LEIDSCH
DAGBLAD
Sovjet-nota wordt in liet Westen
scherp veroordeeld
Nobelprijs natuurkunde thans
officieel voor prof. dr F. Zernike
92ste Jaargang
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1953
No. 28061
Directeur: J. W. Henmy
Hoofdredactie: B. W. MenkhorsA en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal; f0.47 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
President Eisenhower: nota is negatief
Nog een kort antwoord
President Eisenhower heeft de Rus
sische regering ervan beschuldigd te
trachten een viermogendhedenconfe-
rentie over Duitsland en Oostenrijk
legen te houden.
Op een persconferentie verklaarde de
president: ..Wü zijn bezig de sovjet-
poM die wil ontvangen hebben, te be-
ftudêren. Zij is negatief en verwerpt het
Miordel van de Verenigde Staten, En-
celand en Frankrijk voor een spoedige
conferentie over Duitsland en OoGten-
r,kDe nota." zo zei Eisenhower, „schijnt
te trachten zulk een conferentie tegen
te houder, door onmogelijke voorwaar
den te stellen ten aanzien van de Euro
pese Defensie Gemeenschap, het Nato-
e'.elsel van collectieve beveiliging en de
positie van communistisch China".
de sovjet-nota blijkt niet een
opzet om tot elkaar te komen, maar
om zoveel mogelijk moeilijkheden te
scheppen.
„Wij hebben overal geprobeerd met
de sovjet-unie ernstige problemen, welke
tussen de vrije en de communistische
wereld bestaan, aan te pakken.
Wij hebben keer op keer getracht
te komen tot een bespreking over Duits-
id, welke leiden zou tot zijn éénma-
„WU hebben getracht te komen tot. een
besprekins over Oostenrijk, die dat land
ui bevrijden".
Hii vervolgde: „WU trachten nu in
lorea te komen tot een bijeenkomst om
?t vraagstuk van de hereniging van
,.'orea en het terugtrekken van onze en
■r.dere vreemde troepen te behandelen.
,Iu de bewapeningscommissie van de
Vercnizde Naties hebben wij getracht
df sovjets er toe te brengen een realis-
i-sch standpunt in te nemen ten aan
ren van het vraagstuk van beperking
ui een bewapening en beperking van
ju sebruik van methoden voor massale
iwnietiginz. „Wereldvrede is het voor-
-.aamste streven van volk en regering
»n Amerika Als volk zullen wij bereid
■Illvpn elke aangelegenheid met de
pviets te bespreken onder omstandig-
tden. die een heldere en be'rouwbare
a«is voor overeenstemming vormen".
De president zei. te honen, dat de
«ssen on een politieke conferentie over
[er».i eunstig stonden, doch hii wei-
»He enige voorspelline hieromtrent,
•nrior er zoveel hinderpalen In de weg
zou getracht moeten worden de rati
ficatie van de overeenkomsten met
West-Duitsland, welke dit land in feite
volledige souvereiniteit zullen herge
ven, te bespoedigen.
regeringspartijen menen, dat het nu zaak
is consequenties uit de houding der
sovjet-unie te trekken. Zeker is. dat
men in Bonn. nu de kansen op het tot
stand komen van een beraad der grote
mogendheden, lager schat dan ooit.
De sociaal-democratische oppositie
houdt ook nu vast aan haar steeds weer
uitgesproken overtuiging, dat het de taak
der Westelijke mogendheden blijft om
door onderhandelingen te komen tot op
lossing van het Duitse probleem en van
de politieke spanningen in het algemeen.
In Bonn vestigt men er in het bijzon
der de aandacht op. dat de sovjet-unie
andermaal het tot stand komen van de
sovjet-nota kcnneliik in de eerste plaats 1 militaire aansluiting van de bondsreou.
In Washington gelooft men. dal de
verwerping van het jongst» Westelijke
►stel voor een conferentie van mi-
Iers van buitenlandse zaken »en
ei»a. zal maken aan de recente Wes-
slappen om te komen tot ver-
irinrlerinn- van de snanning in de
wereld door een overeenkomst te
rieken over Duitsland.
Waarnemers verwachten niet, dat het
pesten een nieuwe poging zal onderne-
soviet-deelneming aan een
eren tie in lugano te verkrügen.
dat Rusland, door dit. voorstel
negeren, het stilzwijgen heeft ver-
torpen.
bestemd voor Frankrijk met de
bedoeling ratificatie van het Europese
Defensie Verdrag door het Franse par
lement te bemoeilijken.
Westelijke woordvoerders verwachten
nu echter, dat men ln Frankrijk zelf zal
aandringen op ratificatie met als argu
ment. dat de sovjet-unie zelf heeft ge
weigerd te onderhandelen over een
andere oplossing van het Duitse vraag
stuk.
Naar opvatting van regeringskringen
in Bonn moeten de Westelijke mogend
heden. na het ontwakende antwoord van
Moskou op de uitnodiging tot een con
ferentie in Lugano, onderzoeken of het
nog nut heeft de nota-wisseling voort
te zetten. Ook sommige politici van de
bliek bij het Westen schijnt te willen
verhinderen. Men leidt daaruit nf. dat
Moskou klaarblijkelijk nog altijd de hoop
koestert, dat het ln deze op de tegen
kantingen in Frankrijk tegen het Euro
pese legerverdrag kan blijven speculeren.
Daarom gelooft men in Bonn, dat
het juiste antwoord der Westelijke
landen zou zijn: 70 spoedig mogelijk
het E.D.G.-verdrag te ratificeren en
daarmee de Russen voor een volkomen
feit te stellen.
Eerst wanneer Moskou zou inzien, dat
het niet op tweespalt onder de Weste
lijke partners kan rekenen, zou het. zo
meent men, wellicht bereid ziin zich bij
de ontwikkeling neer te leggen en op
basis van de inmiddels voltrokken
Europese eenheid tot een accoord te
komen.
Ook Londen zwaar teleurgesteld
Russen weigeren conferentie
op korte termijn
De algemene indruk te Londen over
dc zeer lange Sovjet-nota is. dat de
hoop op overeenstemming met de
Russen op korte termijn practisch
verdwenen is.
De „Times" merkt op. dat de nota.
welke vandaag precies acht maanden
na Stalins dood door het Westen wordt
bestudeerd, door Stalin zelf zou kunnen
zijn geschreven. Er is nauwelijks enig
spoor te vinden van verandering van
de oude politiek. Het voornaamste doel
van de nota schijnt te zyn een verwer
ping van de door Churchill voorgestane
geleidelijke methode voor de oplossing
der internationale problemen. De nota
negeert de uitnodiging voor de Lugano-
conferentie.
In plaats van de Westelijke politiek
van experimenteren beschouwt de
Sovjet-regering een bijccnroeping van
een vijf mogendheden conferentie als
voorwaarde voor elke poging om over
eenstemming te hereiken. De nota Is
vol voorwaarden, waarvan de Sovjet-
regering weet. dat zij op het ocenblik
onaanvaardbaar zijn voor het Westen.
De Russische bedreiging om de con
ferentie over Korea te boycotten is
bewust uitdagend.
Dit deel van de nota schi|nt er op
berekend de geschilpunten tussen de
rnn" 1 Westerse mogendheden aan te wak-
1 keren.
De Amerikaanse bases in Europa
kunnen slechts worden opgeheven, als
een natuurlijk gevolg van een ontspan-
I ning in de toestand, en niet als een
•oordvoerder van bet Franse i begin daarvan,
ministerie van buitenlandse zaken Volgens dc ..Times" draagt de Rus-
verklaarde te geloven, dat bet Westen sische eis. vooral tot Frankryk_gericht,
*>arschiinliik een Vort antwoord xal j om de ratificatie
king over Duitsland aangeboden, voor
dat het E D G.-verdrag in werking kon
treden. Indien de Sovjet-Unie verlan
gend was naar een conferentie, en voel
de dat ze iets kon bijdragen tot de
Duitse eenheid, zou zi) zeker thans de
gelegenheid daartoe hebben aangegre
pen.
De waarheid blijkt te zijn. dat Rusland
overtuigd Is dat er op het ogenblik
geen overeenstemming over Duitsland
mogelijk is. en dat het geen aanvaard
bare condities aan kan bieden. Zij
voelt er weinig voor een conferentie
bij te wonen, waar zij haar kaarten
op tafel zou moeten leggen.
Begin dit Jaar heeft Moskou misschien
gedacht, dat het Oost-Duitse regiem zo
zou kunnen worden geconsolideerd, dat
het ln een verenigd Duitsland gewicht
in de schaal zou leggen. De onlusten
van 17 Juli dPden deze hoop vervliegen,
aldus de „Times", en nu weten de Rus
sen dat eenheid de verdwijning van hun
invloed in Oost-Duitsland betekent.
De „Times" concludeert, dat de hoqp
op een Europese ontspanning berust op
een lange periode, waarin geen van
beide partijen een ondoordachte of
provocerende stap zal moeten doen
Daarentegen bestaat ln het Verre
Oosten, waar de gebeurtenissen minder
stagnerend zijn. volgens het blad de
meeste kans op positieve regelingen
De „News Chronicle" merkt op dat dc
dool- Churchill voorgestane topconfe
rentie van de grote vier snel zal moeten
plaatsvinden, wil het Westelijke initia
tief worden behouden.
Zwaar weer boven
Griekenland
OOK AARDSCHOKKEN GEVOELD
Boven West-Griekenland en de Ionl-
sche eilanden heerst zwaar weer. Stor-
Europese men gaan gepaard met slagTegens.
onderscheiding voor Nederlander
De Zweedse Academie van Wetenschappen heeft gisteren officieel beslo
ten, de Nobelprijs voor natuurkunde voor 1953 uit te reiken aan prof. dr F.
Zernike te Groningen, hoogleraar in de theoretische natuurkunde aldaar. Dezer
dagen berichtten wij reeds, dat de desbetreffende commissie het advies had
uitgebracht voor deze onderscheiding, van welk advies over het algemeen niet
pleegt te worden afgeweken. Wij schreven reeds uitvoerig over de betekenis
van de phasecontrastmicroscopie, voor welker ontwikkeling prof. Zernike deze
ohoogste wetenschappelijke onderscheiding werd toegekend. De prijs bestaat
«tieke füncllon»ris*en hebben Lugano welke a s. Maandag zou plaats- het Westelijke gedeelte van de Pelopon- u;t een diploma, een qouden medaille en een qeldsbedraq van circa f 125 000
■<tpn n—L- i„ -,.Jr vinden ripsu* hebhpn zirh nvprstrnmineen voor. F
In December zal de Nobelprijs in Stockholm door Koning (^ustaaf van Zweden
worden uitgereikt.
'turen «p de «oviet-nnta. Het zou. i Defensie Gemeenschap op te houden Op de Ionische eilanden Zante en
naar hii meende. H» deur onen laten in verband met een conferentie over Cephalonia zijn drie krachtige aard-
'r een conferentie over Duitsland. Duitsland iets kunstmatigs, omdat schokken gevoeld, evenals in de West-
h geen verdere voorstellen doen Frankrijk hoogst waarschijnlijk niet Pelononnesische steden Patras, Pirgos
>r nlaals en datum van een plaatse- voor het begin van het volgend jaar het en Killini
lijk» bo-nreking. j verdrag zal ratificeren, en Rusland is De wegen in Cephalonia zijn door de
rikaanse. Britse en Franse dl- uitgenodigd voor de conferentie van hevige regens onbegaanbaar geworden. In
"eke functions» riscen hi
i week in Pariis reeds m
rrnleegd over de vraar. wat de Wes-
trliike houding 70U 7.i»n. indien bet
voorstel voor een ministerconferentie
nu worden veruoruen. Men
t de slotsom rijn eekomen.
oil het Westen zirh dan diende te
finrm'rerrn on organisatie ,'1 n 7;«n
'i*en invloedssfeer. In het bijzonder
Soms komt de politic in Engeland,
waar reeds lang vrouwelijke politie
corpsen bestaan, voor bijna onop
losbare moeilijkheden te staan. Zo
regende het al lange tijd klachten
van dc vrouwelijke politic-agenten,
die vonden, dat bij regen haar kap
sel niet voldoende was beschermd
door de platte pet. Naarstig werd
cr gezocht naar een oplossing van
dit probleem, die werd gevonden
door Inspectrice Sybil Finlay. Zij
ontwierp een plastic pet. waaraan
een plastic cape is bevestigd, waar
onder de vrouwelijke politic-agenten
het haar kannen beschermen tegen
de regen. Piekhaar hoeft voortaan
niet meer voor te komen bij de
Engelse vrouwelijke politic!
Inspectrice Finlay past politie
agente Elsic Thompson een pet-
capc.
Vijfvoudige moord in
Belgisch dorp
TWEE ZWAAR GEWONDEN
In drie huizen en een schuur ln het
Belgische dorp Thy-le-Chateau zyn
heden vijf lijken gevonden van perso
nen die op gewelddadige wijze om het
leven zyn gekomen. Bovendien werden
twee zwaar gewonden aangetroffen.
In het eerste huis trof men het lijk
aan van Oscar Brousmiche. Zijn vrouw
werd zwaar gewond naar het ziekenhuis
overgebracht. Haar toestand wordt als
hopeloos beschouwd.
In het tweede huis vond men de lij
ken van de zeventigjarige Charles van
der Beeken en zyn vrouw
Niet ver van daar vond men in het
derde huls het lijk van de 53-jarlge
Aimable Walbrecht, wiens vrouw zwaa
gewond naast hem lag.
Tenslotte vond men ln een nabijgele
gen schuur het lijk van Camille var
Laethem. die al de genoemde moorden
gepleegd heeft Hy oefende een terreur
uit in het dorp en leefde in onmin met
zyn buren.
Koningin en Prins naar
Ouwerkerk
De mogelijkheid bestaat, dat Koningin
Juliana en Prins Bernhard Vrijdag
avond of -naeht aanwezig zullen zijn
bij de sluiting van bet gat bjj Ouwer
kerk. Voorts zullen daar dan waar
schijnlijk een aantal ministers bij
tegenwoordig zijn. Koningin en Prins
zullen zich eventueel met het m.s,
„Breezand" van de Rijkswaterstaat
naar Ouwerkerk begeven.
VLAGGEN UIT?
Het voornemen bestaat, dat. indien
de poging tot sluitinc van het laatste
strooyigat by Ouwerkerk morgenavond
een gunstig resultaat heeft, van de
Rijksgebouwen a s. Zaterdag onze drie
kleur zal worden uitgestoken.
Millioenste aandeel
Koninklijke
In het kader van de aan de gang;
zijnde conversie der 3n2 r'- converteer
bare obligatie-lening is heden door de
Kon. Nod. Petrolrum Maatschappij het
millioenste aandeel van f 1000 in haar
kapitaal uitgegeven
Dit Is de eerste maal. dat een Neder
landse Vennootschap een uitgegeven
aandelenkapitaal van een milliard gul
den heeft bereikt.
Franse boeren organiseren
koopstaking"
De Franse nationale boerenbond heeft
aangekondigd, dat de boeren van 12 tot
19 November een „koopstaking" zullen
organiseren.
Er zal gepost worden om ervoor te
zorgen, dat boeren in die week niets
kopen.
De boerenbond deelde bovendien mede,
dat zy krachtiger pogingen in het werk
zal stellen om vee direct aan de klein
handel te verkopen, zulks by wijze van
protest tegen een van de voornaamste
grieven van de boeren: de grote marge
tussen de pryzen, die betaald worden
\oor levend vee en die, welke in de
slagerswinkels berekend worden
De boeren hadden op 21 October met
de koopstaking gedreigd. Zij gaven toen
de regering de tijd tpt heden om iets
daadwerkeiyks te doen tegen hun moei-
lykheden.
De boerenbond heeft verklaard, dat
zy zal afwachten hoe de situatie zich
ontwikkelt, alvorens tot andere maat-
I regelen over te gaan.
Tiende hoogste wetenschappelijke
Weerrapporten
'an hedenmorgen 7 uur).
tockholm reaen
jopenhagen zwaar bew.
enden m^t
dam geh bew
nevel
geh bew.
J* motregen
onbewolkt
windstil 3 16
zzo 2 6 2
windstil 3 5
nw 2 6 0.4
WEERBERICHT
Weinig verandering in
temperatuur
Bilt verwacht van hedenavond tot
fWnavond
,ve* het algemeen veel bewolking
n mist en vanavond en
•r.„ er en daar enige regen of
tegen Weinig wind. Weinig veran-
nz 'n temperatuur.
'Opgemaakt te 10 uur.)
6 November.
°nop: 743 uur; onder: 17 03 uur.
5??" °P; 7.42 uur; onder: 16 20 uur.
•wogwatcr te Katwyk te 2.57 en 15.08
Dil
nummer bestaat uit 10 pagina's
Het nieuwe gebouw te Parijs, waar
in de ongehuwde Nederlandse leden
van liet hoofdkwartier van de Ge
allieerde Luchtstrijdkrachten Cen
traal Europa zijn ondergebracht,
werd genoemd naar de heldhaftige
Nederlandse piloot, die in de oor
logsdagen van 1040 tot drie maal
toe van Schiphol, dat zwaar werd
aangevallen, opsteeg, en de strijd
aanbond met de overmacht Messer-
schmidts. die zich boven Rotterdam
bevond. De derde maal werd A. H.
Bodaan. de reserve eerste luitenant.
neergeschoten, waarbij hij om liet
leven kwam. De broer van de vlie
ger. ds L. ABodaan uit Dordrecht
n as aanwezig, toen de commandant
van de AAFCE. Air chief Marslibll
Sir Basil Embry het nieuwe gebouw
te Parijs zijn naam gaf: ..Bodaan-
Barracks".
Air chief Marshall Sir Rasil Embry
(links), zijn hand op de plaquette,
die zojuist werd onthuld, in gesprek
met ds Bodaan (in burger) en
Kolonel E. C. Nicola, lid van het
Nederlandse team in Fontainebleau.
Het is uiterst belangrijk voor ons
land. dat deze instrumenten alleen in
Nederland gemaakt worden, al zal
men in een Duitse fabriek, te W'etzlar
mettertijd het patent van prof. Zer
nike en de Bleeker-fabrieken ook in
de practijk mogen brengen.
De tien Ned. Nobelprijs
winnaars
Prof. Zernike is de tiende Nederlan
der. aan wie dc eer van de hoogste Ne
derlandse onderscheiding ten deel is
gevallen, en tevens de vyfde Nederland
se natuurkundige.
Deze tien Nederlanders waren prof.
dr J. H. van 'l Hoff, hoogleraar te
Amsterdam. (1901. scheikunde), prof.
dr H. A. Lorcntz, hoogleraar te Lei
den en prof. dr P. Zeeman, hoogleraar
te Amsterdam (te zamen in 1902 voor
natuurkunde', prof dr J. D. van der
Waals, hoogleraar te Amsterdam
11910. natuurkunde), prof. rar dr T.
M. Asser, hoogleraar te Amsterdam
(1911, vrede)prof. dr H. Kamerlingh
Onnes, hoogleraar te Leiden (1913,
tuurkunde). prof. dr W. Einthovrn,
..Nooit aan eedacht" waarde is- hadden we het al lang zélf
3 I uitgevonden." Negen jaar later bericht-
„Het leek me ongelofelijk. Het is zo'n te Ze,lss Prof Zernike. dat men een
hoge onderscheiding, dat ik er nooit aan aantal apparaten gebaseerd op zijn
gedacht heb dat ik er voor in aanmer- vinding. klaar had!
king zou komen -E" ,och is liet eenvoudig. Het is zó.
Ziehier dc reactie van de tierde Ne- i da' a's Je het weet. je zegt dat had
derlandse Nobelpryswinnaar zélf op het men veertig Jaar geleden ook kunnen
grote nieuws, dat hem gisteravond via uitvinden." philosopheerde prof Zernike
het Zweedse gezantschap in Den Haag, over zyn uitvinding inzake de phasen-
uit Stockholm"officieel bereikte contrast-microscopie en over de erken-,
De grote geleerde, die prof Zernike is, I Ging die hij eigeniyk eerst na de oorlog hoogleraar te Leiden (1924. genees-
is een 65-jarige. kleine man. Een hoog j ten volle kreeg kunde en physiologic), prof. dr Chr.
voorhoofd, grijs-blauwe ogen, dunne Vandaag de dag maakt de Neder- Evkman. hoogleraar te Utrecht (1929.
gryzc haren er beweeglijke handen vor- landse Optiek- en Instrumentenfabriek 1 geneeskunde en physiologieIprof. dr
men de uiterlijkheden, die tijdens een dr C E Blocker N V te Zeist micros- P. J. W. Iiehije, hoogleraar te Hhara
gesprek met hem in het oog springen copen volgens het principe-Zernike Del (USA) (1936. scheikunde), en thans
Men wordt gefascineerd door zijn nim
mer aflatende belangstelling voor elke
opmerking, door zijn concentratie er. het
gemak, waarmee hij zich uitdrukt Maar
achter dit alles zit veel meer. namelijk
die genialiteit welke leidt naar grote
uitvindingen.
Insiders hebben er van getuigd, dat
prof. Zernike er n tweezijdige genia
liteit op nahoudt. Hij paart namelijk
aan een diep theoretisch inzicht een
virtuoze experimentele vaardigheid:
hij wordt dan ook meester in experi
ment en theorie genoemd.
Hjj vertelde ons dezer dagen, dat het
voor hem een sport is om in dc
ouderwetse natuurkunde nog
nieuws te vinden. „Soms denkt m
zei hij, „dat daar niets meer is ui
denken. En dan is het juist een
noegdoening om dieper op de zaken in
te kunnen gaan."
Toen hij te Amsterdam enige tyd ge
leden een ere-doctoraat kreeg, zei hij ln
dezelfde trant „Voor de wetenschaps
man zijn er twee manieren om bekend
te worden door zijn tyd vooruit te zijn
en iets opzienbarends te doen. of door
iets te bereiken, dat lang geleden al bij
na bereikt was Dit laatste was met my
het geval."
Reeds in 1932 ging prof Zernike met
zyn voorstel cn demonstratiemateriaal
inzake de phasen-contrast-mlcroscople
naar de beroemde Zeiss-fabrieken te
Jena in Duitsland. „Aardig," zelden de
Duitsers, „en theoretisch zeer goed
Maar als uw voorstel van practische
Prof. dr F. Zernike in het natuur- ker van de Bleekerfabriek te Zeist,
kundig laboratorium te Groningen waar de phasccontrastmicroscoop
in gesprek met mej. dr C. E. Blee- wordt vervaardigd.