs geheel geïsoleerd en zal het I verwerpen van de EDG nog eens JiTeuren. IV'Kit het lonken van Mendès-France r Moskou steeds weer eindigt de premier zijn uitlatingen met het - laten van goede bedoelingen van I «Isohe zijde nemen we niet au fctux I Hoe het zij. voor West-Europa breken I mde tijden aan. Het wordt overi- I"'- meer dan tijd, na al het getreuzel F fechicaneer. Rustig weer Bilt verwacht tot Zondagavond; l'-ai ankelijk ln het Zuiden van het I veel bewolking en enige regen, rigens wisselend bewolkt en bijna II droog weer Vannacht weinig P tn plaatselijk mist. Morgen ma- P Zuidwestelijke wind Weinig veran- ig ln temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur) 19 September Ij® op: 6.20 uur; onder; 18 48 uur. I '-aan op: 22.07 uur: onder: 15.01 uur. oogwater te Katwijk te 7.36 en 20.07 (20/9 te 8.47 en 21.23 uur). Frankrijk nog geen deelgenoot in a Igehele o vereenstem ming Amerika trekt één lijn in „Grote Drie" De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Foster Dulles, en zijn Britse ambtgenoot Eden hebben gisteren overeenstemming bereikt over een spoedige bijeen te roepen voorbereidende conferentie, waarop besproken zal worden hoe West Duitsland het best op basis van volledige gelijkheid met het Westen kan samengaan, aldus ls gisteravond na de besprekingen van Eden en Dulles in Londen bekend gemaakt. De beide staatslieden waren het er over eens, dat snel handelen vereist ts. Uit officiële bron is vernomen, dat Eden en Dulles „zeer bevredigd" waren over de uitkomst van hun besprekingen, welke gedeeltelijk door premier Churchill werden bijgewoond. DULLES LEGDE KAARTEN' OP TAFEL Foster Dulles heeft Eden een volledige uiteenzetting gegeven van de inzichten der Westduitse. Franse. Italiaanse. Ne derlandse. Belgische en Luxemburgse regeringen met betrekking tot zijn plan, om West-Duitsland met inschakeling van het verdrag van Brussel, en bin nen de Nato, te nerbewapenen. Vijf der geraadpleegde regeringen hebben zich onvoorwaardelijk achter Edens plan geschaard, de zesde, na melijk die van Frankrijk, was ook be reid het voorstel te aanvaarden, in dien Groot-Brittannie er mede zou in- stemmen de overeenkomst van Brus sel zodanig te wijzigen, dat zij waar borgen zou bezitten tegen een herle ving van het Duitse nationalisme, al dus wordt te Londen van diplomatie ke zijde vernomen. Naar verluidt, ondersteunt ook Fos ter Dulles Edens plan, men meent, dat een groot gedeelte van het tussen beide staatslieden verhandelde er betrekking op had hoe ver Groot-Brittannie bereid is te gaan met het zich verbinden met gemeenschappelijke Europese verdedi gingsmaatregelen. Ook is gesproken over de voorberei dingen tot en de agenda van de te Lon den. binnen ongeveer tien dagen, te hou den Negenmogendheden-conferentie. waarvoor Engeland de uitnodigingen zal verzenden en die gewijd zal zijn aan een bespreking van de wijze, waarop een Westduitse herbewapening moet worden uitgevoerd. Alle tot nu toe over het plan-Eden geraadpleegde regeringen, namelijk die van de Verenigde Staten, Canada. Frankrijk. West-Duitsland. Italië. Ne derland. België en Luxemburg, hebben verklaard er mede in te stemmen. AMERIKAANSE TEGENSPRAAK Van gezaghebbende Amerikaanse zji- de is Vrijdag tegengesproken, dat de Verenigde Staten mogelijk niet tegelijk met Engeland en Frankrijk zouden han delen bij het geven van volledige souve- reinitelt aan de Westduitse Bondsrepu bliek. Verklaard wordt, dat de wijze, waarop een einde zal worden gemaakt adn de bezetting van West-Duitsland, door de ministers van buitenlandse za- John Foster Dulles en Anthony Eden hebben beiden een bezoel; ge bracht aan de West-Duitse Bonds kanselier dr Konrad Adenauer. De beide politici links Dulles en rechts Eden) hebben elkaar daarna in Londen ontmoet om de consequen ties van hun reizen samen te bespre ken. maar zietbij de begroe ting ontbreekt ditmaal de gebruike lijke glimlachOp de gezichten tekent een zwaarmoedig gepeins zich af. Tclcfoto A.N.P.) ondertekenaren van het verdrag van Brussel dit toezicht zullen uitoefenen. Ook wil hij. dat de uit te breiden „Brusselse groep" binnen Nato-verband een gemeenschappelijke militaire orga nisatie in het leven zal roepen. De beperkingen, welke Mendès-France op het oog heeft, voorzien er ln dat West-Duitsland niet meer dan twaalf divisies het aantal, dat zy volgens de EDG op de been zou brengen aan de Europese verdediging zal bijdragen en dat Engeland zich zou verplichten in Europa ..een voldoend aantal strijd krachten te houden, welke, tezamen met die van Frankrijk, de te vormen Duitse weermacht in evenwicht zouden houden Koningin naar tie n 1955 West? Tliee heden duurder 4 tot 6 cent per ons Naar wjj vernemen zijn met ingang van heden de theeprijzen met 4 tot 6 cent per pakje van 100 gram verhoogd. Dit is een gevolg van de voortdurende stijging op de wereldmarkten. In ver houding tot deze stijging is de verho ging der detailprijzen zeer matig te noemen, aldus de mening van vak kringen. De gouverneur der Ned. Antillen, mr A. A. M. Struyeken, die na een in Europa doorgebrachte vacantie, op 28 September weer naar zijn post zal terugkeren, heeft medegedeeld, dat hij en zyn echtgenote enige tijd geleden zijn ontvangen door de Koningin HM. gaf bij die gelegen heid uiting aan haar verheugenis over de aanvaarding van het Statuut voor het Koninkrijk door de Staten der beide RUksdelen. De Koningin sprak tevens de hoop uit. dat in 1955 haar reis naar Suri name en de Ned. Antillen werkelijk heid zal worden. Wel is dit bezoek thans in principe vastgesteld, doeb de datum ervan kon nog niet worden be paald. Dit houdt verband met het tijdstip van de officiële plechtige beves tiging van het Statuut, waarop nog de goedkeuring van de Eerste Kamer moet worden verkregen alvorens de afkon diging zal kunnen geschieden. Of Prins Bernhard de reis eveneens zal meemaken staat eveneens nog niet vast. Er is indertijd ook sprake geweest van een reis van de minister-president, dr W. Drees, naar de Westindische rijks delen. Naar het schijnt is dr Drees ge neigd om, als H.M een bezoek aan de transatlantische Rijksdelen brengt, hier van af te zien. ook hieromtrent is ech ter nog niets definitiefs vastgesteld Gouverneur Struyeken zal naar Wil lemstad reizen via de Ver. Staten, waar hij. ter oriëntering over verschillende kwesties, die zowel de V. S als de Ned Antillen raken, besprekingen zal houden met enige overhelds-instanties. Benelux-herdenking in Ridderzaal „JHet is noodzakelijk ons te verenigen ken der ..Westerse Grote Drie" en de bondskanselier Adenauer zal worden be sproken op afzonderhjke bijeenkomsten, welke gedurende de komende Negen- mogendhedenbesprekingen zullen wor-1 den gehouden. Van Londense diplomatieke zijde wordt nog vernomen dat de meest waar schijnlijke oplossing die zal zijn, waarbij Groot-Brittannie, Frankrijk en de Ver enigde Staten een verklaring afleggen, waarin zij zeggen het bezettingsstatuut voor West Duitsland als niet meer be- staand te beschouwen. BRITS-FRANSE CONTROVERSE Uit hetgeen nader bekend is gewor- 1 den over de beraadslagingen tussen Eden en Mendes-France blijkt, dat er nog grote verschillen bestaan tussen de 1 Britse en Franse standpunten ten aan- zien van de mate waarin, via een uitge breide overeenkomst van Brussel, beper kingen zouden moeten worden opge legd aan een Westduitse herbewapening. Groot Brittanniè is van mening, dat het toezicht op de naleving door West- Duitsland van opgelegde herbewape ningsbesprekingen, In hoofdzaak moet berusten bij de opperbevelhebber der Nato-strijdkrachten in Europa en bij de te Parijs zetelende permanente Nato- raad. De raad oefent toezicht op de be wapening der staten Nato-leden en be paalt de bydragen aan de gemeenschap pelijke wapenvoorraad. Mendès-France wil, dat de landen- In de met vele bloemen op stem mige wijze versierde Ridderzaal te Den Haag werd gistermiddag een plechtige bijeenkomst gehouden ter herdenking van het feit. dat 10 jaar geleden de Belgisch - Nederlands - Luxemburgse douane-overeenkomst werd onderte kend. Aan de tafel tegenover het podium hadden plaats genomen de minister president dr W. Drees en de ministers van Economische Zaken van België, Nederland en Luxemburg. Tegenover hen waren onder meer ge zeten de ministers Beyen. v d. Kielt, Witte. De Bruyn en Suurhoff. Voorts de Staatssecretarissen Kranenburg. Veldkmap. Van Rhijn en Van de Berge, de voorzitter van de Eerste Kamer, mr J. Jonkman, die van de Tweede Kamer, mi L. G. Kortenhorst de vice-president van de Raad van State en voorzitter van het Nationaal Comité Benelux, Jhr mr F. Beelaerts van Blokland, de Staatsraden mr Van Schaik en baron van Aerssen Beveren van Voshol, de president van de Hoge Raad. mr dr J. Donner. de voorzitter van de Sociaal- Economische Raad. prof. mr F. de Vries en de wnd. burgemeester van 's-Graven- hage. ïr L. J M. Feber. Ter rechterzijde bevonden zich onder de gasten o m. de Belgische minister van Wederopbouw, de heer Adolf van Glab- beke. de vroegere eerste minister van België en voorzitter van het Belgisch Nationaal Comité Benelux, prof. Jean van Houtte en de zaakgelastigde ad In terim van België, de heer L. Couvreur. Ter linkerzijde was het vrijwel voltal lige corps diplomatique gezeten, waarbij zich ook de gezant van Luxemburg, de heer Auguste Colllart. zich bevond. De secretaris-generaal van de Benelux, mr dr Jasper was eveneens aanwezig. Voorts noemen wij nog tal van leder, van de Eerste en Tweede Kamer, vele secretarissen-generaal, vertegenwoordi gers van organisaties uit het bedrijfs leven. alsmede vele hoofdambtenaren en leden van de onderscheidene Benelux- I commissies. I De minister-president dr W. Drees, na de vele gasten te hebben begroet. I hield vervolgens de openingsrede, w aarin hy teruggreep ln het verleden. Ook de Belgische minister van Eco nomische Zaken, de heer Jean Rey. deed zulks. Hij stelde vast. dat de resultaten van de samenwerking tussen de drie landen voor een ieder duidelyk zichtbaar zijn. Aan de hand van cijfers illustreerde hu nog eens de grote vooruitgang m het handelsverkeer tussen de drie landen. Ondanks die enorme vooruitgang achtte hij het mogeiyk. dat die handel nog zal groeien. De heer Rey besloot met de opmer king. dat de Belgische regering vertrou wen heeft in de toekomst en de Bene lux z et als een eerste stap naar de een wording van Europa. De Luxemburgse minister van Econo mische Zaken de heer Rasquin, besprak o.a. de figuur van Koning Willem I. die eigenlijk de eerste stoot heeft gegeven tot de vorming van de Belgische land bouw-organisatie. Alleen zij wij zwak. aldus minister Rasqum. Wij beseffen daarom de noodzaak ons te verenigen Tenslotte wyzend op de grensverschil- len tussen de drie landen, die wel ver beterd zyn tegen vroeger, maar nog be staan. hoopte hy dat die verschillen in de toekomst zullen kunnen worden weg genomen. Hiema belichtte de Nederlandse mi nister van Economische Zaken, prof. Zyistra. een aspect van Benelux (waar voor w-y naar elders verwijzen). Dr Drees sprak hierna een kort woord van dank. De byeenkomst werd besloten met het spelen van de drie volksliederen. He4 Nationaal hoofdbestuur van het Comité Benelux hield tenslotte in de Ridderzaal een receptie. Vele vooraan staande f guren zyn daar de voorzitter Raad van Europa besprak Europese veiligheid Het debat over de Europese politiek in het parlement van de Raad van Europa ls Vrydagochtend begonnen in aanwe zigheid van de Belgische minister van buitenlandse zaken. Spaak, die vandaag het woord zal voeren. Mendès-France heeft laten weten dat hy van plan ls Maandag naar Straatsburg te komen voor de laatste dag van het politieke debat. Of nog andere ministers een deel van het debat zullen bijwonen is nog altijd onzeker, maar er zün geruchten over de mogelijke komst van de Italiaan Piccionl en ook van Adenauer. Namens de Britse regering zal in elk geval een verklaring worden afgelegd door Anthony Nutting, ondersecretaris van staat voor buitenlandse zaken. Onofficieel ls het Britse standpunt, althans dat van de conservatieve par lementsleden. ten aanzien van de ideeën, die er op het ogenblik in de Raad van Europa leven omtrent een mogeiyke nieuwe oplossing van het Europese ver dedigingsprobleem, Vrydag al uiteenge zet door John Mc Clayoud-minister van verkeer en luchtvaart in het kabinet Churchill en lid van de Privy-counciL 1 Zijn rede kwam neer op een aanbeve ling tot zo spoedig mogelijke opneming van West-Du:tsland ln de Nato. met herstel van de Duitse souvereinlteit op basis van gelijke rechten van alle leden- stalen. De speciale voorzieningen voor de Duitse herbewapening die daarbij op 1 grondslag van non-discriminatie nodig zouden zijn aldus Mc Clay, zouden te- vens bepalend kunnen zun voor de grootte en de wederzndse contróle van I alle Europese strijdkrachten met ïnbe- grip van de Britse, die op het vasteland van Europa zijn gestationneerd. I Tot de stemmen, die er Vrijdag zjjn opgegaan ten gunste van een Europese Statenbond in plaats van een supra nationale Europese gemeenschap behoort die van het Christelnk-historische lid van de Nederlandse Tweede Kamer, mr Schmal. Uit het lot van de ED G. dien- de men de lering te trekken aldus ae heer Schmal dat men voortaan niet van de federale idee. maar van de idee van confederatie moet uitgaan. ,.Een confe deratie of zy onverbrekelijk is of niet, i houdt geen afstand van souvereinitei: ln", zo zei hij. ..Zij laat aan de deelne mende staten, die tegelukertyd vru en toch gebonden znn de historische indivi dualiteit Mr Schmal vond. dat de huidige moeilykheden nog geen reden j behoefden te zun voor extreem pessi- i misme ten anzien van het streven naar I Europese eeenheid want in de geschie denis der ideeen zyn de vuf jaar, ver lopen sedert de geboorte \an dat stre ven, toch maar een luttel begin. De Nederlandse afgevaardigde, J. J. I Fens van de K.V.P.. verklaarde dat naar zijn mening de rechtstreekse opneming I van Duitsland in de Nato met reahseer- I baar is als een oplossing van het vraag stuk der Europese verdediging. Militair gesproken zou dit weliswaar de eenvou digste en effectiefste oplossing zijn. zei- de hy. maar politiek zou zy geen kans hebben geaccepteerd te worden. D? Nederlandse afgevaardigde ver klaarde zich voorstander van een"bin- ding van Duitse troepen met die van an dere mogendheden van Europa in de vorm van een administratieve en techni sche integratie, zoals die ook in de ont- werp-resolutte van de algemene com- sie wordt voorgesteld maar. voegde de heer Fens erbij, „ik zou nooit kunnen aanvaarden dat een dergeliike geïnte- gTeerde organisatie ooit enige strategi- I sche bevoegdheid zou krijgen, evenmin nis een politieke beslissingsmacht aaar deze bij de Nato-raad moeten blyven I berusten". van het Comité, jhr mr F. Beelaerts van Blokland, en de secretaris, de heer E. W P van Dam van Isselt, by het tweede lustrum de hand komen druk ken Na afloop der receptie werd het fes tijn op meer informele wyze in de vorm van een soirèe dansante in de Club 1' Etoile voortgezet. Weerrapporten Opklaringen Stockholm half bew Oslo zwaar bew Kopenhagen regenbui Amsterdam Londen Luxemburg Pari Is Bordeaux Grenoble Nice Genève Zilrlch Locarno Berlltn Frankfort MOnchen Alacclo InnsbrUck Mal lor ca Het KNMI deelt mede Het weer in de tweede helft van deze week werd gekenmerkt door haide tot stormachtige wmden Deze werden ver oorzaakt door een stormdzpressie die zich ontwikkelde uiteen :andstoring van een andere depressie De laatste depres sie was overgebleven van de befaamde vyfde tropische cycloon de Etna, welke ln het begin van d? week veel schade aanrichtte langs de Oostkust van Ame rika. en Canada. Plaatselijk traden grote verschillen n bew. windstil 17 0 2 I de windsnelheid op. Vooral langs de w 4 14 l Wadaenkust stormde het langdurig nut zj JS I cen gemiddelde snelheid van omstreeks wlSdït 20 meter Pcr seconde, bew nw 3 24 0 I De nadering van een rug van hoge •cw windstil 21 0 luchtdruk had tot gevolg dat de wind bew z 1 20 1 I vanmorgen snel ging liggen In het Ka- bcw. windstil 24 O naai ls intussen een nieuwe storing ver- bew zw 5 17 01 scnenen. die met een matige snelheid naar Noord-Frankryk trekt De regen zone wordt ver voor de storing uit met oe sterke hoogte stroming naar Duits land gestuwd Na het passeren van de storing kan op nieuw bnrekkdyk koude Oceaanlucht naar ons land doordringen. Het is dan ook waarschyniyk dat Zon dag het weer bepaald wordt door opkla ringen. echter met een kans op een en kele bui. In het temperatuurverloop komt vry- wel geen verandering. bestaat uit 16 pagina's en een B'i voegsel. Op hel Airborne kerkhof te Oos- i terbeek werd gisterochtend een plechtige herdenkingsdienst gehou den voor de gevallenen tijdens de bevrijding in September 1944. ..The Last Post" klinkt voor de tiende maal over de graven, waarbij de schoolkinderen uit Oosterbeek en omgeving bloemen hebben gelegd. De kinderen luisteren in eerbiedige aandacht naar de plechtige tonen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 1