LEIDSCH
DAGBLAD
Bermuda-conferentie in volle gang
92ste Jaargang
ZATERDAG 5 DECEMBER 1953
No. 28087
Directeur: J W Henmy
Hoofdredactie: B W. M enkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal: f 0.47 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57Ó55
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Wat brengt Bermuda?
EL
Het staat wel vast, dat naast de sov-
.nota inzake een vier-mogendheden-
'ilcrentie de kwestie-Triest direct ter
,,lel zal komen. Gemakkelijk zal het
-et zijn om uit de door het onver
achte en ondoordachte ingrijpen van
jrjeland en Amerika geschapen im-
rK0 te komen. Men vergete niet, dat de
nterentie van vijf nog altijd niet voor
l.jjr is. al heet het. dat in grote lijn
- dit opzicht overeenstemming is be-
EX'-t is een kwaad ding. want
i:t blijkt zonneklaar, dat alle be
ien partijen het met tot een tóst-
bewijs van wederzijds begrip heb-
Pn kunnen brengen. Weliswaar klinken
- de verklaringen van de zijde der twee
erect betrokkenen thans klanken van
m'.iging. maar het schijnt toch ip
j-wfdzaak Italië te zijn, dat een oplos-
9i c in de weg staat, daar het zich
l.stklampt aan de door beide bezettende
-achten zo onvoorzichtig gedane belofte
-ue zone a. Bermuda zal zeker trach-
een uitweg te vinden en misschien
r,l het Frankrijk kunnen zijn. dat hier
ij bemiddelaar optreedt. Dubbel jam-
r.;r. dat de kwestie-Triëst ook Zuid-
Tirol weer ter tafel schijnt te brengen,
;»nt daardoor wordt het niet eenvou-
c;er om in dat gedeelte van Europa de
nat te doen terugkeren.
Laat ons echter blij zijn, dat speciaal
de zijde van Zuid-Slavië verklarin-
i[komen, die er op wijzen, dat Bel-
pdo het niet op dc spits wil drijven,
•xh voor overleg vatbaar is. Zonder
i.rnwel gerechtvaardigde verlangens zo
nar prijs te geven
Van liet allergrootste belang zal even-
7-1 zijn. hetgeen inzake Azië en het
'are Oosten te Bermuda uit de bus zal
lanen Speciaal, omdat onder de drie
f,«lelijke Groten misschien juist in dit
i richt de verschillen wel het grootste
cn.
Hat Is bekend genoeg, dat Washington
r niet aan denkt, om Peking-China te
wennen, laat staan om het toe te
;n tot de Verenigde Naties. Londen.
6: zeker voorbarig tot erkenning is
'.an waarom niet meer overleg
gpiêegd? zou gaarne zien. dat Ame-
r.sa in dit opzicht overstag zou gaan,
h het is er zelf van overtuigd, dat
c man geen sprake is en kan zijn. De
nden in Amerika zijn zodanig,
ti» daaraan eenvoudig niet kan worden
Jicht, zelfs al zou de regering willen.
Waarvan echter geen sprake is
Zolang het Korea-vraagstuk niet tot
Rn oplossing is gebracht, behoeft men
r.-». te rekenen op een wijziging van
tet Amerikaanse standpunt. En daar-
n ontbreekt nog al zo het een en
ieder De Korea -conferentie is nog nim-
rcr m kannen en kruiken en trots het
narte optimisme beginnen thans te-
sicmmen op te gaan, die waar-
n, dat het nog zo zeker niet is.
c de rode tegenpartij werkelijk een
ng nastreeft. Men vergete vooral
nt de V N vertegenwoordigd door
Amerika, in wezen zich hebben vastge-
an de hereniging van Korea via
ril gecontroleerde verkiezingen
7 in Oost-Duitsland zou dat ook
-d-Korea betekenen afstand van
de eezag! Fn dat n'emt Moskou
imaal niet zo cemakkelijk en er
<jook niets, dat er op wijst, dat
■i wordt gedocht Integendeel mag
it diverse maatregelen ter onder-
- van Noord-Korea afleiden, dat
ok geenszins in het voornemen
ligt
Bovendien is van rode zijde weer eens
stap ondernomen, die de ganse situa-
in hot Verre Oosten danig vertroe
belt. Via een Zweeds blad heeft de lei-
ct v.-n het verzet in Vietminh. Ho tsji
ring. laten doorschemeren, dat hij wel
- besprekingen over een wanenstil-
i ■-•! -.oe't Zodoende is een ballon op-
rhtcn. die volkomen Is overgeleverd
i de wind van de stemmingen. En
V <mè:en officieel is er niets!
frnnki'ik. dat zwaar ecbukt gaat on-
d?r de oorlog in Indo-China en reeds
l> 'weken /ou zijn zonder Amerikaanse
tulp, al was die niet afdoende, zou maar
graag verlost worden van deze
merrie, doch het is gedrongen in
i'. positie, dat het niets kan doen in dit
xht. Het kan zich zelfs niet terug-
Hccn. al zou liet Indo-China willen
even. omdat dit in de practiik zou
'ckrncii het land over te geven aan
communisme Het is de meest mi-
R»abele positie, die denkbaar is Ook
tct he» oog op hot Franse prestige.
Dc ?o onverwacht gelanceerde sug-
pstie van Ho doet nog eens te meer
«'tomen, hoe handig Moskou ziln sd°1
speelt. Te meer, waar, als puntte hii
paaltje komt, met weinig handigheid
'Hes nog kan worden ontkend boven -
di"n
Tot overmaat, van ramp ovevheerst in
A'ie fn anti-Westelijke stemming, die
f or Moskou tot dusver slechts propa-
nndisth-h wordt gevoed, omdat er niet
=ler nodig ls.
Zelfs het feit. dat dc Engels-Iraanse
Hnkklngen waaiactaQnlHk spoedig zul-
a worden herstdd. vermae daaraan
noemenswaardig te veranderen.
Maar liet woord is nu aan de Ber-
ir^o-'onferentie!
Hoofdzaak z.ol daar blijven het hand-
l'beii van de Westelijke eenheid, die
pwizakelljker is dan ooit
Vier-mogendheden-conferentie
wordt aanvaard
Maar in weinig optimistische stemming
Verbetering kruispunt Laren
Kort nadat de Amerikaanse delegatie
onder leiding van president Eisenhower
op Bermuda met groot eerbetoon was
aangekomen hebben de ministers van
buitenlandse zaken van de V.S.. Groot-
Brittannië en Frankrijk hun eerste be
spreking gehad die een uur duurde,
onmiddellijk gevolgd door een bijeen
komst van Elsenhower, Churchill en
Lanlel van 2 uur.
Naar verluidt, zullen de drie ministers
hun fiat geven aan het Westelijke ant
woord op de Sovjet-nota van 26 Novem
ber.
Van gezaghebbende zijde wordt ver
nomen. dat het Westelijke antwoord,
dat door deskundigen van de drie
delegaties zal worden opgesteld en
dat nog gedurende de conferentie
naar Moskou zal worden gezonden,
een kort stuk zal zijn. waarin het
Westen instemt met het houden van
een conferentie van ministers van
buitenlandse zaken der „grote vier"
over Duitsland en dc Europese veilig
heid in het begin van het volgende
jaar. maar waarin tevens de Russische
beschuldigingen, dat het voorgestelde
Europese leger het Duitse militarisme
zal doen herleven en dat de bases van
de Nato dc veiligheid van de Sovjet-
Unie bedreigen, van dc hand zullen
worden gewezen.
Geen van de drie delegaties op Ber
muda koestert veel hoop, dat de vler-
mogendhedenconferentie succes zal op
leveren. De Westelijke mogendheden
zijn van oordeel, dat er eerst in geheel
Duitsland vrije verkiezingen moeten wor
den gehouden voordat aldaar een rege
ring wordt gevo md om over een vredes
verdrag te onderhandelen. De Russen
wensen een ontwikkeling in omgekeerde
volgorde.
Op voorstel van sir Winston Churchill
is president Eisenhower tot voorzitter
gekozen.
Eden is. op voorstel van Foster Dulles
en Bldault. tot voorzitter gekozen van
de bijeenkomsten der ministers van
buitenlandse zaken.
Woordvoerders verklaarden, dat de
staatslieden der ..Westerse grote drie"
de wcreldtoestand op zeer ste-k over
eenkomende wjjze beschouwen. „Er be
staan slechts geringe verschillen in de
beoordeling der Sovjet-Russische poli
tiek. doch deze zijn niet ernstig. Er
bestaan geen verschillen van inzicht
over de grondslagen der Westerse
politiek Wij werken allen tezamen",
aldus deze woordvoerders.
Een Frans woordvoerder deed de ver
rassende mededeling dat Bidault gist'
Ambtenaren van, het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken heb
ben medegedeeld dat de andere West-
Europese staten op de hoogte zullen
worden gehouden van de voornaamste
punten van bespreking op de Bermuda-
conferentie. Dit zal geschieden op de
bijeenkomst van vertegenwoordigers der
veertien Nato-landen, die veertien dezer
te Parijs zal worden gehouden.
Zn voegden hieraan toe. dat Wcst-
Duitsland over dezelfde punten via de
normale diplomatieke kanalen zal wor
den ingelicht.
dels nog uitgebreid met twee onder-
De Amerikaanse delegatie is inmid-
ministers van buitenlandse zaken, Henry
Byrocide, de deskundige voor het mid
den-Oosten en Lewis Strauss de voor
zitter van de commissie voor atoom
energie.
Het beruchte kruispunt in Rijksweg
no. 1 bij Laren, dat reeds vele doden
en gewonden eiste zal worden verbe
terd.
Binnen enkele weken zal de Minis
ter van Verkeer en Waterstaat hier
over mededelingen doen.
Van betrouwbare zijde wordt nog
vernomen dat de staatslieden der
„Westerse grote drie" het eens zfjn dat
de Sovjet-Unie nog steeds streeft naar
het beheersen van de wereld, al bestaat
de mogelijkheid dat de Russische tactiek
na het overlijden van Stalin is gewijzigd.
Zij meenden daarom ook, dat de Wester
se verdedigingsinspanning onvermin
derd moet worden voortgezet.
Van dezelfde zijde wordt vernomen
dat sir Winston Churchill heeft ver- x iXa
klaard dat de Westerse mogendheden zalfde ceest hebben uitgelaten, waarbij
waakzaam moeten zijn maar dat zij geen hij er de nadruk op zou hebben gelegd,
enkele gelegenheid voor een nuttige ^at de Russische doeleinden onveran-
uitwlsaeling van gedachten met de öer(j zyn
Sovjet-Russische leiders voorbij
laten gaan.
President Eisenhower zou het hier- I
mede eens zijn geweest, doch hi) zou er
de nadruk op hebben gelegd dat het
Westen ten deze niet te optimistisch
mVoorten'zou door Churchill zijn aan- Met vr'i Sxote zekerheid mag worden
gevoerd dat het Westen geen gelegen- aangenomen, dat verbeteringen san
heid ongebruikt mag laten om het n'veau zullen worden aangebracht Men
economische en politieke contact met 0™' daarbij aan een rondpo.nt een
de Sovjet-Unie uit te breiden. verkeersplein dus. da. de snelheid van
De Franse woordvoerder deelde mede motorvoertuigen op deze drukke weg
dat minister Bidault, na overleg met automat^ch zal afremmen
zijn premier Laniel. een uitgebreide uit- 'eldt 211 af U!' be'- serucht. dat
eenzetting heeft gegeven van de Rus- v?,n verbetering ongeveer
sische binnenlandse en buitenlandse f -00 000 zullen bedragen. Daarbij b?-
moeilijkheden, waarbij hij als voorbeel- ataat mogeliikheia, dat een of wee
den het afzetten van Beria en de anti- lc;p,ne tunnels voor voetgangers en w'el-
communistische wanordelijkheden, die I rlJder3 onder de hoofdweg door zuilen
in Juni j 1 in geheel Oost-Duitsland worden gebouwd Zulks bij
logie van de oplos
Wassenaar.
Door verkeersdeskund:gen wordt be
treurd dat waarschijnlijk niet naar de
Ls"ge.9mfrfd°namelijk een viaduct^over Brigade Generaal David Sarnoff.
een der kruisende wegen voorzitter van de Raad van ..Tlic
*£?£?S?<2?V»',ZiV'J% "°di° Corporal,on of America
lende verkeersstroom toch ko-toont een magnetische hand. die
aldus deze particu.ie:
Bus reed huizen bic.nen
ordt gebruikt om er televisiefilms
zowel in zwart-wit als in kleuren,
op vast te leggen. Generaal Sarnotf
verklaarde, dat de nieuwe methode
in de grond gelijk is aan het vast
leggen van het geluid op dc hand.
cn dat dit de eerste belangrijke stap
is op liet gebied van de clcctronische
Aetherstemmen
De vertrekkende Colombiaanse stituut en Z.K.H. Prins Bernhard.
gezant, dc heer Carlos Vera Villa- die daar aanwezig was.
mizar, heeft Vrijdagmiddag af- Van links naar rechts: de schei-
sclieid genomen van het Spaans In- dende gezant. Z.K.H. Prins Bern-
I hard en Prof. Dr. C. F. A. v. Dam.
EEN ZWAARGEWONDE: VELE
LICHTGEWONDEN.
Een autobus van de Brabantse Buurt
spoorwc-gen en autobusdiensten, waar
van dc band sprong, is gistermiddag it
Kruisland van de weg afgeraakt en twee j fnfnnrnfir
r.aast elkaar geiegen huizen aan de lm- i
kerkant van de weg binnengereden. De
bus gieep een 32-jarige wielrijder, die
een tlcr.te.l meters meegesleurd en zeer
ernstig gewond werd. Aan de Memorie van Antwoord van
In de bus bevonden zich 18 dijkwer- minister CaLs ontlenen wij, dat het de
1 kers. die van Anna Jacoba onderweg bedoeling van de reeer.nr is in de n.eu-
J waren naar hun woonplaatsen om daar »c wettelijke regeling van de Omreep
'het Sint Nicolaasfeest te vieren. Zi| m d:e zin met tier. huidige bestel te
i liepen allen lichte verwondingen op. In breken, dat ook andere dan de thans
i een van de huizen bevond zich een bestaande omroeporganisaties mits
echtnaar, dat eveneens werd gewond zij aan bepaalde voorwaarden vo'.doen
(doordat het een gedeelte van de Inge- hun stem in de aether kunnen deen
drukte muur tegen zich aan kreeg. 'horen.
Letterkunde eert nagedachtenis
Bet je Wolff en Aagje Deken
In November 1951 anderhalve eeuw
geleden overleden
WEERBERICHT
Zacht weer
BelgischRussische handel
«Van onze Brusselse correspondent
per telefoon)
Een Belgische handelsdelegatie, welke
geleid wordt door een gevolmachtigd
minister, bevindt zich op het ogenblik
te Moskou om het Belgisch-Russisch
handelsverdrag te vernieuwen.
Wij vernamen uit goede bron dat er
sprake van is tussen België en Rusland
een zeer belangrijk wederzijds handels
verkeer van vijf milliard franc, of 384
millioen gulden, te organiseren.
Intussen werd aan drie Belgische wol-
fabrieken een Russische order voor fijne
wollen weefsels, ten belope van 80 mil
lioen francs toegewezen, en bij vijf fa
brikanten van ra von weef seis :s een or
der van 40 millioen francs geplaatst De
Russen kopen, naar een woordvoerder
der Belgische textielindustrie ons mede
deelde, slechts de allerbeste kwaliteit
tegen vrjj redelijke prijzen.
Conclusie van minister Cals
Verlenging leerplichtwet gewenst
In de Memorie van Antwoord ver
klaart de minister van O.. K. cn te
kunnen instemmen met de gedachte.
dat een verlenging van de leerplicht ngovrln het bczoldigingsbe-
c.q. een plicht tol voortgezette vor- sVjlfc ?RA 1948- waarin om een sala
mina wenselijk is. Alvorens men tot risyerbetenng voor de hoogleraren en
regelingen in dit opzicht zal kunnen lectoren is opgenomen, kan dezer dagen
overgaan, dienen structuur en globale i w0,^en verwacht, Voor het wetenschap-
inhoud van het onderwijs onder die Petilk personeel zal bij deze wijziging
omstandigheden vast te staan. ee» nleuwerang, t w. die van weten-
Wat betreft de scholenbouw ver- j^happelyk hoofdambtenaar A.
wacht de minister, dat de achterstand 'upesteld.
Ter herdenking van het leit. dat het in November volgend j'aar
150 jaar geleden zal zijn dat Betje Wolff en Aagje Deken in Den Haag
overleden, heeft zich op initiatief van de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde een nationaal comité gevormd, waarvan prof. dr P.
Minderaa als voorzitter zal optreden en dr J. J. Mak als secretaris.
oefening op dc scholen beter tot haar
recht kunnen komen. in het werkcomité hebben voorts nog commissie Ingesteld voor de uitgave van
zitting genomen de dames mej. dr H. geschriften en een tentoonstellingscom-
C. M. Ghijsen cn mevr. dr A Romein- missie. De plannen omvatten o a. h?t
Verschoor en de heren mr W. de houden van een nationale herdenking
Bruyne, archivaris van Vlissingen. H A j in Den Ha3g. waarbij een dnet?) spre-
Howeler, bibliothecaris van de Vrije I kers zal optreden, die de cultuurhistori-
Unlversiteit te Amsterdam, dr J. Huls- sche achtergrond, de litterair-historisch
ker, chef van de afdeling Kunsten van en sociaal-paedagogLsch? betekenis der
het Ministerie van O. K. en W dr A. j schrijfsters zullen belichten, een her-
Kessen. bibliothecaris van dc Leidse denking op het graf van Betje Wolff en
Universiteitsbibliotheek en van de Aagje Deken te Scheveningen. en een
1951 aanmerkelijk verkleind en in De geringe animo voor aktenstudie Maatschappij der Nederlandse Letter- herdenking te Vlissingen waar Betje
de komende iaren echecl teniet zal de onderwijzers is ook naar de me- kunde, mr B Kolff. burgemeester van Wolff geboren is Voorts ligt het in de
kunnen worden gedaan ning van de minister een verontrustend I vlissingen. J. A Pesman. burgemeester bedoeling een reizende tentoonstelling
De minister deelt de mening, dat de verschijnsel Hu heeft opdracht gege- van Beemster en voorzitter van het te houden oa in Vlissingen. Den Haag.
lichameliike opvoed'ng een der zwakste ven d,t probleem in studie te nemen Historisch Genootschap Leeghwater, dr j Leiden en Amsterdam
punten vormt van ons ond'rwiisbestei. en hem voorstellen te doen. we ke ver- P. Schmook. directeur der stedelijke Aan de commissie voor de uitgave van
M'pirira prhirr zal dc Hrhamrliike betering in de hulctge toestónd zou-i bibliotheken te Antwerpen en J. C. geschriften is de uitgave toevertrouwd
den kunnen brengen. Waterink, directeur van de Wereld- van een gedenkboek, cat oa dc te hou-
Het aantal lesuren, dat onbevoegd bibliotheek N.V den voordrachten, een beknopte biogra-
wordt gegeven ls niet alleen absoluut, Voor de uitvoering der plannen heeft fie en een bloemlezing uit de geschrif-
doch ook percentsgewijze gedaald. 1 het werkcomité voorlopig reeds een ten der beide dames zal bevatten.
Verhoging sociale
voorzieningen
Oud-Leiden
Weerrapporten
Van hedenmorgen 7 uur
De minister van Sociale Zaken deelt
In zijn Memorie van Antwoord mede,
dat in het kader van de op handen
zijnde loonsverhogingen ook de uitke-
ringen van de sociale voorziening om
hoog zullen gaan cn dat in dcz.e ver
hoging evenals bij de loonsverhoging
een zekere consumptie-uitbreiding en
dus een financiële verbetering zal
worden verwerkt.
Bij het Departement van de Minister
is thans een circulaire aan de gemeen
tebesturen in een vergevorderde staat
van voorbereiding, waarin op allerlei
mogelijkheden van plaatsing van werk
loze hoofdarbeiders wordt gewezen.
De minister is bereid te overwegen, of
het verantwoord ls om aan arbeiders,
die Ingevolge de sociale werkvoorzie-
ningsrègeling voor hoofdarbeiders dan
wel de sociale werkvoorzieninzsregeling
voor handarbeiders op werkobjeoten zim
geplaatst, de 2 gratificatie toe te ken
nen. Bfj het nemen van een beslissing
zal de vraag, of een soortgelijke maat
regel ten
Te Bilt verwacht tot morgenavond
adellijke bewolking en overwegend
>ieer. In de nacht en ochtend hier
r m rt Zwakke tot matige wind.Helsinki
kelijk tussen Oost en Zuid. In Oslo
Moerden van het land vannacht vrij Stockholi
Morgen overdag In het algemeen
's nchter dan vandaag.
htof-
«Opgemaakt te 10 uur)
z'n cp: 8.32 uur: onder: 1630 uur.
Maan cp- 8 57 uur; onder: 16 04 uur.
•Hoogwater te Katwijk te 3 07 en 1520
"ur '7 12 te 3.46 cn 15.57 uur).
'I nummer bestaat alt arht pagina"!
cn een Bijvoegsel
Kopenhagen
Londen
Amsterdam
Brussel
Parlls
Bordeaux
Gr'noble
Nice
Warschau
Berlijn
Frankfort
MUnchen
Zürlch
Gonève
Wenen
InnsbrUck
Rome
Minister Beyen naar Parijs
s I Minister Beyen vertrekt 10 December
l 3 naar Parijs ter bijwoning van de minis-
4 o tersconferentie van de Raad van Europa
1 0 2 en de N.A.T.O. Op 16 dezer wordt hij
8 terugverwacht.
windstil tl
windstil 4 1
o 12 16
motregen
onbewolkt
mist
windstil -1 0
Baron van Haersolte
gezant in Montevideo
Tot nu toe werd de leiding van ons
ïezintschap te Montevideo waargeno
men door dr R Flaes. gezant in Argen
tinië Naar wij vernemen is thans be
sloten in Montev'deo een gezant te be
noemen Verwacht kan worden, dat als
zodanig zal optraden mr C W A ba
ron van Haersolte. thans chef van de
directie Westelijk halfrond van het Dep.
van Buitenlandse Zaken.
Het kapitale hoekpand Doezastraat-Boisotkaae
verloor zijn karakter van gesloten herenhuis m
1932. toen de lieer P. B. de Haas er het café-
restaurant ..Royal" in vestigde. Voordien diende
het vele jaren als huisvesting voor ccn pensionbe-
drijf. Het ii'üs in vroeger jaren eigendom van een
Vrijmetselaarsloge n u era naderhand gekocht
door de aannemer Proper, die liet op zijn beurt
ook weer verkocht
Sinds 1946 wordt café-restaurant ..Royal" geëx
ploiteerd door de heer H. E. L. Schelling.
(Verzameling Goedeljee—Van der Zanden)
