LEIDSCH
DAGBLAD
Zet Foster Dulles de stok achter
de Franse deur?
/EERBERICHT
93ste Jaargang
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1954
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0,50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Bliksembezoeken aan Bonn
en Londen
Komende beslissingen
van wereldomvattend, historisch belang
Foster Dulles, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, wordt he
denmiddag In Bonn verwacht, waar hü besprekingen zal voeren met bonds
kanselier Adenauer over de plannen voor het verlenen van sourereiniteit aan
West-Duitsland en herbewapening van de Bondsrepubliek binnen de Europese
verdedigingsorganisatie, aldus heeft een officiële woordvoerder in Washington
bekendgemaakt.
Na zün besprekingen In Bonn zal Dulles naar Londen reizen, waar hü
Vrijdagmiddag wordt verwacht. Hier zal hü. naar men verwacht, besprekingen
roeren met Churchill en Eden.
De Amerikaanse minister is niet van plan ook Parijs aan te doen voor over-
j leg met de Franse premier, Mendès-France. Hü wil Zaterdag terug zün in
Washington met het oog op de opening van de algemene vergadering der Ver.
Naties op 21 September.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken maakte voorts bekend,
dat Foster Dulles aan Mendès-France
en aan de ministers van buitenlandse
zaken van Nederland. België, Luxem
burg en Italië een boodschap heeft ge
zonden. waarin hij zegt, door gebrek
aan tijd genoodzaakt te zijn zijn reis
r.3ar Europa te beperken tot een bezoek
aan Bonn en Londen.
Dulles sprak de hoop uit, dat hij de
ministers van buitenlandse zaken van
Frankrijk. Benelux en Italië „te zijner
tijd" zal ontmoeten.
Dulles heeft Woensdagavond, kort
ior zijn vertrek uit Washington ver
klaard. dat later in de maand waar
schijnlijk een Europese bijeenkomst zal
lorden gehouden waaraan de afge
vaardigden van een aantal belangheb
bende landen zouden deelnemen Dulles
hoopte dan een verdere en bredere ge
dacht enwisseling te hebben.
Dulles gaf te kennen, dat zijn plannen
»r de algemene vergadering der Ver-
migde Naties geen gelegenheid lieten
erleg met de leiders van de an
dere EDG-landen.
Hü vertrok naar Europa In verband
met het vraagstuk, ontstaan door het
in gebreke blijven van Frankrijk, het
verdrag te bekrachtigen dat de Duitse
souvereiniteit zou hebben hersteld en
Duitsland in een Europese verdedi-
ringsgemêenschap zou hebben betrok
ken.
De Amerikaanse senaat had voor zijn
reces de vorige maand met algemene
stemmen besloten, dat in dit geval
slappen zouden moeten worden ge
daan om Duitsland zün souvereiniteit
terug te geven en het in staat te
stellen, bü te dragen tot het bewaren
de internationale vrede en vei
ligheid, aldus Dulles.
Van Amerikaanse ambtelijke zyde
verklaard dat Dulles" bezoek aan
?n vooral ten doel heeft nadere ge-
s te verkrijgen over het Britse
cl om West-Duitsland en Italië te
:*n toetreden tot het in 1948 gesloten
'rdrag van Brussel, dat werd onderle
gd door Groot-Brlttannië. Frankrijk
h cc Benelux-landen en dat in de eer-
plaats was bedoeld als waarborg voor
rankrük en andere West-Europese
"den. voor het geval er een nieuwe
dreiging zou ontstaan.
er Dulles wil nu in de eerste
nats weten of de de door Eden voorge-
overeenkomst een aanvulling zal
n het verdrag van Brussel, of dat
ft hiervoor ln de plaats zou moeten ko-
Dc Verenigde Staten zün van mening
dik plan voor de verdediging van
De vraag is of Amerika nog bereid Is
Frankrük langer te ontzien. Het lijkt
er op alsof Dulles door zün bezoek aan
Bonn thans de sterkste druk op de
Fransen wil uitoefenen of dat hij alle
hoop reeds heeft opgegeven op Franse
Inschikkelijkheid.
Ook als Frankrük het Eden-plan ln
principe zou aanvaarden, zou het maan
den duren voor het Franse parlement
het zou goedkeuren.
Men betreurt dat de pogingen van
Eden, die met alle diplomatieke tact,
waarvoor hij terecht beroemd is,
tracht de situatie te redden, thans
worden doorkruist door Dulles, die
niet meer schijnt te geloven in de
mogelükheid van een snelle oplossing
san het vraagstuk der Duitse bewape
ning als deze moet geschieden langs
de zo moeilük gebleven omweg van
een nauwer Europees samengaan.
Daarom voelde Washington al dade-
lük weinig voor de door Londen ge
wilde Negen mogendheden conferen
tie. Zoals wü reeds meldden, is Eden
mede op reis gegaan om te voorkomen
dat de Verenigde Staten met Bonn in
zee zouden gaan achter de rug van
Frankrük om.
De crisis schünt thans zün hoogte
punt te hebben bereikt.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
8 16 01
zwaar bcw. wzw 4 20 0
licht bew. windstil 19 0
licht bew. nnw 3 29 O
onbewolkt windstil 18 0
onbewolkt zo 2 17 9
onbewolkt windstil 23 12
eeh bew. wzw 6 19 O
eeh. bew zw 9 17 O
onbewolkt zzw 3 13 7
half bew. w 2
licht bew. n 2
half bew ono 4 25 0
onbewolkt windstil
Enkele buien
Bilt verwacht tot morgenavond
'-blende bewolking met enkele
r'. matige tot krachtige, langs de
T-cenkusi aanvankelijk nog harde
lelijke wind. Lagere temperaturen
f indaag.
(Opgemaakt te 10 uur).
17 SEPTEMBER
op: 616 uur; onder: 18 52 uur
inop: 20 40 uur: onder: 12 49 uur
xowater te Katwijk te 5 59 en
8 uur ispringtij).
nummer bestaat uit 12 pagina's
Europa waarborgen, dient te bevatten
tegen een nieuwe oorlog tussen Europese
landen onderling en met name tussen
Frankrijk en Duitsland.
De Amerikaanse regering is nog steeds
van mening dat dergelijke waarborgen
het best worden verkregen, wanneer de
Europese regeringen er mede instem
men een gedeelte harer bevoegdheden
over te dragen aan „boven-nationale in
stellingen Doch het schijnt, dat het
Amerikaanse ministerie van buitenland
se zaken thans bereid is met een verwe
zenlijking van dit streven op lange ter
mijn in te stemmen en dat het er niet
op staat dat een plan als dat van Eden
reeds direct voorzieningen voor boven
nationale instellingen bevat.
In officiële Amerikaanse kringen is
men nog steeds voor een West-Duits
toetreden tot de Nato. hetgeen wordt
gezien als een logisch gevolg van het
mislukken van de voorgestelde Europese
verdedigingsorganisatie.
Het feit. dat Dulles geen tüd over
heeft om ook in Parijs een tussenlan
ding te maken, wordt hier gezien als
een aanduiding, dat de Amerikaanse
regering in de gegeven omstandighe
den meer heil verwachten van een
verdergaande druk op Parijs dan van
de door Eden en Adenauer gemeen
schappelijk opgestelde verklaring, dat
de Duitse verdedigingsbijdrage zal
moeten worden gebaseerd op „een
duurzame Frans-Duitse overeenstem
ming".
In elk ceval gelooft men in regering®- I
kringen in Bonn. dat Dulles' bezoek de
oplossing van het Duitse vraagstuk in
een beslissende fase heeft gebracht. Men
heeft hier met bijzondere instemming
het Amerikaanse s'andount vernomen,
dat de Bondsrepubliek haar souvereini
teit terug zal moeten krjigen vooraleer
zij tot een conferentie over de nieuwe
vorm dei herbewapening zal worden uit
genodigd.
In Bonn. zowel in Duitse als geal
lieerde kringen, vreest men, evenals ln
Londen, dat hef demonstratieve regeren
van Frankrijk door Dulles de zo drin
gend gewenste toenadering ernstig zal
schaden
Onze Londense correspondent telefo-
?ert ons hedenmorgen, dat aldaar ern
stig wordt gevreesd dat Dulles juist op
het oeenblik van de hoogst delicate be
sprekingen tussen Eden en Mendès-
France roet in het eten gooit. De juich
tonen over Edens successen zijn daarom
n mineur-klanken veranderd Men
•raagt zich af of thans niet het ogen
blik Is aangebroken dat Amerika zijn
politiek jegens Europa radicaal gaat1
herzien, waarmee het destijds dreigde
ingeval eenheid niet tot stand zou ko
men. Men gelooft echter niet dat de
Verenigde Staten Europa zonder meer
in de steek zullen laten, maar wel dat
militaire steun aan bepaalde landen
sterk zal verminderen en dat Washing
ton thans de tijd gekomen acht om alles
op éen kaart te zetten, nameliik dp be
wapening van een souverein Duitsland,
al of niet binnen Nato-verband.
Raad van Europa wil actieve
deelneming der ministers
Klacht over geringe belangstelling ran
de zijde der regeringen
In het parlement van de Raad van Europa is men het er Woensdag over
eens geworden, dat het critieke ogenblik in de geschiedenis der Europese een
wording. volgend op de verwerping van het E.D.G.-verdrag, een goed moment
is om de betekenis, de prestaSies en de mogelijkheden van de Raad V2n
Europa opnieuw in ogenschouw te nemen.
Iii zün rapport over het program aan op het spoedig houden van alge
van werkzaamheden, voorgesteld door j mene verkiezingen voor de Europese
het comité van ministers, had de Duitse parlementen. „De openbare mening zal
socialist Mommer. Dinsdag al verklaard I niet tot volwassenheid komen, voor zo
dat diegenen, die teleurgesteld zijn door .ver het de Europese problemen betreft,
het lot van de E.D.G.. nu hun blikken I voordat zulke verkiezingen worden ge-
naar de Raad van Europa moeten wen- houden", aldus mej. Klomj:é.
den. omdat daarin een nieuw uitgangs- Do Belgische socialist Dehousse b:-
punt zou kunnen worden gevonden. Hij 1 toogde. evenals de andere sprekers dat
zei, dat nu de vraag moet worden be- nauwer contact, tussen de Raad van
antwoord of de Assemblée zich tevieden I Europa en de nationale parlementen
moet blijven stellen met het formule- essentieel is Ook wees hil er op, dat
ren van aanbevelingen, waarvan het Het houden van rechtstreekse verkie-
verdere lot aan het comité van mi- zingen voor de Europese pailementen
nisters moet worden overgelaten, dan niet noodzakelijkerwijs behoeft te vvach-
wel of de Assemblée moet aandiingen ten tot alle landen daarvoor klaar zijr.
op wuziging van het statuut van de Als een land ermee begon, zou dit
Raad in die zin. dat het bil een concrete oorbeeld andere landen er toe kunnen
anzetten te volger
Door het rehcle debat klonk d
klacht, dat de regeringen van d
leden-statcn te weinig aandacht aai
de Raad van Europa wüden.
De paratyplms in
Katwijk—Rijn
Was geen greente In
Rijnwater
Het aantal gevallen van paratyphus te
Katwijk aan den Rün bedraagt thans
meer dan 100 en de plaatselüke medici
verwachten dat. nu het ziektebeeld
zich bü vele besmetten is gaan ontwik
kelen, het aantal in de komende dagen
nog wel wat groter zal worden.
Van dez? patiënten worden er thans
26 in het Academisch Ziekenhuis te Lei
den verpleegd Dit wil niet zeggen, dat
deze erger ziek zouden zün dan zü. die
thuis liggen.
Liefst zou men. ter voorkoming van
herinfectie, alle patiënten naar het zie
kenhuis brengen, maar met het oog op
de plaatsruimte is dat niet mogelijk.
Wel zou er vandaag in Lelden wat
meer ruimte vrijkomen.
Bü geen der patiënten hoeft, naar het
zich thans laat aanzien, voor het leven
gevreesd te worden.
Het Rünwater is ook besmet en met
het oog op de besmetting te het ge
vaarlijk dit water thans te gebruiken
voor het wassen van groente en derge
lijke. Met klem wordt de bevolking
van Katwük aangeraden zo voorzich
tig mogelijk te zün op hygiënisch ge
bied. opdat de besmetting zoveel moge
lijk beperkt blüft.
HM. de Koningin in gesprek met
een patiënte van het revalidatie
centrum „De Hoogstraat" te Leer-
sum. die aan het werk is met een
door de voeten bewogen figuurzaag.
Deze opname werd gistermiddag
gemaakt tijdens haar bezoek aan
dit centrum.
actie de Europese eenheid naderbij
kunnen brengen. Ook sprak Mommer
de wens uit dat de ministers voortaan
zullen deelnemen aan politieke debatten
van de Raad zoals Spaak en misschien
ook Mendès-France. dat a s. Vrüdag in
derdaad zullen doem. dat de perma
nente vertegenwoordigers van de mi
nisters van buitenlandse zaken uitge
breidere volmachten zullen krngen, en
dat het secretariaat van de Raad van
Europa moties, gebaseerd op de aanbe
velingen van de Assemblée. zal formu
leren voor indiening door de leden van
de Assemblée bü de nationale parle
menten van hun eigen landen.
De Fransman Bichet drong er op aan.
dat er zo spoedig mogelük een begir.
zou worden gemaakt met het houder. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken. John Foster Dulles, heeft
voor "de beTde Propose"6 parleiLnten, S'steren in een voor radio- en televisiestations gehouden toespraak tot het Ame-
nl. dat van de Kolen- en Staalgemeen- rikaanse volk over de conferentie te Manilla en de daaruit voortgevloeide Zuid
schap en dat van de Raad van Europa, I Oost-Aziatische verdragsorganisatie, de beschuldigingen van het Russische mi-
omdat dit de enlie manier was ira ran nJslerie van buitenlandse zaken verworpen, dat de Zoavo een bedveigtns zon
de openbare mening een duidelijk; s 6
uitspraak over Europese a3ngelegenhe- xonnen voor vrede en veiligheid in Azië.
den te krijgen. Hij diende een motie I „De Zoavo bedreigt niemand, geen regering, natie of volk", aldus Foster Dul-
in, getekend door tien leden van de les.
Assemblée. waarin de regeringen van
df.?es KS.G.-landen en die van dei „Het Sovjetrussische ministerie
„Z.O. - Aziatische bundeling
bedreigt niets en nienlalld*,
Foster Dnlles sprak voor radio en televisie
vijftien leden-staten van de Raad van buitenlandse zaken hoeft een lange ver-
Europa worden „uitgenodigdbinnen klaring het licht doen zien, waarin het
het jaar zulke verkiezingen te houden. te Manilla gesloten verdrag wordt aan-
gevallen. Het ministerie is vooral ont-
EEN NEDERLANDSE STEM. ;,.cht over artikel tier, dat voorziet in
Onze landgenote dr Marea Klompé. I verenisd verzet der italen-leden teven
die tot de mede-ondertekenaars van de Isewapenderhand uitgevoerde aanval
motie behoort, sprak in soortzeliike zin en ondergrondse samenzweringen en
als Mommer en Bichet. Ook zü drong "act:es 111 "un landen.
Bovenstaande foto laat
het nieuwe Rode-Kruisz
er uit zal zien. dat in Den
worden 'chonwdMet dit
's-Giu. cullage van hel
sche Roode Kruis een
zien lioe Rode-Kruis-Ziekenhuis" in het le- i liuis aan de Segbroeklaan. Voor de
iekenhuis ven roepen. financiering van de bouw en de
Haag zal Het nieuwe ziekenhuis, dal eerste inrichting zal ongeveer een
doel voor uniek in zijn soort zal worden, zowel1 bedrag van f 10.230.000 nodig zijn.
r afdeling wat interieur als exterieur aangooi Men denkI hel kapitaal aan tv trcl:-
cderland- zal in de plaats komen van het tn ken met hulp van de gemeente
.Stichting i 1943 afgebroken Rode-Kruiszieken-1 Den Haag.
Ook wordt gezegd, dat de Chinese
communisten niet met de Zoavo zijn in
genomen. En nu w aren het juist de Chi
nese communisten, die het in het bezit
der Chinese nationalisten zünde eiland
Quemoy met artlllzrie hebben beschoten,
zulks in een poging om bepaalde, op de
Manillese besprekingen vertegenwoor
digde landen, onder druk te zetten.
Wel. ik kan U mededelen, dat deze
ccmmunistlsch-Chlnese poging een tota
le mislukking is geworden", zeide Dulles.
Hij vervolgde: „De Zoavo is tegen
geen regering, natie, of volk gericht.
Zij richt zich tegen agressie. Het feit.
dat het juist de communisten zyn. die
b-zwaren tegen deze nieuwe verdrags
organisatie hebben, onthult op dra
matische wijze hun bedoelingen".
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken lichtte vervolgens toe. waar
cm de Ver Staten gekant waren tegen
het denkbeeld, om de Zoavo d^ beschik
king te geven over een gemeenschappe
lijke militaire macht, in de trant van de
Nato.
„In verband met de reusachtig uitge
breide verplichtingen der Vei Staten
meen ik, dat de voorkeur moet worden
g~geven aan het ontwikkelen van snel
verplaatsbare strüdkrachten. met her
vermogen ogenblikkelijk op zeer harde
w'üz? toe te slaan en het opbouwen van
reserves ln strategisch cekozen gebieden"
verklaarde hij, hieraan toevoegend:
„Het :n werking treden der Zuidoostazl-
atische verdragsorganisatie noopt de
Ver. Staten niet tot aanmerkelijke wijzi
gingen in hun militaire plannen D?ze
voorzien namelük reeds in het te allen
tüde handhaven van krachtige vloot- en
luchtmacht eenheden in het Westelijke
gedeelte van d? Stille Oceaan waardoor
wü in staat zün elke aanval in dit ge
bied te beantwoorden op een wüze en op
de plaatsen, die ons goed dunkt.
De afschrikwekkende werking van dit
\merikaan«e vermogen beschermt vele
landen In dit gebied even goed als een
enkele staat", zeide hü-
Foste* Dulles zeide voorts, dat de
'""ii -nri van Manilla ln stekc
mate Z'u büdragen aan 't voortbestaan
van vrüe regeringen in Zuid-Oost-Azie
Ook zou zü een belemmering voor de
C.N.V. bekrachtigt
overeenstemming
De Verbondsraad van het CNV waar-
In alle bü het CNV aangesloten organi
saties zün vertegenwoordigd, heeft gis
teren vergaderd De Raad heeft zich
uitvoerig beraden over de alsnog in de
S::c.iting -.an de Arbeid bereikte over
eenstemming.
Met algemene stemmen heeft de Raad
besloten de getroffen overeenkomst te
bekrachtigen Over enkele detailpunten
achtte de Verbondsraad echter nog na
der overleg gewenst.
„De zekere weg"
(Van onze Haagse redacteur)
In opdracht van de nationale coöpe-y
rat:eve aan- en verkoopvereniging voor
de landbouw „Centrale Bureau" te Rot
terdam. heeft Theo van Haren Noman
een film vervaardigd onder de titel:
„Zekere weg". Deze documentaire, die
een vertonmgsduur van niet minder dan
65 minuten heeft, schetst de vele voor
delen van de coöperatieve aan- en ver
koop in het landbouwbedrijf.
Gistermiddag is deze film in Metro-
pole-Tuchinski te Den Haag voor een
aantal genodigden onder w:e de mi
nister van Landbouw. Visserü en Voed
selvoorziening. de heer S. L Mansholt
in première vertoond.
Voor de aanvang wees de voorzitter
van Centraal Bureau, de heer H. D.
Louwes er op. dat het tempo en de op
zet van deze film aangepast is aan het
boerenleven en in de eerste plaats voor
boeren is bestemd. Zü is er op ger cht
de coöperatieve gedachte op het plat
teland levend te houden door een uit
voerig beeld te geien van de talrijke
activiteiten van „Centraal Bureau", zo
als coöperatieve aankoop van kunst
meststoffen en zaaizaad, veredeling van
gewassen, aankoop van landbouwwerk
tuigen en regelmatige contröle daarvan.
Onderzoek Triton
Dit het tot dusver verrichte onder
zoek van het wrak wan de Triton Is ge
bleken. dat het land.nzstoestel goed In
getrokken was en dat de stuurvlakken
normaal funct:onneerden. De Neder
landse en Ierse commissies van onder
zoek zetten het onderzoek voort.
communisten betekenen. Indien deze in
het gebied van de Stille Oceaan zouden
willen oprukken, „hetgeen een ernstig
gevaar zou b?teker.en voor de verdedi
ging der Ver Staten"
.Wü kunnen daar.cm openlük zeggen
dat een communistische, gewapender
hand uitgevoerde aanval ln Zuid-Oost-
Azië ln feite een bedreiging zou vormen
voor de veiligheid der Ver Staten en dat
dit zou leiden tot een Amerikaanse te-
g;nactie". verklaarde hü.
Foster Dulles legde de plechtige verze
kering af. dat de Zoavo. die rekening
houdt met het gevaar van ondergrond
se actie en indirecte agressie, zich nim
mer met de binnenlandse aangelegenhï-
üen van een ander land zou inlaten.
„Het ls zeer goed mogelük. dat voor
het ogenblik de verklaring, welke be
kend staat als het „Handvst voor het
Stille-Oceaan gebied", het belangrijkste
resultaat der Manillese besprekingen zal
blüken te zün
Deze verklaring bevat bepaalde grond
beginselen mbt het recht der volkm
tot zelfbeschikking, zelfbestuur en onaf
hankelijkheid". vervolgde Dulles, die be
sloot met Elke keer. wanneer er in
Azië e?n mogendheid tot macht komt,
die andere Aziatische landen wenst te
veroveren, weerklinkt de leuze: „Azië
voor de Aziaten".
I Toen de Japanners nog door hun oor-
I logsheren overheerst werden gzbruikten
zij deze leuze Thans bedienen de Rus-
sische en Chinese communisten zich va
deze slagzin. Zü willen, dat de vrüe rin-
don van Azië n 1 e t de huln krijgen, dl«
zü behoeven om hun onafhankelijk! d
:e k innen bewarenaldus de verkl-.w.»
j van de Amerikaanse minister van öVii-
tenlandse zaken, John Foster Dulle».
