LEIDSCH DAGBLAD Sovjet-nota wordt in liet Westen scherp veroordeeld Nobelprijs natuurkunde thans officieel voor prof. dr F. Zernike 92ste Jaargang DONDERDAG 5 NOVEMBER 1953 No. 28061 Directeur: J. W. Henmy Hoofdredactie: B. W. MenkhorsA en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.— per kwartaal; f0.47 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 President Eisenhower: nota is negatief Nog een kort antwoord President Eisenhower heeft de Rus sische regering ervan beschuldigd te trachten een viermogendhedenconfe- rentie over Duitsland en Oostenrijk legen te houden. Op een persconferentie verklaarde de president: ..Wü zijn bezig de sovjet- poM die wil ontvangen hebben, te be- ftudêren. Zij is negatief en verwerpt het Miordel van de Verenigde Staten, En- celand en Frankrijk voor een spoedige conferentie over Duitsland en OoGten- r,kDe nota." zo zei Eisenhower, „schijnt te trachten zulk een conferentie tegen te houder, door onmogelijke voorwaar den te stellen ten aanzien van de Euro pese Defensie Gemeenschap, het Nato- e'.elsel van collectieve beveiliging en de positie van communistisch China". de sovjet-nota blijkt niet een opzet om tot elkaar te komen, maar om zoveel mogelijk moeilijkheden te scheppen. „Wij hebben overal geprobeerd met de sovjet-unie ernstige problemen, welke tussen de vrije en de communistische wereld bestaan, aan te pakken. Wij hebben keer op keer getracht te komen tot een bespreking over Duits- id, welke leiden zou tot zijn éénma- „WU hebben getracht te komen tot. een besprekins over Oostenrijk, die dat land ui bevrijden". Hii vervolgde: „WU trachten nu in lorea te komen tot een bijeenkomst om ?t vraagstuk van de hereniging van ,.'orea en het terugtrekken van onze en ■r.dere vreemde troepen te behandelen. ,Iu de bewapeningscommissie van de Vercnizde Naties hebben wij getracht df sovjets er toe te brengen een realis- i-sch standpunt in te nemen ten aan ren van het vraagstuk van beperking ui een bewapening en beperking van ju sebruik van methoden voor massale iwnietiginz. „Wereldvrede is het voor- -.aamste streven van volk en regering »n Amerika Als volk zullen wij bereid ■Illvpn elke aangelegenheid met de pviets te bespreken onder omstandig- tden. die een heldere en be'rouwbare a«is voor overeenstemming vormen". De president zei. te honen, dat de «ssen on een politieke conferentie over [er».i eunstig stonden, doch hii wei- »He enige voorspelline hieromtrent, •nrior er zoveel hinderpalen In de weg zou getracht moeten worden de rati ficatie van de overeenkomsten met West-Duitsland, welke dit land in feite volledige souvereiniteit zullen herge ven, te bespoedigen. regeringspartijen menen, dat het nu zaak is consequenties uit de houding der sovjet-unie te trekken. Zeker is. dat men in Bonn. nu de kansen op het tot stand komen van een beraad der grote mogendheden, lager schat dan ooit. De sociaal-democratische oppositie houdt ook nu vast aan haar steeds weer uitgesproken overtuiging, dat het de taak der Westelijke mogendheden blijft om door onderhandelingen te komen tot op lossing van het Duitse probleem en van de politieke spanningen in het algemeen. In Bonn vestigt men er in het bijzon der de aandacht op. dat de sovjet-unie andermaal het tot stand komen van de sovjet-nota kcnneliik in de eerste plaats 1 militaire aansluiting van de bondsreou. In Washington gelooft men. dal de verwerping van het jongst» Westelijke ►stel voor een conferentie van mi- Iers van buitenlandse zaken »en ei»a. zal maken aan de recente Wes- slappen om te komen tot ver- irinrlerinn- van de snanning in de wereld door een overeenkomst te rieken over Duitsland. Waarnemers verwachten niet, dat het pesten een nieuwe poging zal onderne- soviet-deelneming aan een eren tie in lugano te verkrügen. dat Rusland, door dit. voorstel negeren, het stilzwijgen heeft ver- torpen. bestemd voor Frankrijk met de bedoeling ratificatie van het Europese Defensie Verdrag door het Franse par lement te bemoeilijken. Westelijke woordvoerders verwachten nu echter, dat men ln Frankrijk zelf zal aandringen op ratificatie met als argu ment. dat de sovjet-unie zelf heeft ge weigerd te onderhandelen over een andere oplossing van het Duitse vraag stuk. Naar opvatting van regeringskringen in Bonn moeten de Westelijke mogend heden. na het ontwakende antwoord van Moskou op de uitnodiging tot een con ferentie in Lugano, onderzoeken of het nog nut heeft de nota-wisseling voort te zetten. Ook sommige politici van de bliek bij het Westen schijnt te willen verhinderen. Men leidt daaruit nf. dat Moskou klaarblijkelijk nog altijd de hoop koestert, dat het ln deze op de tegen kantingen in Frankrijk tegen het Euro pese legerverdrag kan blijven speculeren. Daarom gelooft men in Bonn, dat het juiste antwoord der Westelijke landen zou zijn: 70 spoedig mogelijk het E.D.G.-verdrag te ratificeren en daarmee de Russen voor een volkomen feit te stellen. Eerst wanneer Moskou zou inzien, dat het niet op tweespalt onder de Weste lijke partners kan rekenen, zou het. zo meent men, wellicht bereid ziin zich bij de ontwikkeling neer te leggen en op basis van de inmiddels voltrokken Europese eenheid tot een accoord te komen. Ook Londen zwaar teleurgesteld Russen weigeren conferentie op korte termijn De algemene indruk te Londen over dc zeer lange Sovjet-nota is. dat de hoop op overeenstemming met de Russen op korte termijn practisch verdwenen is. De „Times" merkt op. dat de nota. welke vandaag precies acht maanden na Stalins dood door het Westen wordt bestudeerd, door Stalin zelf zou kunnen zijn geschreven. Er is nauwelijks enig spoor te vinden van verandering van de oude politiek. Het voornaamste doel van de nota schijnt te zyn een verwer ping van de door Churchill voorgestane geleidelijke methode voor de oplossing der internationale problemen. De nota negeert de uitnodiging voor de Lugano- conferentie. In plaats van de Westelijke politiek van experimenteren beschouwt de Sovjet-regering een bijccnroeping van een vijf mogendheden conferentie als voorwaarde voor elke poging om over eenstemming te hereiken. De nota Is vol voorwaarden, waarvan de Sovjet- regering weet. dat zij op het ocenblik onaanvaardbaar zijn voor het Westen. De Russische bedreiging om de con ferentie over Korea te boycotten is bewust uitdagend. Dit deel van de nota schi|nt er op berekend de geschilpunten tussen de rnn" 1 Westerse mogendheden aan te wak- 1 keren. De Amerikaanse bases in Europa kunnen slechts worden opgeheven, als een natuurlijk gevolg van een ontspan- I ning in de toestand, en niet als een •oordvoerder van bet Franse i begin daarvan, ministerie van buitenlandse zaken Volgens dc ..Times" draagt de Rus- verklaarde te geloven, dat bet Westen sische eis. vooral tot Frankryk_gericht, *>arschiinliik een Vort antwoord xal j om de ratificatie king over Duitsland aangeboden, voor dat het E D G.-verdrag in werking kon treden. Indien de Sovjet-Unie verlan gend was naar een conferentie, en voel de dat ze iets kon bijdragen tot de Duitse eenheid, zou zi) zeker thans de gelegenheid daartoe hebben aangegre pen. De waarheid blijkt te zijn. dat Rusland overtuigd Is dat er op het ogenblik geen overeenstemming over Duitsland mogelijk is. en dat het geen aanvaard bare condities aan kan bieden. Zij voelt er weinig voor een conferentie bij te wonen, waar zij haar kaarten op tafel zou moeten leggen. Begin dit Jaar heeft Moskou misschien gedacht, dat het Oost-Duitse regiem zo zou kunnen worden geconsolideerd, dat het ln een verenigd Duitsland gewicht in de schaal zou leggen. De onlusten van 17 Juli dPden deze hoop vervliegen, aldus de „Times", en nu weten de Rus sen dat eenheid de verdwijning van hun invloed in Oost-Duitsland betekent. De „Times" concludeert, dat de hoqp op een Europese ontspanning berust op een lange periode, waarin geen van beide partijen een ondoordachte of provocerende stap zal moeten doen Daarentegen bestaat ln het Verre Oosten, waar de gebeurtenissen minder stagnerend zijn. volgens het blad de meeste kans op positieve regelingen De „News Chronicle" merkt op dat dc dool- Churchill voorgestane topconfe rentie van de grote vier snel zal moeten plaatsvinden, wil het Westelijke initia tief worden behouden. Zwaar weer boven Griekenland OOK AARDSCHOKKEN GEVOELD Boven West-Griekenland en de Ionl- sche eilanden heerst zwaar weer. Stor- Europese men gaan gepaard met slagTegens. onderscheiding voor Nederlander De Zweedse Academie van Wetenschappen heeft gisteren officieel beslo ten, de Nobelprijs voor natuurkunde voor 1953 uit te reiken aan prof. dr F. Zernike te Groningen, hoogleraar in de theoretische natuurkunde aldaar. Dezer dagen berichtten wij reeds, dat de desbetreffende commissie het advies had uitgebracht voor deze onderscheiding, van welk advies over het algemeen niet pleegt te worden afgeweken. Wij schreven reeds uitvoerig over de betekenis van de phasecontrastmicroscopie, voor welker ontwikkeling prof. Zernike deze ohoogste wetenschappelijke onderscheiding werd toegekend. De prijs bestaat «tieke füncllon»ris*en hebben Lugano welke a s. Maandag zou plaats- het Westelijke gedeelte van de Pelopon- u;t een diploma, een qouden medaille en een qeldsbedraq van circa f 125 000 ■<tpn n—L- i„ -,.Jr vinden ripsu* hebhpn zirh nvprstrnmineen voor. F In December zal de Nobelprijs in Stockholm door Koning (^ustaaf van Zweden worden uitgereikt. 'turen «p de «oviet-nnta. Het zou. i Defensie Gemeenschap op te houden Op de Ionische eilanden Zante en naar hii meende. H» deur onen laten in verband met een conferentie over Cephalonia zijn drie krachtige aard- 'r een conferentie over Duitsland. Duitsland iets kunstmatigs, omdat schokken gevoeld, evenals in de West- h geen verdere voorstellen doen Frankrijk hoogst waarschijnlijk niet Pelononnesische steden Patras, Pirgos >r nlaals en datum van een plaatse- voor het begin van het volgend jaar het en Killini lijk» bo-nreking. j verdrag zal ratificeren, en Rusland is De wegen in Cephalonia zijn door de rikaanse. Britse en Franse dl- uitgenodigd voor de conferentie van hevige regens onbegaanbaar geworden. In "eke functions» riscen hi i week in Pariis reeds m rrnleegd over de vraar. wat de Wes- trliike houding 70U 7.i»n. indien bet voorstel voor een ministerconferentie nu worden veruoruen. Men t de slotsom rijn eekomen. oil het Westen zirh dan diende te finrm'rerrn on organisatie ,'1 n 7;«n 'i*en invloedssfeer. In het bijzonder Soms komt de politic in Engeland, waar reeds lang vrouwelijke politie corpsen bestaan, voor bijna onop losbare moeilijkheden te staan. Zo regende het al lange tijd klachten van dc vrouwelijke politic-agenten, die vonden, dat bij regen haar kap sel niet voldoende was beschermd door de platte pet. Naarstig werd cr gezocht naar een oplossing van dit probleem, die werd gevonden door Inspectrice Sybil Finlay. Zij ontwierp een plastic pet. waaraan een plastic cape is bevestigd, waar onder de vrouwelijke politic-agenten het haar kannen beschermen tegen de regen. Piekhaar hoeft voortaan niet meer voor te komen bij de Engelse vrouwelijke politic! Inspectrice Finlay past politie agente Elsic Thompson een pet- capc. Vijfvoudige moord in Belgisch dorp TWEE ZWAAR GEWONDEN In drie huizen en een schuur ln het Belgische dorp Thy-le-Chateau zyn heden vijf lijken gevonden van perso nen die op gewelddadige wijze om het leven zyn gekomen. Bovendien werden twee zwaar gewonden aangetroffen. In het eerste huis trof men het lijk aan van Oscar Brousmiche. Zijn vrouw werd zwaar gewond naar het ziekenhuis overgebracht. Haar toestand wordt als hopeloos beschouwd. In het tweede huis vond men de lij ken van de zeventigjarige Charles van der Beeken en zyn vrouw Niet ver van daar vond men in het derde huls het lijk van de 53-jarlge Aimable Walbrecht, wiens vrouw zwaa gewond naast hem lag. Tenslotte vond men ln een nabijgele gen schuur het lijk van Camille var Laethem. die al de genoemde moorden gepleegd heeft Hy oefende een terreur uit in het dorp en leefde in onmin met zyn buren. Koningin en Prins naar Ouwerkerk De mogelijkheid bestaat, dat Koningin Juliana en Prins Bernhard Vrijdag avond of -naeht aanwezig zullen zijn bij de sluiting van bet gat bjj Ouwer kerk. Voorts zullen daar dan waar schijnlijk een aantal ministers bij tegenwoordig zijn. Koningin en Prins zullen zich eventueel met het m.s, „Breezand" van de Rijkswaterstaat naar Ouwerkerk begeven. VLAGGEN UIT? Het voornemen bestaat, dat. indien de poging tot sluitinc van het laatste strooyigat by Ouwerkerk morgenavond een gunstig resultaat heeft, van de Rijksgebouwen a s. Zaterdag onze drie kleur zal worden uitgestoken. Millioenste aandeel Koninklijke In het kader van de aan de gang; zijnde conversie der 3n2 r'- converteer bare obligatie-lening is heden door de Kon. Nod. Petrolrum Maatschappij het millioenste aandeel van f 1000 in haar kapitaal uitgegeven Dit Is de eerste maal. dat een Neder landse Vennootschap een uitgegeven aandelenkapitaal van een milliard gul den heeft bereikt. Franse boeren organiseren koopstaking" De Franse nationale boerenbond heeft aangekondigd, dat de boeren van 12 tot 19 November een „koopstaking" zullen organiseren. Er zal gepost worden om ervoor te zorgen, dat boeren in die week niets kopen. De boerenbond deelde bovendien mede, dat zy krachtiger pogingen in het werk zal stellen om vee direct aan de klein handel te verkopen, zulks by wijze van protest tegen een van de voornaamste grieven van de boeren: de grote marge tussen de pryzen, die betaald worden \oor levend vee en die, welke in de slagerswinkels berekend worden De boeren hadden op 21 October met de koopstaking gedreigd. Zij gaven toen de regering de tijd tpt heden om iets daadwerkeiyks te doen tegen hun moei- lykheden. De boerenbond heeft verklaard, dat zy zal afwachten hoe de situatie zich ontwikkelt, alvorens tot andere maat- I regelen over te gaan. Tiende hoogste wetenschappelijke Weerrapporten 'an hedenmorgen 7 uur). tockholm reaen jopenhagen zwaar bew. enden m^t dam geh bew nevel geh bew. J* motregen onbewolkt windstil 3 16 zzo 2 6 2 windstil 3 5 nw 2 6 0.4 WEERBERICHT Weinig verandering in temperatuur Bilt verwacht van hedenavond tot fWnavond ,ve* het algemeen veel bewolking n mist en vanavond en •r.„ er en daar enige regen of tegen Weinig wind. Weinig veran- nz 'n temperatuur. 'Opgemaakt te 10 uur.) 6 November. °nop: 743 uur; onder: 17 03 uur. 5??" °P; 7.42 uur; onder: 16 20 uur. •wogwatcr te Katwyk te 2.57 en 15.08 Dil nummer bestaat uit 10 pagina's Het nieuwe gebouw te Parijs, waar in de ongehuwde Nederlandse leden van liet hoofdkwartier van de Ge allieerde Luchtstrijdkrachten Cen traal Europa zijn ondergebracht, werd genoemd naar de heldhaftige Nederlandse piloot, die in de oor logsdagen van 1040 tot drie maal toe van Schiphol, dat zwaar werd aangevallen, opsteeg, en de strijd aanbond met de overmacht Messer- schmidts. die zich boven Rotterdam bevond. De derde maal werd A. H. Bodaan. de reserve eerste luitenant. neergeschoten, waarbij hij om liet leven kwam. De broer van de vlie ger. ds L. ABodaan uit Dordrecht n as aanwezig, toen de commandant van de AAFCE. Air chief Marslibll Sir Basil Embry het nieuwe gebouw te Parijs zijn naam gaf: ..Bodaan- Barracks". Air chief Marshall Sir Rasil Embry (links), zijn hand op de plaquette, die zojuist werd onthuld, in gesprek met ds Bodaan (in burger) en Kolonel E. C. Nicola, lid van het Nederlandse team in Fontainebleau. Het is uiterst belangrijk voor ons land. dat deze instrumenten alleen in Nederland gemaakt worden, al zal men in een Duitse fabriek, te W'etzlar mettertijd het patent van prof. Zer nike en de Bleeker-fabrieken ook in de practijk mogen brengen. De tien Ned. Nobelprijs winnaars Prof. Zernike is de tiende Nederlan der. aan wie dc eer van de hoogste Ne derlandse onderscheiding ten deel is gevallen, en tevens de vyfde Nederland se natuurkundige. Deze tien Nederlanders waren prof. dr J. H. van 'l Hoff, hoogleraar te Amsterdam. (1901. scheikunde), prof. dr H. A. Lorcntz, hoogleraar te Lei den en prof. dr P. Zeeman, hoogleraar te Amsterdam (te zamen in 1902 voor natuurkunde', prof dr J. D. van der Waals, hoogleraar te Amsterdam 11910. natuurkunde), prof. rar dr T. M. Asser, hoogleraar te Amsterdam (1911, vrede)prof. dr H. Kamerlingh Onnes, hoogleraar te Leiden (1913, tuurkunde). prof. dr W. Einthovrn, ..Nooit aan eedacht" waarde is- hadden we het al lang zélf 3 I uitgevonden." Negen jaar later bericht- „Het leek me ongelofelijk. Het is zo'n te Ze,lss Prof Zernike. dat men een hoge onderscheiding, dat ik er nooit aan aantal apparaten gebaseerd op zijn gedacht heb dat ik er voor in aanmer- vinding. klaar had! king zou komen -E" ,och is liet eenvoudig. Het is zó. Ziehier dc reactie van de tierde Ne- i da' a's Je het weet. je zegt dat had derlandse Nobelpryswinnaar zélf op het men veertig Jaar geleden ook kunnen grote nieuws, dat hem gisteravond via uitvinden." philosopheerde prof Zernike het Zweedse gezantschap in Den Haag, over zyn uitvinding inzake de phasen- uit Stockholm"officieel bereikte contrast-microscopie en over de erken-, De grote geleerde, die prof Zernike is, I Ging die hij eigeniyk eerst na de oorlog hoogleraar te Leiden (1924. genees- is een 65-jarige. kleine man. Een hoog j ten volle kreeg kunde en physiologic), prof. dr Chr. voorhoofd, grijs-blauwe ogen, dunne Vandaag de dag maakt de Neder- Evkman. hoogleraar te Utrecht (1929. gryzc haren er beweeglijke handen vor- landse Optiek- en Instrumentenfabriek 1 geneeskunde en physiologieIprof. dr men de uiterlijkheden, die tijdens een dr C E Blocker N V te Zeist micros- P. J. W. Iiehije, hoogleraar te Hhara gesprek met hem in het oog springen copen volgens het principe-Zernike Del (USA) (1936. scheikunde), en thans Men wordt gefascineerd door zijn nim mer aflatende belangstelling voor elke opmerking, door zijn concentratie er. het gemak, waarmee hij zich uitdrukt Maar achter dit alles zit veel meer. namelijk die genialiteit welke leidt naar grote uitvindingen. Insiders hebben er van getuigd, dat prof. Zernike er n tweezijdige genia liteit op nahoudt. Hij paart namelijk aan een diep theoretisch inzicht een virtuoze experimentele vaardigheid: hij wordt dan ook meester in experi ment en theorie genoemd. Hjj vertelde ons dezer dagen, dat het voor hem een sport is om in dc ouderwetse natuurkunde nog nieuws te vinden. „Soms denkt m zei hij, „dat daar niets meer is ui denken. En dan is het juist een noegdoening om dieper op de zaken in te kunnen gaan." Toen hij te Amsterdam enige tyd ge leden een ere-doctoraat kreeg, zei hij ln dezelfde trant „Voor de wetenschaps man zijn er twee manieren om bekend te worden door zijn tyd vooruit te zijn en iets opzienbarends te doen. of door iets te bereiken, dat lang geleden al bij na bereikt was Dit laatste was met my het geval." Reeds in 1932 ging prof Zernike met zyn voorstel cn demonstratiemateriaal inzake de phasen-contrast-mlcroscople naar de beroemde Zeiss-fabrieken te Jena in Duitsland. „Aardig," zelden de Duitsers, „en theoretisch zeer goed Maar als uw voorstel van practische Prof. dr F. Zernike in het natuur- ker van de Bleekerfabriek te Zeist, kundig laboratorium te Groningen waar de phasccontrastmicroscoop in gesprek met mej. dr C. E. Blee- wordt vervaardigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1