[William Olschansky, thans vergeten, hield
eens de wereld in zijn ban
Meer slaag dan eten
Boefje als
Scheepshond
BLOTE schouders of GEDEKTE?
Hef jongetje, de bloem en het bijtje
JTEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN IIET LEIDSCII DAGBLAD - ZATERDAG 31 JULI 1954 - PAGINA 3
tragiek
Avontuurlijk leven vol
i.
De naam van de claym William Olschansky is in Nederland nog
nauwelijks bekend. En toch hoort hij thuis in de galerij der groten van
|cus en variété kon hij zich meten met een Fratellini, een Grock. „O
■jn papamijn vader was een grote clown" als dit liedje niet
1954 gezongen was, maar dertig jaar geleden, dan had het betrek-
Lg kunnen hebben op de Deen William Olschansky. Er is bijna geen
Ld ter wereld, waar hij het uitgaand publiek niet tot enthousiasme
't gebracht, regerende vorsten hebben hem met eerbewijzen over
men. Groots en boeiend is dit leven en volgepakt met avonturen,
Ijrische verwikkelingen, maar nog meer tragische gebeurtenissen.
?lt toppen van roem en rijkdom bereikt, is terechtgekomen in de
ond van de diepste armoede. Maar Olschansky werkte door, als
wn, als springer, als dresseur.
een vreemde mengeling van vele
heeft deze internationale artist
zijn overlijden in 1931 zün leven
boek gesteld, nauwgezet en onbe-
i, in de derde persoon Een van
kleinzoons, woonaehtig in Den
g. stelde ons het verhaal ter be-
(bikking. Het kleurrijke verhaal van
i William Olschansky.
Op 1 Mei 1861 werd in Kopen
hagen William geboren als zoon van
grondacrobaat Carl Alexander
Hschansky, een man met paedago-
glsehe opvattingen, die zelfs de oude
ipirtanen zouden hebben doen ver-
William kreeg eenvoudig de
et om te zeggen, of hij tram-
rondudeur of zeeman wilde worden,
wis andere jongens. „Artist zal hij
rorden en daarmee basta" dat was
dt onwrikbare opvatting van de oude
Olschansky. en als het moest wat
raak voorkwam dan onderstreepte
deze stelling met een Spaans rietje
een keiharde vadervuist.
Moskou een beestenspel over te ne
men. Hij engageerde voor deze onder
neming het destijds beroemde koord
danser spaar Kost. Alfonsine Kost was
de eerste vrouw, die zich ooit op het
slappe touw had voortbewogen en col
lega's waren zo jaloers op haar, dat
zij op een avond het koord half door
sneden. zodat Alfonsine ten aanschou-
we van een ontzet publiek een dode
lijke val uit de nok maakte. Mevrouw
Leontine Olschansky, de vrouw van
Carl moest er aan geloven. Vanwege
de veiligheid zou William als „onder
gewicht'1 dienst moeten doen. „Durf
je?" vroeg zijn vader. „Nee", ant
woordde William met bibberende stem.
Toen ontstak de oude Olschansky in
heftige woede en begon zijn spruit met
een riem af te tuigen. Kort en goed:
William werd „ondergewicht" bij wijze
van balans en met ziin kleine knuistjes
hing hij doodsbang aan het koord, tot
dat ook dit nummer geen geheimen
meer voor hem had. Tosn de familie
enkele Jaren later naar St. Petersburg
(het latere Leningrad" vertrok, was
William met dit optreden en zijn bij
zonder moeilijke salto's, een bijna
even grote attractie als zijn vader.
Steeds meer bleek ziin aanleg voor
het circus en als deze niet snel ge
noeg aan de dag trad. dan stond de
hardhandige vader al klaar met het
beruchte rietje „Afstraffingen en
slaag waren in die tiid aan de orde
van de dag". 2egt William zelf in
zijn memoires.
Wn William drie hele Jaren oud
begon zijn loopbaan in de piste,
kr Olschansky had al lang gezien.
William talent had en leidde
op als „grondspringer", eer.
mdsoortige bezigheid, waarbij de
a» William op de omhoog gesto-
tcetzolen van ziin vader ging
«dansen, terwijl deze op zijn rug
Hit nummer v.erd een beetje ver-
ngd met allerhande salto's en toen
Hm vijf jaar oud was. gaf hij met
liefhebbende pa een eerste open-'
fooi-stelling in Kopenhagen. Hij
l op het toneel uit een reistas te
•Hhij'i geschud en moest maai zien.
hij op zijn handen kwam te staar,,
lukte en het publiek Jubelde en
de honderden sinaasappelen en
tfe consumpties het podium op
om Williams angsttranen er.
ihnkoorts te doen verdwijnen en
glimlach op het jonge gezicht te
„DURF JE?" „NEE!"
een tournée door de provincie
vader Olschansky de kans in
J boet wat d
GEVALLEN
ONS GEZELLIG HONDEN-VERHAAL
2. Een vergissing
DOOR
FANNIE CREMER
Spiegeltje, spiegeltje aan de tvan
at doen om ln de gunst van
mensen te komen. Daar kunnen
d3mes en heren van het West-
itse parlement in Bonn van mee-
!en Maar dat doen ze niet. zs
'Uden hun kiezen stevig op elkaar.
M is namelijk het geval? De werk-
fs, die de vergaderzaal van de
Ide hulzen van het parlement
'hst te herkennen. Zo werd laatst
staafje zwartsel gevonden voor
bijwerken van de wenkbrauwen,
n van de 45 vrouwelhke parle-
itsleden kwam er voor uit. dat
van haar was! „Onze wenkbrau-
zljn mooi genoeg van zichzelf"
er één gebelgd. Ook de eigenaars
detectiveromans, zakdoeken met
knoop erin 'zeker van een com-
»s*:sche afgevaardigde om hem
•an te helpen herinneren, dat hii
•ens ..tegen" moest stemmen!!» er.
„enkele leerboekles over de
ito. van de swing, doen er 't
«„5.1,oe tVaarult we maar mogen
icluderen. dat de vertegenwoordl-
WaVSiS het °le'se'
Het scheepsdek voelde vreemd en glad....
Eer Boefje 't in de gaten had,
sloot de kap'tein een deurtje open
en deed hem ergens binnenlopen.
Toen liet hij hem voor 't eerst alleen
en liep met grote stappen heen.
Boefje keek rond: daar stond zijn mand
en daar zijn bakje om uit te eten.
maar leegZouden ze hem vergeten?
Dan zwom hij net zo lief aan land.
Hij hoorde ratelen en rollen,
hij hoorde vele voeten hollen
en 't gekste was: de vloer bewoog,
zodat hij even stond te tollen.
Wat was dat voor een raar gestamp
De wanden trilden en de lamp
leek wel een beetje te bewegen
Hij was er werk'lijk mee verlegen
en jankte zacht. Dan hoorde hij
het kleine deurtje openklappen:
Een jonge kwam naar binnen stappen.
Zijn hand greep naar een rol papier,
maar Boefje dacht: ..dat gaat niet hier"
en hapte met een korte grauw,
de vreemde jongen in zijn mouw!
Die schrok natuurlijk erg. dat snap je
en maakte, een beetje bleek, een grapje,
maar Boefje, in zijn hondentrouw,
hield vast en week geen enkel stapje.
..Waar blijft die dekselse kwajongen",
dacht kap'tein Peter en hij keek
om de minuut op zijn horloge,
terwijl er een kwartier verstreek.
..Van zo'n getreuzel sta ik paf.
ik moet er zelf maar eens op af".
Hij beende weg. maar even later
schalde zijn lachen over 't water
Verbeeld je: daar in de kajuit
stond Boefje stokstijf naast zijn ..buit".
Volgende week: Alle begin is moeilijk.
lm ?nse s,uurde aan een
•nt m zijn land een Ingezonden
-waarin hij de Britten ten voor
do stelde aan ziin geld-verspillende
»?enoten Hij schreef, dat hij dc
een zeer zuinig en econo-
volk vindt. „Een Britse heer,
nt van een grote handelson-
15' '°seerde onlangs in een
M 15 klc> en 1° ztin hotelkamer
na zl'n vei"trek een paar
die grote gestopte gaten had-
zo schreef hij.
'«ser Jerome Epplnger ln
lerlnÏM^ ki™rbU)keUJk dat hij
I kar ettl? genoeg uitzag, want
^na'r,lVe:?cheen h'J °P zlJn gewone
•«Plaats, pljnlyk correct gekleed
en smoking met witte hand-
®n en een bloem ln het
5i "Dlt 15 aeen ?raPJe". ver
fje Jerome Epplnger ernstig.
Wn serieuze poging wat meer
D aan mijn vak te geven"
Nellie Ross 'in Amerika) wil
naar man af Waarom? Ze
eig veel van honkbal. Vroeger
I Ofe rinrSr ?an al,iJd 2 taartjes
de ti', i honkbalwedstrijden ln
4hArar ze woont Dit jaar
lar m Slnr steeds maar een mee.
ze van haar man af.
Parijs, Juli 1954
Grootmoeder knoopte haar japonnen tot aan de hals toe
dicht. Verre betovergrootmoeders lieten hals.en schouders bloot.
Wij doen het een èn het ander, net naar het ons zint en al naar
gelang gelegenheid en temperatuur.
Wij verplaatsen ons heel wat sneller dan Grootmoeder dat
deed, maar toch hebben we vaak niet de tijd naar huis te
gaan om ons even op te knappen. Wij leven in een aanzienlijk
sneller tempo dan onze voorouders, verkleden ons drie maal
zo snel als onze ingeregen betovergrootmoeders, maar hebben
desondanks vaak niet de tijd van kleding te verwisselen^ En
duswerd het toiletje geboren, dat afwisselend gesloten of
gedecolletteerd kan zijn, dat tegelijkertijd kantoor- en strand-
jurkje, tailleur en cocktailjapon, middagjurk en avondtoilet of
lunch-dinerjapon is. Dat is immers het toilet van de moderne
vrouw, die op kantoor haar zonnejurkje draagt, die in de stad
reeds haar strandjurkje aan heeft en om twaalf uur reeds voor
de avond is gekleed, zonder dat ze dat weliswaar laat blijken.
WM
William Olschansky, clown
globetrotter, die de gehele wereld
aan het lachen kreeg.
VAL IN WALHALLA
Wonderbaarlijk was het incasserings
vermogen van William. Tljdc-ns zijn
jeugdjaren en in later perloden zijn
maar weinig ledematen ongeschonden
gebleven en zijn collega's zeiden van
hem. dat hij alles wel eens gebroken
had. behalve zijn nek. Het begon in
1869. in Duitsland in het Waïhalla-
theater te Berlijn William bracht daar.
op commando van ziin vader, een
nummer, dat bekend stond als de Lui-
losprong". De artist werd daarbij, be
vestigd aan een zwaar elastiek, een
20 meter omhoog geschoten, met eer.
trapeze, die hij „onderweg" moest grij
pen. Vader Olschansky verdiende er
dik geld aan. maar ziin zoon door
leefde aanvankelijk duizend angsten.
Op een dag voelde hi) zich ziek,
maar desondanks moest en zoo het
nummer doorgang vinden. Bevangen
door koorts kon hij geen antwoord
geven op de vraag „Are you ready?"
Hü vloog naar boven, miste de trapeze
en kwam met een smak in het val-
net terecht, bewusteloos en met
twee gebroken knieén. De beste spe
cialisten-hoogleraren uit Berlijn. Pa
rijs en Londen kwamen er aan te
pas om de jongen op te knappen.
„Over zes weken ben Je weer dc oude",
zei pa Olschansky, maar pas na an
derhalf jaar kon William weer aan
het repeteren gaan.
Tijdens een tocht die de Olschan-
sky's door vrijwel de gehele wereld
voerd? Amerika en Indié. de Balkan
en West-Europa overleed mevrouw
Olschansky in 1875 te Brussel. Vader
en zoon keerden naar Kopenhagen
terug, maar in 1878 werd het gezel
schap Carl Olschansky ontbonden er,
William kwam op eigen benen en
alleen te staan Zijn vader gaf hem
niets mee De bittere nood heeft de
mentaliteit gesmeed, nodig om een
groot kunstenaar te worden.
Geholpen door enkele collega's kreeg
hij een engagement als eerste clown
en eerste grondspringer ln het circus
Femando ln Parijs. De reclame blies
nogal hoog van de toren over Williams
kundigheden als acrobaat.
„Kom maar op als je durft", zo
daagden de beste Amerikaanse sprin
ger Jlm Morry en de Engelsman Har
ry Gier hem uit voor een wedstrijd,
waarbij een premie van 2000 francs op
het spel stond.
William won. verdiende behalve de
francs nog een zilveren medaille en
een faam. die meer waard was dan
al bet andere bij elkaar.
GEZINSGELUK EN -VERDRIET
In 1880 trad hü op in St. Peters
burg en daar trouwde hU met een
Jeugdvriendin, de 17-jarige Catarina
Harder, dochter van een schoenma
ker. Zij schonk hem de twee volgende
jaren twee dochters, maar de oudste
overleed, toen hij met veel succes een
voorstelling in zijn geboortestad gaf
Maar een artlstenleven als dat van
William Olschansky kent geen opont
houd.
Zü reisden weer naar Rusland en
het was in de trein, niet ver van de
stad Toela. dat mevrouw Olschansky
een derde kind. een zoon. ter we
reld. zou brengen. De trein werd tot
stilstand gebracht. W'illiam moest 209
roebel betalen voor de verlossing en
de familie werd in de sneeuw van
van het Russische landschap achter
gelaten. „Dat is het schone artisten-
leven", schrijft W'illiam in zijn me
moires, ..geen vaderland en geen
thuis".
De kleine Paul Bllly werd naar St.
Petersburg gebracht en het echtpaar
Olschansky trad op in Kiew en Mos
kou met een reeks dressuurnummers.
die het publiek van destijds met
stomme verbazing sloegen Deze dres
suur en de kommervolle tocht, die hij
met zijn gezin en zijn dieren dwars door
Siberië maakte, vormen enkele hoogte
punten van Olschansky's boeiende me
moires.
(Wordt vervolgd)
Voor als liet in de vacantie soms eens regent.
„Nu moet je eindelijk eens ophou
den!" zei de bloem tegen het bijtje,
dat al minstens een half uur om haar
hoofd gezoemd had. „Dat je honing
uit mij hebt gezogen, vind ik helemaal
niet erg. daar ben je een bij voor.
Maar toch zou ik het plezierig vin
den. als je nu eens ergens anders heen
vloog".
Het bijtje zei niets, het maakte een
vrolijke buiteling door de lucht en ging
op éen der rose blaadjes van de kelk
van de bloem zitten.
Hij zocht alleen maar wormen
We gaan naar Pijnacker. Op een late
avond ontdekten een moeder en
dochter, dat er iemand achter hun
huls was Ze gluurden naar buiten
en zagen daar een man op handen
en voeten door de tuin kruipen.
Hevige consternatie! Gelukkig kwam
vader spoedig thuis en dis stapte
resoluut naar de politie. Een agent
kwam kijken, en die liep onver
schrokken de tuin lnmaar de
vogel was gevlogen. Moeder en doch
ter hadden echter gszien waar de
man naar binnen was gegaan. De
politie ging hem zoeken en warem
pel bij het derde huls vonden ze de
man .Ja. meneer de agent, dat ben
ik geweest", vertelde hij „Ik was op
zoek naar worman, want ik wil mor-
genoohtend gaan vissen", zo was
zijn verhaal. Het was de avond voor
de eerste Juni!
Toen hij genoeg bloemen geplukt
had. bracht het jongetje ze naar
zijn moeder
„Ga weg. je kriebelt me!" zei de
blcem. en zij schudde op haar slanke
stengel heen en weer om de bU weg te
Jagen. De bh bleef zitten waar hy zat,
Voor de Jeugd
Oplossingen der raadsels uit het
vorige nummer:
I. Spinazie; 1. saai; 2. Plet; 3. Inkt;
4 neen; 5. aard. 6 zaag; 7. idem;
8. egel.
II. de honger.
III Veenhuizen; veen. huizen.
IV. 1. Vere; 2. edel; 3. reis; 4. Eist.
V. 1. viool; 2. narcis: 3 hyacint; 4.
margriet5. sneeuw klokje.
VI. kaas. baas. haas. Maas
VII. Ieder diertje zijn pleziertje, dier,
ree, nier. zeep. Jet, dit, JU. zyi.
VIII. RUssel; IJssel.
de bloem hoorde hoe hU heel
zachtjes lachte. Dat maakte haar neg
veel bozer, en ze zei: „Nare bij, wil je
ogenblikkelijk maken dat Je wegkomt?
Dat gekriebel van jou maakt me
dol!".
En Ja: de bij spreidde zijn vleugel
tjes uit. en vloog de lucht ln. De bloem
zuchtte van opluchting Maar wat-deed
dat ondeugende bijtje? Het maakte
een paar vrolijke buitelingen door de
luchten streek neer op een van
de andere rose blaadjes van de b'.ocm
die buiten zichzelf raakte van boos
heid.
„Akelige bij!" riep ze.
Ach, net bijtje meende het niet zo
kwaad, maar het was een Jong bijt ie
dat nog wat speels was. En in plaats
van ijverig naar honing te zoeken, zo
als het een goede bij betaamt, ging
het liever wat stoeien en plezier ma-
kin. De bloem was al wat ouder, en
ze bloeide al geruime tijd. Zodoende
was ze een beetje moe en bovendien
had ze last van de warmte Daarom
kon ze de plagerijtjes van de bij n.et
zo best verdragen Ja. de bloem erger
de zich zelfs zo. dat ze een van haar
rose kelkblaadjes liet vallen, en het
was eigenlijk jammer, dat het niet net
dat blaadje was. waar de ondeugend?
bij op zat. Dat zou een goede straf
voor hem geweest zijn!
Maar gelukkig kwam op dat mo
ment een jongetje de wei opgelopen
waar de bloem en het bijtje waren.
Dat jongetje wilde voor zijn moe
der bloemen plukken. En omdat er
niet zo veel rose bloemen op de wel
stonden, besloot hij de -door het bijtje
geplaagde bloem te plukken, ook al
was die dan niet zo mooi meer. omdat
een van haar blaadjes immers was af
gevallen.
Het bijtje zag de jongen dichterbij
komen en omdat het nog nooit een
mens van dichtbij gezien had. werd
het een beetje bang. Het vloog daar
om van de bloem en ging op een gras
spriet een eindje verder ziiten toekij
ken. Nu moet je weten, dat het jong ?-
tje de bij ook gezien had en op zijn
beurt weer bang was voor het bijtje.
Maar toen hij zag. dat de bij wegvloog,
durfde hij de bloem te plukken. Hij
plukte er nog veel meer, en toen hij
gsnoeg had ging hij naar huis en gaf
ze aan zijn moeder die ze in een vaas
zette.
Nu. de bloem was heel blij, want nu
kon de bij haar niet meer plagen. En
het bijtje! Ach. dat dacht helemaal
niet meer aan de rose bloem. Want er
waren nog genoeg andere bloemen op
de wel waar hij mee spelen kon en
bovendien werd het nodig tijd dat hij
eens aan ernstiger zaken, zoals het
zoeken van honing, ging denken.
M. F. B.
Het Stads-zonnetoiletje bestaat Im
mers uit een mouwloos, gedécolleteerd
jurkje en een hooggesloten, mouwloze
spencer, die. waar nodig, het décolleté
verbergt. Als voorbeeld een modelletje,
dat uit bedrukte katoen gemaakt is
en met een effen ceintuur en een dito
kraagje gegarneerd.
De Tallleur-Cocktailjapon is niet
alleen een modieuze, maar ook een
practische opvolger van de tailleur
waarbij een rok inplaats van een ja
pon hoort. Het voorbeeld geldt een
lichtblauw, soepel wollen ensemble
(waarvoor ook linnen, zware zijde en
mooie popeline kunnen dienen t. Het
tailleurjasje heeft een bobbedkraagje
en laag Ingezette driekwart mouwen;
de princessejapon heeft van onder de
buste tot aan de zoom een knoopslui-
tlng.
Het Middag-avondtoilet is een twee
delig geheel, uit genopte organza ge
maakt. Het korte avondjurkje is een
strapless prinsessemodel met wijd uit
staande rok; het wordt tot middagtoi-
let herschapen met behulp van ean
korte, aansluitende bolero, die korte
mouwtjes heeft en een op de rug rond
gesneden „matrozenkraag".
Het Lunch-Diner ensemble bestaat
uit een rechte, mouwloze en gedecolle
teerde dinerjapon, die door een recht,
tweederde jasje van hetzelfde mate
riaal tot middagtoilet wordt gemaakt.
Het jasje van het hierbij afgebeelde
model heeft driekwart mouwen en een
vry ruim décolleté met kraag. J. V.
