LEIDSCH
DAGBLAD
Uitzending bij Omroepverenigingen
Lichtweekpr ij svraag
verwierf 2578 inzendingen
weerbericht
flAe Jaargang
DINSDAG I DECEMBER 1953
No. 28083
grcettv: 3 W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ffl.— per kwartaal; f0 47 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Regeringsrapport Televisievraagstuk
oorlopige zendtijd
12 uur per treek
Samensmelting Radioraad Televisieraad
Mogelijkheid tot reclame wordt onderzocht
De aangekondigde nota van minister Cals over het Televisie
naagstuk is thans aan de Tweede Kamer aangeboden. Hieraan ont
lenen wij:
Er zijn positieve redenen, welke nadrukkelijk pleiten voor de invoe
ring van de televisie in ons land. De minister onderschrijft ten deze het
■«loog van de Televisieraad. Met de Raad ziet hij in de televisie, mits
goed gebruikt, een waardevol instrument tot bevordering van de cultu-
rele ontwikkeling en tot verbetering van de ontspanning, terwijl ook
naar betekenis als informatiemedium niet mag worden onderschat.
RENTELOZE VOORSCHOTTEN
Voor de Minister staat de culturele
fctekenis van de televisie voorop: de
ciandineen behoren te worden toever
trouwd aan organisaties, die uit cultu-
tfd oogpunt daartoe het meest geschikt
■ja De consequentie van dit standpunt
dat de regering deze organisaties dan
staat moet stellen deze taak op
Èih te nemen.
De Regering stelt zich voor deze
inciering te doen geschieden door
kijkgeld van f. 30- per jaar te vor-
■n van de bezitters van een televisie
spel.
Het kijkgeld zal echter voorlopig zó
u; zijn, dat daaruit bij lange na geen
geelde televisiedienst kan worden
ttostigd.
De Regering ziet zich dan ook ver-
reêds terstond in de financiering
i voorzien.
wil dit doen door de nodige fond
ter beschikking te stellen van de
organisaties, die zullen uitzenden, in
<e vorm van renteloze voorschotten,
«elke mogelijk te zijner tijd zullen
zorden terugbetaald.
«Hinderlijke overweging verdient de
■ur. of het mogelijk is anderen dan
overheid in de lasten van de begin-
ode te doen delen, met name instel-
sen of gToepen die bij de ontwikke-
a van de televisie een economisch
üng hebben.
Een mogelijke bron van inkomsten
regering in de uitzending van
Zij is echter allerminst blind
)or de bezwaren, die tegen uitzendin-
ra van deze aard kunnen worden
ijebracht. De Minister onderzoekt
de mogelijkheid waarborgen te
teppen. dat reclame-uitzendingen op
aanvaardbaar peil blijven en dat
normale programma daarvan geen
'en ondervindt.
l>o den duur zullen dagelijkse uitzen-
(iD£«n ruimte moeten bieden om a3n
!t verschillende eisen te voldoen. Naar
te mening van de Minister zal dit
mogelijk zijn. indien de zendtijd voors
tands wordt gesteld op 12 uren
jrrweek. waarmee men niet boven
bel financieel bereikbare zoals dat
foor de Televisieraad is getaxeerd
'n evenmin boven het artistiek be
reikbare uitgaat.
BOUW VAN STEUNZENDERS
Di verruiming van de zendtijd vergt
eerste plaats een uitbreiding van
■ludioruimte en in de tweede plaats
mogelijkheden voor buitenopna
me. Door in de nabijheid van de Irene-
büo gelegen gebouwen te huren, wordt
üoende ruimte verkregen voor de
komende jaren. Op den duur zal
öler niet te ontkomen zijn aan de
van een nieuwe, aan de eisen des
i beantwoordende studio.
"M ligt in de bedoeling de zender te
Ltplk ie versterken en daarnaast drie
•I rier stcunzenders tc bouwen, n.l.
Groningen, Roermond, Goes en
Minister Cals
ve^irtfi' n?°k. te ,Ensc5ede; indien den toevertrouwd aan de programma-
ze^rtcrc A w?r,de,n' dat -de andere Staven der omroeporganisaties, die elk
zenders m de Onsiei„Ue „„.„.„„Iuiteraard staan onder leiding van het
bestuur harer organisatie. Een orgaan
van de Stichting, de algemene pro
gramma commissie, zal evenwel gerech
tigd zijn uit deze programma's die
alle zonder uitzondering aan de com
missie moeten worden voorgelegd
een keuze te doen Het bovenomschreven
stelsel wijkt in aanzienlijke mate af van
het advies van de meerderheid van de
Televisieraad. De Regering heeft ge
meend zich op dit punt te moeten
aansluiten bij het gevoelen van enige
leden van de raad. zoals dit is omschre
ven in de minderheidsnota.
Naar het oordeel der Regering zijn de
Omroeporganisaties de aangewezen
instellingen om de programma ver
zorging van de beeldomroep onder
zekere voorwaarden in handen te
nemen.
De verantwoordelijkheid der Regering
brengt niet noodzakelijk mee. dat zij
rechtstreeks invloed op de samenstelling
van de programma's zou moeten hebben.
De zeggenschap der overheid zal zich
moeten bepalen tot een beperkte invloed
op de samenstelling van het bestuur der
Stichting, de bevoegdheid besluiten van
dit College, die ln strijd zijn met het
algemeen belang, te vernietigen, en het
toezicht op de financiële gestie van de
Stichting. Het bestuur zal in meerder
heid moeten worden aangewezen door
de Omroeporganisaties, doch om het
representatief karakter van dit college
te verhogen, zal de Minister van O. K.
en \V. de bevoegdheid moeten hebben
enige leden van dit bestuur -»an te
wijzen, opdat ook op cultureel gebied
vooraanstaande personen uit andere
dan Omroepkringen kunnen meespreken
over het gebruik van dit belangrijke
communicatiemiddel.
De samenstelling van het algemeen
programma zou naar het aanvankelijk
oordeel der Regering moeten worden
toevertrouwd aan één of meer organen
van de Nederlandse Televisiestichting.
Het is van het grootste belang, dat.
althans voor zover mogelijk, een pro
gramma wordt uitgezonden onder ge
meenschappelijke verantwoordelijkheid,
dat voor practisch alle kijkers aan
vaardbaar is.
De voorbereiding en uitvoering van oe
uitzendingen zal in het algemeen wor-
Churchill gehuldigd door
vriend en vijand
Onder grote belangstelling ln blnnen-
en buitenland heeft sir Winston Chur
chill gisteren zijn 79ste verjaardag ge
vierd. tenminste voor zover de drukke
bezigheden met het oog op zijn aan
staand vertrek naar de conferentie op de
Bermuda-eilanden de premier toeston
den. aan het feit aandacht te schenken.
Terwijl duizenden boodschappen met
gelukwensen waaronder die van ko
ningin Elizabeth en president Eisen
hower aan zijn ambtswoning in Dow-
ningstreet werden bezorgd, voerde de
orde staatsman besprekingen met zijn
ministers, beantwoordde vragen ln liet
Lagerhuis en werkte aan de laatste
voorbereiding van zijn reis.
Toen de premier "s middags de zaal
van het Lagerhuis betrad, werd hem
door zijn aanhangers een ovatie bereid,
waarbij alle andere afgevaardigden, en
zelfs het publiek op de galerijen, zich
aansloten. Anri het huldebetoon van de
belangstellenden op de tribunes, de
.vreemdelingen" zoals zii officieel wor
den genoemd werd door de zaalwachters
in avondkleding snel een einde gemaakt.
Zichtbaar ontroerd dankte sir Winston
voor de hulde, die hem door zijn mede-
en tegenstanders werd gebracht Hij
grinnikte, toen E-nrys Huehes. aan
hanger van de linkervleugel der socla-
n, die altild felle eritick levert op
i wat conservatief is. verlof vroeg
„vijand nummer één'- geluk te
wensen.
In de ochtend had de jarige een spe
ciale bijeenkomst van de ministerraad
bijgewoond, waar over de Russische aan
vaarding van het voorstel inzake een
bijeenkomst der „grote vier" van ge
dachten werd gewisseld
's Avonds aan het diner, waarbij al
leen de naaste familieleden aanzaten,
was het sir Winstons taak om de reus-
Het ligt in de bedoeling van de
Minister bij de invoering van het
nieuwe bestel de Radioraad en de
Televisieraad samen te smelten tot
een College van Advies, dat, wat
samenstelling en werkwijze betreft,
overeenkomt met de huidige Radio
raad.
Het lijkt de Minister juist op den duur
het omroep- en tclevisiebestel in écn
wet tc regelen.
RAMING DER KOSTEN
Het staat thans wel vast. dat de uit
breiding van de televiiiedienst slechts
zeer geleidelijk verwezenlijkt zal kunnen
worden. Daarom komt het de regering
Juist voor zich te houden aan de voor
zichtige prognose van de televisieraad,
welke de Inkomsten over 9 jaar raamt
op rond f 12.000.000. Daartegenover
staan ln dezelfde periode uitgaven tot
een bedrag van rond f. 38.500 000.
Voor Investeringen zal bij aanvullende
begroting voor 1953 f. 524.000 worden
aangevraagd.
Over de begroting van de exploitatie-
uitgaven voor 1954 is nog interdeparte
mentaal overleg gaande Deze uitgaven
zullen naar aanvankelijke raming 2'i
k 3 millioen gulden bedragen.
De inkomsten uit de heffing van het
kijkgeld worden door de Minister voor
1954 geraamd op f. 250 000.
Spoedige opheffing Unie-Statuut?
Inlijving van Nieuw-Guinea?
De Indonesische Minister van Buiten
landse Zaken, de heer Soenarjo, beeft
verklaard, dat hst Kabinet de kwesties
van de opheffing van het Uniestatuut
en invoeging van het gebied van
Nieuw-Guinea bij de republiek Indone
sia, heeft bestudeerd.
De regering treft thans voorbereidin
gen voor het spoedig opheffen van hel
Uniestatuut en voor het spoedig in
voegen van het gebied van Nieuw-Gui
nea bij de Republiek Indonesië.
Opkomst Lichting 1954
Voor zover het de Landmacht betreft
zullen de dienstplichtigen van de Lich
ting 1954 in zes ploegen, steeds om de
twee maanden onder de wapenen wor
den geroepen. De eerste indeling zal ge
schieden in begin Februari De opkomst
bij de Zeemacht zal voornamelijk een
maal per vier weker geschieden, die bij
de Luchtmacht in de kop van de eerste
maand van elk kwartaal.
achtlge verjaarstaart aan te snijden,
een hoog kunstwerk, dat gedeeltelijk be
stond uit de in suiker uitgevoerde 35
boeken, die de premier heeft geschreven.
Later kwamen verdere familieleden en
naaste vrienden hun gelukwensen aan
bieden. Spoedig na hun vertrek ging sir
Winston evenwel weer aan het werk.
Zoals bekend vertrekt hu vannacht
met een „stratocruiser" naar Bermuda.
Behalve minister Eden zullen 27 advi
seurs en secretarissen de eerste minister
vergezellen.
Gevraagd, of de berichten, dat de
Indonesische regering het voornemen
heeft het Uniestatuut unilateraal op te
heffen, op waarheid berusten, antwoord
de de minister, dat de regering deze
stap nog nle' hreft overwogen. De re
gering kan nog niets z:*ggen over de
wijzen, waarop de kwesties zullen worden
opgelost, aldus minister Soenarjo.
Groot-verlof Lichting 1952-11
Voorlopig, onder voorbehoud van be
vestiging in een definitieve groot-verlof
beschikking. is bepaald, dat op 28 Maart
1954 mat groot-verlof zullen gaan
a. het kader en de z g. „specialisten"
van de Lichting 1952-1,
b. de dienstplichtigen van de Lichting
1952-11, echter met uitzondering van
het kader en de „specialisten", voor wie
eerst op 29 Juli 1954 hun eerste militaire
oefening een einde zal nemen.
Landbouwwerktuigen voor
rc-mpgebied
Vandaag is uit de haven van Toronto
een hoeveelhe:d voor Nederlandse ovc-r-
stromingssiachto.Uers bestemde land
bouwwerktuigen, ter waarde van 412.879
dollar, ingescheept, met bestemming
Rotterdam. Hlertcve behoren 250 trac
tors.
De Canadezen hebben in totaal
3 102 004 dollar büeon gebracht voor de
Nederlandse en Britse overstromings-
slachtoffers. Blijkens een mededeling
van het Canadese R-ïode Kruis is h.er
van tot nu toe 2 469 523 dollar besteed.
Waardebonnen worden vandaag verstuurd.
Onze ter gelegenheid van de Leidse Lichtweek georganiseerde Prijsvraag heeft een alleszins
bevredigend aantal oplossingen opgeleverd.
Toen wij gistermiddag om 3 uur de balans gingen opmaken, was het uiteindelijk resultaat
2578
inzendingen.
De prijsvraag is over de gehele linie zeer in de smaak gevallen; wij hebben onze lezers en lezeressen
wel eens voor grotere puzzles geplaatst
De 176 letters vormden tezamen de onderstaande slagzinnen.
Weerrapporfen
Van hedenmorgen 7 uur)
Afwijkend standpunt meerderheid
Televisieraad
Staat gemeenschappelijke verzorging voor
Minderheid wenst geen verandering
Uit het advies van de Televisieraad blijkt, dat de Raad in meerderheid een
meer centraal stelsel voorstaat dan minister Cals voornemens is toe te passen.
Hetgeen de Raad bedoelt komt hierop neer. dat een programmaverzorging
de voorkeur verdient waarin datgene, dat gemeenschappelijk kan worden ge
daan cn die middelen (materiaal en personeel) waarvan gemeenschappelijk
gebruik kan worden gemaakt ook inderdaad gemeenschappelijk worde gehan
teerd onder voorbehoud, dat iedere Omroepvereniging de mogelijkheid moet be
houden het eigene op eigen wijze te kunnen brengen.
i u
regenbui
licht bew
licht bcw
wzw 3 9 0.1
windstil 8 0
windstil -O O
nw 7 9 0.1
zwaar bew.
regen
zwaar bcw. w
licht bew zw 4
licht bcw zo 1
nevel windstil
onbewolkt o 1
zwaar bew. w 4
licht bew windstil
zwaar bew. ono 2
Meer wind
-Silt verwacht tot morgenavond:
-■bewolking, maar overwegend
,..*eïr Matige tot krachtige Zu.d-
wind Vannacht iets zachter
•e afgelopen nacht.
tOpgemaak te 10 uur)
2 DECEMBER.
jk"°P' 8 27 uur; onder: 16.32 uur.
sJ! °P; 4.16 uur: onder: 14.04 uur
*a,€r te Katwijk te 0.38 en
'nummer beslaat uit 10 pagina's
Wanneer men daarentegen doorgaat,
aldus de Raad. op de bestaande veet,
namelijk da-t elke Omroepvereniging ge
heel autonoom en om de beurt een si uk
van het programma verzorgt, dan zullen
ln de eerste plaats de kosten aan de
prorrammasamenstelling verbonden aan
z.enhik stijgen
Indien mén rekening houdt met een
Teiev'siedienst van 18'.uur per week.
die onreve?- in vieren opgedeeld wordt,
dan k-ijgt elke omroeporganisatie onge
veer 4'ï uur wekelijks te verzorgen
Het lijkt vrijwel onmogelijk althans
niet doelmatig om dan vier afzonder-
lljke staven te creëren voor de program-
masamenstelling, nog daargelaten, dat.
zulks tot een zeer belangrijke verhoging
van lakten zou leiden, omdat het al-dan
onvermijdelijk is dat een aantal perso
nen. die toch niet gemist kunnen wor
den. slechts een gedeelte van de dag
werk kan vinden Bovendien moet de
vraag worden gesteld of het mogelijk
zou zijn .eerste klasse" krachten te vin
den voor een vier- of meenoud-ige be
zetting Immers, zou dat niet het geval
zim en dit moet in een land van t:en
millioen inwoners in de aanvang zoker
onwaarschijnlijk worden geacht zoals
ook de f.lmpractijk reeds aantoont
dan zal- het gevclg zijn. dat door ver
snippering van krachten de program
ma's kwalitatief beneden de maat blij
ven, onvoldoende aantrekkelijk zi)n. en
daardoor de toeneming van het aantal
kijkers ::i ernstige mate beïnvloeden
De Raad ziet het veeleer zo. dat
regie en opname één hecht, op elkaar
ingespeeld team. moeten vormen. Bij
uitbreding van de Televisie zal van
zelf differentiatie naar voren komen
naar artistieke instelling, d.w.z. dat
voor de verschillende soorten van pro
gramma's verschillende regisseurs met
uitvoerend camera personeel nodig
zullen zün. Naast deze noodzakelijke
splitsing in uilvoering moet uiteraard
rekening worden gehouden met de
eis. dal het specifieke, op eigen rich
ting gebaseerde programma, met eigen
personeel zal moeten worden verzorgd.
MINDERHEIDSADVIES
I Het minderheidsadvies van de Televi-
i sieraad is getekend door de heren G
de Clercq C M. Dosker. prof dr J B
Kors. J W Rengelink. mr dr C J M
A. van Rooy. mr A H van de Veen en
mr dr P J Wittenran.
Deze minderheid aldus dit advies
l staat een televisiebestel voor ogen,
dat in beginsel uitgaat van de garan-
tie. dat ook ln de Televisie de grote
geestelijke en maatschappelijke slro-
I mingen voldoende uitingsmogelijkheid
I hebben. Deze uitingsmogelijkheid mag
niet beperkt blijven tot de specifiek
religieus of geestelijk gerichte pro-
j gramma's. want ook op het gebied van
cultuur cn opvoeding in de ruimste
zin des woords. moet de mogelijkheid
tot ontplooiing van de zelfwerkzaam-
i heid blijven bestaan en moeten de
I uitzendende verenigingen de gelegen
heid hebben de televisie te doordrin-
I gen van de eigen levenswaarden, die
I zjj geroepen zijn uit te dragen.
Van dit beginsel uitgaande zün de
i ondertekenaars echter ook van mening,
dat een zo groot mogelijke mate van
samenwerking d.ent té worden bereik!
Deze samenwerking zal tot uiting moe
ten komen :n het gemeenschappelijk ge
bruik van de studiocomplexen en de
daarbij behorende technische uitrusting I
Een gemeenschappelük gebruik van
•echnisch personeel en gedeeltelijk ook
van admln-stratlef en programmaper-
soneel achten de ondertekenaar; even
een; belangrük. voorzover de beginselen
welke dc Omroepverenigingen uitdragen
zulks toelaten
Dc ondertekenaars van dit minder
heidsadvies zün dan ook van mening, 1
dal er vooralsnog geen redenen be
staan voor de televisie een ander be
stel te aanvaarden dan voor de radio. I
jg,<; week beuiïjsi nogmaals, cLoi;
ook cle -mi ((tUcn^UaridC ifan. tcl0-(L
spriTi^fevend
oor de^e -prüsuraaq widen fut» ón?e er toe bijdragen.
^.ckWeefe tot een, uit kundig u.cee5, tt doen
roeU
Inzending van Mevr. R. van Leeuwen v. d. V eer. Spaargarenstraat 10. Ocgstgecst.
De lijsl met de namen der prijswinnaars vindt U elders in dit nummer De prijzen, bestaande uit
waardebonnen van f2,50 worden nog vandaag aan de winnaars toegezonden.
Huidige droogte is uitzonderlijk Bromfiehrijder gedood
Een 57-jarige bromfietsrijder uit Hei-
rr, - loo is gistermiddag op de Provinciale
u<-g in de gemeente Limmen doordat
hu weifelde bij het oversteken, door een
personenauto aangereden. De man was
op slag dood.
Temperatuur hoven normaal
Het K.N.MI. deelt mede:
Nu November voorbij ls, zijn er tal
van bijzonderheden mede te delen over
de droogte die eigenlijk reeds in Sep
tember is begonnen Toen viel reeds te
weinig regen, maar in October en ln
November deed de droogte zich nog be
langrijk sterker gevoelen Wanneer wtf
deze twee maanden te zamen beschou
wen. blijkt dat gemiddeld over het ge
hele land alleen in 1920 deze maanden
r.og wat droger zün geweest. Dit geldt
dan voor de laatste 100 laar, waarin op
vele plaatsen de hoeveelheid neerslag
regelmatig is gemeten. D? plaats, die
over dc langste reeks metineen van de
neerslag beschikt, is Hoofddorp. Deze
reeks dateert van 1735 toen er te Half
weg iZwanenburg) een begin mee ls ge
maakt. en is dus meer dan twee eeuwen
oud. De droogste maanden October en
November leverde ook daar 1920 op toen
26 mm. regen werd gemeten; in de af-
het 34 mm., dus
Andere jaren, waarin het in de beide
genoemde maanden zo weinig regende,
zijn in deze reeks niet tc vinden, wel
een bewijs, dat de droogte van thans
als iets zeer uitzonderlijks moet wor
den beschouwd.
De droogte is niet met veel zonne- I
schijn gepaard gegaan. In De Bilt was
de afgelopen maand op 2 na de som-
I berste November van deze eeuw. Ook
October had al zeer weinig zon ge-
I bracht.
De temperatuur is ook In November
.weer boven normaal geweest, in De Bilt
was dc gemiddelde temperatuur van de
drie herfstmaanden September. October
en November 1 graad Celslus boven
I normaal en niet minder dan drie graden
hoger dan het vorige jaar. toen de herfst
1 ongekend koud was.
Gezanfschaps-secretaris
gewond
De derde secretaris van het Tsje
chische gezantschap in Den Haag
heelt gisteren bij een auto-ongeluk
op de Rijksweg AmsterdamDen Haag
bloedende verwondingen opgelopen.
Hij was met een CD-auio op weg
van Den Haag naar Amsterdam Bij
het inhalen van een autobus heeft hij
waarschjjnlük de macht over het stuur
verloren Het linkervoorwiel van de va
gen kwam in de zachte berm terecht,
waarna de auto enige malen over de kup
sioeg. Dc derde secretaris, die aan het
stuur zat werd uit de wagen geslingerd.
Hü L« naar hei Wllhelmlnagasthuis te
Amstero'am overgebracht Een tweede
inzittende van de wagen bleef onge
deerd.
