EISENHOWER ONDERGAAT EEN WAAR KRUISVERHOO
VLIEGTUIGEN DIE VERTICAAL STARTEN
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 3 JULI 1954 - PAGINA
President had eerst afkeer
van persconferenties,
maar doorstaat ze thans met
grote kennis van zaken
(Van een bijzondere medewerker)
Zevenhonderd Amerikaanse en buitenlandse journalisten
zijn in het bezit van een kaart, die toegang geelt tot de grote
zaal in het voormalige departement van Buitenlandse Zaken te
Washington, waar president Eisenhower enige malen per
maand een persconferentie „ondergaat". Maar toen ik onlangs
zo'n kruisverhoor mocht bijwonen, bestond er weliswaar onge
woon veel belangstelling (de zaal was eivol)) maar toch waren
er, om half elf in de ochtend, niet meer dan 200 collega's
bijeen. Op het laatste nippertje kwamen nog enige laatkomers
aandraven, die nog maar net op het nippertje werden toe
gelaten, want het is een streng voorschrift, dat niemand na de
president de zaal mag betreden. En wie wil binnengaan, dient
eerst zijn bewijs van toegang te tonen, dat nauwgezet wordt
gecontroleerd, althans voorzover de gezichten van de journa
listen de geüniformeerde controleurs niet bekend voorkomen.
Weinige uren na die persconferenties op Woensdagochtend ver
schijnen in Amerika al de edities van de kranten, waarin de uit
spraken van de president over actuele onderwerpen staan afge
drukt; in Europa leest men ze vanwege het tijdsverschil tussen
hier en ginds in de ochtend- of avondbladen van Donderdag.
De techniek is rijkelijk
vertegenwoordigd
Vroeger werden de ontmoetingen
tussen president en pers in het Witte
Huis gehouden, maar Truman ver
plaatste ze naar deze zaal. die ln de
onmiddellijke nabijheid van de presi
dentiële woning is gelegen. Al is de
conferentieruimte veel groter dan
voorheen, voor tweehonderd man is ze,
toch maar nauwelijks berekend. Men
zit er als haringen ln een ton. Om de
zes plaatsen staat een microfoon en
6p de voorste rijen zitten zowel man
nelijke als vrouwelijke stenografen,
terwijl een heel legertje fotografen
zich in het middenpad gereed houdt
voor het opnemen van de belangrijkste
momenten op plaat
en film. Bovendien
zitten radio-tech
nici met geluids-
ajïparaten gereed
oor het vastlegden
an de presidentiele
stem. De techniek
is dus. naar Amerikaans gebruik wel
rijkelijk vertegenwoordigd. Op de ba
lustrade. waar de groep Europese jour
nalisten een plaats heeft gekregen, is
duidelijk waarneembaar, dat er bene
den in de zaal een zekere spanning
groeit naarmate het tijdstip van de
binnenkomst van de president nadert.
ONGEDWONGEN HOUDING
Klokslag half elf gaat een zijdeur
van de zaal open: Eisenhower, in een
bruin colbertcostuum, komt binnen,
iedereen staat op en de president, in
wiens ongedwongen houding nauwe
lijks de voormalige militair te herken
nen is. plaatst zich achter een een
voudig bureau, waarop alleen een luid
spreker staat. Aan zijn linkerhand,
tegen de muur, zitten zijn secretaris en
een adviseur, achter hem staat de
Amerikaanse vlag, de Stars en Stripes.
De president knikt, zegt „goedenmor-
gen" en dat is dan het teken, dat de
aanwezigen hun plaatsen weer kun
nen innemen. Eisenhowers houding is
vlot- hij steeks zijn handen in de zak
en kijkt de zaal rond. In de veronder
stelling. dat de Europese bezoekers be
neden zitten, richt ho zich met een
woord van welkom tot de twaalf jour
nalisten uit bevriende Nato-landen.
Wij bevinden ons echter op het bal-
con. maar deze kleine regie-fout doet
geen afbreuk aan de hartelijkheid van
deze begroeting. Dan gaat de president
verder met een aantal mededelingen
over terugkeer van troepen uit Korea,
over enkele belastingkwesties, die nog
bestudeerd worden en over aanleg van
wegen Maar dat zijn slechts inleidende
opmerkingen tot het debat.
VAN ALLE MARKTEN THUIS
In het begin van zijn loopbaan als
president heeft Eisenhower niet ondui
delijk laten blijken, dat hij een grote
afkeer had van persconferenties. Maar
die tegenzin kwam niet zozeer voort
uit onwilligheid om de pers in te lich
ten als wel uit gebrek aan ervaring ln
het houden van dit speciale soort
schermutselingen.
Nu blijkt hij van alle markten thuis
te zjjn en met grote kennis van za
ken beantwoordt hij in snel tempo
en direct doordringend tot de kern.
een reeks van uiteenlopende vragen.
In tegenstelling tot zijn voorgan
gers Roosevelt en Truman verschuilt
Eisenhower zich zelden achter het
weigerende ,.no comment".
Telkens veert een nieuwe vragen
steller omhoog, steekt zijn hand in de
lucht en tracht aan het woord te ko
men. Als in een schoolklas knikt Ei
senhower naar de journalist, die naar
zijn mening aan de beurt is. De
president kan natuurlijk niet alles
overzien zoals wij van boven en zo
duurt het wel eens wat lang eer een
bepaalde figuur aan het woord komt.
maar tenslotte ziet de president ook
die.
GEEN DOORGESTOKEN KAART
Wie denken mocht, dat de vragen
voorbereid zijn. vergist zich Er is geen
sprake van, zo laat ik my door Ame
rikaanse collega's verzekeren, dat Ei
senhower tevoren op de hoogte is van
wat er gevraagd zal worden. Wel zijn
er nogal eens problemen, waarvan htf
op goede gronden kan vermoeden, dat
hem daarover een oordeel gevraagd
zal worden En daarop bereidt hij zich
dan natuurlijk zeer zorgvuldig voor.
Maar deze persconferenties berusten
niet op ..afspraken" tussen de presi
dent en pers.
Dat was wel het geval onder de pre
sidenten Coolidge 11923-19291 en Hoo
ver 11929-1933", die alleen maar ant
woordden op vragen, die hun tevoren
waren voorgelegd.
Hun opvolger Franklin D. Roosevelt
H9331945" wilde van deze methode
niets weten en sindsdien is er van
„doorgestoken kaart" geen sprake. Dit
blijkt op deze conferentie niet alleen
uit de gang van zaken in het algemeen,
maar op zeker ogenblik ook uit een
klein incident.
Een journaliste, kennelijk van ne-
gerafkomst. die heel dicht bij het pre
sidentiële bureau zit. brengt n.l. een
geval van achteruitzetting van een
neger ter sprake. De president weet
daar niets van en hy wendt zich snel
tot zijn perssecretaris, die hem in kor
te bewoordingen fluisterend over deze
kwestie inlicht. Het antwoord laat dan
ook niet lang op zich wachten: er
klinkt verontwaardiging ln de warme
stem van de president als hy met gro
te nadruk discriminatie van Ameri
kaanse burgers met een zwaite huids
kleur afkeurt en de vragenstelster een
onderzoek in de zaak toezegt. Weer
hagelt het vragen en met mitrailleur
snelheid klinken de antwoorden van
Eisenhower door de zaal. Het zijn soms
vrij onbelangrijke zaken, die ter spra
ke komen (hebt U nog plannen om
binnen afzienbare tijd op reis te gaan),
maar vaak ook gaat het om vraag
stukken van betekenis op nationaal of
internationaal gebied.
WIJZE DAAD
De „uitvinder" van de persconferen
ties met de president was Theodore
Roosevelt (1901-1909" en dat was een
wijze daad. In Europese landen im
mers kan de minister-president door
het parlement ter verantwoording wor
den geroepen, maar in de Ver. Staten,
waar de functies van hoofd van de
staat, en hoofd van de -uitvoerende
macht in cén persoon verenigd zijn, is
dat niet mogelijk. De moeilijkheid is
door de instelling van dc pers!
renties op elegante wijze opgei!
zal de ene president er meer
van maken dan de andere. Fi
Roosevelt hield zeven conferenti]
maand. Truman vier en Eisei
twee tot drie.
OP IIOOG Nl|
Eisenhower maakt sterk de i
van een man, die naar evei
streeft, excessen vermijden will
voorkeur geeft aan samenbindt
ven verdelen. Kortom, voi
Amerikaan is hij „tam", zijn
landgenoten zijn meer mutoris]
dynamisch. Hjj onderscheidt a
de persconferenties dan ooi
sterk van zijn voorganger Tril
die herhaaldelijk „ontplofte".
Men vergisse zich intussen niet|
te denken, dat die „tamheid" v
komt uit een zekere vermneid(
het is veeleer de „reserve" v
man, die tracht zijn denken c
delen op een hoog niveau te hol
Soms maakt de houding van der
sident ten opzichte van
stukken van de dag een ietwat I
vende indruk. Zou het niet betcf
dat hjj zich meer recht»
allerlei zaken bemoeide e
Deze vraag is moeilijk te beantul
Mogelijk zal het een zegen blijkcl
zijn, dat de president zich if
houdt van het vaak kleingeestig!
woel op het politieke slagveld e
hij zich concentreert, ook geestil
op een klein aantal problemen I
beslissend belang.
Met het steeds sneller worden
van de vliegtuigen, worden aan de
starts en landingen steeds hogere
eisen gesteld. De reeds kilometers
lange startbanen worden nog voort
durend langer. Enprijziger!
Ook op vliegkampschepen, die over
een vliegdek van slechts beperkte
afmetingen beschikken, doet zich
dit probleem van de steeds langer
wordende startlengte gelden. Aller-
wege merkt men thans in de lucht
vaartwereld een tendenz. te komen
tot een zodanige oplossing, dat men
het straks zelfs geheel zonder start
banen kan stellen. Daar znn om te
beginnen de helicopters, die. zoals
bekend, loodrecht kunnen starten
en landen. Maar de huidige hef-
schroevers zijn nog relatief lang
zame machines en voor het behalen
van hoge snelheden niet geschikt.
Daarom denkt men al over de zo
genaamde „converti's". die als het
ware een kruising zijn tussen heli
copter en vaste vleugelvliegtuig.
Dank zü de hefschroef zullen zij
verticaal kunnen starten en landen,
dank zij de vaste vleugel hoge snel
heden kunnen halen. Een andere
oplossing, die men zoekt om start
banen overbodig te maken is het
gebruik van speciaal geconstrueerde
startwagens. De onbemande Martin
B-61 Matador straalbommenwerper,
die nu naar Europa komt, maakt
oa. van dergelijke startwagens ge
bruik. Ook deze machines zijn dus
niet aan vliegvelden gebonden, maar
kunnen overal opstijgen, waar men
de startwagens maar kan neerzet
ten. In oorlogstijd van enorme be
lang! De nieuwste oplossing voor
het startbaan-probleem is die van
de verticale start. In Amerika heeft
men al diverse VTO-vllegtuigen
(VTO komt van ..vertical take-off")
ontwikkeld en ook de Engelse ma
rine heeft er belangstelling voor.
In Rusland zouden eveneens vlieg
tuigen voor verticale start worden
ontworpen.
DE DUITSERS HADDEN
DE PRIMEUR.
De Duitsers zijn de eersten ge
weest. die de verticale start heb
ben uitgevonden niet alleen, maar
ook op kleine schaal hebben toege
past. Zij hadden namelyk hun
merkwaardige Bachem Natter, een
raketvliegtuig met een klein vleu
geltje van 3.60 m. spanwydte. De
raketmotor van deze Natter kon
circa 4 minuten werken, dan was
de brandstof op. Het toestel werd
via een soort van rails verticaal
omhoog gelanceerd en steeg met
een snelheid van 800 km. per uur.,
In de neus bevonden zich 24 raket-
projectielen. Als de vlieger, die op
vyandelyke bommenwerpers h3d ai-
gevuurd, sprong hU met een para
chute uit de machine, die daarop
neerstortte. Volgens sommige be
richten werden 3 proeven genomen,
waarbij alle drie de vliegers werden
gedood. Andere berichten zeezen.
dat totaal 36 Natters gebouwd zijn,
waarmee 22 starts werden gemaakt.
WONDERLIJKE OPLOSSING VAN HET STARTBAAN-PROBLEEM
'.Van onze luchtvaartmedewerker)
18 onbemand en 4 bemand. Na de
capitulatie vielen 4 Natters in Ame
rikaanse handen en één werd er
door de Russen buitgemaakt. Ir.
Rusland zou de machine verder
ontwikkeld zyn.
IN AMERIKA VELE TYPEN
IN ONTWIKKELING.
In de Verenigde Staten houden
tal van vliegtuigfabrieken zien
thans met de ontwikkeling var.
VTO-typen bezig. Lockheed bouwt
de XFV-1. Convair de XFY-1 er.
Bell de XFL-1. Alleen van de
Lockheed en de Convair zijn thans
de eerste gegevens en foto s vryge-
geven, de Bell staat nog op de ge
heime hist. Zowel de Convair als
de Lockheed ztin bedoeld voor de
Amerikaanse marine, die ze aan
boord van schepen wil gebruiken.
Zelfs koopvaarders kunnen ermee
uitgerust worden Het zijn de won
derlijkste vliegtuigen, die ooit ge
bouwd ziin Als de machines verti
caal starten rusten zij op de vier
•v
kruiselings geplaatste staartvlak
ken waaraan wieltjes bevestigd
zUn.
In tegenstelling met de Duitse
Natter, die een raketjager was. zijn
deze Amerikaanse machines voor
zien van een turbo-prop. een straal
motor die een propeller aandrijft.
Elke machine heeft één turbo-prop
van het type Allison T-40, die 5500
pk levert en een reusachtige 6-
bladige contra-propeller aandryft.
(Twee propellers achter elkaar.die
ln tegengestelde richting di aaien
Bii de start wordt tevens gebruik
gemaakt van startraketten. Op dit
moment heeft men nog geen verti
cale start gemaakt; men heeft de
machines uitsluitend horizontaal
gevlogen, waarbü gestart werd met
behulp van een speciale startwager..
Men verwacht dat dc VTO-jagers
straks de nieuwe Allison T-54
turbo-prop zullen krijgen, die een
vermogen van maar liefst 7500 pk.
zou leveren. Met deze motor uitge
rust zouden de machines verticaal
kunnen starten, zonder dat van de
hulp van startraketten gebruik ge
maakt wordt. Ook de United States
Air Force moet opdracht hebben
gegeven tot de bouw van drie VTC-
vliegtuigen. Van welk type deze
zullen zyn is nog niet bekend.
Waarschijnlijk betreft het hier de
Bell, een Ryan en een Temco. Deze
machines van de luchtmacht zou
den verschillen van die van de
marine. Zii zouden van een zoge
naamde dubbelstroom-straalmotor
worden voorzien, in plaats van de
turbo-prop. De Amerikaanse lucht
macht denkt er over. VTO-vliegtul-
gen te gaan gebruiken, zowel voor
het aanvallen van viiandeiyke
vliegtuigen als voor tactische be
scherming van de grondtroepen.
VTO-squadrons zullen géén vlieg
velden nodig hebben en zouder.
zelfs vanaf grasvlakten, ys of om
geploegde akkers kunnen opstyger.
Dc marine zou de VTO-machines
zelfs vanaf onderzeeërs kunnen ge
bruiken!
DE STOEL KANTELT.
Als de machine op haar staart
staat (zo neergezet door een spe
ciale hyskraan'. dan bevindt de
cockpit zich natuurlijk hoog boven
de grond. Ongeveer zo hoog als een
raam op de tweede verdieping van
een huis! De vlieger moet er dan
rok met behulp van een lange lad
der inklimmen. Gezeten in zijn
stoel rust hij als het ware op zyn
rug. Na de verticale start, als de
machine overgaat in horizontale
vlucht, kantelt de stoel van de vlie
ger. zodat de piloot steeds rechtop
blijft zitten. Ook de landing kan
verticaal worden gemaakt. We zou
den overigens niet graag in de
schoenen staan van de testpiloot,
di? dit kunstje voor het eerst mag
proberen
De Lockheed-machine heeft een
normale rechte vleugel met achter
aan de romp een uit vier staart
vlakken bestaande staart Aan de
vleugeltips zyn lange tiptanks be
vestigd. De Convair is anders van
constructie. Die heeft niet de vier
staartvlakken achter aan de staart,
maar een grote en een kleine delta-
vleugel. die kruiselings geplaatst
zijn. Aan de uiteinden van beide
vleugels zyn wieltjes geplaatst er.
hierop rust de machine. De Con
vair is meer gedrongen dan ae
Lockheed. Een speciale wagen werd
geconstrueerd om de ConvaJr te ver
voeren en in verticale stand neer
te zetten. De gegevens betreffende
de prestaties worden nog steeds ge
heim gehouden. De beide VTG-
vliegtuigen van de U.S. Navv zijr.
al ongeveer 3 jaar lang in ontwik
keling. De eerste verticale start zal
spoedig gemaakt worden. De Con
vair zal het eerst worden gevlogen
door testpiloot J. F. Skeets Cole
man. „Binnen enkele seconden zal
deze machine vanuit stilstand een
enorme snelheid halen," vertelde hy
onlangs. De machine moet. net als
een helicopter, stil in de lucht kun
nen hangen. Omdat nog nooit
iemand ln Amerika zo'n verticale
start gemaakt heeft, zullen eerst
verticale „taxiproevcn" worden ge
nomen. Men heeft daartoe een spe
ciale installatie gemaakt om de
machine aan vast te binden. Vanaf
de neus en de vleugeltips zullen
kabels de machine vasthouden aan
de grond, zodat zli slechts een klem
eindje omhoog zal kunnen.
Na wekenlange proeven zal Cole
man de machine tenslotte starten
en er mee het luchtruim inklimmen
Coleman is luitenant-kolonel bij de
mariniers-reserve en heeft vrijwel
ieder Amerikaans marinevliegtuie
gevlogen. Volgens Coleman zal de
Convair XFY-1 een succes blijken
en zal zy moeilyk door afweerge
schut zyn neer te schieten.
OOK IN WOOMERA.
De Engelsen nemen ln het Austra
lische raketcentrum Woomera
eveneens proeven met VTO-machi-
nes. Zo'n machine, onbemand, is
oa. gebouwd door de vliegtuigfa
briek van Faircv. Deze Fairey heef:
twee lichte straalmotoren plus
twee kleine booster-raketten, die
uitsluitend dienst doen bij de start
Er zal nog veel geëxperimenteerd
moeten worden, maar het ziet er
naar uit dat het verticaal-startende
vliegtuig er. althans in de militaire
luchtvaart, komt. De techniek ont
wikkelt zich verder en verder en
of wy ons ook verbazen en ons
afvragen hoe het alles mogelijk is.
de ontwikkeling gaat door. We be
hoeven ons inderdaad in de tech
niek. en meer speciaal in de lucht
vaarttechniek. over niets meer te
verbazen.
De VTO-vliegtuigen zullen stellig
komen. Al zal het nog jaren duren,
voordat ze op grote schaal gebruikt
zullen worden en voordat ook onze
luchtmacht en marine er gebruik
van zullen gaan maken
HUGO HOOFTMAN.
