LEIDSCH
DAGBLAD
93ste Jaargang
DONDERDAG 17 JUNI 1954
1 No. 28245
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0 50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Vraagtekens overal!
Hetgeen feitelijk al lang vast stond,
ls dan geschied: de conferentie van
Genève ls afgelast, althans wat Korea
betreft. Het was nu eenmaal onmoge
lijk on. met het rode blok tot overeen
stemming te komen, daar dit systema
tisch werkelijk vrije verkiezingen in ge
heel Korea bleef weigeren. Kon het
trouwens anders, wilde het rode blok
Noord-Korea met prijs geven? Het Is
gegaan als op de conferentie van Ber
lijn. waar Moskou Oost-Duitsland niet
wilde loslaten en daarom ook een
vredesverdrag met Oostenrijk op de
valreep maar meesleurde ln het verderf.
Wil de mislukking van de Korea-
conferentie nu echter zeggen, dat een
voudig de splitsing tussen Noord- en
Zuid-Korea onverminderd blijft ge
handhaafd en evenzeer de wapenstil
stand? Het Westen en het rode blok
willen dit ongetwijfeld wel accepteren,
maar Zuid-Korea? Men weet, hoeveel
moeite het heeft gekost om Syngman
Rhee ter conferentie te krijgen, daar
hij geen ogenblik aan succes dacht en
dientengevolge de consequenties trok
uit de Westelijke toezegging om niet te
rusten voor en aleer Korea weer was
verenigd. De Zuid-Koreaanse president
wilde daarom doorzetten tot te velde de
beslissing was gevallen ln gewenste
geest! Zal hij nu zich willen neerleggen
bij het negatieve resultaat van Genève?
Zelfs al zal Washington wel de nodige
pressie uitoefenen, toch is het nog zo
zeker niet. dat Zuid-Korea niet zal
trachten op eigen houtje door te stoten.
En wat geschiedt er. als zodoende de
wapenstilstand wordt verbroken? Reeds
heeft Zuid-Korea gemeld, dat net zich
alle vrijheid voorbehield. Ei is der
halve kans op een herleving van de
strijd ln Korea met alle ongewisheid,
die dan van zelf ontstaat. Hoe wordt
dan de positie der troepen der V N. In
Korea en met name van de Amerikaan
se troepen, die nog altijd het leeuwen
deel daarvan vormen?
Vraagtekens te over!
Inzake Indo-China is de Geneefse
conferentie officieel nog niet ten einde
gebracht, doch zowel Amerika als
Engeland hebben erkend, dat zij het on
nodig oordelen ook daarmede door te
gaan. daar met de Vietminh al even
min tot een regeling is te komen als
inzake Korea. Van Franse zijde is echter
te kennen gegeven, dat Parijs de onder
handelingen nog wel wil voortzetten,
zodra een nieuwe regering is gevormd.
Heden zal Mendès France daartoe een
poging wagen, doch hoog aangeslagen
worden zijn kansen niet. Mislukt
Mendès France voor de tweede maal.
dan kan men genist rekenen op een
zeer langdurige crisis ln Frankrijk en
blijft er van Genève practlsch ook niets
meer over. Wellicht zal men dan vol
staan met een soort verdaging. Dan
kunnen Frankrijk en Indo-Chlna eerst
onderling proberen tot een regeling te
geraken! Van Franse zyde bestaat Im
mers de mogelijkheid op belangrijke
concessies, dus op een soort Milnchen,
om uit de narigheid van Indo-China te
komen. Maar zal Washington dat willen
aanvaarden?
Met bijzondere belangstelling zal men
daarom het resultaat afwachten van de
reis van de bijna tachtigjarige Chur
chill en zijn minister Eden naar Ame
rika voor een bespreking over alle vraag
stukken. die zich thans voordoen In de
e-rste plaats natuurlijk over de zo
duidelijk aan de dag getreden geschil
len tussen beide Angel-Saksische lan
den. die een bedenkelijke diepte hebben
verkregen. Dank zij de Engelse aarze-
line en voorzichtigheid is die gpvaarliike
deuk in de samenwerking ontstaan, die.
zoals wij Zaterdag reeds opmerkten,
alleen Moskou ten goede kon komen En
bovendien, hoeveel kostbare tijd is niet
verloren gegaan en zal nog onnodig
verloren gaan bij het helen van deze
deuk! Eerst daarna zal ernstig kunnen
worden gedacht aan een gemeenschaD-
pelijk afwecr-front in Azië tegen de
communistische doorbraak-pogingen
Hoe anders zou de zaak van het
Westen er voor hebben gestaan, als voor
Genève zo'n front al was gevormd.
En dat had men toch mogen ver
wachten!
Zelfs de Franse crisis ware dan wel
licht te vermijden geweest, die en
dat vergete men vooral niet voor
Moskou een vet hapje is.
Gelet op de Engelse commentaren
over Churchills reis staat bij ons zelfs
nog niet vast. dat de geslagen deuk wer
kelijk zal kunnen worden uitgeklopt, al
zal men natuurlijk naar bulten dit zeker
suggereren. Daarvoor wordt In Enge
land. met Labour voorop, noe te veel
gespeculeerd op een hernieuwde poging
van de Britse premier om te komen tot
pen discussie op hoogste niveau, dus
tussen Malenkof. Eisenhower en Chur
chill. terwijl toch bekend genoeg ls, dat
Washington daarvoor niet voelt, ge
dachtig aan het resultaat der conferen
ties van Teheran, Yalta en Potsdam,
waar Stalin met de buit ging strijken!
Men ziet echter, hoe de Ancel-Sak-
sisehe landen Frankrijk niet laten mee
doen. Omdat er geen regering is te
Parys' Weineen. ook Laniel zou oi. ziin
overgeslagen, vooral nu Frankrijk de
FOG. weigert te ratificeren Van Ame
rikaanse znde zal zeker dit vraagstuk
oojc worden aangesneden hij de komen
de besDreklneen te Washington en als
enig alternatief voor de E DG. kan
s'echts overblijven het opnemen van
West-Duitsland in de Nato. De West-
Pnltse herbewapening kan eenvoudig
niet worden gemist, wil de verdediging
van West-Europa werkelijk effectief
Het zou voor Frankriik als grote mo
gendheid de genadeslag betekenen,
maar aan wie dan de schuld
WEERBERICHT
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond
Over het algemeen veel bewolking met
hier en daar wat motregen. Zwakke tot
matige Zuid-Westelijke wind. Dezelfde
of iets hogere temperaturen. (Opge
maakt te 10 uur).
18 JUNI.
Zon op: 4 19 uur; onder: 21.03 uur
Maan op; 22 35 uur: onder: 6 00 uur
Hoogwater te Katwijk te 4.22 en 16 46 u
Mendès-France zal het
moeilijk krijgen
Sympathie buiten het
parlement
Van vanmiddag drie uur af weerstaat
de eerste formateur van de nieuwe
Franse crisis. Pierre Mendès-France, het
parlement, dat hem uit moet horen over
zijn regerings-programma, waarvan hij
ae voornaamste lijnen eerst zal hebben
uiteengezet.
Zyn beginsel-verklaring zal vooral
worden beheerst door het probleem
Indo-China, waarvoor, in de ogen van
de formateur, op dit moment alle an
dere zorgen wijken moeten.
Mendès-France heeft r?eds laten we
ten dat hij niet alleen alle beslissingen
van het vorige kabinet voor zijn reke
ning zal nemen, maar dat hij, in sommi
ge opzichten, zelfs nog verder wil gaan
dan de regerlng-Laniel wat betreft de
veiligheidsmaatregelen voor het Franse
expeditleleger.
Nieuwe troepen moeten spoedig be
schikbaar komen, wil men een spoe
dige vrede sluiten, die geen capitulatie
zou dreigen te norden.
Wanneer de formateur op het punt
van Indo-O.iina vermoedelijk ook wei
op de steun van vele rechtse elementen
in de Kamer mag hopen, dan is het
met het tweede centrale probleem, het
Europese leger, een hzel ander geval.
Mendès-France wil Europa prioriteit
verlenen als voorwerp van belangstel
ling van de Franse buitenlandse politiek.
Daarom moet de oorlog in Vietnam zo
spoedig mogelijk word:n geliquideerd.
Maar het klein Europa, dat gebaseerd
zou worden op de militaire grondslag
van de EDG, zo heeft hy zich in een
persoonlijk gesprek uitgedrukt, was sex-
appeal.
En het fanatisme, dat de EDG ont
ketend heeft, dreigt Frankryk voor
lange tijd in twee kampen te schelden,
ongeacht het feit of het Europese le
ger door het parlement zal worden
aangenomen dan wel verworpen.
Daarom zal de formateur vermoedeiyk
voorstellen binnen zes weken - dus
voor de grote vacantie - een breedvoe
rige discussie binnen of buiten het
parlement tc organiseren met de be
doeling een formule te vinden, die
voor beide partijen aanvaardbaar zal
zijn.
Die formule is denkbaar, volgens Men
dès-France. omdat bijna allen het over
de principes e?ns zijn. Haast iedereen
onderschryft de onvermijdelijkheid van
de Duitse herbewapening, de noodzaak
van het Atlantisch verdedigingssysteem,
welke geschilpunten zijn, volgens hom.
eerder van juridische dan van militaire
of zelfs politieke orde.
Een van de voornaamste vragen, die
men zich vanmorgen stelde, is welke
formule d- formateur vanmiddag sug
gereren zaJ Hier ligt zeker een der car-
dinale struikelblokken omdat de for
mateur het gevaar loopt zowel de fana
tieke voor- als tegenstanders af te
schrikken, zodra hij spr^kt van een
compromis. Het is. anders gezegd, de
vraag of beide kampen zich politiek
niet al te definitief hebben vastgelegd,
ofschoon het ieder duidelijk ls dat er
met het Europese leger eindelijk eens
iets zal moeten gebeuren nu Frankrijk
momenteel op een gevaarlijk zijspoor is
geraakt.
Veel kansen worden de formateur nog
altyd niet gegeven en de beslissing
zal. naar aller waarschijnlijkheid, niet
voor morgen vry laat vallen.
Het ligt niet ln de lijn van het karak
ter van Mendès-France de weg van de
minste weerstand te kiezen. En zo heeft
hy bi] voorbaat ook al bekend gemaakt,
dat de eventuele steun der 100 commu
nistische stemmen in zijn ogen niet mee
zal tellen voor het eindresultaat. De
communisten incluis zou hij daarom dan
een meerderheid van 414 stemmen in
plaats van 314 stemmen mo?ten vinden
Dat ziet wel niemand gebeuren
Maar ook bi) een mislukking zal de
forma tlepogm? van Mendès-France een
beslissende' invloed op de verdere gang
van zaken moeten hebben. Want hij zal
zeker dingen zeggen, di? bijna iedereen
in het parlement liever had verzwegen
en de verklaringen van deze ionge lei
der. die al zo vaak van een profetisch in
zicht heeft blijk g?creven zullen onmo
gelijk na kunnen laten op het Franse
oubliek een d"»pe indruk te maken.
Vooral nu de hele Franse Unie be
gint te kraken en na het kabine'-Laniel
in Parlis ook de na'ionale regering ln
Tndo-Chlna en in Tunesië stnds gisteren
zijn afgetreden.
Dr
verklaring a
spanning o'
dr formateur, die niet de gewoonte
heeft zijn mond tc openen als hjj niets
te zeggen heeft, is daarom nog eens
aanzienlijk hoger gestegen en men
kan wel zeggen dat buiten het parle
ment Mendes-Franoe het pleit ver
moedelijk nu al heeft gewonnen.
Indo-Chiua-conferentic
wordt nog gerekt
Tsjce en Lai
verzoeningsgezinder
Op de veertiende besloten bijeenkomst
over Indo-China heeft de afgevaardigde
van Laos medegedeeld, dat zyn land
accoord zou gaan met beperking van
de Franse troepen in Laos tot enkele
bases, indien de communisten alle
..Vietminh-invaUers" zouden terugtrek
ken.
De afgevaardigde stelde verder voor.
dat de Vietnamese troepen, die in Laos
bij de Franse expeditionnaire macht
dienen, naar Vietnam terugkeren. Hy
herhaalde, dat een regeling voor Laos
onafhankelijk dient te zyn van een
overeenkomst voor Vietnam
De Cambodjaanse afgevaardigde drong
ook aan op een afzonderlijke regeling
voor ziin land en hij eiste eveneens de
terugtrekking van Vietminh-troepen.
Vervolgens hield de Chinese premier.
Tsjoe en lai. een rede. die volgens
Westelijke zegslieden „verrassend ver
zoenend van toon" was. hoewel hij
opnieuw aandrong op aanvaarding van
zijn. uit zes punten bestaande, plan.
iDit behelst o.m. staking der vijande- I
lijkheden in Laos en Cambodja; 2 Her- Congres Lxpoge
groepering van strijdkrachten. 3. Verbod
van versterkingen; 4. Gemeenschappe
lijke commisies van het opperbevel van
beide zijden en instelling \nn een com
missie van neutrale landen; 5 Het
opstellen van garanties en 6. Vrijlating
van krygsgfvangenen en burgerlijke ge
ïnterneerden.)
Tsjoe stelde voor, dat vertegenwoor
digers van hel opperbevel van beide
rijden in beide staten bijeen komen,
die onder meer moeten spreken over
terugtrekking van alle buitenlandse
troepen. Hjj sprak echter niet over
Vietminh-strijdkrachten, die volgens
het Westen de beide staten zijn bin
nengevallen.
In Franse kringen noemde men Tsjoe's
rede zeer interessant en men zei. dat
zij verder moest worden bestudeerd.
In sommige kringen vat men Tsjoe's
woorden op als een aanduiding, dat de
communisten bereid zijn toe te geven,
dat de problemen Laos en Cambodja
onafhankelijk van het vraagstuk Viet
nam bestudeerd moeten worden.
Morgen za! opnieuw een besloten
bijeenkomst over Indo-China wordsn
gehouden. Die van gisteren duurde vier-
ên-een-half uur.
De Westelijke ministers van buiten
landse zaken, die deelnemen aan de
conferentie over Indo-China, zullen
waarschijnlijk plaatsvervangers aan
wijzen om de onderhandelingen voort
te zeiten nadat de plenaire conferen
tie gesloten is, aldus ls uit ronferen-
tiekringen verklaard. Hierdoor zou
een formele schorsing van de confe
rentie. die spoedig verwacht werd,
vermeden kunnen worden.
De besloten bijeenkomst werd voor
afgegaan door een „ernstig en belangrijk
onderhoud" tussen minister Eden cn
Tsjoe en lai
Minister Bidault. die ln de middag uit
Parijs in Genève terugkeerde, sprak na
de bijeenkomst aan een diner met Eden
en Walter Bedell Smith, de Amerikaanse
afgevaardigde. Zij bespraken de toekomst
van de conferentie en de Franse wens
om de onderhandelingen gaande te
houden.
De niet-communlstlsche landen, die
zich met de kwestie Korea hebben bezig
gehouden, hebben een commissie onder
voorzitterschap van de Turk Adnan
Kural samengesteld, welke een verslag
over de besprekingen moet opstellen
voor de Verenigde Naties. De Zuid-
Koreaanse afgevaardigde, die anders
wel aan dergelijke besprekingen deel
neemt, was niet aanwezig. Vele gedele
geerden van de V N. waren bezorgd over
de verklaring van de Zuid-Koreaanse
minister van buitenlandse zaken. Pjoen
joeng tai. dat zyn regering zich niet
meer verplicht voelt zich aan de Ko
reaanse wapenstilstand te houden.
Prins Bernhardt
„Niet gescheiden optrekken'''
..De gevaren zijn niet minder groot''
Weerrapporten
Dit nummer bestaat uit 12 pagin:
Stockholm
KoDenhacen
Amsterdam i
Lonaon i
Luxemburg i
Parits
Bordeaux
Grenoble
Nice
Genève
ZUrlch
Locarno
Berllin
F-ankfort
Munchen
Innsbrück
windstil 0
ir bew.
half bew.
licht bew.
nevel
mist
zwaar bew.
windstil O
windstil
windstil
windstil
half bew ono 1
onbewolkt ono 2
onbewolkt windstil
„Opa" Schram, de Driebcrgc-
naar. die enige lijd geleden ml zi/n
woonplaats vertrok, op voetreis
naar Rome - en terug, is momen
teel op de terugweg. Zijn plan is om
langs de Franse kust naar Neder
land Ie wandelen. Hij wil nl. alles
op alles zetten, om nog op tijd bin
nen" te zijn. om te kunnen deelne
men aan de Vierdaagse.
De wandelaar, uitrustend op een
stoep te Genua.
Een Zwitsers vliegtuig, waarmee films
van het wereldkampioenschap voetbal
len van Geneve naar Zurich werden
overgebracht, is gisteravond .aa nahy
Zoug tegen een heuvelhelling gevlogen
De drie inzittenden, onder wie twee
televisie-deskundigen, kwamen om het
leven.
Op het. gelijk gisteren gemeld, te Arn
hem geopend congres van de Vereniging
van ex-politieke gevangenen uit de be
zettingstijd, zei burgemeester C G Mal
ser van Arnhem, oud-voorzitter van het
ere-comité. dat hoe dieper en breder hel
doorstane leed er. de ondervonden ellen
de is geweest, des te hechter de vriend
schap en de kameraadschap is gewor
den die daaruit ontstond
„Het gaat er om", aldus spr., „de
geestesgesteldheid te verbreiden en te
verdedigen, die in de jaren tussen
19101945 de basis heeft gevormd van
het verzet legen de vijand. De strijd
voor die traditie heeft het verre en
het jongste verleden gekenmerkt cn ik
ben cr van overtuigd, aldus de heer
Matser. dat hel ook ccn der beste Ne
derlandse tradities zal blijven". Wij
zend op de betekenis hiervan voor de
jonge mensen van deze tijd zei hij:
„Moge voor ben heden openlijk de
weg komen om mee te doen aan de
strijd voor de toekomst, voor vrede en
liefde onder de mensen, om zich te
bezinnen op de hoogste waarde, die
voor landen en volken op het spel
Hierna hield de landelijke voorzitter,
mr C Chr Aaldcrs. zjjn reeds in eer.
deel onzer vorige opgave gepubliceerde
jaarrede
Het woord w erd voorts o a gevoerd
door minister Van Thiel en de heer J
Smallenbn.ek, 'oorzitter van de Stich
ting 40'45".
Bij de herdenking van de gevallenen
bij het verzetsmonument voero'en het
woord ds Th A Vos uit Arnhem en
pastoor Snelders uit Haalderen.
De afgevaardigden en buitenlandse
gasten zijn vervolgens ontvangen ten
stadhuize.
Aan het diner voor hoofdbestuur-
congrescommissie en gasten in „Brislol"
zat ook Puns Bernhard aan
Deze wees op de belangrijke interna
tionale contacten, cn noemde daarvan
speciaal de internationale actie tegen het
systeem der concentratiekampen. Deze
actie is een goed voorbeeld \an de geest
waarin uw vereniging wordt geleid, al
dus de Prir.s Die geest is dezelfde die
het verzet inhoud en bezieling gaf. U
hebt die in uw vereniging bewaard
Haar ook voor de toekomst te bewaren
is uw taak.
Gedurende de oorlog was er maar
■én doel: Nederland moest als vry
<nd herrijzen, dmr was ons aller stre
ven op gericht! Maar toch is het wel
eens teleurstellend om te z!en hoe w el-
nig by velen nog de eenheid uit de
bezettingstijd leeft. Scheidingslijnen
en verschillen die toen onbelangrijk
waren zyn na de bevryding ten dele
weer opgekomen. Daar zit eigenlijk
iets onlogisch in. want. laten we het
goed beseffen, de gevaren die ons land
en de hele vrije wereld dreigen, zijn
op het ogenblik zeker niet minder
groot dan in de jaren '40'45. Ze zijn
misschien iets meer omsluierd maar
daardoor des te gevaarlijker.
Ik geloof, dat het goed is het zo te
doen, dat we ons niet meer de luxe kun
nen veroorloven om gescheiden op te
trekken Nog afgezien van alle belang
rijk werk dat u verricht, zie ik de natio
nale betekenis van uw vereniging vooral
in het feit, dat u hierin een voorbeeld
geeft: u kent nog de kameraadschap en
HM. Koningin Juliana heeft een
gedeelte van de Bijbeldag. georga
niseerd door het jubilerende Neder-
landsch Bijbelgenootschap, bijge
woond.
De Bijbeldag werd gehouden in
de Houtrusthallen in Den Haag.
H.M.. zojuist begroet door de
voorzitter van het Nederlandsch
Bijbelgenootschap, de heer C,
Heldring, betreedt de zaal.
Bondsdag herdenkt
Oost-Duitse opstand
In West-Duitsland ls gisteren de ..Dag
van de Duitse eenheid" gevierd ter her
denking van de opstand te Oost-Berlijn
op 17 Juni van het vorige jaar.
Bij een plechtigheid in de Bondsdag
verklaarde Bondskanselier dr Adenauer
om.: ,J5e mensen, die voor de zaak van
de vryheid en het herstel van de Duitse
eenheid hun leven hebben gegeven, of
de gevangenis hebben geriskeerd, heb
ben recht op onze liefde, onze trouw en
onze hulp. Wij moeten ons afvragen of
wy alles wat in ons vermogen ligt ge
daan hebben om het tot stand komen
van de Duitse eenheid ln vryheid en
vrede te verhaasten en om de 18 millloen
Duitsers, die in ellende en onderdruk
king leven, te hulp te komen".
De christen-democratische afgevaar
digde prof. Boehm gaf vervolgens een
overzicht van de gebeurtenissen in Oost-
Duitsland in Juni van het vorig jaar.
D>? Amerikaanse autoriteiten hebben
besloten, dat het heden voor de Ameri
kaanse mihtau'en ln Duitsland en voor
het personeel der hoge commissie een
vrije dag zal zijn. Van dc openbare ge
bouwen in de Bondsrepubliek waait de
West-Duitse vlag en de scholen zijn ge
sloten.
In Oost-Duitsland ziin tal van voor
zorgsmaatregelen getroffen om een her
haling te voorkomen hoewel algemeen
wordt ingezien, dat thans daartoe eeen
kans bestaat!
de eenheid uit de bezettingstijd. Daar
voor ber. in dankbaar en ik doe eer. be
roep op u om die geest te bewaren, tot
heil van Nederland, waarvoor we stre
den en zullen blijven strijden, zo besloot
de Prins.
Tot slot van het congres werd in de
Schouwburg een toneelvoorstelling ge
geven van „Don Camillo".
Een foto van het schilderij van
Van Gogh. dat momenteel te zien is
in het Stedelijk Museum te Amster-
■erbleef. Zijn broer Theo schonk
het. zoals men gisteren in dit blad
heeft kunnen lezen, uit dankbaar-
dam voorstellende het park van het lieid aan de behandelende gcnecs-
ziekenhuis tc Saint Rcmy. waar lieer.
Vincent zijn laatste levensdagen