LEIDSCH
DAGBLAD
Churchill: men mag Amerika niet
vragen H-bom-proeven op te geven
93ste Jaargang
WOENSDAG 31 MAART 1954
No. 28153
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwei
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Het zou een slechte dienst aan
de wereld zijn
(Van onze Londense correspondent per telefoon)
Een vastberaden Churchill heeft gistermiddag in het Lagerhuis verklaard
dat het onverstandig voor Engeland zou zijn om de Verenigde Staten te verzoe
ken hun serie proefnemingen met de waterstofbom op te geven. „Wü zijn niet
bjj machte dit te stoppen", zeide hij.
„Toen dergelijke experimenten door de Russen werden uitgevoerd, kan ik
mjj niet herinneren, dat er iemand was die voorstelde dat een soortgelijke stap
zou worden gedaan bü de Sovjet-regering", zo vervolgde de premier.
Er was enorme belangstelling in het
Lagerhuis (de Nederlandse minister
Beyen zat op de tribune) en er heerste
een gespannen atmosfeer. Elke plaats
was bezet. Lord Cherwell, Churchill's
raadgever op atoomgebied, was ook on
der de toehoorders. Hij had Zondag lan
ge tijd met Churchill geconfereerd. Er
heerst begrijpelijkerwijs grote opwinding
in Engeland over de jongste ontwikke
ling van de waterstofbom, vooral omdat
de Amerikaanse vliegbases in dit land
als startpunten voor de bom kunnen
worden beschouwd; en het kwetsbaie
Engeland in de frontlinie zou komen
te liggen. Churchill zeide dat dit gevaar
nooit uit zijn gedachten is. H|j is prak
tisch elk uur in contact met Washing
ton. verklaarde hij nog dramatisch.
Churchill zeide verder dat de experi
menten in de Stille Oceaan een essen
tieel onderdeel vormen van de defen
sie-politiek van een bevriende mogend
heid zonder welker massieve kracht
en edelmoedige hulp Europa in doods
gevaar zou verkeren. „Wij zouden de
wereld inderdaad een slechte dienst
bewijzen als wij probeerden het wapen
te verzwakken, dat méér dan iets
anders, door zijn afschrikwekkende
kracht het uitbreken van een derde
wereldoorlog tegenhoudt".
Zodra de geluidsgolven Engeland heb
ben bereikt, zijn zij zo zeide hij
door onze eigen instrumenten gere
gistreerd, maar Churchill maakte dui
delijk dat de kennis der Engelsen om
trent de Amerikaanse experimenten
beperkt is doordat het Amerikaanse
congres nog altijd weigert geheime in-
lichtineen aan Engeland te geven.
Churchill heeft al zo vaak gezegd en
h|j deed het opnieuw, hoezeer hij deze
gang van zaken betreurt. Uitwisseline
van gegevens zou zeker in het voordeel
zijn. niet alleen van Groot-Brittannië.
maar ook van de Ver. Staten zelf. Chur
chill drong er vooral op aan Amerika
niet te prikkelen en daardoor roet in
het eten te gooien, omdat president
Eisenhower juist op het ogenblik een
beroep heeft gedaan op het congres om
meer openhartigheid jegens Engeland te
be»onen inzake bepaalde atoomvraag-
st"kken.
Churchill ziet een kentering ten
gunste, in dit opzicht. Daarom was het
duidelijk dat hij Amerika wilde ontzien:
hoewel er noe genoeg critiek op Amerika
in ziin opmerkingen door klonk. Zelfs
indien de Amerikaanse wetgeving dit
met zou verhindei en, voelt Churchill
niets voor internationaal overleg of
controle van de verdere proefnemingen.
Wij geloven dat de internationale regle
menten dienaangaande nauwgezet dooi
de Amerikaanse autoriteiten worden
nageleefd en dat zij ook in het vervolg
op de meest strikte wijze zullen voort
gaan voorzorgmaatregelen te nemen om
de aan de proeven verbonden risico's
zoveel mogelijk te verminderen. Er is.
volgens onze eigen wetenschappelijke
kennis geen grond om te veronderstellen
dat er geen limiet zou kunnen worden
gesteld aan de explosieve kracht van de
bom. of dat het niet mogeliik zou zijn
van te voren de voornaamrie gevolgen
er van te berekenen Churchill betreur
de. dat er slachtoffers zijn gevallen,
maar hij heeft vernomen dat de ver
wondingen niet ernstig zijn en ook niet
van blijvende aard. Chuichi kon over
het effect van de bom geen feiten geven,
iets waarop Attlee had aangedrongen
Er ontstond tumult toen Churchill
pathetisch opmerkte dat het schadelijk
zou zijn voor de betrekkinnen met
Amerika als Engeland op de feiten zou
aandringen en zo goed als zeker een
botte weigering zou uitlokken.
Van beperking van dc toepassing van
atoomwapens kan volgens Churchill
slechts sprake zün als onderdeel van
internationale ontwapening. Daarop
is geen kans, zolang er geen onderling
vertrouwen lussen de volkeren heerst.
Wij zullen geen gelegenheid laten
voorbij gaan om de spanning in de
wereld le verminderen, maar tegelij
kertijd dienen wij onze verenigde
militaire kracht op peil te houden.
Pogingen van de oppositie om nog
vóór Pasen een spoeddebat over de
waterstofbom te doen houden, faalden.
Churchill's verklaringen lieten een
beklemmend gevoel na omdat men
beter dan ooit besefte hoe de vrije
wereld bezig is een enorme niacht op
te bouwen, terwijl het politieke in
strument om deze macht onder con-
t-öle te houden, nog ontoereikend is.
Het blijft voor het ogenblik min of
meer halfslachtige improvisatie, welke
het onderlinge, broodnodige, vertrou
wen dreigt te ondermijnen.
Ongeveer 100 leden van de Labour-
fractie in het Britse Lagerhuis hebben
een motie getekend waarin geëist wordt,
dat de receung stappen zal doen om
de ontploffing van nieuwe wate-stof-
bommen te verhindcen. De motie bevat
verder het voorstel om atoomwapens te
verbieden en zegt, dit Engeland, de
Verenigde Staten, de Sovjet-Unie,
Frankrijk en communistisch China
voorstellen moeten indienen voor toe
zicht op de atoomenergie en de geleide
lijke beperking van de bewapenings-
uitgaven.
Weerrapportcn
(Van hedenmorgen 7 uur
Helsinki
Stockholm
Konen hagen
Lonoen
Amsterdam
Brussel
rarlls
Bordeaux
Grenoble
Nice
Warschau
Berlijn
Frankfort
MUnchen
ZUrlch
Genêve
Locarno
Wenen
wzw 5 9 16
windstil
zwaar bew. z 1
zwaar bew. windstil
zwaar bew. zo 2
nevel windstil
zwaar bew. windstil
onbewolkt wlnd6tll
WEERBERICHT
Zuid-Westelijke Wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met in hoofd
zaak in de Noordelijke helft van het
land enige regen. Matige tot krachtige
Zuld-Westelhke wind. Weinig verande
ring in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uur).
1 April
Zon op: 6.17 uur; onder: 19 12 uur.
Maan op: 505 uur; onder: 16.50 uur
Hoogwater te Katwijk te 1.35 en 13 54
Op de brug van het Nederlandse
S-S- ..Mentordat zo'n werkzaam
aandeel heeft gehad in de redding
van een groot aantal schipbreuke
lingen afkomstig van het Britse
schip ..Empire Windrushheeft
r-Generaal van Al-
heer Roger Leonard
rechtsde kapitein van de ..Men-
tor Hazelhoff. gefeliciteerd met
de geslaagde redding. (Telefoto)
Dalles: gezamenlijk optreden
noodzakelijk tegen Communisme
Als het zich over Azië wil
uitbreiden
Mi- van Kleffens
candidaat
voorzitterschap V.N
Nederland heeft de andere leden-sta
len der Ver. Naties er van in kennis
gesteld dat het de voormalige minis
ter van Buitenlandse Zaken en thans
ambassadeur te Lissabon, mr E. N.
van Kleffens, candidaat stelt voor het
voorzitterschap der in September a.s.
te New York beginnende zitting der
algemene vergadering van de Ver. Na
ties.
Mr Van Kleffens is leider der Neder
landse delegatie naar de Ver. Nal.es ge
weest Hij was ook ambassadeur van
Nederland te Washington.
In een door de Nederlandse delegatie
naar de Ver. Naties uitgegeven verkla
ring wordt er op gewezen dat het voor-
z-tterschap van de algemene vergadering
na d? eerste zitting, welke werd gepre
sideerd door Spaak (België', steeds is
bekleed door vertegenwoordigers van
met-Europese landen, „zodat het ge
rechtvaardigd voorkomt dat deze post
thans, na zeven jaar. weer door een af-
z vaardigde van een Europees land zal
worden vervuld".
Het soda-project te Delfzijl
Het wetsontwerp met betrekking tot
het soda-project te Delfzijl zal tussen
10 en 15 April bij de Tweede Kïmer wor
den ingediend Verwacht wordt, oat dit
project voor half Juli door de beide
Kamers behandeld zal zijn De NV zal
dan officieel worden opgericht en men
kan dan met de bouw van de fabriek
beginnen De bouw vergt drie jaar en
men rekent er op. dat de productie op
1 Januari 1958 kan beginnen NederU' d
za! dan voor het eerst een sodafabnek
hebben.
Cairo staat de laatste tijd wel in het
middelpunt van dc wereldbelang-
stelling: dc demonstraties volgen
elkander snel op. en hoewel er vaak
slachtoffers te betreuren zijn. zijn er
ook. die in alle gemoedelijkheid ver
lopen.
Onze foto laat een menigte zien.
die door de straten van Cairo trekt
tijdens de zitting van het Kabinet
en dc Rcvolutionnaire Raad - waar
in Generaal Naguib aanbood zich
uit het politieke leven terug te trek
ken - De demonstranten spraken
zich ten gunste van de Rerolution-
nairc Raad uit. De menigte, die op
deze foto staat afgebeeld, wordt
verondersteld dc terugtrekking van
Generaal Naguib slechts schoor
voetend te aanvaarden.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Wisselvallig weer
Het KNMI deelt mede:
Dinsdagochtend passeeide het front
van een nabij IJsland gelegen depre
orts land. hetgeen bijna overal met
gen gepaaid ging. In Denemarken gal
des middags hetzelfde front aanleiding
tot natte sneeuwval. Achter het front
stroomde vrij dio/i lucht van polaire
oorsprong Nederland binnen. Hierin
kwamen langdurige opklaringen voor.
In de loop van de nacht nam de bewol
king echter wen toe, hetgeen samenhing
met de nadering van een storing uit het
Zuid-Westen.
Deze veroorzaakte in Zuid-Engeland
en ook in grote delen van Frankrijk re
gen. welk regen gebied zich in de loop
van de ochtend ook over Nederland be
gon uit te breiden.
Intussen naderde met zeer grote snel
heid over de Oceaan een volgende sto
ring Deze zal reeds komende nacht ons
land kunnen bereiken Koudere onsta
biele lucht zal daarna Nederland binnen
dringen ln verband hiermede moet op
aanhouden van wisselvallig weer wor
den gerekend.
Hulp voor Irak
800.000 personen op een bevolking van
4 millioen zielen in het geheel zijn naar
schatting door de overstromingen in
Irak getroffen
Van alle kanten wordt de IraaKsp
regering hulp aangeboden De Bntse
ambassade te Bagdad bv. heeft 1000
tenten beschikbaar gesteld Van de zijde
der V N zijn eveneens 1 000 tenten
toegezegd en verder melk, geneesmidde
len en medische hulp. De regeringen
van de buurlanden en verscheidene lief-
dadicheidsotcanisatics in de Verenigde
Stalen hebben ook hulp aangeboden
Naar verluidt, pi oberen Engelse tech-
nici thans gaten te dichten ln duken
30 km. ten Noorden van Bagdad, die
vier dagen geleden zijn gemaakt en de
Iiaakse hoofdstad voor overstroming
hebben behoed Het water dat door deze
gaten stroomt verhoogt het peil van het
kunstmatig ten Oosten van Bagn.id
gevormde, meer waardoor het Oostelijke
deel van Bagdad met algehele overstro
ming wordt bedreigd
De stand van de Tigris baart geen
zorgen meer.
„Indien de communisten zouden po
gen hun politieke stelsel op te leggen
aan de landen in Zuid-Oost-Aziè, zou
den de vrije staten hiertegen gezamen
lijk in het geweer moeten komen, daar
een dergelijke handclw-jjzc een ernstig
gevaar zou betekenen voor alle vrjjc
landen", aldus verklaarde de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken. John Foster Dulles, te New York
in een toespraak tot leden van de
„«„Overseas Preui club of America".
Hjj vervolgde: „Wij zouden hierbij
mogelijk een ernstig risico lopen doch
dit zou veel geringer zijn dan de ge
varen. waar wij ons hinncn enkele ja
ren tegenover gesteld zouden zien. in
dien wü bij een dergelüke gang van
zaken niet handelend zouden optre
den.
Dulles uitte de waarschuwing dat het
er niet bij zou blijven, indien de com
munisten ..onbetwist de heerschappij
over Indo-China of een aanzienlijk ge
deelte daarvan zouden verkrijgen Het
is zeker dal de agressie der communis
ten dan voort zou gaan. met als doel de
andere, thans nog vrije volken van Zuid-
Oost-Azie, onder hun juk te brengen.
Dit blijkt uit de verklaringen van hun
eigen propagandisten
De Amerikaanse regering heeft de
autoriteiten te Peking er van terug po
gen te houden zich openlijk met de
communistische aanval in Indo-China
in te laten. Wij hebben te kennen ge
geven dat. indien eenheden van het
Chinese communistische leger zich met
de strijd in Indo-China zouden inlaten,
c. t tot ernstige gevolgen zou leiden, wel
ke mogelijk niet slechts tot het Indo-
chinese strijdtoneel beperkt zouden
blyven".
GENÊVE
..De Amerikaanse delegatie zal de reis
naar Geneve maken met het doel te po
gen een verenigd en onafhankelijk Ko
rea, waaruit het Invalsleger der Chinese
communisten temggetrokken zal zijn.
tot stand te brengen
Wij hopen ook dat besprekingen van
het Indochinese viaagstuk er toe zullen
bijdragen de ogen der Chinese commu
nistische leiders te openen voor het ge
vaat van hun klaarblijkehike wens om
de hand te leggen op Zuid-Oost-Azle.
I opdat zij van dit streven zullen aflaten
aldus Foster Dulles.
V.S. BLIJVEN TEGEN TOELA
TING COMMUNISTISCH CHINA
TOT DE V.N.
Foster Dulles sprak zich nog eens
krachtig uit tegen toelating, onder de
huidige omstandigheden, van commu
nistisch China tot de Verenigde Naties
Hij verklaarde ook dat de Verenigde
Staten het Pekinese bewind niet diplo
matiek zullen erkennen.
HET WINNEN VAN DE VREDE
Hij wees er voorts op dat het soms
noodzakelijk Is risico te nemen om de
vrede te kunnen handhaven, „evenals
het in eet! oorlog noodzakelijx is ge-
waagde dingen te doen om hem te win
nen". „de kansen op het handhaven van
vrede worden gewoonlijk beter wanneer
men een mogelijke aanvaller tevoren
laat weten waartoe agressie zou kunnen i
leiden", verklaarde h|j.
I Er Is nog een China, namelijk dat der
Chinese nationalisten op Formosa, dat
millioenen volgelingen telt
Ligt het op de weg der vrye landen
een bloedige likwidatie der vrije Chine
zen op Formosa door de communisten j
van het vasteland te bevorderen en aan
te moedigen? Voor mij is dat ondenk-
baar".
VERGELIJKING MET DIEN
BIEN PHOE.
I ..Wij kunnen ons spiegelen aan de
gang van zaken voor Dien Bien Plioe
vervolgde Foster Dulles Er schijnt daar
sinds enkele dagen een stilstand in de I
strijd te zijn gekomen, doch in feite is
het gevaar steeds groter geworden. De I
sappeurs van de vijand hebben geen
1 ogenblik stil gezeten. Zrj graven tunnels
en gangen, om steeds dichter bij de ves-
ting te komen, zodat deze tenslotte van I
i dichtbij door in massa oprukkende ïn-
fantcrle kan worden aangevallen.
Ook in de vrije wereld schunt het
ithans. alsof er een adempauze in del
koude oorlog is gekomen Het lijkt er I
op. dat het gevaar voor een derde we
reldoorlog is verminderd Ik hoop, dat
dit zo is. Indien dit het geval Is. komt
dat. omdat de vrije landen het jrevaar
zagen en verenicd. moedig en vastbe- I
sloten zijn opgei ukt om het te keren, i
Doch er bestaat geen reden om aan
te nemen dat het gevaar thans voor
goed is geweken. Niets wijst er op dat
de heersers van het Kremlin een blü-
i vende vrede zullen aanvaarden, indien
Tito: Zuid-Slavië blijft zich zelf
„Kameraden, wjj hebben aan alle kan
ten vuanden en tegenstanders, die met
de dag sterkere druk op ons uitoefenen.
Het Oosten en het Westen pogen beida
de Zuid-Slavische communis'i>c.ie party
tot ontbinding te brengen', aldus pre
sident maarschalk Tito in een toespraak
by de sluiting der voltallige zitting van
het centrale comité der Zuid-Slavische
communistische partij, die twee dagen
heeft geduurd.
„Oiizg vijanden pogen ons hetzij een
Westers stelsel, of de V3zal;tatus der
Oost-Europe-e communistische landen
op te leggen", vervolgd? hij
..De Westerse staten willen dat Zuid-
Slavië een meer-partijenstelsel gaat in
voeren en ln hun fantasie zyn zij h.er
reeds zelf mee bezig. (Dit slaat op het
bericht, dat er een ondergronds werken
de socialistische party in Zuid-Slavië
zou zijn gevormd i
En wat het Oosten betreft d;t ver
wacht dat Zuid-Slavië op zekere dag be
rouwvol zal verzoeken weer deel uit te
mogen maken van het Sovjet-blok
Wel. ik kan beide partijen mededelen,
dat zy zich vergissen en dat wy noch
het een noch het ander zullen doen.
Van ons kan slechts verwacht worden
dat wy met het Oosten overeenkomstige
betrekkineen zullen onderhouden als
met het Westen.
En met het oog op de stormen, die
zich aan de horizon tegen ons afteke
nen. is het noodzakelijk dat wy een ge
disciplineerde eenheid vormen, aldus
Tito.
In de afgelopen zestien maanden zyn
70 000 personen uit de partij gezet.
dit tevens zou betekenen dat zij hun
veroveringsdromen zouden moeten op
geven. Zy houden niet op hun tunnels
en gangen te graven, om zodoende de
bolwerken der vryheid dichter te kun
nen naderen.
In Europa houdt de Sovjet-Unie Oost-
Duitdand en Oostenrijk in haar greep
en zij manoeuvreert roekeloos om een
Frans-Duitse verzoening te beletten.
Hiertegen bestaat slechts eén af
weermiddel. namelijk nimmer afla
tende waakzaamheid, het voeren van
een gezonde politiek en grote moed",
aldus besloot de Amerikaanse minis-
Vergoedtng
voor z.g. grensaelden"
De regering heeft besloten voor alle
na dc bevrijding door Nederlandse on
derdanen aan de grens ingeleverde
Rijksraarken, rentenvarken en geal
lieerde marken, die lol dusverre "ii-
vergoed zijn gebleven, onder bepaalde
voorwaarden alsnog een vergoeding
loe te kennen Deze vergofdlng is met
het oog op de Duitse geldzuivcring
vastgesteld op f. 5.85 voor elke 100
ingeleverde marken.
Een desbetreffende beschikking van
dc minister van financiën, welke steunt
op het besluit regeling in- en uitvoer
Nederlandse en vijandelijk geld 1944 is
opgenomen in de Ned Staatscourant van
heden.
De arbeidsbureaux van de plaats van
Inwoning der belanghebbenden zullen
met ingang van vandaag formulieren
uitreiken, waarop de aanvragen om
vergoeding schriftelijk moeten worden
gedaan.
Ingaande Maandag 5 April ls het
Arbeidsbureau te Leiden iedere avond
van 79 uur geopend voor het afhalen
van bovengenoemde formulieren Over
dag worden deze formulieren niet uitge-
I reikt.
Zowel de Canadese als de Zwit
serse inzending op de 62ste Konink
lijke Ncderl. Jaarbeurs tc Utrecht
werd Dinsdag in aanwezigheid van
verschillende autoriteiten officieel
geopend.
De opening van de Canadese
inzending werd verricht door de
Canadese Ambassadeur in Neder-
'and. mr. Thomas A. Stone, die
hiertoe een rede hield tegen de
achtergrond van een enorme land
kaart van zijn vaderland (links).
De Zwitserse gezant in Neder
land. de heer D. Secrótan. opende
de inzending van zijn land op bij
zonder originele wijze door het lui
den van een reusachtige koetenbei
(rechts). Mr. W. H. Fockema
Andreae. voorzitter van dc Jaar
beurs. kijkt met belangstelling toe.