tien jaar presteerden
Daar kun je
van op aan!
Die kwaliteit van Roxy
is en blijft bijzonder
Lucien en zijn vrienden
in
93ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Woensdag 2 Juni 1954
Tweede Blad No. 28233
Ceaii, Avranclies, St. Lo:
herrijzend uit het puin
(Speciale reportage)
Lucien Sérandour is een van de 54.000
fe,voners van Caen. Welke mededeling
beslist te weinig schokkend is om het
feit te rechtvaardigen, dat wij er dit
jitikel mee beginnen. - Bovendien is
Lucien helemaal geen opvallende bewo-
r van de hoofdstad van het depart-
„■r,t Calvados. Hij vervult geen in het
tog springende openbare functie en wat
nischien nog wel meer als een reden
ag gelden voor het feit, dat Lucien in
Caen geen sprankje belangstelling meer
iniet dan duizenden van zijn stadgeno-
ji: hij is waarachtig geen goalgetter in
kb of andere beroemde prof-voetbal-
zijn naam is nog nooit genoemd
fs winnaar van een zonder veel moeite
a dit land alle interesse opeisende wie-
irwedstrijd. En toch is Lucien Séran-
ur ondanks alles een belangrijke
;uur in Caen.
Hij werkt namelijk in de wederop
bouw en wat dat betekent kan men
eigenlijk alleen beseffen, wanneer men
met eigen ogen aanschouwt, wat de
duizenden Lucicns, die met elkaar aan
ïieuw Caen bouwen, in de afge
lopen jaren al hebben gepresteerd. En
als wij hier dan speciaal Caen noemen,
dan is dat alleen omdat wij tenslotte
beperkt in onze ruimte zijn en omdat
wjj anders te veel in herhalingen zou
den vervallen. Maar met hetzelfde
recht zouden wij overigens van de
opbouw van Avranches, St. Lo, Valog-
nes of Lisieux kunnen spreken.
„Ondanks Bistroen
Tour de France werd
hier gewerkt!
Misschien kijkt u hiervan wel een
beetje op. De Fransen zijn nu eenmaal,
ill in tegenstelling tot andere Europese
volkeren, die systematischer en wellicht
ook voor het oog „tüchtiger" te werk
pan, geen volk, dat u bij voorkeur naar
t zou willen schuiven, wanneer het
ging een verhaal over „flink aan-
jakken" en „stug opbouwen" te illustre
ren. Voor ons en voor de gehele
vereld is de man uit het land van
ne nu eenmaal degene, die het
erg nauw neemt met die plichts-
fpvatting, die onmiddellijk bereid is de
tamer neer te leggen, wanneer gij hem
en glas wijn in de dichtstbijzijnde bistro
anbiedt en die met geen stok aan het
te krijgen is, wanneer een wieler-
een bonte rennerskaravaan toe
door zijn straat of omgeving laat
i. En zo is het ook wel!
Maar zonder van dit alles een pro-
te maken, heeft de Fransman
ast tussen de stakingen door..
- heeft een van Lucien's collega's ons
itkscherend verteld behoorlijk aan-
tepakt. En het resultaat is vele nieuwe
buizen, die met elkaar tot grote moderne
ijken in de verwoeste steden zijn ge
worden.
Cijfers.onbelangrijk!
Goed, er zijn nog allerlei toestanden,
wiar wij als Hollanders nu eenmaal een
kotje van opkijken. Temidden van de
'reurig-opgebouwde nieuwe woonwij-
jo kunt ge rustig een enorme puin-
kop verwachten, waarvan de stenen
zo op elkaar liggen als tien jaar
Afbraak en puin-opruiming, een
dagelijks beeld in het Normandië
van heden
Met de aangeboren hoffelijkheid, die
iedere Fransman eigen is en met een
allervriendelijkste glimlach wordt het
gesprek tegenover u gevoerd. Wanneer
u opmerkt, dat er toch warempel har
der gewerkt is dan u had durven den
ken. krijgt u een bescheiden lachje,
maar wanneer u dan eens langs uw neus
weg om een paar cijfers durft te vra
gen, krijgt u, ook daar waar u die ge
gevens toch zeker denkt te kunnen krij
gen, een stroom van woorden over u
heen, maar niet het antwoord, waar u
op wacht.
En voor dat u er achter bent, dat men
u eigenlijk op een elegante manier heeft
willen vertellen, 'dat het resultaat toch
eigenlijk belangrijker is dan al die
cijfertjes en dat u toch met eigen ogen
hebt kunnen zien, hoever de wederop
bouw in de afgelopen jaren is gevorderd,
staat ge, tien tegen een, zelf met enkele
nauw bij de opbouw van de stad betrok
ken heren aan het zink van een bistro
om een glas wijn of een glaasje calvados
te drinken. En te luisteren naar verha
len, die uiteenlopen van hoe het tien
jaar geleden in Caen was tot de vooruit
zichten voor de Tour de France, die
over enkele maanden weer het gesprek
van de dag in .Frankrijk zal zijn....
Dat de Fransen, ondanks alles
wat er in de afgelopen jaren
veelal wellicht begrijpelijk over
hun arbeidstempo is gezegd, toch
in vele verwoeste steden uitgebrei
de nieuwe woonwijken hebben op
gebouwd, is een van de belangrijk
ste indrukken, die men, zwervend
door het Normandlsche land, op
doet. Het derde artikel van onze
verslaggever, die het frontgebied
uit 1944 bezocht, is er geheel aan
gewijd.
was van de verbitterdste gevechten uit
de gehele siag in Normandië, op velerlei
manleren onder vuur genomen: door
artillerie, uit de lucht, maar vooral ook
uit zee. Temidden van de constante bom
bardementen door andere wapens meng
den zich namelijk de Britse slagschepen
.Nelson" en „Ramillies" in de strijd om
de Duitse weerstand te breken, en die
weerstand was bijzonder groot. Hier im
mers hadden de Duitsers een groot aan
tal van hun elitetroepen verzameld, o.m.
de 21e pantser divisie, eens de spits van
het Duitse Alcika-corps, en de 12e SS
pantser davisie. Op een gegeven moment,
toen veldmaarschalk Montgomery
toen nog generaal die de leiding had
in deze sector, tot een grote beslissende
aanval besloot, vond hij over een front
van 30 kilometer 8 gepantserde divisies
tegenover zich. Cherbourg was toen al
gevallen, generaal Eisenhower had op
nieuw een legerorder aan alle mannen
van de „allied expeditionary force' doen
uitgaan, waarin hij om. zei:
U bent werkelijk een groot geallieerd
teamik wens u geluk met het schit
terende geslaagde begin van deze grote
onderneming. Vrijheidslievende volkeren
overal zouden vandaag met mij willen
zeggen tegen uik ben trots op uEn
ook van de andere fronten werden elke
dog kleine suocesjes gemeld. Maar voor
Montgomery's mannen, in de door zware
regens tot modder geworden velden van
het Caen-Tilly-front, regen de uren zich
dag en nacht bijna uitzichtloos aaneen
ln een verbitterde strijd o/n de Duitse
tegenstand in Normandie te breken.
Hetgeen hen tenslotte gelukte. Maar
toen was Caen al een enorme puinhoop
geworden, waar men vergeefs zocht naar
een huis, dat onbesohadigd was gebleven.
Optimisme
Ook de beroemde kerken van Caen
hadden zware sohade geleden en de be
roemde Gothische kerk St. Pierre was
zelfs onherstelbaar geschonden Maar
zoals nergens ln de getroffen gebieden,
ging men ook in Caen niet bij de pakken
neerzitten. Er werden noodwoningen ge
bouwd en toen het normale leven weer
zijn rechten had hernomen en het hart
van het leven in de zwaar verwoeste
stad weer op gang was gekomen, reden
de eerste wagens met pum de stad al uit
en de eerste met- bouwmaterialen Caen
al binnen. Nog steeds wonen er in Caen
mensen in noodwoningen, in hokken, die
als houten schuur waarschijnlijk nog
De sigaret met karakter. Ze verveelt nooit; de
laatste 's avonds smaakt even lekker als de eerste
s morgens.
En waar je Roxy ook koopt, ze
F. S. Packs (Flavor Seal).
zijn altijd fabriekvers uit die
men in Granville bijna geen verwoes
tingen had m 1944. En het is voor de
toevallige bezoeker, die op weg van
Contances naar Avranches. door dit
heerlijke stadje rijdend even los is van
de trieste sporen van de strijd, die tien
jaar geleden over dit land ging, een
verademing even alleen maar naar
normale huizen en een prachtig-blauwe
zee te kunnen kijken.
Wij hebben het echter reeds duide
lijk laten uitkomen hierboven, ook in
de plaatsen, die niet zo gelukkig waren
vrijwel onbeschadigd uit de strijd te
komen, vindt men genoeg om het hart
te verwarmen. Dat is de moed, waarmee
Twee maanden omstre
den stad
Caen, de ln de 11e eeuw door Willem
de Veroveraar gestichte stad. heeft het
aar te verduren gehad in 1944. In de
iabesohrüvingen van Frankrijk wordt
zij genoemd de meest interessante stad
van Normandië na Rouaan. Beide steden
zijn rijk aan oude belangrijke bouw
reden, en die men waarschijnlijk ook
[[«lopig niet van plan is weg te halen,
"tor als men de Hollandse bril eens
|kr, afzet en alleen maar naar het resul-
'a< van de wederopbouw in het zo
"aar getroffen Normandië kijkt, dan
to men toch moeten toegeven, dat er,
Is:anks de glaasjes wijn in de bistro's.
Kdanks de stakingen en ondanks de
[elerronden, wel het een en ander is
itoeurd in de afgelopen jaren.
Maar, en dan moeten wij weer op een
TPrich Frans verschijnsel wijzen, ga
öarover nu niet met Lucien of met een
zijn superieuren praten, want dan
tornt gij beslist niet veel verder. Wan-
tfer het u tenminste erom gpat, wat
^"r feitelijke gegevens los te peuleren.
Maar daarnaast wederop
bouw! Een straattafereel, dat men
ziet in alle verwoeste Franse steden
werken, maar be de zijn ook zwaar be-
proefd Rouaan he?ft wel iets met Rot
terdam gemeen: het gehele centrum
we-d verwoest, zodat Rouaan. althans
letterlijk, een stad zonder hart werd, en
aan de Seine werden hele wijken plat
gebombardeerd
Maar Caen, dat ruim de helft kleiner
is dan Rouaan, werd verhoudingsgewijs
nog zwaarder getroffen. De stad werd in
de twee maanden, dat zij het middelpunt
niet als vluohtplaats voor dieren ge
schikt zouden zijn. Maar zij zijn, vaak
verwonderlijk genoeg, ondanks alle na
righeid van hun bestaan, toch uitgerust
met een soort onverwoestbaar optimisme.
Uitgaande van de veronderstelling, dat
een stad, waar al zoveel werd opgebouwd,
binnen niet al te lange tyd ook aan de
nu nog met in een normaal huis wonen
de inwoners een redelijk huis zal kunnen
aanbieden....
Gelukkig Granville
Het is een soortgelijke indruk, die wij
in de andere plaatsen, welke wij be
zochten in het voormalige frontgebied,
hebben gekregen.
Want ook in St. Lö, ln Valognes, in
Coutances en in Avranches om maar
een willekeurige greep te doen, wonen
vele Luciens Sérandour, die wijn drin
ken, naar wielrenners kiiken en dan de
betonmolen de betonmolen laten, maar
die tussen de bedrijven door een nieuwe
stad uit de grond stampen. Hetgeen dan
ook. in verband met de enorme ver
woestingen, wel heel hard nodig was.
Want de meeste steden of stadjes heb
ben niet het enorme geluk gehad, dat
b.v. de badplaats Granville heeft gehad.
Dat is weer zo'n soort Zondagskind on
der de Franse plaatsen, net als Bayeux.
waarover wij al schreven.
Granville ligt slechts 26 kilometer van
Avranches, het vervallen stadje, dat bij
zonder zwaar geleden heeft, en dat
voor de helft uit stukgeschoten huizen
en winkels, voor de andere helft uit
heerlijke, Zuidelijk aandoende huizen in
brede, nieuwgebouwd^ straten bestaat.
Granville ligt, naar de andere kant ge
rekend, 29 km. van het rustige Cou
tances, dat op een heuvel in het Nor
mandische land is gebouwd en waarvan
3/5 deel werd verwoest. Maar Granville
heeft, behalve het dreunen in de verte
van het geschut, weinig van de oorlog
gemerkt. De 10.000 inwoners van deze
elegante badplaats, die mede door de
blauwe kleur yan de zee en de eigen
aardige ligging op een rotspunt wel iets
van Monaco weg heeft, kunnen dan ook
weinig meer vertellen dan zij van horen
zeggen hebben. Voor hen was de oorlog
plotseling voorbij, zonder noemenswaar
dige gevechten.
Het resultaat is dan ook geweest, dait
ln het zwaar getroffen Caen her
nam het leven spoedig zijn gewone
gang.
Lucien Sérandour en de zijnen in Caen
en in alle andere kapotgeschoten Franse
plaatsen aan de gang zijn gegaan om
de schade te herstellen. Dat is het be
sef, dat het wel heel erg is wat er alle
maal is gebeurd, maar dat het nood
zakelijk was om een ander erger kwaad
Donderdag slotzitting West-R.T.C.
Antillianen vragen duidelijke
Nederlandse uitspraak
(Van onze parlementaire redacteur)
De plechtige openbare slot
zitting van de Ronde Tafelconferentie-
West zal a.s. Donderdagmiddag in de
vergaderzaal van dc Eerste Kamer
worden gehouden. De convocaties
daartoe werden reeds Zaterdag ver
zonden. W'el een teken van optimisme
voor het welslagen! Niettemin, de
hemel is niet geheel en al onbewolkt
gebleven. Het zijn wellicht maar kleine
overtrekkende wolkenvelden geweest,
maar het is onmiskenbaar, dat met
name aan Antilliaanse kant de be
duchtheid over de positie van de Pro
cureur-Generaal in het nieuwe bestel
niet geheel en al is weggenomen.
Het meningsverschil dienaangaande is
nog niet uit de wereld geholpen, want
het laatste communiqué, dat gisteren
werd uitgegeven, laat duidelijk uitkomen,
dat de Antilliaanse delegatie niet tevre
den is met de toelichting, dat volgens
de nieuwe lezing het artikel in het
statuut omtrent de Procureur-Generaal
„op zichzelf geen verandering brengt
in de bestaande positie van de Procu
reur-Generaal".
Zij heeft nu te verstaan gegeven, dat
de gehele delegatie van mening is. dat
in de openbare slotvergadering duidelijk
het Nederlandse standpunt moet worden
uitgesproken.
De Surinaamse delegatie gaf te ken
en, dat de opvatting van de toelichting
iet alleen die is van de Nederlandse
delegatie, maar die van alle drie de
delegaties moet zjin. Van Nederlandse
zijde is intussen een duideliike verkla
ring toegezegd.
Bij monde van minister Donker werd
medewerking toegezegd, dat. het wets
ontwerp omtrent gemakkelijke natura
lisatie van Indonesiërs in Suriname
spoedig tot stand zal komen en dat wij
ziging van de wet op het Nederlander
schap eveneens op korte termijn zal
geschieden.
Dr Schouten heeft tenslotte zijn be
zwaren tegen de gevonden methode tot
wijziging van het statuut waaraan de
nieuwe kamers bij volstrekte meerder-
neid hun goedkeuring zullen kunnen
hechten tot uitdrukking gebracht. Hij
vreest, dat het zodoende mogelijk zal
worden omtrent een aantal zeer belang
rijke aangelegenheden langs de weg van
wijziging van het statuut te geraken tot
verandering van de grondwet met een
gewone meerderheid. Hii wenst hand
having van het voorschrift van 2/3
meerderheid ook bii tweede lezing, gelijk
thans geldt met betrekking tot verande
ringen in de grondwet en heeft dit be
zwaar als individueel lid der delegatie
uitgesproken.
Dat wordt dan een punt. wanneer het
statuut aan de Kamers ter goedkeuring
wordt aangeboden.
Franse Nationale Vergadering
over Indo-China
De Franse Kamer is weer het debat
over Indo.-China begonnen. Reeds wer
den twee 'moties ingediend, een door de
socialisten en een door de conservatie
ven, waarin wordt gezegd, dat- de Na
tionale Vergadering een regeling meer
verlangt dan internationalisering van
het conflict.
De regering van Laniel zal pas bij de
debatten van volgende week werkelijk in
gevaar komen.
Waarnemers te Parijs waren van oor
deel, dat het voortbestaan van de rege-
ring-Laniel er van afhangt of minister
Bidault er in slaagt tegen het midden
van deze maand tct een staken van het
vuren in Indo-China te komen en of
Laniel er in slaagt te voorkomen, dat de
voorstanders van de EDG voordien een
stemming over deze kwestie afdwingen.
uit te drijven. En dat is de quasi-non-
chalante houding van de Fransen uit
deze streek, die hoezeer zp ook anders
hun gevoelens op luidruchtige wijze tot
uitdrukking brengen, op dit punt enigs
zins terughoudend zijn. Maar die tus
sen de bedrijven en de glaasjes „rouge"
door toch wel zo het een en ander heb
ben gepresteerd!
En tenslotte het verhaal van Caen
in een foto samengevat: op de Place
Reine Mathilde staat een puinhoop
van een volkomen verwoest oud
kerkgebouw temidden van een
prachtige, nieuwe opgebouwde
moderne woonwijk.
De teeg, die zij kwamenIII
Wat
