LEIDSCH DAGBLAD 93ste Jaargang DONDERDAG 17 JUNI 1954 1 No. 28245 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0 50 per week Witte Singel 1, Lelden Giro No 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Vraagtekens overal! Hetgeen feitelijk al lang vast stond, ls dan geschied: de conferentie van Genève ls afgelast, althans wat Korea betreft. Het was nu eenmaal onmoge lijk on. met het rode blok tot overeen stemming te komen, daar dit systema tisch werkelijk vrije verkiezingen in ge heel Korea bleef weigeren. Kon het trouwens anders, wilde het rode blok Noord-Korea met prijs geven? Het Is gegaan als op de conferentie van Ber lijn. waar Moskou Oost-Duitsland niet wilde loslaten en daarom ook een vredesverdrag met Oostenrijk op de valreep maar meesleurde ln het verderf. Wil de mislukking van de Korea- conferentie nu echter zeggen, dat een voudig de splitsing tussen Noord- en Zuid-Korea onverminderd blijft ge handhaafd en evenzeer de wapenstil stand? Het Westen en het rode blok willen dit ongetwijfeld wel accepteren, maar Zuid-Korea? Men weet, hoeveel moeite het heeft gekost om Syngman Rhee ter conferentie te krijgen, daar hij geen ogenblik aan succes dacht en dientengevolge de consequenties trok uit de Westelijke toezegging om niet te rusten voor en aleer Korea weer was verenigd. De Zuid-Koreaanse president wilde daarom doorzetten tot te velde de beslissing was gevallen ln gewenste geest! Zal hij nu zich willen neerleggen bij het negatieve resultaat van Genève? Zelfs al zal Washington wel de nodige pressie uitoefenen, toch is het nog zo zeker niet. dat Zuid-Korea niet zal trachten op eigen houtje door te stoten. En wat geschiedt er. als zodoende de wapenstilstand wordt verbroken? Reeds heeft Zuid-Korea gemeld, dat net zich alle vrijheid voorbehield. Ei is der halve kans op een herleving van de strijd ln Korea met alle ongewisheid, die dan van zelf ontstaat. Hoe wordt dan de positie der troepen der V N. In Korea en met name van de Amerikaan se troepen, die nog altijd het leeuwen deel daarvan vormen? Vraagtekens te over! Inzake Indo-China is de Geneefse conferentie officieel nog niet ten einde gebracht, doch zowel Amerika als Engeland hebben erkend, dat zij het on nodig oordelen ook daarmede door te gaan. daar met de Vietminh al even min tot een regeling is te komen als inzake Korea. Van Franse zijde is echter te kennen gegeven, dat Parijs de onder handelingen nog wel wil voortzetten, zodra een nieuwe regering is gevormd. Heden zal Mendès France daartoe een poging wagen, doch hoog aangeslagen worden zijn kansen niet. Mislukt Mendès France voor de tweede maal. dan kan men genist rekenen op een zeer langdurige crisis ln Frankrijk en blijft er van Genève practlsch ook niets meer over. Wellicht zal men dan vol staan met een soort verdaging. Dan kunnen Frankrijk en Indo-Chlna eerst onderling proberen tot een regeling te geraken! Van Franse zyde bestaat Im mers de mogelijkheid op belangrijke concessies, dus op een soort Milnchen, om uit de narigheid van Indo-China te komen. Maar zal Washington dat willen aanvaarden? Met bijzondere belangstelling zal men daarom het resultaat afwachten van de reis van de bijna tachtigjarige Chur chill en zijn minister Eden naar Ame rika voor een bespreking over alle vraag stukken. die zich thans voordoen In de e-rste plaats natuurlijk over de zo duidelijk aan de dag getreden geschil len tussen beide Angel-Saksische lan den. die een bedenkelijke diepte hebben verkregen. Dank zij de Engelse aarze- line en voorzichtigheid is die gpvaarliike deuk in de samenwerking ontstaan, die. zoals wij Zaterdag reeds opmerkten, alleen Moskou ten goede kon komen En bovendien, hoeveel kostbare tijd is niet verloren gegaan en zal nog onnodig verloren gaan bij het helen van deze deuk! Eerst daarna zal ernstig kunnen worden gedacht aan een gemeenschaD- pelijk afwecr-front in Azië tegen de communistische doorbraak-pogingen Hoe anders zou de zaak van het Westen er voor hebben gestaan, als voor Genève zo'n front al was gevormd. En dat had men toch mogen ver wachten! Zelfs de Franse crisis ware dan wel licht te vermijden geweest, die en dat vergete men vooral niet voor Moskou een vet hapje is. Gelet op de Engelse commentaren over Churchills reis staat bij ons zelfs nog niet vast. dat de geslagen deuk wer kelijk zal kunnen worden uitgeklopt, al zal men natuurlijk naar bulten dit zeker suggereren. Daarvoor wordt In Enge land. met Labour voorop, noe te veel gespeculeerd op een hernieuwde poging van de Britse premier om te komen tot pen discussie op hoogste niveau, dus tussen Malenkof. Eisenhower en Chur chill. terwijl toch bekend genoeg ls, dat Washington daarvoor niet voelt, ge dachtig aan het resultaat der conferen ties van Teheran, Yalta en Potsdam, waar Stalin met de buit ging strijken! Men ziet echter, hoe de Ancel-Sak- sisehe landen Frankrijk niet laten mee doen. Omdat er geen regering is te Parys' Weineen. ook Laniel zou oi. ziin overgeslagen, vooral nu Frankrijk de FOG. weigert te ratificeren Van Ame rikaanse znde zal zeker dit vraagstuk oojc worden aangesneden hij de komen de besDreklneen te Washington en als enig alternatief voor de E DG. kan s'echts overblijven het opnemen van West-Duitsland in de Nato. De West- Pnltse herbewapening kan eenvoudig niet worden gemist, wil de verdediging van West-Europa werkelijk effectief Het zou voor Frankriik als grote mo gendheid de genadeslag betekenen, maar aan wie dan de schuld WEERBERICHT Weinig verandering De Bilt verwacht tot morgenavond Over het algemeen veel bewolking met hier en daar wat motregen. Zwakke tot matige Zuid-Westelijke wind. Dezelfde of iets hogere temperaturen. (Opge maakt te 10 uur). 18 JUNI. Zon op: 4 19 uur; onder: 21.03 uur Maan op; 22 35 uur: onder: 6 00 uur Hoogwater te Katwijk te 4.22 en 16 46 u Mendès-France zal het moeilijk krijgen Sympathie buiten het parlement Van vanmiddag drie uur af weerstaat de eerste formateur van de nieuwe Franse crisis. Pierre Mendès-France, het parlement, dat hem uit moet horen over zijn regerings-programma, waarvan hij ae voornaamste lijnen eerst zal hebben uiteengezet. Zyn beginsel-verklaring zal vooral worden beheerst door het probleem Indo-China, waarvoor, in de ogen van de formateur, op dit moment alle an dere zorgen wijken moeten. Mendès-France heeft r?eds laten we ten dat hij niet alleen alle beslissingen van het vorige kabinet voor zijn reke ning zal nemen, maar dat hij, in sommi ge opzichten, zelfs nog verder wil gaan dan de regerlng-Laniel wat betreft de veiligheidsmaatregelen voor het Franse expeditleleger. Nieuwe troepen moeten spoedig be schikbaar komen, wil men een spoe dige vrede sluiten, die geen capitulatie zou dreigen te norden. Wanneer de formateur op het punt van Indo-O.iina vermoedelijk ook wei op de steun van vele rechtse elementen in de Kamer mag hopen, dan is het met het tweede centrale probleem, het Europese leger, een hzel ander geval. Mendès-France wil Europa prioriteit verlenen als voorwerp van belangstel ling van de Franse buitenlandse politiek. Daarom moet de oorlog in Vietnam zo spoedig mogelijk word:n geliquideerd. Maar het klein Europa, dat gebaseerd zou worden op de militaire grondslag van de EDG, zo heeft hy zich in een persoonlijk gesprek uitgedrukt, was sex- appeal. En het fanatisme, dat de EDG ont ketend heeft, dreigt Frankryk voor lange tijd in twee kampen te schelden, ongeacht het feit of het Europese le ger door het parlement zal worden aangenomen dan wel verworpen. Daarom zal de formateur vermoedeiyk voorstellen binnen zes weken - dus voor de grote vacantie - een breedvoe rige discussie binnen of buiten het parlement tc organiseren met de be doeling een formule te vinden, die voor beide partijen aanvaardbaar zal zijn. Die formule is denkbaar, volgens Men dès-France. omdat bijna allen het over de principes e?ns zijn. Haast iedereen onderschryft de onvermijdelijkheid van de Duitse herbewapening, de noodzaak van het Atlantisch verdedigingssysteem, welke geschilpunten zijn, volgens hom. eerder van juridische dan van militaire of zelfs politieke orde. Een van de voornaamste vragen, die men zich vanmorgen stelde, is welke formule d- formateur vanmiddag sug gereren zaJ Hier ligt zeker een der car- dinale struikelblokken omdat de for mateur het gevaar loopt zowel de fana tieke voor- als tegenstanders af te schrikken, zodra hij spr^kt van een compromis. Het is. anders gezegd, de vraag of beide kampen zich politiek niet al te definitief hebben vastgelegd, ofschoon het ieder duidelijk ls dat er met het Europese leger eindelijk eens iets zal moeten gebeuren nu Frankrijk momenteel op een gevaarlijk zijspoor is geraakt. Veel kansen worden de formateur nog altyd niet gegeven en de beslissing zal. naar aller waarschijnlijkheid, niet voor morgen vry laat vallen. Het ligt niet ln de lijn van het karak ter van Mendès-France de weg van de minste weerstand te kiezen. En zo heeft hy bi] voorbaat ook al bekend gemaakt, dat de eventuele steun der 100 commu nistische stemmen in zijn ogen niet mee zal tellen voor het eindresultaat. De communisten incluis zou hij daarom dan een meerderheid van 414 stemmen in plaats van 314 stemmen mo?ten vinden Dat ziet wel niemand gebeuren Maar ook bi) een mislukking zal de forma tlepogm? van Mendès-France een beslissende' invloed op de verdere gang van zaken moeten hebben. Want hij zal zeker dingen zeggen, di? bijna iedereen in het parlement liever had verzwegen en de verklaringen van deze ionge lei der. die al zo vaak van een profetisch in zicht heeft blijk g?creven zullen onmo gelijk na kunnen laten op het Franse oubliek een d"»pe indruk te maken. Vooral nu de hele Franse Unie be gint te kraken en na het kabine'-Laniel in Parlis ook de na'ionale regering ln Tndo-Chlna en in Tunesië stnds gisteren zijn afgetreden. Dr verklaring a spanning o' dr formateur, die niet de gewoonte heeft zijn mond tc openen als hjj niets te zeggen heeft, is daarom nog eens aanzienlijk hoger gestegen en men kan wel zeggen dat buiten het parle ment Mendes-Franoe het pleit ver moedelijk nu al heeft gewonnen. Indo-Chiua-conferentic wordt nog gerekt Tsjce en Lai verzoeningsgezinder Op de veertiende besloten bijeenkomst over Indo-China heeft de afgevaardigde van Laos medegedeeld, dat zyn land accoord zou gaan met beperking van de Franse troepen in Laos tot enkele bases, indien de communisten alle ..Vietminh-invaUers" zouden terugtrek ken. De afgevaardigde stelde verder voor. dat de Vietnamese troepen, die in Laos bij de Franse expeditionnaire macht dienen, naar Vietnam terugkeren. Hy herhaalde, dat een regeling voor Laos onafhankelijk dient te zyn van een overeenkomst voor Vietnam De Cambodjaanse afgevaardigde drong ook aan op een afzonderlijke regeling voor ziin land en hij eiste eveneens de terugtrekking van Vietminh-troepen. Vervolgens hield de Chinese premier. Tsjoe en lai. een rede. die volgens Westelijke zegslieden „verrassend ver zoenend van toon" was. hoewel hij opnieuw aandrong op aanvaarding van zijn. uit zes punten bestaande, plan. iDit behelst o.m. staking der vijande- I lijkheden in Laos en Cambodja; 2 Her- Congres Lxpoge groepering van strijdkrachten. 3. Verbod van versterkingen; 4. Gemeenschappe lijke commisies van het opperbevel van beide zijden en instelling \nn een com missie van neutrale landen; 5 Het opstellen van garanties en 6. Vrijlating van krygsgfvangenen en burgerlijke ge ïnterneerden.) Tsjoe stelde voor, dat vertegenwoor digers van hel opperbevel van beide rijden in beide staten bijeen komen, die onder meer moeten spreken over terugtrekking van alle buitenlandse troepen. Hjj sprak echter niet over Vietminh-strijdkrachten, die volgens het Westen de beide staten zijn bin nengevallen. In Franse kringen noemde men Tsjoe's rede zeer interessant en men zei. dat zij verder moest worden bestudeerd. In sommige kringen vat men Tsjoe's woorden op als een aanduiding, dat de communisten bereid zijn toe te geven, dat de problemen Laos en Cambodja onafhankelijk van het vraagstuk Viet nam bestudeerd moeten worden. Morgen za! opnieuw een besloten bijeenkomst over Indo-China wordsn gehouden. Die van gisteren duurde vier- ên-een-half uur. De Westelijke ministers van buiten landse zaken, die deelnemen aan de conferentie over Indo-China, zullen waarschijnlijk plaatsvervangers aan wijzen om de onderhandelingen voort te zeiten nadat de plenaire conferen tie gesloten is, aldus ls uit ronferen- tiekringen verklaard. Hierdoor zou een formele schorsing van de confe rentie. die spoedig verwacht werd, vermeden kunnen worden. De besloten bijeenkomst werd voor afgegaan door een „ernstig en belangrijk onderhoud" tussen minister Eden cn Tsjoe en lai Minister Bidault. die ln de middag uit Parijs in Genève terugkeerde, sprak na de bijeenkomst aan een diner met Eden en Walter Bedell Smith, de Amerikaanse afgevaardigde. Zij bespraken de toekomst van de conferentie en de Franse wens om de onderhandelingen gaande te houden. De niet-communlstlsche landen, die zich met de kwestie Korea hebben bezig gehouden, hebben een commissie onder voorzitterschap van de Turk Adnan Kural samengesteld, welke een verslag over de besprekingen moet opstellen voor de Verenigde Naties. De Zuid- Koreaanse afgevaardigde, die anders wel aan dergelijke besprekingen deel neemt, was niet aanwezig. Vele gedele geerden van de V N. waren bezorgd over de verklaring van de Zuid-Koreaanse minister van buitenlandse zaken. Pjoen joeng tai. dat zyn regering zich niet meer verplicht voelt zich aan de Ko reaanse wapenstilstand te houden. Prins Bernhardt „Niet gescheiden optrekken''' ..De gevaren zijn niet minder groot'' Weerrapporten Dit nummer bestaat uit 12 pagin: Stockholm KoDenhacen Amsterdam i Lonaon i Luxemburg i Parits Bordeaux Grenoble Nice Genève ZUrlch Locarno Berllin F-ankfort Munchen Innsbrück windstil 0 ir bew. half bew. licht bew. nevel mist zwaar bew. windstil O windstil windstil windstil half bew ono 1 onbewolkt ono 2 onbewolkt windstil „Opa" Schram, de Driebcrgc- naar. die enige lijd geleden ml zi/n woonplaats vertrok, op voetreis naar Rome - en terug, is momen teel op de terugweg. Zijn plan is om langs de Franse kust naar Neder land Ie wandelen. Hij wil nl. alles op alles zetten, om nog op tijd bin nen" te zijn. om te kunnen deelne men aan de Vierdaagse. De wandelaar, uitrustend op een stoep te Genua. Een Zwitsers vliegtuig, waarmee films van het wereldkampioenschap voetbal len van Geneve naar Zurich werden overgebracht, is gisteravond .aa nahy Zoug tegen een heuvelhelling gevlogen De drie inzittenden, onder wie twee televisie-deskundigen, kwamen om het leven. Op het. gelijk gisteren gemeld, te Arn hem geopend congres van de Vereniging van ex-politieke gevangenen uit de be zettingstijd, zei burgemeester C G Mal ser van Arnhem, oud-voorzitter van het ere-comité. dat hoe dieper en breder hel doorstane leed er. de ondervonden ellen de is geweest, des te hechter de vriend schap en de kameraadschap is gewor den die daaruit ontstond „Het gaat er om", aldus spr., „de geestesgesteldheid te verbreiden en te verdedigen, die in de jaren tussen 19101945 de basis heeft gevormd van het verzet legen de vijand. De strijd voor die traditie heeft het verre en het jongste verleden gekenmerkt cn ik ben cr van overtuigd, aldus de heer Matser. dat hel ook ccn der beste Ne derlandse tradities zal blijven". Wij zend op de betekenis hiervan voor de jonge mensen van deze tijd zei hij: „Moge voor ben heden openlijk de weg komen om mee te doen aan de strijd voor de toekomst, voor vrede en liefde onder de mensen, om zich te bezinnen op de hoogste waarde, die voor landen en volken op het spel Hierna hield de landelijke voorzitter, mr C Chr Aaldcrs. zjjn reeds in eer. deel onzer vorige opgave gepubliceerde jaarrede Het woord w erd voorts o a gevoerd door minister Van Thiel en de heer J Smallenbn.ek, 'oorzitter van de Stich ting 40'45". Bij de herdenking van de gevallenen bij het verzetsmonument voero'en het woord ds Th A Vos uit Arnhem en pastoor Snelders uit Haalderen. De afgevaardigden en buitenlandse gasten zijn vervolgens ontvangen ten stadhuize. Aan het diner voor hoofdbestuur- congrescommissie en gasten in „Brislol" zat ook Puns Bernhard aan Deze wees op de belangrijke interna tionale contacten, cn noemde daarvan speciaal de internationale actie tegen het systeem der concentratiekampen. Deze actie is een goed voorbeeld \an de geest waarin uw vereniging wordt geleid, al dus de Prir.s Die geest is dezelfde die het verzet inhoud en bezieling gaf. U hebt die in uw vereniging bewaard Haar ook voor de toekomst te bewaren is uw taak. Gedurende de oorlog was er maar ■én doel: Nederland moest als vry <nd herrijzen, dmr was ons aller stre ven op gericht! Maar toch is het wel eens teleurstellend om te z!en hoe w el- nig by velen nog de eenheid uit de bezettingstijd leeft. Scheidingslijnen en verschillen die toen onbelangrijk waren zyn na de bevryding ten dele weer opgekomen. Daar zit eigenlijk iets onlogisch in. want. laten we het goed beseffen, de gevaren die ons land en de hele vrije wereld dreigen, zijn op het ogenblik zeker niet minder groot dan in de jaren '40'45. Ze zijn misschien iets meer omsluierd maar daardoor des te gevaarlijker. Ik geloof, dat het goed is het zo te doen, dat we ons niet meer de luxe kun nen veroorloven om gescheiden op te trekken Nog afgezien van alle belang rijk werk dat u verricht, zie ik de natio nale betekenis van uw vereniging vooral in het feit, dat u hierin een voorbeeld geeft: u kent nog de kameraadschap en HM. Koningin Juliana heeft een gedeelte van de Bijbeldag. georga niseerd door het jubilerende Neder- landsch Bijbelgenootschap, bijge woond. De Bijbeldag werd gehouden in de Houtrusthallen in Den Haag. H.M.. zojuist begroet door de voorzitter van het Nederlandsch Bijbelgenootschap, de heer C, Heldring, betreedt de zaal. Bondsdag herdenkt Oost-Duitse opstand In West-Duitsland ls gisteren de ..Dag van de Duitse eenheid" gevierd ter her denking van de opstand te Oost-Berlijn op 17 Juni van het vorige jaar. Bij een plechtigheid in de Bondsdag verklaarde Bondskanselier dr Adenauer om.: ,J5e mensen, die voor de zaak van de vryheid en het herstel van de Duitse eenheid hun leven hebben gegeven, of de gevangenis hebben geriskeerd, heb ben recht op onze liefde, onze trouw en onze hulp. Wij moeten ons afvragen of wy alles wat in ons vermogen ligt ge daan hebben om het tot stand komen van de Duitse eenheid ln vryheid en vrede te verhaasten en om de 18 millloen Duitsers, die in ellende en onderdruk king leven, te hulp te komen". De christen-democratische afgevaar digde prof. Boehm gaf vervolgens een overzicht van de gebeurtenissen in Oost- Duitsland in Juni van het vorig jaar. D>? Amerikaanse autoriteiten hebben besloten, dat het heden voor de Ameri kaanse mihtau'en ln Duitsland en voor het personeel der hoge commissie een vrije dag zal zijn. Van dc openbare ge bouwen in de Bondsrepubliek waait de West-Duitse vlag en de scholen zijn ge sloten. In Oost-Duitsland ziin tal van voor zorgsmaatregelen getroffen om een her haling te voorkomen hoewel algemeen wordt ingezien, dat thans daartoe eeen kans bestaat! de eenheid uit de bezettingstijd. Daar voor ber. in dankbaar en ik doe eer. be roep op u om die geest te bewaren, tot heil van Nederland, waarvoor we stre den en zullen blijven strijden, zo besloot de Prins. Tot slot van het congres werd in de Schouwburg een toneelvoorstelling ge geven van „Don Camillo". Een foto van het schilderij van Van Gogh. dat momenteel te zien is in het Stedelijk Museum te Amster- ■erbleef. Zijn broer Theo schonk het. zoals men gisteren in dit blad heeft kunnen lezen, uit dankbaar- dam voorstellende het park van het lieid aan de behandelende gcnecs- ziekenhuis tc Saint Rcmy. waar lieer. Vincent zijn laatste levensdagen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 1