Napoleon
GEZAG
kroonde zichzelf
de
Paus wijdde de kroon
HET lijkt aanvankelijk een
goede gedachte om de zeer
gevarieerde verhouding van
ons tot anderen en omgekeerd
samen te vatten in het schema
horizontaal-verticaal.
Met sommige mensen staan
wij op voet van gclükheid: onze
huisgenoten, onze collega's, onze
clubgenoten en vrienden. Deze
verhoudingen liggen, globaal ge
zien. In het horizontale vlak.
Tegenover anderen nemen wij
zelf of zij tegenover ons. een
plaats in. die „gezaghebbend"
mag heten. Onze baas. onze
chef. onze ouders .onze geeste-
Woord van
Bezinning
Betekent de tegenwoordige
relatie werkgever-werknemer,
ouderskinderen, leerkracht
leerling, autoriteitonderdaan,
predikant-gemeentelid, een ver
vlakking, wanneer een verg?lij-
king met vroeger wordt ge-#
maakt?
mende bevelen uitdeelt, maar
wie met zijn gehele persoon
groot is en overwicht heeft
oefent waarlijk gezag uit.
VOLGENS de Bijbel is God
ook de bron van het gezag.
Toen Jezus tegenover
Pilatus i de vertegenwoordiger
van het Romerise wereldgezagi
stond, heeft Hij gezegd: ,.U zou
deze macht niet b-'Zitten als ze
li niet van Bovn e«/«ven was"
Jezus sterft en Pilatus kan
zich handhaver vri een
tijd. De macht van Jezus is ge-
lijke leiders staan ..boven" ons.
Anderzijds kan misschien ge
zegd worden, dat wij mensen,
„onder" ons hebben' de arbei
ders van onze fabriek, het per
soneel op ons kantoor, de leer
lingen in een klas of. als wij een
gezin hebben, onze kinderen.
In de laatste zin werd ONDER
opzettelijk tussen aanhalingste
kens geplaatst Het is een ge
bruikelijke uitdrukking gewoi-
den. Bij nader inzien zal wel
licht ieder toegeven, dat de term
„mensen onder je hebben" ver
ouderd is. Het gezag is in onze
tijd nu eenmaal anders gewor
den. U wilt misschien zeggen:
„Het gezag is verzwakt, het is
gedevalueerd". U kunt dat be
treuren of niet het feit als
zodanig valt niet te ontkennen.
DIT LEIDT tot de vraag, of
het wel Juist is de verhou
ding van de mensen een
voudigweg uit te beelden in het
schema van een horizontale en
een verticale lijn.
Eén van mijn leermeesters
maakte eens de opmerking
„Enkele eeuwen geleden was
iedere stond, leder ambt. iedere
handwerksman. Iedere heer of
bediende kenbaar aan een be
paalde kleding" Dat is nu veel
minder het geval. Werkt de ge-
liikschakeling. het ontkennen
of het opheffen der standen en
het onderscheid in maatschap
pelijke positie, al te sterk door?
Waar blijft het gezag, in ver
ticale zin?
NAAST de simpele indeling
horizontaal-verticaal mag
niet uit 't oog worden verlo
ren. dat gezag alleen blijvend
is. wanneer het van buiten uit
komt. Ieder weet uit ervaring,
dat uiterlijk gezag, waarmee een
mens als door een laagje ver
guldsel wordt bedekt, onvol
doende en waardeloos is. Vroeg
of laat komt. onder de schit
terende en imponerende buiten
kant. de armoede aan innerlijk
gezag te voorschijn. Niet wie
grote woorden spreekt of klem-
bleven. Zijn gezag werkt van
•binnen uil. is met Zijn per
soon en werk gegeven Hij ont
vangt deze autorite.t regelrecht
van God om de mensen
naast eri „onder" Hem te
dienen.
IN een „woord van bezinning"
kan slechts een enke! frag
ment van ..gezag" worden ge
noemd.
Is het de moeite waard voor
U zelf hierop dieper in te gaan?
Misschien vormt d; gedachte
uit dit stukje een hik'pmiddel:
Gezag, in strikt vert.cale z:n,
komt van God. Het gezag van
anderen over mij en van mij
over anderen ligt in het hori
zontale vlak, a's DIENST van
mensen onderling en als een ver
antwoordelijkheid jegens God.
P. L. SCHOONHEIM,
Predikant voor het Bijzonder
kerkew erk der Hervormde
Gemeente te Leiden
(Correspondentie-adres:
Hoge Rijndijk 14a)
Herinnert U ;icli nog uit Uw eigen kinderjaren, met hoeveel moeite een schepje levertraan veror
berd werd? Wij kregen een schep suiker na of een sinaasappel, als pleister op de wonde", maar
de Jeverlraanpleclitigheid" 's avonds voor hel naar bed gaan. was telkens weer een kwelling.
De meeste kinderen op deze foto vinden dat óóker zijn er maar een paar. die hun mond vol bravour
opensperren; misschien durven ze nog omdat zc zo achter in de rij staan?
De anderen vinden het net zo afschuwelijk als wij hel vonden, vroeger. Kijkt U maar eens naar de
vierde van links, en naar licl meisje, dal niets beters weel te doen dan haar tong uil te steken
Dit aardige plaatje werd genomen in ccn kleuterdagverblijf „ergens" in Engeland.
ALS Napoleon dit schrijven ontvangt lacht hij. Het
onmogelijke, het ongehoorde zal gebeuren, de Paus
zal over de Alpen komen, om hem Napoleon
Bonaparte, eens een arme cadet aan de Krijgsschool te
Briennc. tot Keizer der Fransen te kronen.
Hij doet geen knieval. Hij schrijft niet naar Rome dat
hü onmogelijk zijn Rijk verlaten kan. hü schrijft ook
niet dat een onderhoud over de belangen der Katholieke
kerk tussen de Paus en hem nodig is. Hjj schrijft alleen
maar een vleiend briefje, waarin hij spreekt van zijn
persoonlijke gevoelens en waarin hij de Paus verzoekt
zjjn kroon te wijden, opdat die daardoor nog meer
betekenis krijge.
Ofschoon de Paus hevig vertoornd was door dit schrij
ven. en door spotters reeds de „kapelaan van Napoleon"
was genoemd toog hij op reis. met een bezwaard hart.
Wat zou deze tocht hem brengen, en zijn Kerk? Maar zie.
terwijl hu verder reisde, langs een haag van knielende
mensen aan zun weg. verdwenen de bange voorgevoelens.
In de Franse sleden die hij doortrok, ontving men hem
als een vorst en zun hart smolt van dankbaarheid bij het
en aren van zo grootje hulde.
Kostbare geschenken had hij bij zich voor de Keizer
en diens gemalin en op aanraden van de Staatsman
Talleyrand voerde hu vele rozenkransen met zich voor de
hofdames.
HET is de 2e December. 1804.
Het ls een stralende dag! De Nötre Dame van Parijs
ls tot boven in de gewelven met de kostbaarste
draperieën vcisierd, die bestikt zijn met bijen. Tot aan
de laatste plaats is de kerk bezet. Het lijkt wel alsof de
ganse revolutie een droom is geweest. Tegen de hoofd
ingang is een troon opgericht met vierentwintig treden.
Daarop zal de Keizer straks plaats nemen met zijn
gemalin.
Opeens wordt het doodstil
Een priester draagt het Kruis van Christus binnen
en daarachter komt de Paus met zijn gevolg. Allen
staan op. Acht honderd zangers en musici heffen het
„Tu es Petrus", aan Dit maakt een onbeschrijflijke
indruk De Paus schrijdt langzaam naar het altaar, waar
hij neerknielt en bidt. Daarna beklimt hu de voor hem
opgerichte troon. Zestig prelaten der Franse kerk worden
aan hem voorgesteld. Daarna wacht men
Men wacht lang. Velen worden nerveus. Zal de Keizer
niet1 komen? Wat betekent dit? Men kan de Paus toch
niet laten wachten?
EINDELIJK, daar komt hij binnen. Hij draagt een
gouden lauwerkrans om de slapen De grote kroon,
die gemaakt is naar het model van Karei de Grote,
wordt hem vooruitgediagen. Terwijl de muziek speeLt
knielt hij neer en neemt daarna plaats in en eenvoudige
stoel die bij het altaar staat.
De Paus zalft zijn voorhoofd, zijn armen, zijn handen.
De Paus wijdt zijn degen en gespt hem die om, hij wijdt
de scepter en geeft hem die. Daarna wijdt de Paus de
Kroon.
Napoleon bestudeert elke handbeweging daar voor tem.
Pjotscling, als de Paus hem nadert met de Kroon, steekt
hü met een wellevend, doch beslist gebaar zij" handen
uit. neemt de Kroon en plaatst die zelf op zün hoofd.
Er gaat een huivering van ontzag, van angst door de
honderden die toezien. Door dit ene gebaar is alles
volkomen in een nieuw teken komen te staan. Het begon
als een gewone kroning wel plechtig. do«h een
pijnlijk nauwkeurige nabootsing van wat geweest was.
Het werd tot een machtsdcmonstralic van iemand dr~
zich de eerste der wereld voelde. Napoleon had zichzelf
gekroond.
Onmiddellijk daarna kroonde hü zijn voor hem geknield
liggende gemalin, voor wie de spanning en de emotie
Ie gTOOt was die weinig seconden daarna haar tranen
liet vloeien. Napoleon heeft met zijn gemalin de vier en
en twintig treden beklommen van de hoge troon. En aan
de voet daarvan heeft de Paus de woorden gezongen die
eens Karei de Grote in de oren hadden geklonken:
Vivat in aeternum semper Augustus!
I EVE DE KEIZER! Duizenden riepen het en buiten
-1—1 donderden de kanonnen die het Parijse volk ver
telden dat de Keizer gekroond was.
En de Keizer zelf. nu sprekend Augustus gelijkend,
gekleed in vol ornaat, heeft achter zün hand gefluisterd
naar zijn broer: „Jozef, zó moest onze vader ons kunnen
zien"
REIN BROFWER.
Zaterdag 23 Januari 1954
I NAPOLEON I.
■Keizer der Fransen
B duizend jaar verandert er veel!
■Paus en Keizer beiden, die zich oppermachtig waanden,
■■aren in de Investituurstrijd aan elkaar te gronde
tes n cn de randstaten van Europa hadden de wereldlijke
■Utht overgenomen: Engeland en Frankrijk.
Br. duizend jaar verandert er ook weinig. Nog altijd was
We Keizerstitel he< hóógste dat de wereld geven kon. Nog
d was de Paus als kcrkvoist voor milhoenen de plaats-
'anger van God op aarde.
apoleon was een merkwaardig mens. H(| had de
lorie grondig bestudeerd en er zün voordeel meegedaan,
had dc Historie anders bestudeerd dan vvu dit vroeger
en Hij had alles vanuit hen „die Historie hadden ce-
akt", doorvoeld en doordacht. Alexander de Gróte,
tsar. Keizer Augustus, Frederik de Grote wat en hem
nabij, dan menige intieme vriend ons. Niet voor niets
jni hu dc wekker van de laatste mee naar zün verban-
d Sint Helena.
Ion moet Napoleon verstaan, men moet zün wezen
anvoelcn. anders komt men met hem niet klaar. Hij
toeft op het toneel van de wereld gespééld, zijn leven
^ng.
hl genie zoekt een weg voor zijn scheppingsdrang. Hel
mie nil zjjn werk vereeuwigen.
lij had naar het hart van Frankrijk geluisterd Dat is
o emotioneel, ook zo eerzuchtig. Ilij was een van dc
reinigen geweest die heel duidelijk gezien hadden dal
'I volk de revolutie met haar zo hoge beginselen niet
>an had gekund. En tevens had hij een weg gewezen
aar de orde.
Is Consul had hij de Konmgsgezinden tegen zich, om-
die in hem nog aiti.id de ïevolut.onnair zagen: als
isul had hü echter ook de felle Jacobijnen tegen, die
r en daar nog aanhang hadden en zich verzetten tegen
D ordening.
I LS Inj dc regering eens zó ver zou kunnen krijgen
dat die hem beleefd vroeg Keizer te worden. Keizer
van de Franse Republiek-' En wanneer dan later het
dij oveiweldigende meerderheid dit voorstel eoed zou
«en zou dan zijn werk niet beter bestand zijn tegen
•ecuwen» O hijzelf lachte om de Keizerstitel, hij voelde
'even in een tüd waarin geen waarlijk grote dingen
r tot stand konden worden gebracht De mens was
iers veel te koud en te critisch geworden. De priesters
rj?el Nijldal hadden eens Alexander de Grote tot zoon
Pde Zonnegod verklaard! Duizenden hadden zich daar
door hem in het stof gebogen. Deze Alexander was
TSebcden.... als een Godheid
peni nieuwe troon In Frankrijk! De emigranten zouden
i"«eren en htm spel beginnen aan het nieuwe hof.
pteipes-1 Een hoveling principes? Feesten cn geld,
U leeft een hoveling.
En zo. op een goede dag. terwül Napoleon zün gedach
ten over dit alles liet gaan. kreeg hij een wonderlijke
Inval Hij meest proberen de Paus naar Parijs te krijgen,
die moest hem zalven, die moest hem kronen, dan zou
hij voor het oog van de wereld een wettig, een legitiem
vorst zun. Karei de Grote, die duizend jaar voor hem
had geleefd, was gekroond te Rome Hij moest de Paus.
het hoofd van de Rooms Katholieke kerk. naar Parijs
zien te krjjgen!
ELKE geniale gedachte wilde zich bü Napoleon om
zetten ln de daad.
Wat niemand mogelük achtte zou hü volbrengen.
In de achttien eeuwen gereglementeerd Christendom
was het nog nooit voorgekomen dat een Paus naar een
Keizer was gegaan om die te kronen. Indien hij het
nerkclük zo ver zou krügcn dat dc al bejaarde Pius VII
de tocht zou aanvaarden, over de Alpen, naar de meest
lichtzinnige stad der wereld, zouden millioenen de adem
inhouden. Het zou een indruk op andere staten maken.
speciaal op Oostenrük die nooit weer zou zün
uit te wissen.
Voordat hij iets losliet over zijn plannen, liet hij door
een Franse kardinaal aan Rome schriiven. dat hij.
Napoleon, het Christendom weer een kans had gegeven
in Frankrijk, dat hü. de bedwinger der revolutie de Kerk
uit de klauwen van een modern heidendom had gered
Vele brieven gingen er naar Rome Was n et deze
Napoleon een instrument Gods. d.e als een tweede Ka el
de Grote, door zijn macht de Kerk tot bloei bracht9
Juist toen de stemming bü uitstek gunstig voor hem
was bü het Pauseluk curie kwam. als een donderslag bü
heldere hemel, het fatale verzoek, nog wel niet door
Napoleon persoonlük gedaan, doch het liet aan duidelük-
heid niets te wensen over.
De Paus naar Parijs, om Napoleon te kronen! Als een
lopend vuurtje ging het gerucht weldra door Rome
Maar dat kon toch niet? De Paus was de wanhoop
nabü- Eens had men een Paus in Frankrijk gevangen
sezet. Wat stond hem te wachten? Deed hü de Krik. die
hem zozeer ter harte ging. werkelijk een dienst met dit
gewaagde experiment? Napoleon had veel voor de Kerk
gedaan, ja. en dezulken kan men niet al te zeer voor het
hoofd stoten, doch kan hü. die z:ch de opvolger van
Petrus gevoelt, die het hoofd is tevens van een strüdende
machthebbende Kerk. zün lot tijdelük 111 handen stellen
van deze avonturier? De grüsaard siddert
Er wordt geschreven en nog eens geschreven Er wordt
eindelük geschreven dat Züne Heiligheid komen wil
als het ceremonieel net is als dat van een Kroning te
Rome als de Keizer geen concessies aan kette-s zal
doen. hü mag ze alleen duldenals de te kronen Keizer
een schrijven wil zenden aan Züne Heiligheid waarin
hü zegt dat het hem. wegens buitengewone gebeurtenis
sen in zün Ruk. niet mogelük ls om naar Rome te komen
en dat hü de Heilige Vader gaarne dringend wil raad
plegen over Kerkelijke zaken, Frankrük betreffende.
2e Jaargang No 4
Bewogen Leven LVI
„Jozef, zó moest onze vader ons zien"
In het levensdrama dat Napoleon heet, is ongetwijfeld zijn kroning tot Keizer het hoog
tepunt. Hij, een kind van een arme Corsicaanse edelman, werd op de 2e December
van het jaar 1804 gekroond tot Keizer der Fransen, totKeizer van de Franse
Republiek. Voortaan zou de ganse wereld hem kennen onder de naam waarmee hij
als kind was aangesproken, een ietsje gewijzigd naar Franse omstandigheden:
„NAPOLEON".
Is er een tweede voorbeeld in de Wereldgeschiedenis, waarbij een groot en
machtig land het geduld heeft dat een vreemdeling, nog wel uit een onbetekenend
gebied, en van een familie die nooit historie had gemaakt, er Keizer over werd
Duizend jaar eerder had Frankrijk ook een Keizer gehad. Keizer Karei de Grote,
de zoon van de „allerchristelijkste Koning" Pepijn. Deze Karei was, toen hij geknield
in de Sint Pieter te Rome lag, gekroond door de Paus en duizend stemmen hadden
daarbij gezongen: „Vivat in aeternum semper Augustus."
