Gezien sociaal-economische toestand
van Nederland, defensie-inspanning
lioge
kant
met aan
93ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 24 Juni 1954
Tweede Blad No. 28251
Leden P.E.N.-congres in Stadhuis
en Minerva
Na de erepromoties in de Pieterskerk
werden de honderden deelnemers aan
het PEN.-congres waaronder de drie
Jonge doctoren, benevens vele vertegen
woordigers van de Universitaire ge
meenschap ontvangen op het gemeen
tehuis. waar burgemeester Jhr mr F H
van Kinschot zijn gasten toesprak
Daarbij merkte de burgemeester op. dat
er uit het oogpunt van geestelijke in
stelling een sterke verwantschap bestaat
tussen de stad Leiden, de Leldse Uni
versiteit en het PEN-congres. De plicht
Immers van de PEN-clubleden ls het
bestrijden van iedere vorm van onder
drukking van de vrijheid van het woord.
Spreker herinnerde aan de spreuken
Haec Liberia ts Ergo en Praesldium Ll-
bertatis. waaruit de strijd voor de gees
telijke vrijheid van Leiden en de Uni
versiteit zo duidelijk spreekt. De thans
verleende eredoctoraten zijn dus wel
zeer op hun plaats, want naast een grote
verdienste als literator in de beperkte
zin des woords hebben deze eredoctoren
zich op het breder beroepsterrein in de
zin van de strijd om de geestelijke vrij
heid bijzondere verdiensten verworven.
Namens het gemeentebestuur wenste
spreker de doctoren geluk met de hen
toegevallen onderscheiding.
Charles Morgan, de president van de
Internationale federatie van PEN-clubs,
dankte met een kort woord voor dé
gastvrije ontvangst, welke door de le
den van het congres als een eerbewijs
wordt aangevoeld.
Na de ontvangst op het Stadhuis werd
een diner aangeboden door enkele dag
en weekbladen in de door de studenten
afgestane grote zaal van Sociëteit Mi
nerva. Oud-minister mr In 't Veld fun
geerde daarbij als tafelpresident.
De drie met de cappa getooide
ere-docioren en rector magnificus
in de Pieterskerk. Van links naar
echts: Jean Schlumberger. Edgar
M. Forstcr, Victor E. van Vriesland
Leidse eredoctoren
door
Koningin ontvangen
De gisteren gepromoveerde
Leidse erc-doctorcn Schlum
berger. Forsler en Van Vries
land. zijn heden omstreeks lid
middaguur op Paleis Soestdijk
door Koningin Juliana ontvan-
gen.
Prof. dr Minderaa tooit Victor E.
van Vriesland met de purperen doc-
torscappa.
Benelux-ministersbespreking
In het kader van de politieke consul
taties, die geregeld worden gehouden
tussen de Benelux-landen, zijn de drie
ministers van Buitenlandse Zaken giste
ren te Luxemburg bijeengekomen ter
informele uitwisseling van gezichtspun
ten betreffende de algemene politieke
toestand en in het bijzonder met betrek
king tot de vooruitzichten omtrent de
ratificatie der Europese Defensie Ge
meenschap.
Registratie van huisdieren
28 JUNI INZET DER ACTIE
„Lieve mensen, wjj hebben twee wen
sen: laat ons registreren, en geef 't
nummer in ons oor, aan deze Stichting
door." Dit rijmpje ongeveer zal deze
week aan winkelruiten in het gehele
land verschijnen op een aanplakbil-
jetje waarop een hond cn een kat
staan afgebeeld.
Het is de eerste openbare daad van
de Stichting Registratie Nederlandse
huisdieren, een sinds Maart j.l. bestaan
de niet-commerciële organisatie die zich
ten doel stelt alle honden en katten in
Nederland door een stempel in het oor
herkenbaar te maken en te registreren
(zodat zij nooit verloren behoeven te
gerakem. voor de eigenaars van aldus
geregistreerde dieren een adviserend
maandblad uit te geven en waar nodig
hulp te verlenen aan steun behoevende
dieren. In vele plaatsen van ons land
worden consulaten gevestigd. De centrale
(landelijke) kartotheek wordt in Amster
dam gestationneerd. 250 Propagandisten
zullen op 28 Juni een huis-aan-huis
actie door het gehele land inzetten. Zij
zullen naar schatting drie maanden
nodig hebben voor het verwerken van de
eerste aanmeldingsgolf. De kosten van
registratie bedragen f.1— per inschrij-
vin. en een jaarcontributie van f 1
voor het eerste, f. 0.75 voor elk volgend
dier. Wie vrij is van hondenbelasting
kan zfjn dier eventueel vrij laten
registreren, evenals eigenaars van blin
dengeleidehonden.
Uit eventuele baten van de Stichtin:
zal steun aan allerlei dieren worden
bekostigd, zoals bescherming van en
asyl voor zwervende dieren Ieder jaa
Bevordering van de arbeidsbeweeglijkheid
11 egneinen van overschotten
door verplaatsing
Zoals bekend is er In ons land in
een aantal gebieden en beroepen een
tekort aan arbeidskrachten, terwijl
elders en in andere beroepen ovei
schotten zijn. De overschotten kunnen
worden opgeheven door verplaatsing
of door overgang naar een ander be
roep. Dit bleek met de bestaande re-
menu?
Welk
rty/é, ëtUis te
gelingen erhier slechts in beperkte
mate mogelijk. Vandaar dat er nog
steeds in bepaalde plaatsen of beroe
pen overschotten bestaan en er an
derzijds een aantal arbeiders op door
de overheid gesubsidieerde aanvul
lende werligclegenheidobjecten werk
zaam ls.
De dringende tekorten van het hui
dige ogenblik hebben de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid aan
leiding gegeven een aantal bijzondere
voorzieningen te treffen, waardoor de
verplaatsing, !n het bijzonder van de
oversohotgebieden uit, alsmede de scho
ling worden bevorderd.
Over deze maatregelen, die onlangs
in de Tweede Kamer reeds aan de orde
zijn geweest, is diepgaand overleg ge
pleegd met de Stichting van den Ar
beid. de Stichting voor ae Landbouw en
de Raad van Vakcentralen.
Het is de bedoeling, dat met hulp van
de arbeidsbureau's de daarvoor in aan
merking komende arbeiders, die op de
gesubsidieerde objecten van aanvullende
werkgelegenheid, met uitzondering van
de aannemers-objecten, werkzaam zijn
nn de ovei schotgebieden van 30 jaar en
jonger; in de over.ge delen van het land
35 jaar en jongen de gelegenheid krij
gen. met behulp van deze regelingen de
arbeid op deze objecten te verwisselen
met passende arbeid in het vrije bedrijf
De minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid verwacht, dal de be
doelde arbeiders voor 12 Juli a.s. de
geboden kans om in het vrije bedrijf
aan het werk te gaan. zullen hebben
aangegrepen. Zou dit onverhoopt niet
het geval zijn. dan zullen deze catego
rieën van arbeiders voorlopig worden
uitgesloten van tewerkstelling op aan
vullende vverkgelegenhcidsobjecten. De
Arbeidsbureau's hebben opdracht bij
de werkgevers nog eens extra na te
gaan hoe groot hun personeelsbehoef
ten zijn. omdat de overtuiging heerst,
dat wegens het geringe aanbod van de
laatste lijd de plaatsingsmogelijkhe
den niet ten volle zijn geregistreerd.
Minister Staf in Tweede Kanier:
Benelux afkerig van
su rroga at-E.D.G.
Verdediging van N.O.-Nederland
nog niet mogelijk
(Kon onze parlementaire redacteur)
De belangrijke verklaring van minister Staf, dat een eventueel militaire
combinatie van de Benelux-landen en West-Duitstand ter vervanging van de
E.D.G. niet in overweging kan worden genomen is door de Tweede Kamer mei
instemming ontvangen. Dat het tot een zodanige combinatie niet zal kunnen
komen is nog versterkt door de overeenstemming, welke, naar minister Staf
meedeelde, tussen de Beneluxlanden ter zake is verkregen. Komt de E.D.G.
niet tot stand, dan zal naar een andere oplossing moeten worden gezocht,
maar daartoe zal een bespreking in N.A.T.O.-verband nodig zijn. Met deze
verklaring heeft minister Staf een onmiskenbaar duidelijk antwoord gegeven
op mogelijke Amerikaanse sugtftsties.
De tweede belangrijke verklaring van
minister Staf had betrekking op de Ame
rikaanse hulp, waaromtrent doordeaan-
vaaiding van het Richard-amer.dement
onzekerheid is ontstaan. In Washington
is te verstaan gegeven, dat de Benelux-
landen door dit amendement met wor
den getroffen Dit is in overeenstemming
met de verklaring, dat de hulpverlening
onvoorwaardelijk is.
Uitvoerig is minister Staf ingegaan op
de discussie over de strategische positie
en de daarmee samenhangende proble-
De strategische positie van Nederland
is als een N A T O-belang erkend Het
is met uitsluitend een Engels belang, zo
zei dc minister in antwoord op de op
merkingen van de heer Fens, maar de
verdediging van Nederland is een alge
meen belang van de NATO
Maar men heeft niet over zoveel troe
pen de beschikking, dat deze van elders
kunnen worden onttrokken Zolang
Duitsland niet in de West-Europese
verdediging is opgenomen kan er van
eer. „forward strategy" nog geen sprake
zijn De verdediging van de centrale
sector wordt als één geheel gezien en
dat betekent dus. dai ook N O Neder
land binnen deze centrale sector valt
Maar het is niet mogelijk thans het ge
hele land te dekken
„Wü kunnen", aldus minister Staf,
„niet meer versterking voor de ver
dediging verlangen, wanneer Duits
land echter is ingeschakeld, is deze
verdediging wel verzekerd. Op dit
ogenblik is alleen een verdediging
langs de IJssel. en de versterking van
die linie kan zo worden opgevoerd.dat
zij zeker geen zwakke schakel zal zijn.
Zijn er dus geen troepen beschikbaar
voor de verdediging van geheel Neder
land. de Noordelijke flank zal worden
gedekt door de Marine en de Lucht
macht. Het ligt niet in de bedoeling,
in geval van oorlog het Noord-Oosten
te evacueren".
Geen herziening
5-divisie-plan
De vraag of onder invloed van de
voortschrijdende mechanisatie enerzijds
en de uitwerking van de new look in
Amerika tot een herziening van het vijf-
divisieplan moet worden overgegaan,
gaf de minister aanleiding op te merken,
dat voor een dergelijke correctie geen
aanleiding bestaat Er zijn ontwikkelin
gen in nict-Nato-landen die wijzen op
een grotere doeltreffendheid, maar ge'.et
op de internationale ontwikkeling kan
in de Defensienota worden verklaard,
dat een crisis niet waarschijnlijk is De
rol van dc grondtroepen blijft en Nalo--
deskundigen staan op het standpunt.dat
moet worden voortgegaan met de op
bouw. gepaard aan eer. geleidelijke aan
passing aan nieuwe xindingcn Het is
niet zo. dat een moderne infanterie
divisie onbruikbaar is Haar verplaats
baarheid en beweeglijkheid is groot en
snel; het is geen voetvolk. MinisterStaf
voegde daar aan toe, dat er voor nieuwe
eenheden nog geen gevestigd oordeel
bestaat Oefeningen zullen moeten be
palen. hoe de inrichting zal moeten zijn
Luchtmacht: internationaal
Wanneer de new look waaraan men
overigens geen al te zwaarwichtige be
tekenis moet hechten het accent ver
legt naar de Luchtmacht, dan heeft dit
alleen betrekking op de strategische
luchtmacht van de Nato In dat licht
moet ook verklaard worden de opvat
ting. dat de Luchtmacht van de Nato
mei sterk genoeg is De minister zette
uiteen, dat de problemen van de Lucht
macht beter in internationaal verband
kunnen worden opgelost en dat Neder
land bij de verdediging van de lucht niet
zal worden achtergesteld Nederland
vormt één geheel met de Belgische en
Engelse tactische luchtmacht Tot einde
1957 zal onze taak er in beslaan de kwa
liteit van de Luchtmacht zoveel moge
lijk op te voeren.
Er zijn nog geen nachtjageis besteld,
het personeel is in opleiding Eind Oc
tober komen de Amerikaanse Sabres
Zij zullen op een Nederlands vliegveld
worden gestationneerd onder Nederlands
commando De vliegtuigen van het type
S 14 komen eind 1955. begin 1956 De
Luchtwachtposten zijn voor gereed en
van de Luchtwacht-cer.tra zijn er twee
gereed, drie bijna gereed cn drie in
voorbereiding. Er zijn geen geleide pro-
jeclielen beschikbaar.
Minister Staf weersprak de opvatting,
dat de territoriale verdediging in het
gedrang zou komer.. of zou worden ver
waarloosd Evenmin kon hij toegeven,
dat de gevaren worden onderschat Er
wordt wel rekening gehouden met de
mogelijkheid van grootscheepse lucht
landingen, maar men mag niet vergelen,
dat Nederland niet het enige aanvals
doel is De zeer realistische oefening van
November 1953 heeft aangetoond, dat
luchtlandingen met de aanwezige mid
delen kunnen worden opgevangen
Hij wees er verder op. dat het veld
leger opereert op een diep front en dat
er aan de verdediging van het achter
land grote aandacht wordt geschonken
Wij slapen niet voor de dief in de nacht
Wat in dit verband de positie van de
Nationale Reserve betreft, zij is bestemd
voor statische bescherming, maar de be
windsman moest toegever., dat de situatie
nog niet bevredigend is. Binnenkort zal
over de organisatie eer. beslissing wor
den genomen
Sprekende over de kwestie Poly-
r.orm heeft minister Staf gezegd, dat
de order van rond 4 millioen gulden
(voor 1010 aanhangwagens van 'i ton
en 2154 aanhangwagens van 1 ton) aan
de Polynorm is gegeven, omdat zü de
laagste inschrijfster was. Aangezien
Polynorm zich als gegadigde had ge
meld. zij over de apparatuur beschikte
en aan de technische voorwaarden
voldeed mocht geen discriminatie wor
den toegepast.
De situatie bij dc personeelsbezetting
eer. der moeilijkste problemen bij de
opbouw kan de minister, wat betreft
de aanwerving van beroepspersoneel
niet onbevredigend
Verkorting diensttijd
Minister Staf deelde mede, dat het
Kabinet reeds in November 1953 in
principe een beslissing had genomen
over dc verkorting van de diensttijd,
maar dat pas na overleg in de Nato-
Raad tot wüziging zou worden over
gegaan. De parate sterkte wordt daar
door wel enigermate verzwakt, maar
de gevonden oplossing: twee maanden
op eigen verzoek eerder met klein
verlof, werd aanvaardbaar geacht. De
diensttyd blijft dus in principe 20
maanden, maar een verzoek om klein
verlof na 18 maanden zal altyd wor
den toegestaan.
Los van deze verkorting staat dc
verlenging van dc herhalingsoefenin
gen. Zij zou cok moeten worden inge
voerd. wanneer de diensttijd niet zou
zün verkort.
Voorspel begrotingsdebat
Het is tijdens dit debat duidelijk ge
worden. dat er bij de KVP twijfel over
bestaat, of de defensie-inspanning, welke
wij ons moeten getroosten past in hel
geheel van onze sociaal-economische
positie De vraag weegt blijkbaar zo
zwaar, dat prof Romme zelf een deel
van de taak zijner militaire experts
Fens en Visch overnam. Langs een om
weg, via de vraag, of, wanneer Engeland
en Amerika de opbouw hebben getem
poriseerd, er voor Nederland geen aan
leiding was geweest hetzelfde te doen.
wierp hij de mogelijkheid op. de naar
schatting f.500 rrillioen. welke in 1957
niet zullen zijn besleed, vast ovei
hevelen naar 1958
De heer Vermeer (Arb.) heeft tijdens
de replieken uiting gegeven aan zijn
verontrusting over hel feit, dat prof
Romme op deze wijze bezig was, door
het uitspelen van de sociaal-economische
positie van Nederland tegenover de
defensie-inspanning, eer, nieuw politiek
probleem te creëren Hij zag daarin een
poging van de KVP om de defensie-
inspanning op te offeren aan de neiging
tot belasting-verlaging, dit is uitermate
gevaarlijk, was zijn oordeel. Prof Rom
me wees deze verondeistelling van de
hand. Aanvaardend de opvatting, dat er
een muur moet worden gebouwd, om het
land sociaal economisch gezond te hou
den. voegde hij er aan toe. dat om de
muur te bouwer, de bouwers gezond
moeten zun en blijven
Hij wreef de heer Vermeer overijver
aan, maar verzuimde daarna niet tot de
minister te zeggen: „gij hebt gevraagd
om critiek en steun. In beide zaken heeft
mijn fractie zich niet onbetuigd gelaten
Wij zullen u die steun niet onthouden
onder voorwaarde, dat onze overtuiging
dat aan de Defensie de juiste plaats in
net geheel van onze nationale economie
wordt toebedeeld wordt versterkt Daar
aan heeft het debat over de defensie
nota weliswaar geen afbreuk gedaan,
maar er evenmin een steen toe bijge
dragen"
Minister Staf heeft daarop geant
woord: „gezien de sociaal-economische
toestand van Nederland is onze defen
sie-inspanning niet aan de hoge kant.
Gezien het grote belang, dat er mede
gemoeid is, is zü zelfs aan de lage
kant.
Met deze uitingen zijn, naar het zich
laat aanzien, de verkenningsposten
bezet voor het begrotingsdebat van dit
najaar. Het stramien voor dit debat
of voor latere operaties tekent zich
al vaag af. Minister Staf heeft te ver
staan gegex en. dat overheveling van
de f. 500 millioen naar 1958 niet moge-
IUk is. Mant ook die f.500 millioen
staan alleen nog maar op papier: zü
zijn nog voor geen cent geautoriseerd.
Afgezien daarvan ls de minister dieper
Ingegaan op de vraag van de tempari-
spto Is dit hier ook geb°u-d, wilde
p-of Romme weten en toen de m.nister
knikte, vond hij dit een belangwekkend
Als oversohotgebieden zfjn in dezen
aangewezen de rayons van de Arbeids
bureau's Marum, Stadskanaal. Veen-
dam en Winschoten. Buitenpost. Dok-
kum, Drachten, Heerenveen, Ooster-
wolde en Weststelllngwerf, Assen, Bor
ger, Coevorden, Emmen en Hoogeveen,
Hardenberg en Ommen. Bergh en Nij
megen; Cuyk. Et ten. 's-Hertogenbosch
en Oss; Bergen (L) en Gennep.
Ten behoeve van bovenvermelde ar
beiders kan. voor zover zij in deze over-
schotgebteden woonachtig zijn en Dui
ten de eigen woonplaats kunnen gaan
werken, van Rijkswege een bijdrage in
reis- en verblijfkosten worden verstrekt.
Is dagelijks heen-en-weer-reizen mo
gelijk dan beperkt deze bijdrage zich
tot een aandeel :n de reiskosten. Is. ge
zien de afstand of de vervoersmogelijk
heden. dagelijks heen-en-weer-reizen
niet mogelijk, dan vallen de pensionkos
ten en de reiskosten voor gezinsbezoek
.gehuwden éénmaal per week. onge-
huwden éénmaal per veertien dagen)
onder de regeling.
Tot 1 October a.s. betaalt het Rijk
2/3 van deze kostrn (voor pensionkos
ten ten hoogste 2/3 van f. 20 per week)
op voorwaarde, dat de werkgever 1/3
betaalt. Indien in C-A.O. of binden
de loonregeling is vastgelegd of in
dien het anderszins gebruikelijk is. dat
deze vergoedingen in haar geheel ten
laste van de werkgever komen, is bo-
venstaande regeling uiteraard niet
van toepassing.
Verplaatsing van arbeidskrachten
heeft echter eerst blijvend resultaat,
wanneer deze gepaard gaat met ver
huizing. Teneinde deze verhuizing mo-
I gelijk te maken zijn en worden aan
I daarvoor ln aanmerking komende ge
meenten speciale woningcontingenten
verstrekt, onder de uitdrukkelijke voor-
1 waarde, dat deze zullen worden toege-
I wezen aan arbeidersgezinnen, die uit de
overschotgebieden zijn aangetrokken
i Betroffen bovenstaande maatregelen
I de bevordering van het werken buiten
de woonplaats, het overgaan naar een
ander beroep wordt bevorderd door de
Rijksscholing van volwassenen op de
i Rijkswerkplaatsen voor vakontwikkeling.
Teneinde deze op ruimer schaal toepas
sing te doen vinden heeft minister Suur-
hoff besloten de loondervingsvergoeding
welke de cursisten ontvangen, met 20'e
te verhogen voor 23-jarigen en ouderen,
terwijl voor jongeren een geringere ver
hoging is vastgesteld. Deze verhogmzen
gelden niet alleen voor de overschotge
bieden, maar voor het gehele land, en
gaan in op Donderdag 24 Juni.
Europese textieldrukkers:
„Schaf invoerrechten af"
Eendrachtig hebben textieldrukkers
van acht landen te Scheveningen be
sloten tot hun regeringen het ver
zoek te richten de Invoerrechten (ge
middeld 18 ro> op bedrukte stoffen
af te schaffen. Het waren Franse. Duit
se. Belgische. Zwitserse. Oostenrijkse.
Nederlandse. Italiaanse en Luxemburgse
textieldrukkers. te Scheveningen bijeen,
die op initiatief van prof. dr J. VVtsse-
link. voorzitter van het „Economisch
Instituut voor de textielindustrie", dit
besluit namen. Engeland had voor deze
aanbeveling geen belangstelling.
Nederland produceerde in 1953 onge
veer 90 millioen meter bedrukte stoffen,
waarvan 54 millioen naar tropische stre
ken en 9 millioen in Europa werd ver
kocht. Bu de in Nederland verkochte 27
millioen meter kwam nog ongeveer 9
millioen meter invoer. Indien bij de
aanbevolen regeling het binnenlandse
verbruik van eigen productie terugloopt,
dan zou anderzijds het verbruik van de
Nederlandse productie elders bij minder
dessins gelijk kunnen blijven of op kun
nen lopen. Bij lagere algemene prijzen
immers verwacht men grotere vraag,
welke door de bestaande overcapaciteit
der Europese drukkerijen zou kunnen
worden opgevangen.
aspect wy hebben de uitvoering van de
plannen vertraagd en toch werd het
plafond bereikt Zijn de berekeningen
dan fout geweest?
.Ja" zei minister Staf gul. „de ramin
gen zijn inderdaad fout geweest Wjj
hebben wel onze waar geleverd, maar
de vloot Ls niet klaar gekomen, de Lucht-
machtopbouw moest worden verschoven
naar 1955 en hetzelfde geldt voor de
Landmacht".
Bij de ramingen is uitgegaan van de
prijzen van September 1950 Het Korea-
aspect heeft deze doorkruist en vertra
gingen veroorzaakt Zouden wij de plan
nen volledig hebben uitgevoerd, dan zou
niet 6 milliard, maar f 6 8 müliard no
dig zijn geweest. Dat ging niet. want
regering en Parlement wilden de defen
sie-inspanning niet overtrekken boven
het plafond van zes milliard.
De Kamer heeft de Defensie-nota en
de nota inzake de verkorting van de
dienstplicht voor kennisgeving aangeno
men Zij behandelt vandaag het Soda-
project
Het wetsontwerp tot instelling van een
Raad voor de Kunst ls voorlopig van de
agenda afgevoerd In verband met en
tire familie-omstandigheden, di? m.nis
ter Cals verhinderden in de Kamer aan
wezig te zyn.
