Tussen het ruisend riet
rammelen de guldens
Het
Nieuwkoopse
riet behoedt
de bloembollen
voor bevriezen
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN IIET LEIDSCII DAGBLAD -
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
- PAGINA 2
kregen. Alweer respectabele cyfers, die
wel bewyzén, dat het voor de leek zo
onaanzienlijke gewas voor het econo
misch leven van groot belang Is. Bij
schaarste aan stro komt het voor. dat
strocartonf abrieken riet gaan verwer
ken.
Zoals geaegd. wordt sinds enkele Ja
ren van overheidswege meer aandacht
aan de rietcultuur besteed. De kwali
teit van de Nieuwkoopse ruigt was
achteruitgelopen, doch thans ls dit
gebied bezig de goede naam van vroe
ge te heroveren. De adviezen van de
rykslandbouwconsulent dragen daar
waartussen allerlei onkruiden groeien,
die de boer nu juist niet kan gebrui
ken.
Van een goed behandeld véld. zegt
de heer Sanders, haal Je 800 bos per
bunder. Achthonderd bos. dct in het
gunstigste geval; maar aan te weten,
dat ,n ons waterrijk? Holland naar
ruwe schatting ru_m 8000 heo'are met
riet is berroe.d
En misschien zegt hot ook iets, dat
die uitvoer van diekr:et. mat rie it en riet
matten ln 1952 f 1 161 000 bedroeg!
Er ziit nog meer aan het riet vast.
Duizenden mensen verdienen in dmt
Op lal van plaatsen in ons
walen ijl e Nederland groeit
riet - doodgewoon riet: de
Nieuwkoopse plassen, liet
Naardermcer. de Biesboscli.
Noord Brabant. Overijsel.
Friesland. Groningen... overat
komt men dit gewas met zijn
wuivende pluimen tegen. Het
hoort bij het landschap. Het
riet is het onderwerp, dat veel
schilders telkens maar weer
op hun doeken uitbeelden.
Dichters hebben talloze malen
in diverse toonaarden het riet
bezongen. W'atersportlicden
niet weinig toe bij. Steeds meer riet-
boeren ga3n hun belangen inzien en
volgen de adviezen op. En het advies
luidt: spuitenI
Als we met de heer Sanders langs
zijn velden dwalen, waar Phragmite;
communis oftewel riet groeit, toont hy
ons de verschillen tussen riet dal wel
en riet dat niet ls bespoten. Prachtig,
hoog opschietend riet. met volle piulm
pu da?rt?genover kleiner riet. of riet.
waarderen het riet om de rust.
die er van uit gaat.
Riet heeft echter ook een min
der romantische zijde. Het is
een handelsartikel, zodat er in
ons land een belangrijke rtet-
cuttiiur bestaat, evenals er een
aardappel-, een hlocmbollcn-
of wat dan ook voor een cul
tuur is. Vete honderden men
sen verdienen hun dagelijks
brood in die rietcultuur. die
in O'is land ruim SOOO hectare
besta':!! Milhorncn bossen rirt
worden jaarlijks gewonnen
en... er is zelfs export!
gewas hui brood. En dat kan een goe
de boterham zijn!
Duar zi'i ;n do eer.-te plaat; de s^U-
dT; Mtt een zei; wordt het riet ge
maaid D? ooz^t berm; in September
en duurt rot December, vror zover het
de ru-foo voor de Bo'.'.en^ireek be
treft In Januar.. als hc-t btai is ge
vallen. v- >t htt not voor dakb»dek-
krig en duurt al; regel tot Maart
Een r ode .tijder kan ruim 200
bossen per dag snijden. HM kan du
een loon van gemiddeld f 150 per »*l
halen. Maar dit. ls alleen weggeld
voor de zeer goede vakmensen 4n M
die zouden dit zware werk geen ju-
ja geen half jaar volhouden
Als de rietönljder een strook rit
heeft gemaaid, haalt hy met een or
hoeveelheid riet voor een bo? fc
elkaar Hij neemt, dan een handje re
en bindt daarmee de bos tezamen E»i
Nieuwkerose bos moet. gemeten ion
de band, 94 een', me ter drip Vuil»
veenee voeten) omtrek hebben 11'
hebben de zoon van de heer Sir.ic
aan hot werk geien. Op het 00? t>>:
hi) de bossen tezamen en al; wit 1
mot zijn maattouwtje controlewi--
b'.eek er met veel aan te manies
Alles is een vak!
Deltrlet heeft weer een andere m»i'
In N.euwkoop maakt men bossen 1
een omtrek van 42'1 centimeter H
ben Hot wordt na de oogst no: e
sluikt. wait inhoudt, dat het net op
soort kam wordt uitgekamd, om li
onkruid te verwijderen.
Het vervoer van hot riet houd'
veel monden open. Vroteer gesch'n
het transport per boot. iriaa-- de vrit.ï
auto neemt e®n o'.beds belarrnh
piva's ln. In Nieuwkoop aal om» f
de ene helft te water en de acie
helft per as vervoerd worden
De lieer Si-nder? vrtelde w« f>
het moeilijk ls riet«mUder; te kr. r»
en daarom heeft ook op dit gebl»;
mach me haar In trede eedaao Bn«
den zlin de lonen en de sociale
zo hoog. dot men wel moet uitrs
naar een andere manter om het g<«
van hot veld te krijren. De ene Hel
b-er werkt met 'ur-ei met een i"t
chlne. de ander geeft de voorkeur t»
handwerk. Ook de g.-steldhe'd van b
terrein, waarop m?»t worden gww
spreekt natuuriIjk een woordje nv-<
Overigens kan de riswozVmirtt
no« niet bogen op een jaronlam f
.«•aan. zodat wellicht ln de toekocm
vtt-bo'erSngen zullen worden «nj»
bracht, waardoor de machine op
duur do slag zal winnen.
NIEUWKOOP met zijn uitgestrekte
rietvelden heeft het grote voor
deel dicht bU de Bloembollen
streek te liggen, het belangrijkste af
zetgebied voor het riet. Er bestaan
verschillende soorten riet en het riet.
dat voor de Bollenstreek ls bestemd,
noemt men rulgt Dit ls het riet. dat
van September tot de winter wordt
gesneden en dan nog blad heeft. Het
riet uit de veenplassen is heel duur
zaam. terwUl dat van de kiel minder
lang mee gaat De bollenkweker spreidt
de ruigt over zyn land uit om dè
bloembollen te beschermen tegen de
koude en het stuiven van de grond
tegen te gaan Vooral hyacinten vragen
veel ruigt, omdat z\j zeer gevoelig zgn
voor vorst.
De Nieuwkoopse soort heeft een
goede naam. wat de rulgt betreft.
De heer Sanders te Nieuwkoop, die
tussen het riet is opgegroeid, vertelde,
dat er toen hij een jongeman was
veel minder bladriet werd gesneden.
De toeneming van de bollengrond ls
dus ook ln de rietgebleden merkbaar
En de crisisjaren hadden eveneens hun
terugslag op de rietcultuur. Vroeger
legden de rietboeren in Nieuwkoop zich
meer toe op het snijden van riet voor
dakbedekking. Dit geschiedt tegenwoor
dig nog Wel. maar het is van minder
belang geworden, sedert het riet meer
met onkruiden, ruigte, vermengd ls ge
raakt.
Rietlanden verouderen, ontaarden.
Het loont niet er heel veel onkruid uit
te halen. Raakt het riet dus sterk met
andere planten vermengd, dan gaat
men noodgedwongen er toe over blad
riet te snijden. Maar waar het riet nog
maar even schoon genoeg ls. laat men
het tot di? winter staan om het ate dak-
net te snijden. En waar men nog dak
riet kan winnen er zijn niet zoveel
rietvelden meer doet men dat en
men raakt het ook vlot kwijt. Zoveel
rieten daken zijn er nog nel en dan is
er ook nog uitvoer.
In de winter, als het blad is geval
len. breekt de tijd aan om het riet
De overheid beseft, döt de rietcultuur eên
gróte belangensfeer heeft. Daarom is ir W.
D. Tuinzing te Ut récht aangesteld als rijks-
landbouwconsulent, die speciaal is belast
met de voorlichting over de griend- en
rietteelt.
Ir Tuinzing beijvert 2ich met zijn assistent,
de heer P. Roorda, om de rietcultuur op een
steeds hoger peil te brengén. Dit wil men
bereiken door hét riet te bespuiten met stof
fen, dié ongewénste planten tussen het riet
vernietigen. Bij de heer G. Sanders te
Nieuwkoop een fel strijder voor de be*
spuitingen zijn enkele velden, waarop
men proeven neemt met diverse soorten
groeistoffen, die enkele vijanden van de
rietteler. zoals haagwinde, mos, bramen, enz.
vernietigen.
Op dit uitgestrekte bedrijf hebben wij ver
scheidene uren rondgedoold en wij zijn
onder de indruk gekomen van het vele, dat
„in de rietcultuur zit".
vöbr de dakbedekking te snljdën Het
moet hard. recht, buigzaam en schoon
riet zijn, ln tegenstelling tot de rulgt.
waartussen de bollenkweker graag de
eenhal. een fijne grassoort, die geen
zaad heeft. ziet. Dit gras ls erg taal,
vergaat niet gauw en draagt er toe by
koude tegen te houden.
Het riet. dat voor dakbedekking
dient moet 80 centimeter tot 180 me
ter lang zijn Het wordt gebonden in
bossen van uiteènlopende omtrek en
in ons land worden jaarlijks niet min
der dan 10 mlllioen van zulke bossen
gemaald Het onkruid, dat er tussen
zit. wordt verwijderd door schudden
en kammen van de bossen.
Toch beantwoordt de productie van
het dekriet voor onze daken nauwe
lijks aan de vraag. Dit vindt mede zijn
oorzaak in het feit. dat er een ople
ting ls in het mooie handwerk van
het bedekken van daken met riet.
Vooral de architecten van landhuizen
hebben de schoonheid van een rieten
dak weer ontdekt en bovendien is er
export naar België. Bij onze Zuider
buren werken enkele tientallen Neder
landse rietdekkers aan het dekken van
villa's De watersnood heeft tenslotte
veel boerderijen vernield en verschei
dene boeren geven nu eenmaal de
voorkeur aan een rieten dak boven een
zinken- of pannendak.
Een rieten dak komt niet alleen het
landschapschoon ten goede. De isole
rende werking van het riet wordt door
talrijke, maar toch nog te weinig boe
ren Ingezien. Wel levert een rieten dak
brandgevaar op en zijn de kosten hoger
dan van een pannendak doch de eigen
schap van het riet. om waterdamp af
komstig van hooi. akkerbouwgewassen
en gestald vee naar boven door te la
ten, zonder het regenwater toegang te
verlenen, is toch niet te onderschat
ten. 's Winters heeft men een warme
en tochtvrije stal terwyl het er 's zo
mers koel is. Vooral de kaasboeren
weten dit te waarderen.
Het riet heeft nog meer economi
sche zijden. Er bestaat namelijk mat-
rièt, riet dat langer is dan 2 meter.
Het groeit vooral op de slikken bui
ten de dijken, o.a. In de Biesbosch, by
Genemuiden en Kampen. Zoals het
woord al zegt. maakt men hier mat
ten van, waaraan de tuinder behoefte
heeft. Het ls de grootste afnemer en
dekt met de matten zijn warenhui
zen. kassen en glas af. om afkoeling
tegen te gaan. Steenfabrieken gebrui
ken de matten om de gevormde klei
zowel tegen snelle droging als tegen
regen te beschermen. Voorts maakt
men er dê bekende schuttinkjes mee,
En niet te vergeten: by waterwerken
bewijst het riet ook zyn diensten. Er
worden zinkstukken van gemaakt, die
worden gebruikt by het aanleggen van
dijken Zeeland ls nu dan óok een
goede afnemer.
Riet heeft voorts de eigenschap ge
luiddempend te zyn We merkten dit
ook tydens onze tocht door de riet
velden van Nieuwkoop. Het ls er ei
genaardig stil en het ïykt ons daar
uitermate goed voor mensen, die last
van hun zenuwen hebben.
Het geluiddempend vermogen van
het riet wordt ook gewaardeerd door
dis stucadoors. Nög altijd worden
veel plafonds met behulp van riet ge
maakt. al ia het steengaas een geduch
te concurrent
Van riet worden verder bouwplat n
gemaakt. Onder hoge druk worden de
rietstengels samengeperst. waarbij
ijzerdraad de nodige stevigheid geeft.
Deze bouwplaten belemmeren niet
l?en de voortplanting van het geluid,
doch zijn bovendien weinig brandbaar
en geleiden de warmte slecht.
Ze wörden gebruikt bi) daken van
woningen, boerderijen en bewaarplaat
sen. Reeds voor de oorlog was er te
Oosterhout een fabriek van rieten
bouwplaten gevestigd. Later kwam er
oök e n te Kampien, die het riet uit
de Noordoost pol der zou verwerken
De gemiddelde Jaariykse opbrengst
aan matriet bedraait 900 000 bbs van
een meter omtrek Hiervan zou sleohis
49 000 bo< uit Overyael worden ver
Romantiek
economie
Een moolê op
name van het
dorpje Nieuw
koop. Öp de
voorgrond de
onmisbare roei
bootjes.
Nieuwkoop heeft
bekendheid als
watersportcen
trum. Dê „bollén-
boeren" weten
echter, dat er
ook goed riet te
koop is, dat in
vaktermen ruigt
heet en dat de
kostbare bloem
bollen beschermt
tegen de koude.
Foto
Ruiterman,
Nieuwkoop
ln het eentonige rietveld kan men mooie
hoekjes aantreflen De rietsnijder ts per roeiboot
naar zijn werk gegaan. In het bootje staat een
emmer met wat smeulend hout, waarop hij zijn
kolhe warm houdt. Want het kan koud zijn op het
vlakke land, dat bovendien erg drassig is. Vooral
als het heelt geregend, is het werk van de nét-
snijder lang niet gemakkelijk. Met 2ijn voeten
zakt hij weg in het land en het natte riet door*
weekt zijn kleren.
Een rietsnijder moet ook tegen de eenzaam
heid kunnen, want in het moeilijk bereikbare en
uitgestrekte rietland zijn geen voorbijgangers,
die eens een praatie komen maken. Het hondje
v/as het enige levende wezen, dat te zien was
Op de foto ziet men een rietsnijder, die de
bossen riet op hopen zet Daarna worden ze
vervoerd.
Foto Leidcch Dagblad—Van Vliet
Hiet maaien 13 een zwaar werk Wel is de zeis
scherp, maar toch moet die met kracht worden
gehanteerd, wil een brede strook van het veld
worden gèsneden.
Het riet wordt bij voorkeur gemaaid, als de
wind er op staat, anders waaien de stengels
tegen de zeis, wat het werk bemoeilijkt.
Als een strook riet is gemaaid, wordt het gewas
tót bossen gebonden. Dat is een aparte handig
heid, want alle bossen moeien zo goed als?
groot zijn Hoe meer bossen de snijder pér tó
van het land af kan halen, des te groter is
locn. Daarom liet de snijder op de foto zich K»
niet verleiden tot een praatje, toen onze lotogi®
dit plaatje „nam".
„Een goede snijder", 2eide heer Sanders,
moesten er veel meer zijn
Foto Lcidsch Dagblad—Van
