LEIDSCH DAGBLAD EDG-conferentie te Brussel hedenochtend begonnen Groot Italiaans staatsman heengegaan weerbericht 93ste Jaargang DONDERDAG 19 AUGUSTUS 1954 No. 28299 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Men DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f0,50 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Het beeld blijft uiterst verward Telefonisch van onze speciale corres pondent ter EDG-conferentie: Brussel, Donderdagochtend. De conferentie van Brussel, die over dood of leven van de Europese Defen sie Gemeenschap, zo niet van Europa fiat beslissen, is vanmorgen om kwart „ver elf in het Belgische ministerie van buitenlandse zaken aan de Wet straat begonnen. Het is een niet zo heel grota zaal met el goud en lusters, waar komende da- ii het lot van de EDG zal worden be- ilj en de ongeveer honderd gedele geerden hebben hun stoelen dan ook poot tegen poot moeten schuiven. Frankrijk, dat de hoofdrol spelen gaat beschuldigde of aanklagende party? -. met de talrijkste delegatie voor de 'c,; gekomen. Niet minder dan vier mi nisters en een zestigtal experts maken e.- deel van uit. Het is opgevallen dat vermaarde fi guren uit de Schuman-Bidault periode, als Herve Alphan, Frankryks voornaam ste onderhandelaar tot dusverre over Europese kwesties, in Parijs is achter gebleven. De Nederlandse groep, die onder per soonlijke leiding staat van minister Bey- en. telt een tiental leden, onder wie als hoofdfiguur jhr. van Starkenborch Sta thouwer. onze vertegenwoordiger bij de permanente Nato-raad te Parijs. De Be'.gen hebben hun taak van gast- met zwier en zorg opgevat. Gister morgen werden al gemotoriseerde es cortes naar de grenzen van het land ge zonden om de ministers van buitenland se zaken, op Belgisch grondgebied te tonen begeleiden. Spaak was persoonlijk aanwezig om Mendès-France en de zijnen te verwel- "omen. Deze ongebruikelijke protocolai- geste wordt verklaard uit de omstan- :r,eid dat de trem uit Parijs aankomt op het station van de Brusselse voorstad Gilles, waarvan de Belgische minis- van buitenlandse zaken burgemees- 15. Liter kwamen we Belgié's omvangrijke voordiger tegen in de gangen ministerie, waar hij persoonlijk inrichting van de vergaderzaal en de aanliggende salons kwam inspecte ren. De ministers hebban gisteren al de gebruikelijke beleefdheids bezoeken bij elkaar afgelegd, en de vertegenwoordi gers van de Benelux hebben 's avonds samen gedineerd. Een ontmoeting Adenauer-Mendés- France. die was aangekondigd en waar van de Saar-kwestie het onderwerp zou vormen, heeft echter nog niet plaats gevonden. Voor het begin van de conferentie vanmorgen werden de zes ministers van buitenlandse zaken en hun voornaam ste madew erkers door de koning in au diëntie ontvangen. De berichten over eventuele resultaten van deze voorbesprekingen zjjn intus sen verward en tegenstrijdig. Terwijl de ene woordvoerder verzekert dat de Benelux cën lyn zal trekken en de Franse voorstellen unaniem onaan vaardbaar acht, zelfs als basis voor de onderhandelingen, laat men van an dere, en voornamelijk Belgische zijde, doorschemeren, dat het kabinet-Van Acker Spaak opdracht zou hebben ge geven een bemiddelende rol tussen Adenauer en Mendès-France te spe len. Wat de vooruitzichten betreft is één ding intussen wel zeker. Alles wijst er op, dat tijdens deze conferentie van Brussel over Europa een bijzonder straf partijtje poker zal worden ge speeld. De barometer belooft nog weinig goeds en misschien zelfs wel storm, al zou de lucht het laatste etmaal, volgens zekere diplomatieke meteorologen, dan ook iets zijn opg?klaard. D3t heel voorzichtige optimisme wordt door hen aan verschillende factoren toe geschreven. Ten eerste zou Londen op gezag van Churchill in een nota aan de zes landen te kennen hebben gegeven dat er vol gens Engeland, dat overigens niet mee praat in Brussel, over de Franse voor stellen wel te spreken valt. Ook Was hington heeft zich. in de persoon van president Eisenhower, in dezelfde geest uilgelaten en van zijn kant heeft Men dès-France gezagd dat hij zijn voorstel len niet in de vorm van een ultimatum aan zal bieden, maar als schels voor een nieuwe EDG. die door het Franse par lement zou kunnen worden aangenomen. Maar dat neemt niet weg, dat de minis ters Adenauer en Beyen nog een krimp hebban gegeven en nog steeds van oor deel schijnen te zijn dat het plan Men dès-France, dat nu gepubliceerd ls geen enkele gTondslag levert voor een vrucht bare discussie. De grote struikelblokken zijn vooral van tweeërlei aard. Men acht het on toelaatbaar voor Duitsland een tweede ranvs plaats in t? ruimen, omdat in een gemeenschap nu eenmaal alle leden ge lijke rechten moeten hebben. Het ande re bezwaar ls de verwatering van het supra-natlonale karakter van de EDG, in welks ministerraad gedurende acht jaren het veto-recht zou blijven heersen. Misschien zou Mendès-France. zo merkt men in Franse kringen op, er in kunnen berusten die periode iets te verkorten. In elk geval verzetten de vier landen, die de EDG al hebben geratificeerd, en Nederland in het bijzonder, zich tegen elke hervorming, die een nieuwe parlementaire procedure nodig zou maken. De grote vraag is dus of er aan het bc-riaande beeld zoveel wijzigingen v den aangebracht, dat Frankrijk er mee accoord kan gaan zonder dat het Euro pese leger in de ogen der andere part ners zijn oorspronkelijke, principiële ka rakter zal verliezen Er ls een Salomo voor nodig, dit vraagstuk op te lossen. Vermoedelijk zal de conferentie in plaats van twee dagen wel tot Zater dag of z-lfs Zondag duren, en in die korte tijd zal moeten blijken of de staatslieden, die zich met hun mede werkers en de tekst m het Belgische mi nisterie hebben opgesloten, de wijsheid van zo'n nieuwe Salomo op zullen weten te brengen. Alcide de Gasperi overleden u'tan van Marokko grijpt in LLE ARRESTATIES VERRICHT Leden \an de lijfwacht van de sultan Marokko zijn gisteren de vrijplaats liet Arabische deel van Fez binnen- 1 drongen en hebben 40 oelemas i Mo- ïmcd.ianse wetgeleerdeni gearres-1 d In de geschiedenis van Marokko i en dergelijke actie nog niet voorge- len. ran de gearresteerde oelema's, die ie vrijplaats vertoefd hebben, sinds i :en petitie ondertekenden waarin de' i-keer van de verbannen sultan Sidi immed Ben Joessef werd geelst, onmiddellyk naar het palels van de an ie Rabat gebracht. De drie an- e oelema s. die te oud of te ziek zijn I vervoerd te worden, zijn naar een' nhuis gebracht. rscheidene leidejs van de heftige ionalistische agitatie van de afgelo- iveken die zich eveneens in de vry- a'-s ophielden, waarheen zij gevlucht per., toen troepen van het vreemde nlegioen Zondag de Arabische stad i Fez bezetten, werden door de troe- van de sultan verjaagd. Buiten de jaats werden de nationalisten door Marokkaanse politie, op last van de ija van Fez, gearresteerd. troepen van het vreemdelingenle- "t. die de Arabische stad van Fez "en. zijn teruggetrokken. De wijk- ts wordt echter nog omringd door ïheidstroepen. Tussen de Arabische ie Europese wijk houden troepen in gereedheid om op te treden bij i.uelc nieuwe betogingen, in officiële Franse zijde is verklaard, de arrestatie van de oelema s een er godsdienstige achtergrond heeft. Marokkaanse kringen is verklaard, de oelema's naar het paleis van de 'o run gebracht omdat zij tegen de n ln opstand waren gekomen. Weerrapporten O an beden morgen 7 uur zwaar bew. windstil eeh. bew. no 2 E?M«en zwaar bew. ono 3 De vroegere Italiaanse premier Al cide de Gasperi is vandaag aan een hartzwakte overleden. Van 1946 tot 1953 is De Gasperi bijna ononderbroken premier geweest en heeft hij Italië met vaste hand behouden voor de democratie. Hij ls 73 jaar oud geworden. De R.K. staatsman was een groot voorstander van de Europese eenheid en de ED G.. Hij leidde Italië het Wes telijke kamp binnen na een doorslaand succes. b|j sterke communistische op positie, in de critieke verkiezingen van 1948. Vorig jaar werd hij weggestemd, kort nadat zijn chrsteiyk-democratische partij stemmen verloren had bij de al gemene verkiezingen. In het begin van dit jaar heeft de party hem als leider vervangen door de 46-jarige prof. Amintore Fanfani. De Gasperi had zich al enkele dagen onwel gevoeld, maar zijn dood kwam onverwacht. Overal hangen de vlaggen halfstok. De ex-premier is overleden in zijn zomerhuis bij Val Sugana in Noord- Italië. Hij is een der oprichters geweest van de uit zes landen bestaande assemblee voor kolen en staal. In Mei 1954. enkele maanden nadat zijn regering verslagen was. werd hij gekozen tot voorzitter van deze assemblee. De Gasperi's levensloop Alcide de Gasperi is in 1881 in een dorpje in Zuid-Tirol. dat toen deel uit maakte van het Oostenrijks-Hongaarse rijk, geboren. De streek vaardigde hem In 1911 naar het Oostenrijkse parlement af als voor stander van een beëindiging van het Oostenrijkse icaiem. Met het vredes verdrag van 1919 werd hij Italiaan en parlementslid in Rome. Daar sloot hij zich aan bij de volks partij. een RK. democratische party en de voorloper van de huidige chr steliJk- democratische partij. Toen de fascisten van Mussolini in October 1922 naar Rome marcheerden, tr bew. windstil 27 2 2 25 04 reccnbul windstil onbewolkt windstil licht bew. ono 2 Aanhoudend koel Bilt verwacht tot morgenavond: ■H* waar bewolkt met af en toe Ly®[Overwegend matige wind zuidwest en Noordwest. Weinig ■«nng in temperatuur. iOpgemaakt te 10 uur). 20 Augustus Er^l5"30 uur: onder: 19.55 uur. °P: 2158 uur. onder 13.44 uur. a,e' te Katwijk te 6 55 en 19.20 bestaat uit 10 pagina's ging de volkspartij deel uitmaken van Mussolini's kabinet. De Gasperi was hier sterk tegen omdat hij geloofde dat Mussolini, als hij eenmaal vast in het zadel zat, zich als dictator zou opwer pen. Dit gebeurde inderdaad op 3 Ja nuari 1925. Voordien had De Gasperi het nieuwe regiem voortdurend aangevallen. Met twee andere parlementsleden heeft hij koning V ctor Emanuel m tevergeefs verzocht tussenbeide te komen om de vrijheid te redden. Aan het einde van 1925 verklaarde De Gasperi op een bestuursvergadering van zijn partij, dat de omstandigheden het onmogelijk maakten voort te wer ken. Dat was de laatste vergadering. Hij trok zich terug in zijn huis in de Dolomieten en een tijd lang was hij het doelwit van een heftige fascistische perscampagne. Het fascistische geweld laaide op na een aanslag op Mussolini te Bologna in 1926. Er werden repressailles genomen. De Gasperi werd door de zwarthemden gearresteerd en naar Vlcenza gebracht. Daar trachtten zy hem te dwingen zich by de fascisten aan te sluiten. Ondanks zUn we'gering werd hij toch vrygelaten. HU ging naar Rome. waar hij leefde onder de naam Carlo Rossi. Hij ver diende een mager inkomen voor zijn gezin door boeken van het Duits in het Italiaans te vertalen. De politie hield hem in het oog en arresteerde hem tenslotte In een tre n te Florence, terwyi hij onderweg was naar Triest. Hy werd in Rome berecht en tot zes jaar gevangenisstraf veroor deeld omdat hy zou hebben getracht heimelyk Joegoslavië te bereiken. Twee jaar van zyn straf werden hem kwijt gescholden. Toen zijn 80-jarige vader, die van zijn gevangenneming niets afwist, op ster ven lag. werd De Gasperi toegestaan hem te bezoeken, geboeid en onder zware bewaking. In 1928 verzocht de aartsbisschop van Trente aan de koning vrijlating van De Gasperi De koning ging daar niet op in. maar De Gasperi werd toch kort daarna ln vrijheid gesteld. Door bemiddel ng van vrienden kreeg hy een betrekking in de bibliotheek van het Vaticaan en vijftien jaar lang heelt de toekomstige premier daar gewerkt. Het uitbreken van de tweede wereld oorlog bracht geen wijziging in zyn dagindeling. Hij stond vroeg op. bezocht de mis in de basiliek van de St. Pieter en werkte daarna de gehele ochtend in de bibliotheek van het Vaticaan. 's Mid dags werkte hij thuis. In de zomer bracht hy cewooniyk enkele weken door ln de Dolomieten, waar hy de berg sport beoefende. Toen het antifascistische verzet ster- Op de werf ran Harland en Wolft te Belfast heeft H.M. de Koningin Elizabeth ran Engeland een nieuwe luxe-boot voor de Shaw Savill Maatschappij te water gelaten. Het nieuwe schip, de ..Southern Cross" meet 20.000 ton en heeft de schoor steen en de machines achterin, juist als bij een tankschip. De Southern Cross gaat een dienst onderhou den tussen Engeland en Australië en Nieuw Zeeland en zal alleen maar passagiers vervoeren. Ver moedelijk denkt men op deze manier toch vrij spoedig de 7 mtl- lioen pond. die het schip heeft gekost, terug te verdienen. Indonesië diende verzoek in: Nieuw-Guinea op V'.N.-agenda D.« Indonesische delegatie bij de V.N. heeft gisteren officieel aan de secreta ris-generaal \an de V. N. Ham- merskjoeld. verzocht „de kwestie over Westelijk Nieuw-Guinea" op de agenda van de komende algemene vergadering tc plaatsen. Prinses Wilhelmina in Geiranger NA VERBLIJF IN ANDALSNES HKH Prinses Wilhelmina. die Vrij dag j.l. voor een vacantie van vier weken in Noorwegen arriveerde, heeft enkele dagen gelogeerd in het ..Park- hotel'- te Andalsnes, een kustplaats in ZW-Noorwegen. Dil kleine dorp kwam in 1940 in het wereld nieuws toen de Engelse troepen op 14 Aprii 1940 ln ZW-Noorwegen landden In Andalsnes zetten zy voet op Noorse bodem en zij trachtten van hier uit de Duitsers uit Noorwegen te ver drijven. De Engelsen hadden evenwel weinig succes: ze hadden geen materiaal om de sterkere vijand te kunnen bcstry- rien. De Duitsers slaagden er in de En- gel'on te verdrijven. Op 29 April 1940 verlieten zy ZW-Nooi wegen weer by Andalsnes. Ongeveer 30 jaar geleden bracht Prinses Wilhelmina toen als Konin gin ook haar vacantie door In An dalsnes en logeerde toen ook ln het Parkhotel Toen zij Vrijdag J.l. weer haar Intrek in het hotel nam wenste ze dezelfde kamers als die tydens haar vo- I rige verblijf Prinses Wilhelmina is gisteren ver trokken naar Geiranger. een toeris tendorpje in de provincie Romsdal. Hier zal z|j de rest van haar vacantie doorbrengen. Geiranger ligt aan de Westkust van Noorwegen aan het „Stor Fjord". ker werd, nam De Gasperi actief deel aan het ondergrondse werk. De volks party kwam weer tot nieuw leven on der de naam chnsteiyk-democratische party. Na de fascistische ineenstorting van midden 1943 werd De Gasperi lid van het nat:onale bevrijdingscomité, dat alle zes antifascistische politieke partyen. van de communisten tot de christen-de mocraten. in zich verenigde. Hy bleef in Rome gedurende de Na zi-bezetting die negen maanden ge duurd heeft, tot Juni 1944, werkend voor de verzetsbeweging. Hy was on dergedoken in het RK seminarie St. Jan van Lateranen. Daar ontmoette hy Pietro Nenni, de socialistische leider die vice-premier werd en later minister van buitenlandse zaken in de eerste kabi netten van De Gasperi. Later ging Nenni met de communisten mee ln be- langryke aangelegenheden. Na de bevrijding van Rome werd De Gasperi minister zonder portefeuille in een kabinet, dat was samengesteld uic alle partyen van de verzetsbeweging. Aan het einde van het jaar werd hij minister van buitenlandse zaken en na een regeringscrisis premier. In zijn eer ste kabinet was Nenni vice-premier en de communistische leider Togliattl mi nister van justitie. In de zomer van 1946 werd Italië een republiek. Begin 1947 verlieten de com munisten en hun socialistische bond-1 genoten de regering en gingen in de op positie. Samen met Mario Scelba. zyn minis ter van binnenlandse zaken, die thans premier ls. maakte De Gasperi zich op om communisten en neo-fascisten te Prins Bernhard bekijkt enige vlieg tuigmodellen op de modellen-ten toonstelling. welke door hem werd geopend in de New Horticultural Hall te Westminster. tonen, dat hij geen geweld zou dulden. De algemene verk.ezlngen van 1948 werden een overwinning voor de chris ten-democraten en brachten Italië ste vig aan de zijde van het Westen. Met Amerikaanse steun werkte De Gasperi daarna aan de economische opbouw van zijn land. zyn plan voor een agrarische hervorming had tot doel tienduizenden boerenarbeiders te bevryden uit de moede, waarin zy eeuwen geleefd had den. De communisten noemden hem „een lakei van het Westerse imperialisme", terwijl de neo-fascisten hem „een po litiek van onderdrukking" verweten. De rechtervleugel van zyn eigen party be schuldigde hem van „socialistische nel gingen". Zijn linkervleugel daarentegen vond hem te conservatief. In tyden van crisis bleven zijn partijgenoten hem echter trouw. De Gasperi was zeer precies in zyn werk Zyn dag was streng ingedeeld. Aan een rommelig bureau kon hy n:et werken. Uit zijn huwelijk met Francesca Ro man.. gesloten in 1921, zijn vier doch ters geboren. E>e GasDeri was matig ln spijs en drank Hij las graag, bij voorkeur over politieke en sociale onderwerpen. Frans. Duits en Engels sprak hij vloeiend. De Britse delegatie in China Amerikaanse critiek De Britse Labourdelegatie in China heeft gisteravond te Pek.nz aangezeten aan een feestmaaltijd, d e te harer ere ls gegeven door het parlement. Er wa- ren meer dan 600 gasten. Tal van speeches werden weer gewis seld in bekende geest Dinsdagavond verliet Attlee, die zich erg vermoeid gevoelde, vroegtydig een banket op de Indonesische ambassade te Peking Minister Tsjoe en lal vergezelde de Labourdelegat.e naar een voorstelling, getiteld „Arabische nachten", welke tér viering v an de Indonesische onafhan kelijkheidsdag gegeven werd. Tsjoe toonde veel belangstelling voor het op treden van de danseressen, van w.er verrichtingen op het rhvthme van de meeslepende muziek een verklaring werd gegeven door ambassadeur Mono- nuto, die tussen Attlee en Tsjoe in ge zeten was. Attlee. Sam Watson en Henry Frankl.n hebben ook een ontmoeting met Chinese Chrlstenleiders gehad Vier andere leden van de delegat e Bevan. Burke. Philip- en Earnshaw hebben een bezoek gebracht aan het ministerie van buitenlandse handel Dr Edith Summersklll besprak pro blemen van gezondheidszorg met rege ringsfunctionarissen In een gesprek met de Westerse jour nalisten zeide de Chinese vrouwelijke minister van gezondheid Li te t^joean. o a dat men vorderingen maakt? met het voorkomen van ziekten als pokken en cholera. Er waren echter te weinig dokters en opleidend personeel Er wordt vooral propaganda gemaakt voor bestrijding van de vliegenplaag. Nog zeven labourparlementsleden zul len communistisch China op uitnodi ging van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken bezoeken, en wel in October a.s Zy gaan vla Praag en Moskou en hopen een maand in China te ver blijven Er gaan misschien ook enige vak bondsleden mee. In de notulen van het Amerikaanse congres worden ruim veertig kolommen in besla? genomen door critiek op „Britse steun aan het communisme welk» critiek is ingegeven door het bezoek van de Labourparlementar.ërs aan communistisch China. Men meent, dat ce tour stellig de communistische wereldpropazanda ten goede zal komen er, dienter-evolg» de Amerikaanse pogingen zal verzwakken tegenstand tegen communistische agres sie :n Az.ë op te bouwen. De repub\k?:n.ce senator George Ma- lone beschuldigde niet alleen Attlee die hij betitelde als „kameraad Clem" maar ook sir Winston Chu~ch:!l e-- van een verdrag van vreedzaam naast elkaar leven met de Sovjet-unie t» on dersteunen. want zij zouden er alles voor over hebben „om Hongkong en Malakka nog een Jaar langer te hou den" De democrabische senator Russell Long. d:e onlangs een campagne le dde om de door p-e .dent Eisenhower aan gevraagde gelden voor hulp aan het buitenland te verhinderen betichtte Engeland er van. Amerika er eerst t-e t» hebben gebracht de last van ren d-iehonderd Jaar oud bee.d van Ru<- sr-che expansie te beteugelen on de schouders te nemen om daarna zelf een meer neutrale houding aan te nemen. Treinsfremmingen Moerdijkbrug Op Zaterdag en Zondag a.s. De Zaterdag van - Dordrecht naar Moerdyk over te brengen overspanning zal op Zondag a.s. in de Moerdykspoor- brug worden geplaatst Deze werkzaam heden maken het noodzakelyk het trein verkeer tussen Dordrecht eri Lage Zwa- luwe op die dag stil te leggen Deze stremming duurt van 6.00 tot 16 00 uur. Ter vervang ig van de treinen zullen autobussen ryden. Zaterdag a.s. zal uit de spoorbrug b|j Baanhoek in de spoorlyn Dordrecht Shedrecht een overspanning van 30 me ter tydelyk worden verwijderd om de doorvaar! van een te Dordrecht gemon teerde overspanning voor de nieuwe Moerdijkspoorbrug mogelijk te maken. Als gevolg daarvan zal het treinverkeer tussen Dordrecht en Sliedrecht Zaterdag aa. zijn gestremd van 9.15 tot 12.45 uur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 1