LEIDSCH mDAGBLAD
Frankrijk in een
ernstige regeringscrisis gestort
93ste Jaargang MAANDAG 14 JUNI 1954 No. 28242
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0.50 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 2150T
Mendès-France als opvolger
aangezocht
(Telefonisch van onze correspondent te Partje)
De voorspetingen van vrijwel alle politieke waarnemers zijn dit keer eens ult-
pkomen. Laniel heeft zijn meerderheid Zaterdag niet gekregen en Frankrijk is
u weer eens in een kabinetscrisis gestort. Een crisis, die door de spannin
gen in zowel Frankrijk's binnen- als buitenlandse politiek zich aLs ernstig aan
ien en waarop René Coty nu zijn krachten als president voor het eerst
nu? gaan meten.
Zaterdagmiddag, nadat om bij enen de uitslag van de stemming over Laniel's
itrtrou wens votum bekend was geworden- 306 tegen 293 stemmen voor de rege-
- heeft de president der republiek direct de premier en zijn ministers ont-
gen. Het heeft echter tot vijf uur geduurd, aleer men over de interpretatie
ingelicht, die het staatshoofd aan de uitslag wilde geven.
De grondwet schrijft voor dat een re
aring als verslagen moet worden be-
«nouwd. Indien de absolute meerder
heid van het parlement - dat zyn 313
Hemmen - zich als tegenstander heeft
i'.-esproken. Die volstrekte meerder
heid was dus op 7 stemmen na bereikt
en constitutioneel had het kabinet dus
(esnoods aan het bewind kunnen blij
TH1.
In feite was het echter wel zonneklaar,
dat Laniel niet meer op een basis steun
de, nodig voor de uitvoering van e?n
politiek, zoals de internationale situatie
•net het oog op de toestand in Indo-
Ciima, Noord-Afrlka, Europa en ten-
ilotte de conferentie van Genève. ver-
eiste
Toch wilde Laniel zich nog niet ge
ronnen geven en daarbij werd hij door
de katholieke ministers gesteund.
De radicale en Gaullistische leden van
het kabinet maakten er echter geen
mysterie van dat ze zich na de twee
prlementalre nederlagen van Laniel in
»:i week tijds als demissionair wensten
beschouwen.
Onder die omstandigheden zijn La-
atel en Coty tenslotte ook wel overstag
moeten gaan. want met een kabinet,
rsarbli driekwart van de ministers zou
afgetreden, kon zelfs Laniel zich
met meer op de been houden.
Officieel zal het ontslag van het ka
binet-Laniel pas door de president der
republiek worden aanvaard, wanneer
n opvolger het verzoek voor een ka
binetsformatie zal hebben aangeno
men.
President Coty heeft gisteren de ge
lde dag naar zon opvolger gezocht en
diirbij werd hij - zoals gebruikelijk -
c:o: de beide Kamer-presidenten en de
irac:.o-voorzitters voorgelicht. Uit die
tr.prckingen zijn verschillende feiten
un het licht gekomen, feiten, die de
barheid verschaffen, dat men hier met
f-:n uiterst moeilijke en vermoedelijk
ur.sdurige crisis heeft te maken.
H t eerste feit is. dat de Kamer zo
hef: weten te manoeuvreren, dat de
rwnng met met volstrekte meerder-
b a verslagen werd, waardoor de moge-
- .ieid van parlements-ontbindlng is
illen. Vooral de Katholieken had-
cp ontbinding van de Kamer aan-
t'. jurd in de hoop bij het kiezersvolk
er. royaler onthaal voor hun Europa-
>1 hek te vinden, dan het parlement
thans daarvoor verzekeren wil.
Iet tweede feit is dat aan deze cri-
voor het eerst ln de geschiedenis
c-t vierde republiek, primair problemen
'ui buitenlandse politiek ten grondslag
Uren. Indo-China moge dan al de di-
"Kie aanleiding zijn, maar het Europe-
t leger zal zeker de werkelijke as vor-
r.ea. waarom deze crisis draaien gaat.
Wa.ir echter beide problemen nu gelijk-
c -• aan de orde zijn gesteld, zal de
tplosoing van de crisis nog weer zwaar-
fer blijken.
Het derde feit is dat de Katholieken
feit met grote kracht hebben uitgespro
ten voor de voortzetting van de politiek
Bn suit. Ze zullen alleen een formateur
'ö'inen, die van de diensten van de hui-
minister van buitenlandse zaken
gebruik zou willen maken. In leder an-
r geval zullen de Katholieken ln de
oppositie gaan, zo hebben ze officieel
iren weten.
Het vierde feit Is dat een der sterk-
He blokken ln de Kamer - dat der con-
V'vritipven, die over ruim 100 stemmen
Schikken - zich bij voorbaat voor de
huidige meerderheid heeft uitgesproken.
Ikarin mag men een voortijdige poging
':>t torpedering van ieder streven
rvorming van het Franse politieke
WEERBERICHT
Tijdelijk droog
Df Bilt verwacht tot morgenavond:
celfjk opklaringen, weinig wind
en daar mist. Morgen toencmen-
bewolking met later van het Westen
«'eer enige regen. Tot matig of vrij
toenemende Zuidelijke wind-
Vtnaotat kouder, morgenmiddag iets
;e:e temperaturen.
(Opgemaakt te 10 uur)
Zen op: 4 19 uur; onder: 21.01 uur.
hlaan op: 20.35 uur; onder: 3.04 uur.
Ew;water te Katwijk te 2.31 en 14 56 u.
Hit nummer bestaat uit 10 pagina's
Het vijfde feit is dat de socialisten,
wier medewerking voor een andere
meerderheid onontbeerlijk is, zich op
het verzoek van president Coty niet be
reid hebben getoond aan enige rege
ring mede te werken.
Het zesde feit is tenslotte dat de stem
ming in de Kamer vooral is gericht te
gen de ministers Laniel en Pleven en.
ln iets mindere mate. Bidault. Die eerste
twee zullen in elk geval niet terug kun
nen keren.
De conclusie, die men voor het mo
ment uit deze verschillende feiten trek
ken kan. is dat de meerderheid die zo
juist voor de tweede maal verslagen
werd. en sedert Jar?n zo ondubbelzinnig
van haar onvermogen heeft blijk gege
ven. haar nederlaag nog niet erkennen
wil.
Anderzijds blijft de belangrijkste groep
uit de oppositie, de socialisten dus, hui
verig voor regeringsverantwoordelijkheid,
wel wetende dat zo n stap de breuk in
hun partij zou betekenen, omdat of de
voorstanders van de EDG of de tegen
standers uit de gelederen zouden treden.
Dit zijn dus de stukken van de leg
kaart, die president Coty nu ln elkaar
moet zien te knutselen.
Er staan verschillende candidaten voor
het premierschap op zijn lijstje. Men
dès-France staat bovenaan en met
hem heeft president Coty gisteren al
een onderhoud van twee uur gehad.
Op dit moment, dat wij dit telefone
ren. is het nog niet bekend of hij het
aanbod zal aanvaarden. Men verwacht
echter van weL
Zijn kansen worden echter gering ge
acht. omdat hij dicht bi) de socialisten
staat op wier actieve steun hij dus met
mag rekenen. De hulp van de commu
nisten heeft hij bi) voorbaat al van de
hand gewezen.
De demissinoaire minister van finan
ciën. Edgar Faure. maakt misschien wat
betere kansen, vooral omdat deze jonge
radicaal zich tot dusverre behendig aan
een publieke uitspraak over het Europe
se leger heeft onttrokken.
Bidault wordt ook genoemd, maar hij
heeft zich in Genève de vijandschap
der Gaullisten en der linkse partijen op
de hals gehaald
Hoewel Coty het voornemen wordt
toegeschreven, in tegenstelling tot zijn
voorganger Auriol, recht op zijn doel af
te willen sturen, is het vooralsnog een
raadsel, hoe binnen afzienbare tijd -
het Elysee spreekt van 48 uur - deze cri
sis zou kunnen worden bijgelegd.
Eén ding lijkt intussen wel zeker, en
dat is dat deze nieuwe Franse crisis
weinig hoop op resultaten voor de con
ferentie in Genève laat bestaan
MENDÈS-FRANCE NEEMT
OPDRACHT AAN
Pierre Mendès-France heeft vanoch
tend de uitnodiging van president
Coty om een nieuwe regering tc vor
men aangenomen. Mendès-France Is
links-radicaal en voorstander van
nauwere economische betrekkingen
met Engeland.
Hij heeft dikwijls aangedrongen op be
ëindiging van de oorlog in Indo-China.
Ook heeft hij veel ertiek geleverd op
het beleid van minister Bidault op de
Geneefse conferentie.
Men is van mening, dat Mendès-Fran-
se niet veel kans maakt de 314 stemmen
ln de Nationale Vergadering te b?halen,
die nodig zijn om hem premier te ma
ken.
E*
Rotterdam staat in het teken van
de vlootweek. Een treffende opna
me kon ome fotograaf maken in de
haven: een seinende matroos aan
het werk, met op de achtergrond
rechts de Evertsenen links de
-.Kortenaer".
Hogere Rijksambtenaren
wensen salarisverhoging
De Centrale van hogere rijksambtena
ren heeft Zaterdag tijdens een vergade
ring ln Utrecht aangedrongen op sala
risverhoging.
De vereniging nam een motie aan,
waarin wordt gezegd dat de salarissen
van de hogere Rijksambtenaren door de
denivelleringsmaatregelen van de rege
ring weliswaar de laatste tijd iets zijn
verbeterd. Maar. aldus de motie, niette
min staat vast dat de Inkomens van de
hogere ambtenaren aanzienlijk lager
liggen dan die van andere bevolkings
groepen die. wat opleiding, ontwikkeling
en maatschappelijke positie betreft, met
de hogere ambtenaren op een lijn kun
nen worden gesteld. In de motie wordt
aan het bestuur opgedragen bij de re
gering stappen te doen om een zodanige
verbetering van de salarissen te krijgen,
dat de inkomens van de hogere ambte
naren ln een Juiste verhouding komen
tot die van vergelijkbare groepen van
de bevolking.
Mr h'esper. de Commissaris der
Koningin in Zuid-Holland opent de
symbolische tolhekken, die de nieu
we brug tussen Warmond en Oegst-
geest afsloten. Hiermede werd de
nieuwe brug bij het Warmonderhek
Zaterdagmiddag geopend en de
laatste fase van de opheffing van de
beruchte tol aan het Warmonderhek
besloten. Warmond vierde gran
dioos feest, de gehele dag. Elders
in dit blad schrijven wij daarover
uitvoerig-
Foto L.D./Van Vliet
Een droevig einde
Hetgeen vrijwel vast stond, is s»«
schied: in Frankrijk is de regering Lamel
ten val gebracht; de Nationale Vergade
ring heeft hem de motie van vertrouwen
onthouden en dus moest de regering
Lamel de consequenties trekken en
haar ontslag aanbieden"
Molotof heeft succes gehad' Op zijn
bevel als het ware heeft het Franss
parlement de regering naar huis gezon
der. los van alles, had Frankrijk juist
dn moeten voorkomen.
Maar Frankrijk heeft immers geen
vast-omlijnde politiek meer. verdeeld
als het is tot in hart en meren. Verwor
ding van het democratisch regiem was
daar reeds lang aan de orde van de dag,
doch zo duidelijk als thans is deze aan
tasting van de Franse staat feitelijk nog
niet aan de dag getreden
Ziek, in-ziek is de Franse parlemen
taire toestand en de doktoren, die hier
verbetering kunnen brengen, zijn zoek.
Zelfs de uitweg van de sterke man. die,
al gaat het dan in tegen het democra
tisch beginsel, een oplossing kan brengen,
mankeert, omdat deze figuur er eenvou
dig niet is. Eer. generaal de Gaulle kan
daarvoor niet meer dienen.
Het is een droevig beeld van verwor
ding. dat Frankrijk de wereld biedt. Na
tuurlijk in de eerste plaats tot schade
van zich zelf, maar tevens tot schade
van het Westen in geheel.
We hebben er meermalen op gewezen,
hoe Frankrijk bezig was om zijn positie
van grote mogendheid te verspelen, de
jongste gebeurtenissen hebben dit eigen
lijk tot waarheid gemaakt.
Hoe kan men een land nog au serieux
nemen, dat tijdens een periode van de
grootste beslissingen zijn regering naar
huis zendt in de wetenschap, dat daar
voor geen andere is te stellen, die in
staat is om een andere, meer gefundeer
de richting aan te geven?
Zelfs de erkenning, dat de conferentie
van Genève op sterven lag, is geen
excuus voor het ongelukkige besluit van
de Franse Tweede Kamer, ook al geeft
men toe, dat de regering Laniel van
weinig daadkracht getuigenis heeft af
gelegd. Er zijn omstandigheden, dat men
een regering met mag laten vallen, al
zijn er gegronde redenen tot cntiek' En
in deze omstandigheid bevond zich
Frankrijk. Juist te meer. omdat er mo
menteel geen regering denkbaar is. die
in staat is om langs andere wegen lei
ding te geven inzake het vraagstuk van
Indo-China.
Daarvoor is de inerlijke verdeeldheid
in Frankrijk te groot, zelfs in de par
tijen zelf Zondert men de MRP ide
Katholieke partij) uit. dan is er feitelijk
nergens een eenheid, althans in die par
tijen, waaruit een regering moet worden
gevormd.
Dat de conferentie van Genève door
de Franse crisis in wezen wordt getor
pedeerd. is geen verlies Daarvan was
immers toch mets meer te verwachten.
Trouwens wie kon er iets goeds van
hopen?
Maar dat het Molotof kon gelukken
om op zijn bevel in Parijs een regering
ie doen vallen, is een te duidelijke aan
wijzing van de macht van het commu
nisme om daarop niet alle aandacht te
vestigen, ook al heeft de Franse crisis
de mislukking van de conferentie slechts
bevestigd.
Wat er nu in Frankrijk zelf zal ge
beuren? President Coty schijnt momen
teel alles te doen, wat in zyn macht ligt
om nog te proberen de regering Laniel
te doer, aanblijven, daar deze met ge
vallen is met absolute meerderheid, doch
die kans kan men gevoegelijk afschrij
ven. daar zowel Gaullisten als radicalen
i daarvoor niet voeler.
Blijkbaar mag worden verwacht, dat
j er een regering zal worden gevormd, die
j m wezen weinig verschilt met de geval-
i lene. zoals dat in Frankrijk gewoonte is.
Stuivertje-wisselen is daar immers ge-
I bruikelijk Ook een Mendes France kan
daarin weinig wijziging brenger..
Maar zodoende komt Frankrijk niet
uit de impasse, waarin het al jaren en
jaren verkeert De partijen blijven
partij-belang stellen boven het landsbe
lang. al weten zij. dat op deze wijze de
positie van Frankrijk steeds meer wordt
ondermijnd
Zelfs een Kamer-ontbinding, waarop
velen aandringen, schynt weinig baat te
zullen geven Daarvoor is de toestand
in Frankrijk te verrot.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Amsterdam
Luxemburg
Partla
Bordeaux
Grenoble
Nice
Genève
Zurich
Locarno
Berllln
Frankfort
MUnchen
Innsbrück
AJacclo
18 22
18 4
19 12
22 0.4
17 2
16 4
22 7
22 0.2
20 1
21 2
28 0
26 2
29 O
29 0.6
Ruimere toewijzing eniigratiedeviezen
Voor emigTantcn, die op of na 15 Juni 1954 vertrekken, zijn de maatstaven,
welke gelden bij het verstrekken van cmlgratiedeviczen, wederom belangrijk
verruimd, zo deelt men ons van de züde van het Ministerie van Financiën mede.
Voor gezinshoofden en alleenstaande personen is het thans mogelijk vergun
ning te verkrijgen tot het meenemen van deviezen tot maximaal de tegen
waarde van f. 4.000 en voor gezinsleden tot maximaal de tegenwaarde van
f. 2.000.—.
Heden bespreking Eden-Molotof
Meerderjarigs emigranten kunnen ge
durende 4 jaren gerekend van de datum
van hun definitieve vestiging af. voor
huisvesting en of zelfstandige uitoefe
ning van een beroep of bedrijf vergun
ning krijgen tot overmaking naar het
land van maximaal de tegenwaarde van
f 25 000.Indien zij dit verkiezen, kun
nen zij in plaats van de vergunning tot
transfer van f. 25 000 vergunning krijgen
tot het aankopen en uitvoeren van een
bedrijfsinventaris van Europese oor
sprong, voor zover ln Nederland normaal
verkrijgbaar, tot een waarde van maxi
maal f. 40 000 bovendien kunnen zij,
zodra zjj een jaar definitief gevestigd
zijn in het emigratieland. gedurende 4
jaren aanspraak maken op vergunning
tot transfer van f. 2.000 per jaar
Evenals voorheen is het aan emigran
ten toegestaan eigen inboedel, reisba
gage en gereedschappen mede te nemen
Laatste poging
Heden zullen de Britse minister van
buitenlandse zaken, Eden, en zijn sovjet-
russische ambtgenoot Molotof. een be
spreking hebben, die, zo meent men in
diplomatieke kringen te Geneve, een
laatste jxiging zal zijn om een vrede ir.
Indo-China te bewerkstelligen. De ont
moeting zou oorspronkelijk gisteren
plaats vinden, doch vele Franse gedele
geerden, onder meer minister Bidault.
bevinden zich in Parils.
In bevoegde kringen was men pessi
mistisch en men was van mening, dat de
ontmoeting van Zaterdag tussen de twee
staatslieden weinig er toe bijgedragen
had. om de kloof Oost-West te over
bruggen. waar het de striid tussen de
strijdkrachten van de Franse Unie en
die van de Vietminh betreft
Gisteravond kwamen de delegaties van
Frankrijk. Engeland en Amerika bijeen
om hun houding te coördineren. Uit
conferentiekringen werd vernomen, dat
Molotof tijdens ziin ontmoeting met
I Eden op Zaterdag voorstelde, dat de re
geringen van Laos en Cambodja directe
militaire besprekingen met de opstar.- I
delingen zouden voeren.
Naar verwachting, zal de conferentie
deze week worden beëindigd. Het zou
van de politieke crisis in Frankrijk
afhangen, of dit formeel zal gebeuren
of door de conferentie te verdagen
tot de Franse politieke crisis is opge
lost. De conferentie zou dan niet weer
bijeen worden geroepen, tenzij een van
beide partijen onverwacht van hou
ding verandert, zo menen afgevaar
digden. Tot nu toe werden geen ver
dere formele hiieenkomsten over
Korea of Indo-fMna uitgeschreven.
De Australische minister van buiten
landse zaken, Casey, zelde in een vraag- I
gesprek, dat het „verstandig en ge
rechtvaardigd" zou zijn de kwestie van
de Vietminh-,.invasie in Laos en Cam
bodja naar de Verenigde Naties te ver
wijzen. Volgens Casey zouden de met-
communistische landen zich niet tegen
een dergelijke stap verzetten Als Genève
mislukt, wordt het tiid te spreken over
hechte defensieregelingen in Zuid-Oost-
Azië". aldus Casey. Dit zou het trekken
van een duidelijke defensielijn met zich
medebrengen. Casey en de Belgische
minister van buitenlandse zaken,
Spaak, hadden gisteravond een bespre
king met Eden.
Heden zullen de zestien niet-commu-
nistische landen spreken over het op
stellen van een gezamenlijke verklaring,
waarin het mislukken van de bespre
kingen over Korea wordt geconstateerd.
Westelijke afgevaardigden voorspelden,
dat zij de kwestie naar de Verenigd?
Naties zullen verwijzen Korea is reeds
opgenomen op de agenda van de alge
mene vergadering, die op het ogenblik
op reces is.
Jaarlijkse week voor
Veilig Verkeer
VAN 12 TOT EN MET 17 JULI
De jaarlijkse week voor veilig verkeer
zi! ditmaal woeden gehouden van
Maandag 12 tm Zaterdag 17 Juli De
actie aal zich m het bijzonder richten
op de voetganger in het verkeersbe?ld
Zowel voor voetgangers als voor andere
weggebruikers zullen v'.ugvoorschriften
worden verspreid, waarin de voetganger
nog eens op het hart wordt gedrukt hoe
zii rch als heer in het verkeer dienen te
gedi-agen Andere weggebruikers laat
men zien hoe zij met dé voetganger re
kening dienen te houden.
