LEIDSCH
DAGBLAD
Constructief optreden in Berlijn
noodzakelijk
92ste Jaargang
DINSDAG 29 DECEMBER 1953
No. 281 OS
Directeur: J W Hennj
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
16.— per Kwartaal; 10.47 per week - Met Ingang van 1 Januari a.s. f.6.40 per kwartaal; L0.50 per week
Witte Singel l, Lelden - Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Meent Dulles liet zo kwaad niet?
(Van onze Londense correspondent) i
Het Britse perscommentaar op het
Russische voorstel om het begin van de
Bcrlynse conferentie tot 25 Januari uit
te stellen gaat natuurlijk niet voorbij j
aan de te verwachten moeilijkheden e:i
aan Moskou's doorzichtige tactische ma- i
noeuvre. hoewel erkend wordt, o.a door j
de Times, dat het antwoord op zichzelf
niet onredelijk is. De „Manchester Guar- i
dlan" merkt op. dat ook het Westen nog
niet met zijn voorbereidingen gereed is.
Het is namelijk de vraag of Bidault.
Dulles en Eden eensgezind zijn.
De „Times" voorspelt moeilijke en in
gewikkelde discussies.
Op het moment ziet het blad weinig
vooruitzicht om Duitse eenheid door
overeenstemming te bereiken Het gioot-
stc gevaar is dat een eventuele misluk-
king zo abrupt en finaal zal zijn, dat de
internationale spanningen sterk zullen
toenemen. Daarom zullen de staatslieden
moeten trachten de gevolgen van een
nnslukking te verzachten. Indien de twee
Duitse helften gescheiden blijven, dan
zal het toch op zijn minst mogelijk moe
ten zijn het handelsverkeer tussen beide
delen uit te breiden en ook ze toegan
kelijk tot elkaar te maken. De „Times"
zinspeelt ook op een terugtrekken over
enige jaren van een deel der troepen op
beiderlei grondgebied. De Berlijnse con
ferentie zal waarschijnlijk niet zo spoe
dig de kwestie van wederzijdse veilig
heidsgaranties ter sprak? brengen. Hoe
het ook zij. de Westelijke landen zullen
beter uit de conferentie te voorschijn
komen als hun houding ruim en con
structief is.
Dc „Manchester Guardian" zegt nog.
dat de Westelijke landen moeten er
kennen. dat zij Molotof een prachtige
gelegenheid hebben gegeven om moci-
Droeve balans
Elf vermiste passagiers van de trein,
die aan de vooravond van Kerstmis in
Nituw-Zeeland is verongelukt, zijn in
veiligheid. Het aantal doden en vermis
ten bedraagt hierdoor 155 lnplaats
van 166
Volgens de jongste cijfers ls de toe
stand thans als volgt: 123 personen zito
aan de dood ontsnapt. 114 lijken zijn ge-
b :?n en 41 mensen worden nog ver-
Radio-Praag heeft nader gemeld, dat
op 24 December 103 personen bij het
spoorwegongeluk bij Sakvlce zijn omge
komen en 83 gewond. De sneltrein
F:aag—Bratislava was bi) Sakvice 35'
kilometer ten Zuiden van Brno. cp een
boemelt-rein ingereden
Het ongeluk is. a.dus radio-Praag, te
wuten ..aan een ernstige inbreuk op de
veiligheidsvoorschriften door een aan
tal spoorwegbeambten".
De regering heeft de plaatselijke ra len
opdracht gegeven voor de begrafenis der
slachtoffers te zorgen
Het departement van binnenlandse
zaken maakt? bekend, dat speciale uit
keringen zullen worden gedaan aan de
familieleden van de slachtoffers
Een aantal arrestaties ls verricht.
lijk heden le veroorzaken. Het blad
ziet echter geen reden waarom ook
niet het Westen hetzelfde spelletje
van afwachten zou spelen als Molotof.
Ook moeten zij iets positiefs ln Ber
lijn aanbieden, zoals het oa. door Chur
chill en Adenauer gesuggereerde veilig-
heidspact en het plan voor een gedemi
litariseerde zone in Oost-Duitsland. zo
als voorgesteld door Van Ze?land in
Bonn. al zijn deze plannen allerminst
door Moskou verwelkomd. Ook Molotof
heeft de plicht nieuwe denkbeelden te
ontvouwen als hij de voorstellen van het
Westen niet mag
Het verlangen naar een compromis is
algemeen in Londen, dat daarom scep
tisch staat tegen Dulles' onwrikbaarheid,
il erkent men hier. dat hem het pistool
'an het congres in de rug is gezet en
dat zijn uitlatingen vooral voor senator
McCarthy bestemd zijn.
Dit ln overweging nemend, troosten
sommigen, zoals de onafhankelijke Bea^
verbrookbladen, zich met de gedachte^
dat als puntje bij paaltje komt, de
standpunten van Engzland en Frankrijk
enerzijds en Amerika anderzijds niet ver
van elkaar verwijderd zijn.
Het belangrijkste, zo redeneert men, is
dat wat ook hun motieven mogen zijn,
de Russen bereid zijn tot praten.
Elke mogelijkheid om een maximum
voor de vrede te bei eiken dient te wor
den aang?grc|>en.
Hoofddoel is om de bal aan het rollen
te krijgen.
Dat is ook Churchill's gedachtengang.
Hijzelf heeft reeds verklaard, dat de
conferentie niet meer dan het begin
kan zgn van een moeizaam proces,
waarvan hij op zijn leeftijd waar
schijnlijk de voltooiing niet meer zal
zien. Maar de eis, die Londen stelt, ls
dat er, bij alle reserves, van Westelijke
kant in alle oprechtheid naar een po
sitief resultaat dient le worden ge
streefd wil er een einde komen aan de
atmosfeer \an wantrouwen en vrees,
welke slechts zal kunnen eindigen in
wederzijdse vernietiging.
Boete voor mevr. Jagan
Mevr. Jagan. echtgenote van de afge
zette premier van Bri&s-Guyana, ls ver
oordeeld tot een boete van vijfhonderd
gulden of drie maar.den gevangenisstraf
wegens het bijwonen van een bijeen
komst. die in het begin van deze maand
zonder politievergunning werd gehouden
Negen personen, die met haar terecht
stonden, kregen een berisping.
JOSEPH BECH BENOEMD TOT I
EERSTE-MINISTER VAN
LUXEMBURG
De Luxemburgse minister van buiten- I
landse zaken. Joseph Bech is benoemd
to! eerste-minister van Luxemburg a'.s
I opvolger van de vorige week overleden
I Pierre Dupon?.
Bech. die de portefeuille van buiten
landse zaken onder zijn beheer houdt,
is ook van 1926 tot 1937 eerste-minister
1 geweest Hü ls 76 jaar.
Pleidooi voor
amnestie in België
Mcor veel voelt men er
niet voor
I iVan onze Brusselse correspondent)
Het IJzerbedevaartcomité, dat jaar-
liiks de grote bedevaart naar de graven
van de in de eerste wereldoorlog geval-
I len Vlaamse soldaten te Diksmtude aan
I de Ijzer organiseert, heeft een Kerst
boodschap tot de Belgische natie gericht,
waarin amnestie voor de politieke de
linquenten wordt bepleit
I Het comité is van oordeel dat de
I morele en juridische moeilijkheden in
l verband met de fout der politieke delin-
I quenten nog werden vergroot daar de
I politieke delicten na de bevrijding wer
den gestraft op basis van retro-actieve
wetten
De Belgische gerechtelijke en admi
nistratieve instanties hebben na de oor
log hun taak bovendien ln zeer moei
lijke omstandigheden moeten verrichten
Zij waren overbelast en niet volledig
i geïnformeerd Acht jaren na de bevrij
ding zou men onmiddellijke genade en
invrijheidsstelling dienen te verlenen
aan de delinquenten. d:e de leeftijd van
70 jaar h°bben overschreden, aan zieke
delinquenten en aan gestraften, die min
derjarig waren op het orenblik dat zij
de strafbare daden stelden
Het comité verwijst naar het Franse
voorbeeld, waar Franse verzetsleiders
medegewerkt hebben aan de algemene
amnestie ten voordele van politieke
delinquenten De amnestie zou in Belgie
ook dienen verleend te worden ran ver.
zetsmannen di" na d? bevrijding voor
gemeenrechtelijke daden werden ge
straft
Deze boodschap wordt beschouwd als
een poging om ook in België de verzets
leiders te betrekken bij de redactie van
een amnestiewet De meeste Belgische
verzetsleiders blijven echter op het
standpunt dat er van genade of amnestie
geen sprake kan zijn. zolang een aantal
politieke delinquenten het voormalig
verzet op onbeschaamde wijze verdacht
maakt en beledigt.
Ook ln de kringen van de regerino
voelt men er op het ogenblik niet veel
voor. nu er verkiezingen voor de deur
staan, om de kwestie van de politieke
delinquenten te behandelen.
Weerrapporten
I ergrtdering Ned. Onderwijzersvereniging
Scherpe critiek op onderwijsbeleid
Behoorlijk levenspeil geëist
Beloning
voor prof. Pontecorvo
DE HERENIGING DER MACLEANS
'Van onze Londense correspondent)
In Londen heerst een zekere instem-
m.ng me', de door he: Amerikaanse ri.d-
sclirif-t World" verkondigde theone. dat
de hereniging van het gezin Maclean
achter het IJzeren Gordijn en de brief
van Burgess aan zijn moeder in Londen,
oe beloning vormden voor prof. Bruno
Pontecorvo, wegens zijn bijdrage tot de
ontwikkeling van de H-bom.
Pontecorvo. die in September 1950 uit
Engeland naar de Sovjet-unie is ge-
i lucht, was een intieme vriend van de
Macleans S:n±s hun eerste ontmoeting
,r. 1948 in Parijs liepen Pontecorvo'? en
Maclean's loopbanen parallel.
Het is de eerste maal dat er gewezen
w rdt op de tussen hen bestaande band.
Mclean zou reeds lang de wens te
kennen hebben gegeven om zijn gez.n te
la een overkomen, omdat hij dah beter
zou kunnen werken. Pontecorvo was
I ^.irnen met zijn gezin naar Rusland ge-
j Toen ln Augustus 1953 de H-bom ex
plosie aan de Aksal-rivter plaats vond,
I zou Pontecorvo al; de he'.d van het uur
Maclean's wens hebben ondersteund De
autoriteiten, tot nu toe aarzelend, om-
dat mevrouw Maclean Amerikaanse van
i 2'boorte is en geen communiste, streken
de hand over het hart
Hoe een Wesï-Duits leger zal
worden gevormd
In een vraaggesprek met de „Deu-tsche
Soldaten Zeitung" heeft de commissaris
voor de veiligheid van de 'West-Du.(se
f-derale regering. Theodor Blank, ten
I aanzien van de eventuele vorming vsn
j een West-Duits militair contingent c a.
verklaard, dat elke candidaat persoon
ujk getoetst zal worden en dat op ccze
wijze de kwestie van het al dan niet op
nemen van voormalige S S -ers tevens
zal worden opgelost Een wetsontwerp
op de aanwerving van vrijwilligers U ge
reed. Ook de oproepingswet. die öert'en
maanden na de vorming van opleidings
kaders in werking moe; treden, is in
grote lijnen opgesteld Het teken tot de
vorming van een Duits contingent zal
gegeven worden öoor het land. dat ais
laatste het verdrag voor de Europese
Defensie Gemeenschap zal bekrachtigen.
Koningin gisteren reeds op ski's
Zware sneeuwval in Grindelwald
„Er huizen wantoestanden"
Helsinki
Oslo
Stuckholm
Kouenhagen
Londen
Amsteraar
Bordeaux
Grenoble
Nice
Warschau
Berlijn
Frankfort
Mtlnchen
Ziirlch
Genève
Locarno
onbewolkt
regenbul
zwaar bew
geh bew.
zwaar bew
De voorzitter van de Nederlandse Onderwijzersvereniging, de heer Jac.
I Lootsma, heeft in zjjn openingsrede op de achtste algemene vergadering in
Amsterdam ernstige critiek ui'geoefrnd op het onderwijsbeleid der regering.
„Nederland, dat vaalt trots is geweest op zijn onderwijs, komt thans
a 2 3 I hopeloos achteraan. En nas cr nn maar enig perspectief: helaas, het tegen-
S., deel is eerder het geval", zo zeidc hij.
1 Wij willen een behoorlijk levenspeil voor dc Nederlandse onderwijzer, dat
_9 o I hem in staat stelt te leven in een milie u. waartoe hjj krachtens zijn opleiding.
*0 0 ontwikkeling en het gewicht van zijn ambt behoort. Over wat hij noemde „het
4 o ontknikkingMlrama" merkte spr. op. dat weliswaar de onderwijzerssalarissen
zijn ontknikt. maar de onderwijzers zijn blijven zitten met het gevoel onrecht-
wi'ndatfl 4 0.6 vaardig behandeld te zijn.
5 O
windstil
nw 4
W 4
windstil
4 10
WEERBERICHT
- De heer Lootsma noemde het „een van de 'niet noodzakelijke' hoofdakte
4 nationale schande dat onderwijzers na ..Onderwijzers met of zonder hoofdakte
93 j hun pensionnering schrikbarend wor- hebben de»elfde verantwoordelijkheid en
3 i den onderbetaald „Deze oud-opvoeders I doen in dc gewone lagere school het-
.1 3 van de Nederlandse jeugd worden aan i zelfde werk' De voorzitter besloot zijn
1 0.6] de rand van de armoede, jn vaak in de I rede met de mededeling, dat de vereni-
•0 0 1 bitterste nood gelatën Deze mensen Iging thans meer dan 16.000 leden heeft.
2 0 1 verkommeren, en onze regering laat dit
onbewogen voortduren Wij doen nog
maals een klemmend beroep op de D» vergadering heeft het hoofdbe-
regerln? om aan deze oud-onderwijzers stuur dei NOV ongedragen bij de le-
ecn extra toeslag op de onvoldoende gering aan te dringen op afschaff'ng
pensioenen te geven, waprdoor deze van het toelatingsexamen voor H.B S
mensen althans in hun 'aatste levens- Lyceum en Gymnasium en te trachten
Jaren nog een enigszins draaglijk be- te komen tot een gemeenschappelijke
^aan krijgen" actie om het Instituut van de z.g. op-
Jarenlang hebben de organisaties er leidingsscholen te doen verdwijnen. Ver-
op gewezen, dat in 1952 en volgende der kreng hel hoofdbestuur lot taak er
Jaren er grote behoefte aan school- i met alle ten dienste staande middelen
ruimte en onderwijzers zou ontstaan, voor tp Ijveren dat de Bevrijdingsdag
De regering deed vrijwel niets Nu is er 5 Mei gehandhaafd blijft als na-
een aanzienlijk tekort aan schoolruimte tionale feestdag
en een enorm tekort aan onderwijzers, i De vergadering besloot op voorstel
Spreker noemde de thans ontstane si- j van het hoofdbestuur ln Penkum
tiiotie „wantoestanden die nog erg r een rusthuis voor eepensionneerde on-
zullen worden want de erootstc grif derwiizers te bouwen D' verwachting
van oorlogskinderen is nog maar tot de is dat dit rusthuis in het najaar van
laaeste klassen van de lagere school 1955 kan worden ceoDcnd H"t bestuur
.Men staat versteld van der stichting Rusthuis NOV. ontving
fd Amsterdam ter vergadering
deze chaos heeft laten ontstaan"
De heer Lootsma noemde het voorts
beschamend, dat Nederland nog geen
'ttehjk geregeld kleuteronderwijs kent
'ot nu toe heeft de Rijksoverheid zich
aan dit stuk volksonvoeding niets ae-
j legen laten liggen Men is gekomen tot i 1P54 wordt de algt
]een wetsvoorstel dat ten enenmale on- Arnhem gehouden
Hoogwater te Katwijk te 10.19 uur en voldoende moet worden genoemd Het Prof dr M J
22 53 uur iDoodtiji moet weei op een koopje en dit ond»r- 'snvonds een inleiding
wlis kan op ziln allervroegst in 1955 on 'al bij brood alleen niet leven waarin
verzorging van overheidsweg» rekenenhii het probleem der cultuur behan-
Tot slot roemde snreker de „exorbi- i delde Cultuur, na minimale materiële
tante" aftrok, die op het erondsalarls bestaansvoorwaarden, de tweede be-
wordt toegepast voor het niet bezitten I staansvoorwaarde voor de mens.
Vannacht kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking met vanavond
of vannacht nog enkele verspreide
Luien. Zwakke lot matige wind. aan
vankelijk Noordelijk, later krimpend
naar West tot Zuid-West ?n geleidelijk
toenemend. Vannacht ln het binnen- 'aa?s,<>. Kn
30 DECEMBER
i f 5000
Zon op: 8 48 uur: onder 16 37 uur
Maan op: 3 11 uur; onder" 12 26
Dit nummer bestaat uJt acht pagina s
een gift va
Tenslotte werd een voorstel aangeno
men om een commissie in te stellen, die
de duur en de spreiding van de school-
vr.eanties ln ons land zal bestuderen en
daarover rapport zal uitbrengen In
Wevelr) hield
Amsterdam-W est groeit. Nieuwe
blokken huizen verrijzen uit de
grond. Steeds verder breidt de
hoofdstad zich uit. Doch waar het
nieuwe komt. moet het oude ver
dwijnen. Dit is een o [manie van een
boerderij, in 1761 - volgens dc ge
velsteen - naar Fries model ge
bouwd ..Kar en Burcht" gehelen.
Dr boerderij slaat nu nog op het
niiddcn van de Uil weg. Hel zal dc
eerste boerderij zijn. die hier in ver
band met dc stichting van dc Tuin-
j stad Slotcrmccr in liet begin van het
Nieuwe jaar zal worden afgebroken
Tekort aan textielarbeiders
DUITSE KRACHTEN NAAR TWENTE
De aanmerkelijk ruimere werkgele
genheid in Twente in het afgelopen
I jaar. heeft er toe geleid, dat er op het
ogenblik sprake is van een tekort aan
geschoolde werkkrachten. Vooral in
dc textiel- en eonfectinnilustrie is
dit het geval. Dit heeft tot gevolg, dat
on nog grotere schaal arbeidskrachten
uit Duitsland worden aangetrokken,
in hei bijzonder wat het vrouwelijke
i personeel betreft.
I Over het prijspeil ln de textiehndus-
J trie worden minder gunstige klanken
vernomen en wat de loonsverhogingen
betreft, wordt hier en daar door fnbri-
kanten opgemerkt, dat deze slechts te
handhaven zhn. indien zij werkelllk
worden verdiend, hetzij door hogere
I prijzen, hetzij door interne besparingen.
Nederlands echtpaar
gedood
Bi! treinramp in Nieuw Zee!and
Naar eerst thans bekend is gewor
den hebben, voor zover tot dusverre
vaststaat, twee Nederlandse emigran
ten het leven verloren bij de trein
ramp. die op Kerstavond op liet
Noordelijke eiland van Nieuw-Zccland
is gebeurd. Het is het echtpaar Ter
HuppenBeinema.
De heer G. W ter Huppen, die op 19
Juli 1927 te Djakarta werd geboren,
was afkomstig uit Amsterdam Hij was
in Nederland opticien, vertrok op 27
December 1951 metMe ..Sibajak' naar
Nieuw-Zeeland en werkte ln Welling
ton De heer Ter Huppen is in Nieuw-
Zeeland getrouwd met mej. J M. Bei
nema. die in Haarlem coupeuse was
Het echtpaar was voor het Kerstverlof
op weg van Wellington naar Auckland.
Gisteravond sneeuwde het zwaar in
Grindelwald. 's Middags begon het met
wat fijne stuifsneeuw, maar later vie
len er clikke vlokken die weer een aan
tal centimeters legden op dc sneeuw
laag. die reeds uitstekend voor skicn
was.
Koningin Juliana kon de verleiding
dan ook niet weerstaan om direct een
kleine tocht te maken.
Met de baan ging ze met haar ski
leraar Fritz Schluneggen omhoog lot
Bort. cm vandaar de afdaling te begin
nen Een tcc it op gehuurde schoenen
deze keer. want haar eigen schoen :n en
die van de Prinsessen, die met de ski's
uit Sankt Anton overgestuurd zouden
worden, waren met gearriveerd. Wel de
ski's en zo moesten >ook voor de Prin
sessen) deze eerste dag schoenen ge
huurd worden, totdat die uit Sankt An
ton zullen zijn gearriveerd.
De oudste twee Prinsessen zullen van-
I daag voor het eerst hier op de latten k!
in het
De kleine Marijke vermaakte zich, te
zamen met de twee zoontjes van baron
van Lynden, onder toezicht van de Ka
menier van de Koningin, mej. Halstein
met sleetje rijden. Ock Margriet en
haar vriendin Tonia Egeier genoten van
de sneeuwpret en voor Margriet werden
tevens ski's gekocht. zod3t ze vandaag
met haar eerste lessen kan beginnen.
Vanavond zal de Koningin met ge
volg de ijshockeywedstryd van een
Oxford-Cambridgeconibinitie tegen
Grindelwald bijwonen, een plan waar
over dc Prinsessen enthousiast waren
en dat dan ook met gejuich is begroet,
j Op de kamer van de Koningin stond
bij aankomst een grote bouquet rozen
i van óe Nederlandse gezant en tevens een
grote bos „Hollandsetulpen, die ge
kweekt waren in ce kassen van ae ei
genaar van het hotel, de heer Fruh.
Ook de Koninklijk? tafel in de eetzaal
was met tulpen gedecoreerd. Het gezel
schap zal waarschijnlijk 10 Januari naar
1 Holland terugkeren
Om elf uur Maandagochtend is l
de Koninklijke familie voor haar
I wintervacanlic in Grindelwald aan
gekomen.
Bij aankomst voor hotel Ad'.er
bekeken Koningin fuliana en de
Prinsessen een model in sneeuw
I van het Palcis Socstdijk. dat een
boetseerder uit liet dorp tezamen
mei de kok van het hotel had ge
maakt.
Bij aankomst voor Hotel Adlrr:
H.M. de Koningin en links van haar
Prinses Margriet. Meer naar rechts
Prinses Beatrix met Prinses Ma
rijke. (ANP telefotoX