LEIDSCH
DAGBLAD
Duizenden bij rouwdienst in Willemskerk
92ste Jaargang
DINSDAG 5 JANUARI 1954
No. 28110
Directeur: J W. Henny
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f0 50 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Laatste eer aan dr Plesman
„Zijn werk was een monument"
Tallozen hebben vandaag de laatste ontroerende eer betoond aan dr Ples
man. Dat'hebben zij gedaan, staande langs de weg die de korte rouwstoet
nam op de weg van de Tapijtweg naar de Willemskerk te Den Haag, door de
herdenkingssamenkomst in die kerk bij te wonen, en tenslotte staande langs
de route van de veel en veel langere stoet die van de Willemskerk naar de
Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan ging.
Vanmorgen tegen half elf is de kist met het stoffelijk overschot van dr A.
Plesman zijn woning uitgedragen en in de auto geplaatst. De naaste familie
leden namen in enkele volgauto's plaats. Via de Klatteweg reed de korte stoet
via de Badhuisweg naar het hoofdgebouw van de K.L.M., langs dezelfde weg
die dr Plesman zo vaak met zijn echtgenote, zijn kinderen of kleinkinderen,
vóór de aanvang van zijn dagtaak heeft afgelegd.
Voor het hoofdkantoor, en ook in de omgeving ervan langs de Badhuisweg,
hadden zich employe's van de KLM opgesteld die geen deel uitmaakten van
de delegaties van het KLM-personeel naar de Willemskerk.
Omstreeks elf uur kwam de stoet die
door de Bankastraat, over het Nassau-
plein en door de Nassaulaan was gere
den. by de Willemskerk aan
De organist. Wim van Beek. begon,
terwijl de vele honderden aanwezigen
zich van hun zetels verhieven, het
orgel te bespelen en daarna kwam de
rouwstoet de kerk binnen. In de kerk
was een schat van kransen, bloem
stukken en boeketten samengebracht.
Als slippendragers fungeerden acht
leden van het vliegend personeel van
de KLM. ter rechterzijde van de baar
liepen vier chefs van de onderschei
dene corpsen en ter linkerzijde de
oudste vier in dienstjaren. Links waren
het de in dienstjaren oudste buiten
landse vlieger, gezagvoerder L. C
Acherson. de in dienstjaren oudste
telegrafist, de heer J. H. Pestman,
bekend uit de dagen van de tocht van
de „Snip" naar West-Indiè: de in
dienstjaren oudste boordwerktuig
kundige, de heer C. Biesheuvel en
daarachter de in dienstjaren oudste
steward, de heer J. de Wilde.
Rechts liep vooraan gezagvoerder J.
F. Rijkhof, hoofd van het vllegercorps;
achter hem de heer W. H. van der
Smagt. hoofd van het corps telegra
fisten; daarachter de heer R Smid,
hoofd van het corps boordwerktuig
kundigen en tenslotte de heer M. K
Dousi, algemeen chef steward.
De kist met het stoffelijk overschot
werd met het hoofdeinde naar en vlak
voor de preekstoel neergezet. Op de
banken recht voor de preekstoel namen
de naaste familieleden hun plaatsen
in. In de banken daarachter zetten
de leden van de Raad van Bestuur en
van de Raad van Commissarissen van
de KLM zich. Achter dezen en rechts
daarvan waren de plaatsen voor offi
ciële personen: links die voor de talrijke
leden van het Corps-Diplomatique,
uiterst rechts de bezoekers uit het bui
tenland en achter al dezen hadden
vrienden en bekenden van dr Plesman
een plaats
Namens Prins Bernhard was de par
ticulier secretaris van de Prins dr De
Graaff aanwezig.
In totaal waren ongeveer 2000 per
sonen aanwezig.
Na het orgelspel door Wim van Beek
zong het KLM-koor onder leiding van
zijn dirigent Louis van Tulder „Wat
God wil. dat geschied' altijd", koraal
31 uit de „Mattheus Passion" van
Johann Sebastian Bach.
Vervolgens nam de minister van
Verkeer en Waterstaat, mr J. Algera
het woord De Minister zeide o.a.:
Op de laatste Oudejaarsavond werd
het leven van dr Albert Plesman. naar
het woord van de psalmist, snellijk
afgesneden. Deze twee dingen, snellijk
èn afgesneden, hebben de regering en
ons gehele volk aan het einde van
het jaar 1953 in bijzondere mate ge
troffen Het leven van hem. die wij
meenden sterk te zyn. nam plotseling
een einde
De diepste smart is die van de
familie. Mevrouw Plesman. de regering
betuigt U en uw kinderen haar innige
deelneming met uw groot verlies en
wenst U toe dat God U de kracht mag
schenken om dit te kunnen dragen.
Er is ook een diepe smart bij
reeering, volk en in 't bijzonder bij de
KLM.
Aan dr Plesman waren vele. zeer
grote, gaven gegeven en vele talen
ten waren hem toevertrouwd.
De overledene was groot, ook omdat
WEERBERICHT
Vorst
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Weinig bewolking. Vannacht en mor
genochtend lichte tot matige vorst, mor
genmiddag lichte vorst tot temperatuur
om het vriespunt. Overwegend matige
wind aanvankelijk Oostelijk, later rui
mend naar Zuid-Oost tot Zuid
lOpgemaakt te 10 uur).
6 Januari
Zon op 8 47 uur; onder 16 44 uur.
Maan op: 9.40 uur; onder: 18.36 uur
Hoogwater te Katwijk te 4 11 en 16.20
uur (Springtij).
hij met deze gaven en talenten zijn
hele leven lang heeft gewoekerd, hij
was groot, omdat hij de roep vnn
zijn tijd heeft verstaan en aan die
roep op schier onnavolgbare wijze
gehoor heeft gegeven en zo is ge
worden tot de pionier van de bur
gerlijke luchtvaart met een naam
van wereldbetekenis.
Wanneer we de ontwikkeling der
KLM zien te midden van al de moei
lijkheden, dan gaat onze dankbaar
heid uit naar de man. die daartoe
zoveel heeft bijgedragen. Hij beschik
te over een zienerschap, dat niet kan
worden aangeleerd, over een enorme
geestkracht, een ononderbroken
doorzettingsvermogen en een voort
durend optimisme.
Dat het mogelijk is geweest een be
drijf als de KLM te grondvesten en
groot te maken in 'n klein land als
Nederland is, dat is ongetwijfeld
daarom, omdat zij werd geleid door
een groot man, als dr Plesman
was. Zeg ik te veel, wanneer ik meen,
dat dit resultaat niet zou zijn bereikt
zonder zijn geniale intuïtie?
Dr Plesman was een groot Nederlan
der wiens verrichtingen ons nationale
hart van trots vervullen. Maar hij was
ook een internationale Nederlander,
een man, wiens blik de gehele wereld
omvatte. Zijn internationale denkbeel
den hebben een stimulans gevormd om
de KLM te brengen in verre landen,
maar omgekeerd heeft zyn zorg voor
de levensvoorwaarden van de KLM
deze idealist versterkt in zijn gedach
ten omtrent een door hem gepropa
geerde komende wereldorde, in zijn
verlangen om de volkeren dichter bij
elkaar te brenge.Het luchtruim
verenigt d» volkeren", dat was zijn
stelling. Hy was een onvermoeibare 1
stryder voor de vrede in de wereld. Hy l
toornde tegen de vele nationale restric
ties, die in de laatste jaren zo veel
nieuwe zorgen op zijn weg hebben
gevormd. Zijn werk voor de KLM. was
werk voor Nederland. Maar we mogen
ook zeggen „dit was een Nederlands
werk voor de wereld".
Dr Plesman is niet meer, maar er ls
iets. dat blyft Dat ls zijn nagedachte
nis dat is zijn voorbeeld. Ik twijfel
niet, of dat zal ryke vruchten dragen
voor een nieuwe generatic. die bezield
zal worden door wat de overledene
heeft gewrocht Wat blijft, is ook zijn
werk. dat wy moeten voortzetten: zijn
werk dat een monument is van wat hy
heeft gedaan. Dr Plesman heeft vele
medewerkers van zyn geest en idealen
doordrongen en zij zullen trachten het
bedrijf voort te zetten in de geest, die
de KLM heeft gemaakt, tot wat ze is.
Nederland heeft een van zijn grote
zonen, van zijn nationale figuren ver
loren Het vervult ons allen met diepe
d'-oefheld, maar daarnaast mag ik
stellen dat de regering met dankbaar
heid is vervuld voor het vele. dat onder
Gods zegen, dr Plesman voor ons land
en ons volk heeft tot stand gebracht.
De regering wil gaarne van die dank
baarheid getuigen Plesman heeft de
naam van Nederland uitgedragen over
de gehele wereld: zyn werk voor ons
land is van onschatbare waarde.
Regering en volk: „zy zullen dr
Pieman in dankbare herinnering
houden", aldus eindigde mmister
Algera.
(Voor het vervolg zie men elders).
Amerika wil en zal welvaart;
bewaren
RADIOREDE VAN PRESIDENT
EISENHOWER
In een radiotoespraak tot het Ameri
kaanse volk, gehouden als inleiding op
het indienen van het regerings-pro-
giamma voor 1954 m het Congres, dat
de volgende week zal geschieden, heelt
president Eisenhower Maandag ver
klaard. dat de Amerikaanse regenng
alle haar ten dienste staande w ïttige
middelen gebruikt om de welvaart te be
waren en dat zij zo nodig dit zal blij
ven doen De president, die hiermede
kennelijk doelde op de mogeiykheid van
een economische depressie in de Ver
enigde Staten, zeide, dat de regering g?-
reed is om ieder ogenblik over te gaan
tot het nemen van de vereiste maatrege
len. Naar hy zeide is de reg?ring van
oordeel, dat zy niet moet en niet be
hoeft toe te laten, dat Amerika een
land zou zyn. waar perioden van hoog
conjunctuur en depressie elkaar afwis
selen De Amerikaanse regering gelooft,
dat de welvaart van het land niet af
hangt van een oorlog of van oorlogstoe
bereidselen en hiervan ook niet behoeft
af te hangen.
Wjj weten, aldus president Eisenhower
dat dit grote land in staat ls tot aan
passingen. die vereist zijn om aan ver
andering van omstandigheden het
hoofd te bieden zonder het stichten
van onheil in de hand te werken en
zonder de economische chaos te ver
oorzaken. waarop de communisten ho
pen.
Eisenhower verklaarde, dat de resul
taten van het afgelopen jaar de belof
te inhouden, dat het nieuwe jaar nog
vruchtbaarder zal zyn voor de veiligheid
van het land en het welzijn van het
volk.
Recordvlucht
AmsterdamLonden
1 uur en 15 minuten
Een „Convalr" van de KLM heeft
gisteravond het snelheidsrecord voor
passagiersvliegtuigen Amsterdam
Londen verbeterd. Het toestel kwam
26 minuten eerder aan, dan op het
vliegplan was aangegeven. Het legde
de afstand in een uur en 15 minuten
af.
Sovjet-procureur-generaal
ontevreden
de „Prawda", het Sovjetrussische
communistische partyblad, verklaard,
dat de .socialistische rechterlijke macht
onverwijld versterkt moet worden" Hij
herinnert aan artikel 127 van de Grond
wet. waarin gezegd wordt, dat niemand
zonder een sanctie van de rechterlyke
macht ln arrest gehouden mag wordm.
Roedenko zegt verder, dat de „vyan-
den van het volk in zekere takken van
het regenngsbestel doorgedrong?n zyn
en alles ln het werk gesteld hebben, ten
einde de wet afbreuk te doen. om op die
wijze een toestand te scheppen, welke
ondermijnend werk toelaat".
Op dez? wijze waren Beria en zyn
medeplichtigen te werk gegaan.
De Sovjet-regering had een aantal
maatregelen getroffen voor een strenge
controle op alle onderdelen van het re
geringsapparaat en vooral op die van
het ministerie van binnenlandse zaken,
teneinde een strikte naleving der wet
te verzekeren.
Roedenko gaf toe. dat het werk van
het parket grote tekortkomingen had
getoond waar het de controle op het
naleven der wet betrof.
Het had niet altijd de vereiste vastbe
slotenheid en beginselvastheid getoond
in de stryd tegen de overtreders van de
wet en in een aantal gevallen had het
geen gebruik gemaakt van de volmach
ten. die het volgens de grondwet bezat.
Alle pogingen van avonturiers en
carrièremakers, om van het Sovjet
apparaat gebruik te maken ten behoeve
van hun misdadige doe'.en zouden voort
aan falen, aldus Roedenko.
De ..NauUlus", de eerste Ameri
kaanse onderzeeboot, die door
atoomkracht zal worden voortbe
wogen, wordt 21 dezer te water ge
laten Het ligt in de bedoeling met
de ..Nautilus" duikproeven te ne
men. waarbij de onderzeeër gedu
rende twee maanden en langer on
der waiter zal blyven.
De „Nautilus" zal worden toege
voegd aan het Amerikaanse eska
der in de Atlantische Oceaan.
Stakingsgolf
bedreigt Britse
Het stoffelijk overschot van dr A.
Plesman passeert op weg naar de
Willemskerk het hoofdgebouw van
de K.L.M. aan de Raamweg. waar
het personeel staat opgesteld om
..de Baas'' eerbiedig een laatste
groet te brengen.
Sneeuw
Voor ons land was het gisteren
d? eerste werkelyke sneeuwdag van
deze winter. In alle provincies zijn
lichte sneeuwbuien gevallen, hier
en daar afgewisseld met hagel
Op sommige pia^tsen in zuid-Lim
burg. na in de sfeek tussen Vaals
en Sittard lizt wel een sneeuwlaag
ter dikt? van 1 meter
Waarom Amerika minder
manseliappen nodig heeft
economie
Persoonlijk beroep van Churehill?
(Van onze Londense correspondent per telefoon)
Het is niet uitgesloten dat Sir Winston Churchill voor de radio een per
soonlek beroep zal doen op de arbeiders in de sleutelindustrieen, welke met
staking dreigen, om Engeland niet in een chaos te storten. De slechts lang
zaam vooruitgaande en nog aityd uiterst wankele Britse economie staat thans
op het spel by de dreigende actie van millioenen arbeiders. Indien alle eisen
ingewilligd werden, zou dit de Britse industrie jaarlijks 300 millioen pond
extra komen te staan, waardoor vooral de export, bedreigd als deze wordt door
de Duitse en Japanse concurrentie, in gevaar wordt gebracht. Niet alleen door
het verlies van orders, maar mogelijk eveneens door het verlies van afzetge
bieden, Britse traditionele markten inbegrepen. Stakingen en langzaam-aan-
acties betekenen zeker dat levertyden verlengd zouden moeten worden, het
geen onvermydeiyk zou leiden tot ongunstige reacties by Engelands afne
mers.
Weerrapporten
Oslo
Sicckhoim
Helsinki
Kopenhagen
Londen
Biusec!
I Pari is
I Bordeaux
Grenoble
I Nice
Warschau
Berlijn
Franklort
Mllnchcn
ZUrlch
Gonêve
Locarno
Wenen
bestaat uit aebt pagin.
windstil -8 0
Omdat er atoomwapenen
zijn
(Van onze correspondent te Washington
Aanvankelijk heeft het velen verbaasd,
dat de Verenigde Staten op een mo
ment. dat een definitieve regeling van
geschillen ln het verre Oosten nog aller
minst is bereikt twee divisies gingen
Urugtrekken uit Korea Bovendien heb
ben sommige critici van de regering er
hun twijfel over uitgesproken of de
„new lookvoor de komende drie Jaar
(20 pet minder manschappen en de
fensie-uitgaven verminderd met °cn
kwart), militair wel verantwoord was
Thans echter begint het te Washington
duidelijk te worden, waarom de regering
dit alles heeft aangedurfd Sedert koit
heeft de strijdmacht der Verenigde Sta
ten de kleinere atoombommen en de
atoomartillerie ter beschikking Over
een eventueel gebruik van deze strijd
middelen heeft de president altlid nog
zeggenschap. Zyn speciale toestemming
is daartoe vereist De huidige militaire
politiek schynt er echter op gebaseerd,
om bij een serieuze agressie, ook al
is die slechts van plaatseliike aard te
reageren met de nieuwe atoomwapenen.
Deze nieuwe wapenen zouden dan ge-
biuikt worden tegen militaire doelein
den Het bezit nu van deze nieuwe wa
penen en de rol. die men hun eventueel
heeft toegedacht, maken het voor Ame
rika mogeiyk om het aantal manschap
pen vrij drastisch te beperken. In rege
ringskringen neemt men aan. dat het
Congres een dergelijke verklaring voor
de reductie ln manschappen zal kunnen
aanvaarden. De financiële bezuiniging,
die hierdoor mogelijk wordt, is niet ge
ring en komt de regering zeer te stade
Wel gaan er enige stemmen op. die de
waarschuwing doen horen, dat men
I door het gebruik van atoomwapenen
een grote oorlog naderby zou brengen
en dat het moeilijk zal zyn militaire
doelen te onderscheiden van civiele.
I Geheel ongelyk hebben zulke be
zwaarden zeker niet Maar de geschiede
nis is in het stadium aangeland, waarin
atoomwapenen gaan behoren tot de
„gebruikelijk"" stnjdmiddclen, en in
zulk een stadium zo heeft de historie
geleerd worden nieuwe wapenen ook
doorgaans gebruikt wanneer de nood aan
de man komt
Turks-Egyptisch geschil
WEDERZIJDSE AMBASSADEURS
TERUGGEROEPEN
De Turkse ambassadeur Ie Cairo.
Foeat Toegay. is medegedeeld, dal hy
Egypte binnen 24 uur moet verlaten,
aldus is Maandagavond van betrouw
bare zijde vernomen.
Een Egyptische woordvoerder heeft
verklaard dat de Tuikse ambassadeur
betrokken is geweest by „verscheidene
complotten tegen generaal NaguibHy
nad van de ambassade een trefpunt ge
maakt voor „behoeftige leden van de
koninklyke familie en leden v
i oude regiem
De Turkse ambassadeur zal Dinsdag
per vliegtuig naar Turkye vertrekken.
Officieel is medegedeeld, dat de
Egyptische regering haar ambassa
deur te Ankara lieeft teruggeroepen.
Dit besluit zou zyn genomen, vóórdat
de Turkse ambassadeur in Egypte,
Foeat Toegay, werd uitgewezen.
Het hoofdconflict wordt gevormd door
de acties van de electrotechnici. samen
met de metaalbewerkers en scheeps-
bouwarbeiders. die oorspronkelijk de
zelfde datum, namelijk 18 Januari, had
den uitgekozen voor het begin van hun
campagne. De federatie van arbeiders
organisaties in de machine-industrie en
de scheepsbouw heeft gisteren echter
tegen de eisen van de extremisten in
besloten het overwerk- en stukwerkver
bod uit te stellen tot de resultaten be
kend zijn van het onderzoek, dat de
regering instelt naar de situatie in de
genoemde bedryfstakken.
De electrotechnioi blyven echter tot
nu toe by hun besluit om op 18 Januari
een reeks zogenaamde guerilla-stakin
gen te beginnen, welke waarschynlijk
zullen worden ingeleid door een 24-uur-
staklng in de economisch meest kwets
bare ondernemingen waaronder atomi-
sche laboratoria, wapenfabrieken, olie-
rafflnaderyen, luchthavens, autofabrie-
ken en gasbedryven. In Augustus en
September heeft het land van dit soort,
automatisch over het land uitgebreide
stakingen, welke het nieuwste commu
nistische wapen zyn. een voorproefje
beleefd. De schade bedroeg toen reeds
enkele tientallen millioenen ponden. De
organisatie van electrotechnisch perso
neel staat sterk onder communistische
invloed Tot dusver hebben de leiders
geweigerd de door de werkgevers aan
geboden arbitrage te aanvaarden, omdat
zy reden hebben te verwachten, dat deze
ongunstig voor hen zal uitvallen Bo
vendien zyn zij aangemoedigd door de
spoormannen, die door hun stakings
dreigement vlak voor Kerstmis een tus
sentijdse loonsverhoging wisten
reiken
De regering doet alles om het con
flict te voorkomen. Mogelijk zal het
minister Monkton. beroemd om zyn
grote Het. ook ditmaal lukken. Een
kwart van do Britse arbeiders stelt
thans looneisen, het hoogste aantal
sinds de oorlog.
I De loonstructuur van het spoorwegbe-
drijf wordt thans door de autoriteiten.
I Ir» afwachting van verdere maatregelen,
onder de loupe genomen, zodat de spoor-
msnnen een afwachtende houding aan
nemen. hetgeen vergemakkelijkt Is door
de kleine verhoging, die zit inmiddels
hebben ontvangen Verder zijn er
400POO miinwerke-s uil de laagste loon-
klasse. die in beweging zyn gekomen In
sommige mlingebieden wordt gedreigd
met een weigering om op Zaterdag ar
beid te verrichten, waarvan de steen
koolproductie in zo grote mate afhan
kelijk is Andere groepen, die loonsver
hoging vragen, zyn de arbeiders in de
meubel-, tabaks- en chemische indus
trieën en de bouwvakarbeiders. Voor het
eerst in haar geschiedenis dreigt thans
ook de vereniging van leraren by het
middelbaar en gymnasiaal onderwys
welke geen vakbond is met staking,
doch deze stap werd op het Kerstcon
gres van deze organisatie een jaar op
geschort. De regering, die de afgelopen
twee jaar fortuinlijk is geweest in het
bedwingen der inflatie, heeft nu een
harde dobber, want vervulling van alle
wensen op loongeb.ed zou onvermyde-
lyk het goede resultaat met één slr.g
ongedaan maken, en tot rampzalige ge
volgen. waaronder werkloosheid, leiden.
De conservatieve bladen verwyten La
bour dat de betreurenswaardige situatie,
i wat de stakingen betreft, vooral in de
hand gewerkt is door de onverantwoor
delijke socialistische propaganda over
de steeds voortgaande styging der kos
ten van levensonderhoud. Een aantal
levcnsmiddelenpryzen ls weliswaar ge
stegen als gevolg van de afschaffing
van een aantal rantsoeneringen en
voedselsubsidies, maar daar tegenover
staat een kleine belastingverlaging en de
mogelykheid om meer te verdienen door
groter krachtsinspanning.
Zo lang er nog kapitalen worden be
steed aan schrikbarend dure sigaretten
en aan drank, kan, volgens de regcr.ng,
de massa nog wel een stootje velen.
Het grote probleem, dat ook de La-
bourregering niet kon oplossen, is echter
dat millioenen het bestaansminimum
nog niet of nauwelijks hebben bereikt
en dat de beter betaalde groepen niet
gedogen, dat de onderlinge loonver-
i schillen verkleind worden, omdat anders
de noodzakelijke grens tussen geschnol-
1 den en ongeschoolden daarbij komt te
I vervallen
De vermeerdring der dividenden en
'de schatten, die soms door speculanten
W-orden verdiend, zoals bij de affair» van
het Savoy-hotel in Londen, waarbii en-
kele lieden een belastingvrij millioen
maakten, door listige manoeuvres met
aandelen, heeft de atmosfeer verbitterd.
WINKELPRIJZEN OMLAAG.
De regering heeft gisteren het on
verwachte besluit genomen om. voor
uitlopende op de begin April in te
dienen begroting, de aankoophelasting
op een aantal artikelen met 27 pro
cent te verminderen. Dit kwam als
een Nieuwjaarsverrassing. De maat
regel betekent dat vele winkelprijsn
met éénzevende zullen dalen Dit be
sluit is een belangrijke factor in dc
worsteling tussen pryzen en lonen.