LEIDSCH
DAGBLAD
EDG-conferentie te Brussel
hedenochtend begonnen
Groot Italiaans staatsman
heengegaan
weerbericht
93ste Jaargang
DONDERDAG 19 AUGUSTUS 1954
No. 28299
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Men
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f0,50 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Het beeld blijft uiterst verward
Telefonisch van onze speciale corres
pondent ter EDG-conferentie:
Brussel, Donderdagochtend.
De conferentie van Brussel, die over
dood of leven van de Europese Defen
sie Gemeenschap, zo niet van Europa
fiat beslissen, is vanmorgen om kwart
„ver elf in het Belgische ministerie
van buitenlandse zaken aan de Wet
straat begonnen.
Het is een niet zo heel grota zaal met
el goud en lusters, waar komende da-
ii het lot van de EDG zal worden be-
ilj en de ongeveer honderd gedele
geerden hebben hun stoelen dan ook
poot tegen poot moeten schuiven.
Frankrijk, dat de hoofdrol spelen gaat
beschuldigde of aanklagende party? -.
met de talrijkste delegatie voor de
'c,; gekomen. Niet minder dan vier mi
nisters en een zestigtal experts maken
e.- deel van uit.
Het is opgevallen dat vermaarde fi
guren uit de Schuman-Bidault periode,
als Herve Alphan, Frankryks voornaam
ste onderhandelaar tot dusverre over
Europese kwesties, in Parijs is achter
gebleven.
De Nederlandse groep, die onder per
soonlijke leiding staat van minister Bey-
en. telt een tiental leden, onder wie als
hoofdfiguur jhr. van Starkenborch Sta
thouwer. onze vertegenwoordiger bij de
permanente Nato-raad te Parijs.
De Be'.gen hebben hun taak van gast-
met zwier en zorg opgevat. Gister
morgen werden al gemotoriseerde es
cortes naar de grenzen van het land ge
zonden om de ministers van buitenland
se zaken, op Belgisch grondgebied te
tonen begeleiden.
Spaak was persoonlijk aanwezig om
Mendès-France en de zijnen te verwel-
"omen. Deze ongebruikelijke protocolai-
geste wordt verklaard uit de omstan-
:r,eid dat de trem uit Parijs aankomt
op het station van de Brusselse voorstad
Gilles, waarvan de Belgische minis-
van buitenlandse zaken burgemees-
15.
Liter kwamen we Belgié's omvangrijke
voordiger tegen in de gangen
ministerie, waar hij persoonlijk
inrichting van de vergaderzaal en
de aanliggende salons kwam inspecte
ren.
De ministers hebban gisteren al de
gebruikelijke beleefdheids bezoeken bij
elkaar afgelegd, en de vertegenwoordi
gers van de Benelux hebben 's avonds
samen gedineerd.
Een ontmoeting Adenauer-Mendés-
France. die was aangekondigd en waar
van de Saar-kwestie het onderwerp zou
vormen, heeft echter nog niet plaats
gevonden.
Voor het begin van de conferentie
vanmorgen werden de zes ministers van
buitenlandse zaken en hun voornaam
ste madew erkers door de koning in au
diëntie ontvangen.
De berichten over eventuele resultaten
van deze voorbesprekingen zjjn intus
sen verward en tegenstrijdig. Terwijl
de ene woordvoerder verzekert dat de
Benelux cën lyn zal trekken en de
Franse voorstellen unaniem onaan
vaardbaar acht, zelfs als basis voor de
onderhandelingen, laat men van an
dere, en voornamelijk Belgische zijde,
doorschemeren, dat het kabinet-Van
Acker Spaak opdracht zou hebben ge
geven een bemiddelende rol tussen
Adenauer en Mendès-France te spe
len.
Wat de vooruitzichten betreft is één
ding intussen wel zeker. Alles wijst er
op, dat tijdens deze conferentie van
Brussel over Europa een bijzonder
straf partijtje poker zal worden ge
speeld.
De barometer belooft nog weinig
goeds en misschien zelfs wel storm, al
zou de lucht het laatste etmaal, volgens
zekere diplomatieke meteorologen, dan
ook iets zijn opg?klaard.
D3t heel voorzichtige optimisme wordt
door hen aan verschillende factoren toe
geschreven.
Ten eerste zou Londen op gezag van
Churchill in een nota aan de zes landen
te kennen hebben gegeven dat er vol
gens Engeland, dat overigens niet mee
praat in Brussel, over de Franse voor
stellen wel te spreken valt. Ook Was
hington heeft zich. in de persoon van
president Eisenhower, in dezelfde geest
uilgelaten en van zijn kant heeft Men
dès-France gezagd dat hij zijn voorstel
len niet in de vorm van een ultimatum
aan zal bieden, maar als schels voor een
nieuwe EDG. die door het Franse par
lement zou kunnen worden aangenomen.
Maar dat neemt niet weg, dat de minis
ters Adenauer en Beyen nog een krimp
hebban gegeven en nog steeds van oor
deel schijnen te zijn dat het plan Men
dès-France, dat nu gepubliceerd ls geen
enkele gTondslag levert voor een vrucht
bare discussie.
De grote struikelblokken zijn vooral
van tweeërlei aard. Men acht het on
toelaatbaar voor Duitsland een tweede
ranvs plaats in t? ruimen, omdat in een
gemeenschap nu eenmaal alle leden ge
lijke rechten moeten hebben. Het ande
re bezwaar ls de verwatering van het
supra-natlonale karakter van de EDG,
in welks ministerraad gedurende acht
jaren het veto-recht zou blijven heersen.
Misschien zou Mendès-France. zo merkt
men in Franse kringen op, er in kunnen
berusten die periode iets te verkorten.
In elk geval verzetten de vier landen,
die de EDG al hebben geratificeerd,
en Nederland in het bijzonder, zich
tegen elke hervorming, die een nieuwe
parlementaire procedure nodig zou
maken.
De grote vraag is dus of er aan het
bc-riaande beeld zoveel wijzigingen v
den aangebracht, dat Frankrijk er mee
accoord kan gaan zonder dat het Euro
pese leger in de ogen der andere part
ners zijn oorspronkelijke, principiële ka
rakter zal verliezen
Er ls een Salomo voor nodig, dit
vraagstuk op te lossen.
Vermoedelijk zal de conferentie in
plaats van twee dagen wel tot Zater
dag of z-lfs Zondag duren, en in die
korte tijd zal moeten blijken of de
staatslieden, die zich met hun mede
werkers en de tekst m het Belgische mi
nisterie hebben opgesloten, de wijsheid
van zo'n nieuwe Salomo op zullen weten
te brengen.
Alcide de Gasperi overleden
u'tan van Marokko grijpt in
LLE ARRESTATIES VERRICHT
Leden \an de lijfwacht van de sultan
Marokko zijn gisteren de vrijplaats
liet Arabische deel van Fez binnen- 1
drongen en hebben 40 oelemas i Mo-
ïmcd.ianse wetgeleerdeni gearres-1
d In de geschiedenis van Marokko i
en dergelijke actie nog niet voorge-
len.
ran de gearresteerde oelema's, die
ie vrijplaats vertoefd hebben, sinds i
:en petitie ondertekenden waarin de'
i-keer van de verbannen sultan Sidi
immed Ben Joessef werd geelst,
onmiddellyk naar het palels van de
an ie Rabat gebracht. De drie an-
e oelema s. die te oud of te ziek zijn I
vervoerd te worden, zijn naar een'
nhuis gebracht.
rscheidene leidejs van de heftige
ionalistische agitatie van de afgelo-
iveken die zich eveneens in de vry-
a'-s ophielden, waarheen zij gevlucht
per., toen troepen van het vreemde
nlegioen Zondag de Arabische stad
i Fez bezetten, werden door de troe-
van de sultan verjaagd. Buiten de
jaats werden de nationalisten door
Marokkaanse politie, op last van de
ija van Fez, gearresteerd.
troepen van het vreemdelingenle-
"t. die de Arabische stad van Fez
"en. zijn teruggetrokken. De wijk-
ts wordt echter nog omringd door
ïheidstroepen. Tussen de Arabische
ie Europese wijk houden troepen
in gereedheid om op te treden bij
i.uelc nieuwe betogingen,
in officiële Franse zijde is verklaard,
de arrestatie van de oelema s een
er godsdienstige achtergrond heeft.
Marokkaanse kringen is verklaard,
de oelema's naar het paleis van de
'o run gebracht omdat zij tegen de
n ln opstand waren gekomen.
Weerrapporten
O an beden morgen 7 uur
zwaar bew. windstil
eeh. bew. no 2
E?M«en zwaar bew. ono 3
De vroegere Italiaanse premier Al
cide de Gasperi is vandaag aan een
hartzwakte overleden.
Van 1946 tot 1953 is De Gasperi bijna
ononderbroken premier geweest en heeft
hij Italië met vaste hand behouden
voor de democratie.
Hij ls 73 jaar oud geworden.
De R.K. staatsman was een groot
voorstander van de Europese eenheid
en de ED G.. Hij leidde Italië het Wes
telijke kamp binnen na een doorslaand
succes. b|j sterke communistische op
positie, in de critieke verkiezingen van
1948.
Vorig jaar werd hij weggestemd, kort
nadat zijn chrsteiyk-democratische
partij stemmen verloren had bij de al
gemene verkiezingen.
In het begin van dit jaar heeft de
party hem als leider vervangen door de
46-jarige prof. Amintore Fanfani.
De Gasperi had zich al enkele dagen
onwel gevoeld, maar zijn dood kwam
onverwacht.
Overal hangen de vlaggen halfstok.
De ex-premier is overleden in zijn
zomerhuis bij Val Sugana in Noord-
Italië.
Hij is een der oprichters geweest van
de uit zes landen bestaande assemblee
voor kolen en staal. In Mei 1954. enkele
maanden nadat zijn regering verslagen
was. werd hij gekozen tot voorzitter van
deze assemblee.
De Gasperi's levensloop
Alcide de Gasperi is in 1881 in een
dorpje in Zuid-Tirol. dat toen deel uit
maakte van het Oostenrijks-Hongaarse
rijk, geboren.
De streek vaardigde hem In 1911 naar
het Oostenrijkse parlement af als voor
stander van een beëindiging van het
Oostenrijkse icaiem. Met het vredes
verdrag van 1919 werd hij Italiaan en
parlementslid in Rome.
Daar sloot hij zich aan bij de volks
partij. een RK. democratische party en
de voorloper van de huidige chr steliJk-
democratische partij.
Toen de fascisten van Mussolini in
October 1922 naar Rome marcheerden,
tr bew. windstil 27 2
2 25 04
reccnbul windstil
onbewolkt windstil
licht bew. ono 2
Aanhoudend koel
Bilt verwacht tot morgenavond:
■H* waar bewolkt met af en toe
Ly®[Overwegend matige wind
zuidwest en Noordwest. Weinig
■«nng in temperatuur.
iOpgemaakt te 10 uur).
20 Augustus
Er^l5"30 uur: onder: 19.55 uur.
°P: 2158 uur. onder 13.44 uur.
a,e' te Katwijk te 6 55 en 19.20
bestaat uit 10 pagina's
ging de volkspartij deel uitmaken van
Mussolini's kabinet. De Gasperi was
hier sterk tegen omdat hij geloofde dat
Mussolini, als hij eenmaal vast in het
zadel zat, zich als dictator zou opwer
pen. Dit gebeurde inderdaad op 3 Ja
nuari 1925.
Voordien had De Gasperi het nieuwe
regiem voortdurend aangevallen. Met
twee andere parlementsleden heeft hij
koning V ctor Emanuel m tevergeefs
verzocht tussenbeide te komen om de
vrijheid te redden.
Aan het einde van 1925 verklaarde
De Gasperi op een bestuursvergadering
van zijn partij, dat de omstandigheden
het onmogelijk maakten voort te wer
ken. Dat was de laatste vergadering.
Hij trok zich terug in zijn huis in de
Dolomieten en een tijd lang was hij het
doelwit van een heftige fascistische
perscampagne.
Het fascistische geweld laaide op na
een aanslag op Mussolini te Bologna in
1926. Er werden repressailles genomen.
De Gasperi werd door de zwarthemden
gearresteerd en naar Vlcenza gebracht.
Daar trachtten zy hem te dwingen zich
by de fascisten aan te sluiten. Ondanks
zUn we'gering werd hij toch vrygelaten.
HU ging naar Rome. waar hij leefde
onder de naam Carlo Rossi. Hij ver
diende een mager inkomen voor zijn
gezin door boeken van het Duits in het
Italiaans te vertalen.
De politie hield hem in het oog en
arresteerde hem tenslotte In een tre n
te Florence, terwyi hij onderweg was
naar Triest. Hy werd in Rome berecht
en tot zes jaar gevangenisstraf veroor
deeld omdat hy zou hebben getracht
heimelyk Joegoslavië te bereiken. Twee
jaar van zyn straf werden hem kwijt
gescholden.
Toen zijn 80-jarige vader, die van zijn
gevangenneming niets afwist, op ster
ven lag. werd De Gasperi toegestaan
hem te bezoeken, geboeid en onder
zware bewaking.
In 1928 verzocht de aartsbisschop van
Trente aan de koning vrijlating van
De Gasperi De koning ging daar niet
op in. maar De Gasperi werd toch kort
daarna ln vrijheid gesteld.
Door bemiddel ng van vrienden kreeg
hy een betrekking in de bibliotheek van
het Vaticaan en vijftien jaar lang heelt
de toekomstige premier daar gewerkt.
Het uitbreken van de tweede wereld
oorlog bracht geen wijziging in zyn
dagindeling. Hij stond vroeg op. bezocht
de mis in de basiliek van de St. Pieter
en werkte daarna de gehele ochtend in
de bibliotheek van het Vaticaan. 's Mid
dags werkte hij thuis. In de zomer
bracht hy cewooniyk enkele weken door
ln de Dolomieten, waar hy de berg
sport beoefende.
Toen het antifascistische verzet ster-
Op de werf ran Harland en Wolft
te Belfast heeft H.M. de Koningin
Elizabeth ran Engeland een nieuwe
luxe-boot voor de Shaw Savill
Maatschappij te water gelaten. Het
nieuwe schip, de ..Southern Cross"
meet 20.000 ton en heeft de schoor
steen en de machines achterin, juist
als bij een tankschip. De Southern
Cross gaat een dienst onderhou
den tussen Engeland en Australië
en Nieuw Zeeland en zal alleen
maar passagiers vervoeren. Ver
moedelijk denkt men op deze
manier toch vrij spoedig de 7 mtl-
lioen pond. die het schip heeft
gekost, terug te verdienen.
Indonesië diende
verzoek in:
Nieuw-Guinea op
V'.N.-agenda
D.« Indonesische delegatie bij de V.N.
heeft gisteren officieel aan de secreta
ris-generaal \an de V. N. Ham-
merskjoeld. verzocht „de kwestie over
Westelijk Nieuw-Guinea" op de agenda
van de komende algemene vergadering
tc plaatsen.
Prinses Wilhelmina in
Geiranger
NA VERBLIJF IN ANDALSNES
HKH Prinses Wilhelmina. die Vrij
dag j.l. voor een vacantie van vier
weken in Noorwegen arriveerde, heeft
enkele dagen gelogeerd in het ..Park-
hotel'- te Andalsnes, een kustplaats in
ZW-Noorwegen.
Dil kleine dorp kwam in 1940 in het
wereld nieuws toen de Engelse troepen
op 14 Aprii 1940 ln ZW-Noorwegen
landden In Andalsnes zetten zy voet op
Noorse bodem en zij trachtten van hier
uit de Duitsers uit Noorwegen te ver
drijven. De Engelsen hadden evenwel
weinig succes: ze hadden geen materiaal
om de sterkere vijand te kunnen bcstry-
rien. De Duitsers slaagden er in de En-
gel'on te verdrijven. Op 29 April 1940
verlieten zy ZW-Nooi wegen weer by
Andalsnes.
Ongeveer 30 jaar geleden bracht
Prinses Wilhelmina toen als Konin
gin ook haar vacantie door In An
dalsnes en logeerde toen ook ln het
Parkhotel Toen zij Vrijdag J.l. weer
haar Intrek in het hotel nam wenste ze
dezelfde kamers als die tydens haar vo-
I rige verblijf
Prinses Wilhelmina is gisteren ver
trokken naar Geiranger. een toeris
tendorpje in de provincie Romsdal.
Hier zal z|j de rest van haar vacantie
doorbrengen. Geiranger ligt aan de
Westkust van Noorwegen aan het
„Stor Fjord".
ker werd, nam De Gasperi actief deel
aan het ondergrondse werk. De volks
party kwam weer tot nieuw leven on
der de naam chnsteiyk-democratische
party.
Na de fascistische ineenstorting van
midden 1943 werd De Gasperi lid van
het nat:onale bevrijdingscomité, dat alle
zes antifascistische politieke partyen.
van de communisten tot de christen-de
mocraten. in zich verenigde.
Hy bleef in Rome gedurende de Na
zi-bezetting die negen maanden ge
duurd heeft, tot Juni 1944, werkend
voor de verzetsbeweging. Hy was on
dergedoken in het RK seminarie St.
Jan van Lateranen. Daar ontmoette hy
Pietro Nenni, de socialistische leider die
vice-premier werd en later minister van
buitenlandse zaken in de eerste kabi
netten van De Gasperi. Later ging
Nenni met de communisten mee ln be-
langryke aangelegenheden.
Na de bevrijding van Rome werd De
Gasperi minister zonder portefeuille in
een kabinet, dat was samengesteld uic
alle partyen van de verzetsbeweging.
Aan het einde van het jaar werd hij
minister van buitenlandse zaken en na
een regeringscrisis premier. In zijn eer
ste kabinet was Nenni vice-premier en
de communistische leider Togliattl mi
nister van justitie.
In de zomer van 1946 werd Italië een
republiek. Begin 1947 verlieten de com
munisten en hun socialistische bond-1
genoten de regering en gingen in de op
positie.
Samen met Mario Scelba. zyn minis
ter van binnenlandse zaken, die thans
premier ls. maakte De Gasperi zich op
om communisten en neo-fascisten te
Prins Bernhard bekijkt enige vlieg
tuigmodellen op de modellen-ten
toonstelling. welke door hem werd
geopend in de New Horticultural
Hall te Westminster.
tonen, dat hij geen geweld zou dulden.
De algemene verk.ezlngen van 1948
werden een overwinning voor de chris
ten-democraten en brachten Italië ste
vig aan de zijde van het Westen. Met
Amerikaanse steun werkte De Gasperi
daarna aan de economische opbouw van
zijn land. zyn plan voor een agrarische
hervorming had tot doel tienduizenden
boerenarbeiders te bevryden uit de
moede, waarin zy eeuwen geleefd had
den.
De communisten noemden hem „een
lakei van het Westerse imperialisme",
terwijl de neo-fascisten hem „een po
litiek van onderdrukking" verweten. De
rechtervleugel van zyn eigen party be
schuldigde hem van „socialistische nel
gingen". Zijn linkervleugel daarentegen
vond hem te conservatief. In tyden van
crisis bleven zijn partijgenoten hem
echter trouw.
De Gasperi was zeer precies in zyn
werk Zyn dag was streng ingedeeld.
Aan een rommelig bureau kon hy n:et
werken.
Uit zijn huwelijk met Francesca Ro
man.. gesloten in 1921, zijn vier doch
ters geboren.
E>e GasDeri was matig ln spijs en
drank Hij las graag, bij voorkeur over
politieke en sociale onderwerpen.
Frans. Duits en Engels sprak hij
vloeiend.
De Britse delegatie in China
Amerikaanse critiek
De Britse Labourdelegatie in China
heeft gisteravond te Pek.nz aangezeten
aan een feestmaaltijd, d e te harer ere
ls gegeven door het parlement. Er wa-
ren meer dan 600 gasten.
Tal van speeches werden weer gewis
seld in bekende geest
Dinsdagavond verliet Attlee, die zich
erg vermoeid gevoelde, vroegtydig een
banket op de Indonesische ambassade
te Peking
Minister Tsjoe en lal vergezelde de
Labourdelegat.e naar een voorstelling,
getiteld „Arabische nachten", welke tér
viering v an de Indonesische onafhan
kelijkheidsdag gegeven werd. Tsjoe
toonde veel belangstelling voor het op
treden van de danseressen, van w.er
verrichtingen op het rhvthme van de
meeslepende muziek een verklaring
werd gegeven door ambassadeur Mono-
nuto, die tussen Attlee en Tsjoe in ge
zeten was.
Attlee. Sam Watson en Henry
Frankl.n hebben ook een ontmoeting
met Chinese Chrlstenleiders gehad
Vier andere leden van de delegat e
Bevan. Burke. Philip- en Earnshaw
hebben een bezoek gebracht aan het
ministerie van buitenlandse handel
Dr Edith Summersklll besprak pro
blemen van gezondheidszorg met rege
ringsfunctionarissen
In een gesprek met de Westerse jour
nalisten zeide de Chinese vrouwelijke
minister van gezondheid Li te t^joean.
o a dat men vorderingen maakt? met
het voorkomen van ziekten als pokken
en cholera.
Er waren echter te weinig dokters en
opleidend personeel
Er wordt vooral propaganda gemaakt
voor bestrijding van de vliegenplaag.
Nog zeven labourparlementsleden zul
len communistisch China op uitnodi
ging van het Chinese ministerie van
buitenlandse zaken bezoeken, en wel in
October a.s
Zy gaan vla Praag en Moskou en
hopen een maand in China te ver
blijven
Er gaan misschien ook enige vak
bondsleden mee.
In de notulen van het Amerikaanse
congres worden ruim veertig kolommen
in besla? genomen door critiek op
„Britse steun aan het communisme
welk» critiek is ingegeven door het
bezoek van de Labourparlementar.ërs
aan communistisch China.
Men meent, dat ce tour stellig de
communistische wereldpropazanda ten
goede zal komen er, dienter-evolg» de
Amerikaanse pogingen zal verzwakken
tegenstand tegen communistische agres
sie :n Az.ë op te bouwen.
De repub\k?:n.ce senator George Ma-
lone beschuldigde niet alleen Attlee
die hij betitelde als „kameraad Clem"
maar ook sir Winston Chu~ch:!l e--
van een verdrag van vreedzaam naast
elkaar leven met de Sovjet-unie t» on
dersteunen. want zij zouden er alles
voor over hebben „om Hongkong en
Malakka nog een Jaar langer te hou
den"
De democrabische senator Russell
Long. d:e onlangs een campagne le dde
om de door p-e .dent Eisenhower aan
gevraagde gelden voor hulp aan het
buitenland te verhinderen betichtte
Engeland er van. Amerika er eerst t-e
t» hebben gebracht de last van ren
d-iehonderd Jaar oud bee.d van Ru<-
sr-che expansie te beteugelen on de
schouders te nemen om daarna zelf een
meer neutrale houding aan te nemen.
Treinsfremmingen
Moerdijkbrug
Op Zaterdag en Zondag a.s.
De Zaterdag van - Dordrecht naar
Moerdyk over te brengen overspanning
zal op Zondag a.s. in de Moerdykspoor-
brug worden geplaatst Deze werkzaam
heden maken het noodzakelyk het trein
verkeer tussen Dordrecht eri Lage Zwa-
luwe op die dag stil te leggen Deze
stremming duurt van 6.00 tot 16 00 uur.
Ter vervang ig van de treinen zullen
autobussen ryden.
Zaterdag a.s. zal uit de spoorbrug b|j
Baanhoek in de spoorlyn Dordrecht
Shedrecht een overspanning van 30 me
ter tydelyk worden verwijderd om de
doorvaar! van een te Dordrecht gemon
teerde overspanning voor de nieuwe
Moerdijkspoorbrug mogelijk te maken.
Als gevolg daarvan zal het treinverkeer
tussen Dordrecht en Sliedrecht Zaterdag
aa. zijn gestremd van 9.15 tot 12.45 uur.